Scriptiebank overzicht

“Wanneer houdt deze schijtoorlog nu eens op?”[1]Oorlogsverheerlijking en –afkeuring in Ernst Jüngers In Stahlgewittern en Erich Maria Remarques Der Weg zurück in het licht van de Langemarck-mytheAlomtegenwoordig zijn ze dezer dagen, de nieuwsberichten over IS. Syriëstrijders, extremisme, terrorisme, onthoofdingen, oorlog, paniek, vluchtelingen en een hoop ellende.

Het (fictieve) trauma van de collaboratieIn mei 2015 herdacht Europa de zeventigste verjaardag van de capitulatie van nazi-Duitsland, die het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde. Dit jubileum ging in België tamelijk onopgemerkt voorbij. Een zo karige interesse is opmerkelijk, want uit enkele recente relletjes in politiek en media blijkt dat de Tweede Wereldoorlog voor de Belg nog altijd brandend actueel is.

Schrijver zonder hand: Blaise CendrarsWanneer de oorlog uitbreekt in augustus 1914 voelt de Zwitserse schrijver en dichter Blaise Cendrars – een pseudoniem voor Frédéric Sauser – een sterke drang om zich als vrijwilliger aan te melden bij het Légion Etrangère. Deze afdeling van het Franse leger trekt sympathisanten aan van allerlei nationaliteiten; met hen gaat Cendrars ten strijde tegen het Duitse leger. In september 1915 wordt Cendrars getroffen: zijn rechterarm moet tot aan de elleboog worden geamputeerd.

De ‘homoziekte’ aids. Een viraal verhaal uit de ‘80s.Stigma ondervinden, hoe voelt dat? Bijvoorbeeld: ontdekken dat je geen bloed mag geven omdat je ‘soms met mannen slaapt’. De kans op besmetting met HIV is dan zo groot dat je niet eens langs hoeft te komen. Nochtans valt je levensstijl niet ‘excessief’ te noemen – al had je dat misschien wel gewild. “Logisch toch?”, zeiden sommige vrienden. “Ja,” zei ik, “ vroeger misschien, maar nu?”. Blijkbaar bestaat er nog steeds een idee dat HIV/aids ‘typisch’ is voor ‘mannen die met mannen slapen’.

Schilderen in navolging van Rubens, een sterk sociaal engagement en een museum te Elsene gewijd aan zijn oeuvre: het doet misschien een belletje rinkelen. De schilder en beeldhouwer Antoine Wiertz (1806-1865) werd in zijn tijd gezien als één van de grootste kunstenaars van de Belgische romantiek en staat vandaag voornamelijk gekend vanwege zijn heroïsche en mythologische taferelen op groot formaat (afb.1).

Walter Paters Marius the Epicurean: mindfulness in een filosofisch jasjeTijdens de negentiende eeuw was het oude Griekenland hot. Steeds meer welgestelde Europeanen planden uitjes naar het verre Athene, volgden een cursus Oudgrieks of verslonden verhalen die zich afspeelden in de Griekse Oudheid. Ondanks de hype koos de Britse schrijver Walter Pater het Romeinse Rijk als achtergrond voor zijn eerste roman Marius the Epicurean (Marius de epicurist).

Ook stripboeken vertalen is Vertalen met een grote VJoris DelespaulOp bier, frieten en chocolade na is er niets zo Belgisch als een stripboek. Van de oer-Vlaamse avonturen van Suske en Wiske tot het baanbrekende werk van iconen als Hergé or Jean Van Hamme, heerst het beeldverhaal over ons kleine landje. Aan kwaliteitsvolle stripboeken van eigen makelij is er op de Nederlandstalige markt dan ook geen gebrek, maar hoe zit dat met stripverhalen uit de Engelstalige wereld?

George Gershwins Porgy & Bess is een rijkelijk bediscussieerde jazz- of 'volksopera' die tot interessante inzichten kan leiden voor hedendaagse opvoeringen van deze opera, of compleet nieuwe werken. De conclusie van mijn onderzoek over Porgy & Bess belicht daarom in eerste lijn de leerrijke, waardevolle elementen. Die elementen tilden Porgy & Bess tot een hoog niveau, en kunnen ook in nieuwe werken van dienst zijn om ze tijdloos te maken, of een groot publieksbereik te geven.Porgy & Bess is een sterke opera, ten eerste dankzij de gelaagdheid van de liederen.

De Arabische Lente in Amerikaanse fictie literatuurStel je voor: je bent schrijver, je zet je neer aan de schrijftafel en begint te piekeren over een mogelijk onderwerp voor je nieuwe boek. Waarover zal je schrijven? Een middeleeuws episch verhaal, een shakespeareaanse tragedie, misschien wel een meeslepende detective? Nog een andere mogelijkheid is putten uit het dagelijkse leven, schrijven over zaken die kort geleden plaatsvonden of nog steeds aan de gang zijn op het moment dat je als schrijver de pen op papier zet. Dat is exact wat de Amerikaanse auteurs David Lender en G.

Terug naar de natuur in de Vlaamse literatuurWe hebben allemaal wel eens de behoefte om ons drukke, moderne stadsleven even in te ruilen voor een periode van rust in de natuur. Of het nu gaat om een kanotocht in de Ardennen of een wandeling door het park: de natuur is van oudsher een plaats voor bezinning, een manier om weer tot onszelf te komen. De Amerikaanse auteur Henry David Thoreau (1817-1862) hield het niet bij een simpele boswandeling en besloot in 1845 om twee jaar lang in de bossen te gaan leven in een zelfgebouwde hut aan het meer Walden.

Cyberoorlog: virtueel slagveld of vernieuwde samenwerking?Het lijkt futuristisch materiaal voor Tom Clancy-romans, of een Matrix-film, maar toch is cyberoorlogsvoering een realiteit. Meer zelfs, het is alomtegenwoordig.  Staten, bondgenoten of niet, bestoken elkaar met codes en elk serieus leger bezit een eenheid dat zich enkel met hacken bezighoudt. John Kerry noemde cyberwapens zelfs het 21e-eeuwse equivalent van kernwapens. De vraag is echter of betekent zeggen dat landen hierdoor meer in conflict zullen treden.

Volksverbonden literatuur: literair artefact of tendentieus pamflet? De literatuur die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Vlaanderen tot stand kwam, is door de literatuurgeschiedenis stiefmoederlijk behandeld. Er wordt immers vooral gefocust op de latere literaire implicaties van de Tweede Wereldoorlog, die op inhoudelijk en vooral op vormelijk vlak resulteerden in een zoektocht naar vernieuwing.

‘Mensen zijn zo vervangbaar als een plastic tas’Laten we dit artikel eens beginnen met iets dat ogenschijnlijk niet zo veel met mijn masterproef te maken heeft: het is crisis in Israël. Gaza bestookt het land met raketten die evenveel aanrichten als speldenprikjes en Israël geeft mokerslagen terug die dit kleine Palestijnse gebied in een hel op aarde veranderen. Lag ik een week geleden nog op het strand in Tel Aviv, is dat strand vandaag de dag opnieuw veranderd in een doelwit waar de sirenes meermaals per dag bombardementen aankondigen. Het Midden-Oosten lijkt eens te meer over te koken.

Is de literaire ervaring een esthetische ervaring? Hoewel deze vraag in de kunstfilosofie en de esthetica vaak genegeerd wordt, is ze bijzonder interessant. Traditioneel wordt het esthetische immers met het zintuiglijke geassocieerd, wat tot de conclusie zou leiden dat literatuur buiten het domein van het esthetische valt. Dit klinkt voor mensen met enige voeling met literatuur echter contra-intuïtief: zij kennen immers het gevoel geraakt te worden door een treffende verwoording, een mooie zin of zeggen dat ze een “mooi” boek hebben gelezen.

Lezen kinderen een klassiek werk of een adaptie?Lazarillo de Tormes (1554), gekend als een van de eerste Spaanse klassiekers, komt tegenwoordig vaak in het daglicht. De grote literaire onwetendheden blijven voor vele onderzoekers een bron van onderzoekinspiratie. Tevens de auteurs van kinderboeken richten hun blik op dit kleine werk. Zo werd het verhaal van Lázaro door adaptaties bestemd voor de (aller)kleinsten onder ons.In deze scriptie komt de kinderliteratuur in het algemeen eerst aan bod. Daarin zien we dat we niet kunnen spreken van een afgebakend en gekend domein.

Metaforen verraden wie je bentMetaforen kunnen méér zijn dan mooie zinsconstructies en poëtisch taalgebruik. Hannah Pinnoo (UGent) heeft in haar masterscriptie ontdekt dat het taalgebruik van Stephan Enter bijdraagt aan de betekenis van de romans Spel en Grip. Beeldspraak verklapt namelijk iets over de personages en diept de roman thematisch verder uit. Op die manier wordt ook de leeservaring van de ‘gewone lezer’ versterkt.Dit onderzoek zal geen levens redden of baanbrekende resultaten opleveren. Toch is dit onderzoek de moeite waard.

Jozef Versou: (onterecht) onbekend en onbemindJozef Versou, de auteur van de trilogie die ik in mijn thesis heb onderzocht, is simpelweg onbekend en onbemind. Zowel de schrijver als de stroming waartoe hij behoort, ontbreken in de literaire canon van de twintigste eeuw. De reden is simpel. Versou was een communist pur sang en schreef boeken om mensen te onderrichten en te begeesteren. Hij schreef, met andere woorden, boeken tegen het regime en het huidig maatschappelijk stelsel. Recent verkondigde Jan Verheyen in Knack: "Wij leven in een heel merkwaardig land.

Individuele onzekerheid en fake gezelschap troef anno 2012 !?Anno 2012 zijn wij, moderne mensen, altijd ‘in touch’ en liefst met de hele internationale wereld – via Facebook, Skype, Twitter enzovoort. Toch huist eenzaamheid in ieder van ons. Volgens de filosoof-socioloog Zygmunt Bauman is die eenzaamheid net het gevolg van een wereld waarin de grenzen zijn weggevallen, en waarin iedereen met alles en iedereen in verbinding staat.

Een competentieprofiel voor de professionele romanschrijver“Het is hetzelfde als het proberen vastpakken van water hé”(Koen Van Bockstal)Bestaat de ideale auteur? Kan een kwalitatieve schrijver in een reeks van vaardigheden beschreven worden? Kunnen uitgevers überhaupt een beeld schetsen van het soort schrijver dat zij zoeken? En stemmen de verschillende visies hierop met elkaar overeen? Deze vragen vormden het uitgangspunt van een onderzoek naar een competentieprofiel voor de professionele romanschrijver.

De Russen komen: De Russische vertaalpolitiek 2008-2012.Sinds een aantal jaar voert Rusland een bewuste vertaalpolitiek. Het beleid is erop gericht het aantal vertalingen uit het Russisch in het buitenland te verhogen. En de Russen komen: in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten lijkt het beleid alvast vruchten af te werpen.Begin maart 2013 berichtte de Engelse krant The Guardian over een open brief van Michail Sjisjkin.

Spaanse en Oosterse stereotypen in de 19e eeuwStereotypering is iets van alle tijden. Ook in de 19e eeuw, toen naties tot stand kwamen, was dit een gekend fenomeen. De thesis van masterstudente Taal- en Letterkunde Kirsten Van Praet onderzocht de stereotypering van de Spaanse en Moorse personages in twee negentiende-eeuwse romans: Henri Guillaume Mokes Le Gueux de Mer (1827) en Thomas Colley Grattans The Heiress of Bruges (1830).

Masterstudent werkt analysekader uit voor historische schietspelletjes over WO II Videogames en geschiedenis, het is al lang geen ongewone combinatie meer. Iedereen kent waarschijnlijk titels als Age of Empires, Assassin’s Creed en – recenter nog – Red Dead Redemption, een game waarin je als cowboy de ondergang van het Wilde Westen rond 1900 kan herbeleven. Toch zijn het vaak spellen die door historici worden genegeerd, en dat heeft dan weer vooral te maken met een gebrek aan kennis. Want hoe zit zo’n videogame nu eigenlijk in elkaar?

De natuur in de literatuurEen kijkje in de boeken van Romain Gary, schrijver van de eerste ecologische romanNatuur en literatuur lijken voor velen een ver-van-ons-bed-show. Toch probeert de media onze aandacht op de natuur en de daarbij horende problemen te vestigen: global warming, de groeiende afvalhoop, orkanen en smog. De film, de krant en muziek weten inderdaad niet alleen het ecologisch bewustzijn te vergroten, maar ook een mentaliteitsverandering teweeg te brengen.

 De wereld van Georges Eekhoud “Iedere vertaling is eerst en vooral een culturele vertaling.” Met die woorden wees de vertaalwetenschapper Ton Naaijkens in Een wereld van verschil. Over taal en cultuur in vertaling. (2004) op de belangrijke rol die cultuur speelt in vertalingen. De culturele elementen die in de originele tekst voorkomen zijn vaak moeilijk te vertalen omdat ze niet altijd gekend zijn in de doelcultuur.

Allerseelen en All Souls Day: wat blijft behouden en wat gaat verloren in de Duitse en Amerikaanse vertaling van Cees Nootebooms Allerzielen?Ieder literair werk is schatplichtig aan een bepaalde taal en cultuur: hoe vertaal je dan de unieke stijl van een auteur en de meerduidigheid van zijn werk?Allerzielen behoort tot de grote romans van Cees Nooteboom en werd in 1998 gepubliceerd. De roman speelt zich voornamelijk af in Berlijn waar de documentairemaker en cameraman Arthur Daane flaneert door de straten op zoek naar sporen van het woelige Duitse verleden.

De progressief: taalverandering in het Nederlands, Duits en Engels Taal verandert. Hoewel de grammatica van een taal vaak een statisch iets lijkt te zijn, iets dat vastligt, evolueren taal en taalregels met de tijd. Net zoals sommige nieuwe woorden of woorden uit de tussentaal hun weg naar de Van Dale vinden – ‘gesjost’ zal een plaatsje krijgen in de volgende editie –, kunnen ook bepaalde constructies na verloop van tijd in de grammatica van een taal worden opgenomen. Zo vormt de progressief een belangrijk onderdeel van de Engelse grammatica. De progressief?

 Een poëtica van de ontworteling – Nancy Huston of het auteurschap zonder moedertaal.Wat hebben de kersverse winnaar van de Duitse Goethe-prijs Adonis, de Ierse auteur Samuel Beckett en de Vlaamse NV-A voorzitter Bart de Wever met elkaar gemeen? Juist ja: ze spreken alle drie Frans. Het Bijbelse Babel mag dan een zaak van moderne exegeten en oude schilders geworden zijn, haar torens staan –voorlopig althans- nog stevig overeind.  Niet alleen in de politiek, maar ook in de literatuur laat de meertalige realiteit van onze hedendaagse samenleving haar sporen achter.

'Rechter Tie, dat ben ik.' Een Freudiaanse kijk op Robert van Gulik en zijn werk.Dit artikel tracht ons iets te leren over de psychoanalyse via het werk van de in 1910 geboren Nederlandse schrijver Dr. Robert van Gulik. Uit het uitgebreide oevre werden de rechter Tie romans gekozen daar ze ons een buitengewoon interessante kijk geven op van Guliks relatie tot de wet, de vader en het verlangen, de vrouw-moeder, dit zijnde twee kanten van dezelfde medaille, namelijk de verhouding tot het object van zijn verlangen.

 
Een literaire terugblik op de negentiende eeuw
Bijna elke student Nederlandse letterkunde is tijdens zijn studie in aanraking gekomen met de literatuur van het negentiende-eeuwse fin de siècle, meer bepaald met het naturalisme en het symbolisme en het soms daarmee samenhangende decadentisme. Romans zoals Eline Vere (1889) van Louis Couperus of De kleine Johannes (1887) van Frederik van Eeden behoren vaak tot de verplichte lectuur. Dikwijls heeft men aan deze literatuur een stereotiep beeld overgehouden.

 
‘DE PLAATS VAN WAT GEZEGD WORDT IS BEWEEGLIJK’ [1]

In mijn masterthesis ga ik op zoek naar de grens tussen poëzie en theater in de toneelteksten van Stefan Hertmans. Hertmans (Gent, 1951) publiceerde voornamelijk poëzie. Daarnaast schreef hij een aantal romans en verhalenbundels, vele essays en drie toneelteksten.