Scriptiebank overzicht

De Rechter en De HistoricusOnze huidige Westerse maatschappij gaat op zoek naar antwoorden voor de toekomst in het verleden. Het falen van de communistische utopie, de gevaren van een ongebreideld kapitalisme, de uitdagingen van de multiculturele samenleving, de strijd voor het behoud van onze sociale verzorgingsstaat en het uitblijven van nieuwe ideologieën om op die uitdagingen een overkoepelend antwoord te bieden drijven ons collectief ertoe om voor de oplossing van problemen in het heden ons te laten inspireren door het verleden.

‘De kleine oorlog om de Groote Oorlog’. Het politieke beleid in België omtrent de honderdjarige herdenking van Wereldoorlog I (2014-2018).Annelien NoppeIn de periode 2014-2018 zal in veel landen het honderdjarig bestaan van de Eerste Wereldoorlog herdacht worden. Anno 2013 draaien in België de voorbereidingen hiervoor op volle toeren. Wanneer we de geschiedenis erop nagaan, dan wordt deze herdenkingsperiode omwille van zijn diversiteit en grootschaligheid uniek in de Belgische geschiedenis.

  Renovaties van sociale hoogbouw in BelgiëVan modernistisch naar hedendaags wooncomfort  Alexandra Hoet     Grote wooneenheden zijn na de tweede wereldoorlog overal in Europa ingezet als strategie om tegemoet te komen aan de grote woningnood. Het nieuwe industriële bouwen kon snel in goede huisvesting voorzien voor grote aantallen. Collectief gebruik van nieuwe technieken konden er bijvoorbeeld voor zorgen dat stromend water en centrale verwarming konden geïntegreerd worden, terwijl dit nog niet rendabel was voor de individuele woningen.

De traditionele structuur van stad en platteland in Vlaanderen heeft de laatste jaren zowel morfologisch als functioneel belangrijke wijzigingen ondergaan. Gedurende de twintigste eeuw groeide de stad — door sterke uitbreiding van de bebouwde ruimte — uit tot een stedelijke agglomeratie. Ze was herkenbaar door haar omvangrijk geheel van aaneengesloten bebouwing. Vanaf de Tweede Wereldoorlog zal de woonfunctie zich echter over een veel ruimere oppervlakte gaan verspreiden, waardoor het stedelijk gebied zich zal uitstrekken ver buiten de grenzen van de traditionele stad.

Geen regenboognatie zonder revolutie?Zuid-Afrika ... Dan denkt u aan de windmolens in de Karoo, de Big Five in het Kruger Park, het WK voetbal in 2010, de vuvuzela, de ‘Waka waka’ van Shakira en de ‘Pata pata’ van Makeba. Maar het land kent ook een lange geschiedenis waarbij het steevast zijn niet-blanke bevolking discrimineerde.

Klassieke motieven in 20e-eeuwse oorlogspoëzie: het falen van literaire traditie in oorlogstijdEen literair motief wordt klassiek genoemd als schrijvers het gebruiken door de eeuwen heen. Bekende voorbeelden zijn de mythe (thema) en het sonnet (vorm). Beiden bestaan reeds vele honderden jaren in de Europese culturele traditie en hebben inspirerend gewerkt voor diverse auteurs doorheen verschillende tijdvakken van de literatuur. Maar blijven deze literaire vaste waarden ook overeind in oorlogstijd?

Het geheugen van architectuur en de zoektocht naar een eigen culturele identiteitVan kinds af aan krijgen we geschiedenis op een zilveren blaadje gepresenteerd. In klaslokalen worden uren gespendeerd aan de levens van onze voorgangers en ook de media bieden dagelijks een ‘gezonde portie’ geschiedenis aan. We worden tegenwoordig overspoeld met historische feiten en weten niet langer wat belangrijk genoeg is om ingeblikt te worden voor de volgende generatie.

‘I now pronounce you husband and wife, you may kiss your bride!’ Iedereen die al eens een Amerikaanse romantische komedie bekijkt, herkent ongetwijfeld deze quote uit de huwelijksceremonie. De bruid en bruidegom staan te stralen onder een wit prieeltje in een schitterend versierde tuin met aan hun zijde een resem bruidsmeisjes in dezelfde jurk en bruidsjonkers strak in het pak. Keer op keer wordt de kijker van Amerikaanse films waar een trouwfeest in voorkomt geconfronteerd met deze typische beelden.

 Hoera! Het is een meisje! (of toch niet?)Dé vraag             Het is wat (de meeste) ouders zich 9 maanden lang afvragen, het is wat de dokter direct na de bevalling zal bekend maken, het is de eerste vraag die iedereen stelt: wat is het geworden? Een jongen of een meisje?Bovenstaande vraag vormt het centrale uitgangspunt van mijn scriptie, waarin ik de alom gekende issue omtrent genderidentiteit bij kinderen toepas op het werk van Astrid Lindgren, één van ’s werelds meest karakteriserende kinderboekenschrijfsters.

De naoorlogse jaren worden in de literatuur beschreven als een gouden periode voor de Parijse haute couture. Na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog grijpen verschillende couturiers de kans om een eigen modehuis op te richten. De drie bekendste zijn Christian Dior (1905-1957), Cristóbal Balenciaga (1895-1972) en Pierre Balmain (1914-1982). Hun collecties en vernieuwende silhouetten zijn bepalend voor de mode in de jaren ‘50. Mijn masterproef bekijkt het Parijse modehuis van Pierre Balmain (1914-1982) vanaf de oprichting in 1945 tot 2013.

Een wereld van verschil9 september 2012, het einde van de veertiende editie van de Paralympics en meteen ook de meest succesvolle. Het Belgisch boegbeeld Marieke Vervoort, die op de 100 meter rolstoelsprint, een gouden en op de 200 meter rolstoelsprint een zilveren medaille haalde, beaamt dit volmondig.Een heuse prestatie voor iemand die lijdt aan een zeldzame spierziekte.Niet alleen Marieke verdient een warm applaus, maar ook alle andere deelnemers van de Paralympics voor hun inzet en prestaties. Het was knokken om mee te kunnen aan de top, het vroeg kracht, inzet, positivisme en geduld.

 Een monumentaal verleden 11 November 1918 de oorlog is voorbij. Vier jaar lang heeft het Engelse leger Ieper succesvol verdedigd tegen de Duitsers. Meer dan 200.000 soldaten zijn er gestorven, van de stad zelf blijft geen steen overeind.  Moet dit gevierd worden? Of kan men enkel nog rouwen?  In de directe nasleep van WOI wisten de Britten het zelf niet goed en de Menenpoort in Ieper weerspiegelt dit.  Aan de buitenzijde is het Britse monument een triomfboog, binnenin is het een tombe. Meer dan 50.000 namen van Britse soldaten sieren de muren.

Philippe Van Boxmeer (1863-1955): de architect achter de controverseIn 1893 trad Philippe Van Boxmeer in dienst als Mechelse stadsbouwmeester. Gedurende twee decennia kon hij op die manier zijn stempel drukken op het bouwbeleid van de stad. Zijn grootste verdienste als stadsarchitect is zijn inzet voor het behoud van waardevol patrimonium in privaat bezit. Dankzij hem werden vele pittoreske ‘kunstgevels’ uit verschillende perioden en in verschillende stijlen in het Mechelse straatbeeld bewaard en gerestaureerd.

Masterstudent werkt analysekader uit voor historische schietspelletjes over WO II Videogames en geschiedenis, het is al lang geen ongewone combinatie meer. Iedereen kent waarschijnlijk titels als Age of Empires, Assassin’s Creed en – recenter nog – Red Dead Redemption, een game waarin je als cowboy de ondergang van het Wilde Westen rond 1900 kan herbeleven. Toch zijn het vaak spellen die door historici worden genegeerd, en dat heeft dan weer vooral te maken met een gebrek aan kennis. Want hoe zit zo’n videogame nu eigenlijk in elkaar?

De natuur in de literatuurEen kijkje in de boeken van Romain Gary, schrijver van de eerste ecologische romanNatuur en literatuur lijken voor velen een ver-van-ons-bed-show. Toch probeert de media onze aandacht op de natuur en de daarbij horende problemen te vestigen: global warming, de groeiende afvalhoop, orkanen en smog. De film, de krant en muziek weten inderdaad niet alleen het ecologisch bewustzijn te vergroten, maar ook een mentaliteitsverandering teweeg te brengen.

AMBASSADEUR SILVERCRUYS AAN DE WIEG VAN HET ATLANTISMEZowat iedereen zou de relaties tussen België en de Verenigde Staten beschrijven als uiterst vriendschappelijk. Bovendien beschouwen we Amerika als de grote broer die op het internationaalpolitieke toneel de vrede en onze veiligheid garandeert wanneer het fout dreigt te lopen. Deze twee elementen vormen de fundamenten van het Atlantisme, een complex geheel aan politieke, economische en culturele banden tussen Noord-Amerika en Europese naties.

 Albert De Smaele (1921-2009)Het bewogen leven van de Belgische Charles KaneDe pers en de politiek hebben sinds mensenheugenis een onlosmakende band. Ze bejubelen en verguisen elkaar de hele tijd en bewaken met argwaan elkaars doelstellingen en prioriteiten.  Daarnaast houden zij elkaar ook actueel en levend door een wederzijdse wisselwerking. Beiden hebben  doelen en ideeën die ze graag via elkaar willen realiseren.

 In de ban van een ‘virus noir’. De introductie van jazz in BelgiëJazz is anno 2010 een gewaardeerd muziekgenre met eigen radioprogramma's, festivals en clubs. Terwijl de muziek wereldwijd verspreid is en er verschillende subgenres bestaan, is het doorgaans geweten dat jazz ontstaan is in de Verenigde Staten in het begin van de 20ste eeuw. Maar hoe is deze muziek ooit in België terecht gekomen? Langs welke kanalen werd de muziek verspreid in een tijd zonder iTunes of YouTube? Hoe evolueerde jazz van een rage naar een vaste waarde in onze samenleving?

Pieter Van Loo, Universiteit Antwerpen.
 
Antisemitisme in de Franstalige pers ?
Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir in 1938-1940.
 
 
Abstract
In deze paper werden drie Belgische Franstalige kranten (Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir) getoetst op hun houding ten opzichte van de Joodse kwestie eind jaren dertig (1938-1940). Via dit personderzoek werd er ook een beeld geschetst van de publieke opinie tegenover Joden in Brussel en Wallonië net voor de Tweede Wereldoorlog.

 
Technieken zijn niet meer weg te denken uit de architectuur: ze zijn noodzakelijk geworden voor het goed functioneren van het gebouw. Architectuur en technologie lijken vaak probleemloos in elkaar op te gaan. Toch is het voor de ontwerper niet altijd evident om technieken en architectuur te verzoenen: ze evolueren elk op een eigen tempo, vragen specifieke kennis en de elektrische uitrusting eist een bepaald volume op in het gebouwontwerp.

 Nazi’s en Arabieren: een goede verstandhouding?Bij het begin van het politieke jaar laait het debat over de amnestie traditiegetrouw weer op. De collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog is, naast het politieke vlak, ook in vele boeken, tijdschriften en reportages een populair onderwerp. Onze kennis over collaboratie in Vlaanderen is gering maar niet onbestaand. We weten eveneens dat dit niet enkel een Vlaamse fenomeen was. Maar hoe zit het met de samenwerking tussen nazi-Duitsland en andere landen of bevolkingsgroepen?

 
‘In pofbroek en badjas’
 
Het fenomeen “Poeske” Scherens
 
 
Een galerij van bejubelde wielrenners dient zich aan vanuit het verleden, als boegbeelden van weleer. Sportieve kinderen van hun tijdsgeest, bewonderd door velen. Waar fiets en geschiedschrijving behoedzaam elkaar kruisen, mag de naam van de sprinter Jef “Poeske” Scherens met stip vermeld. Foto’s uit die tijd tonen een kleine spierbundel, veelal in pofbroek en badjas.

Taalversies van de Europese wetgeving: niet helemaal gelijk voor de wet.De Europese Unie erkent op dit moment 23 officiële talen en na de toetreding van Kroatië tot de Unie komt daar nog eens een taal bij. Waarom erkennen de Europese instellingen zoveel talen, terwijl “iedereen toch Engels kent”? Inderdaad, in de praktijk communiceren de EU-ambtenaren het vaakst in het Engels en het Frans. Toch worden alle officiële talen als gelijkwaardig beschouwd om geen enkele Lidstaat voor de borst te stoten. Deze uiting van respect voor taal en cultuur is niet onbelangrijk.

Bezet België, Somalië aan de Schelde?De Eerste Wereldoorlog roept spontaan het beeld op van modderige loopgraven. Achter en naast het front leverde de Belgische burgerbevolking echter een vergeten strijd tegen de honger. Met dank aan de Verenigde Staten, die de eerste grootschalige food relief operation ooit coördineerden. Twee lokale studies illustreren nu in welk sociaal mijnenveld dit gebeurde.Dorstlessende druppels op een hete plaat.Toen België in 1914 werd bezet, reageerden de geallieerde machten met een economische blokkade.

Een Eigen Nationaliteit.Echtscheiding als weg naar een onafhankelijke nationaliteit voor vrouwen in de Belgische wetgeving. (1919-1922)Het onderzoek situeert zich in de periode 1919-1922. De aandacht spitst zich toe op Belgische vrouwen, die gehuwd waren met een Duitse man, volgens de toenmalige vooroorlogse huwelijkswetgeving hun eigen nationaliteit verloren en automatisch deze van hun Duitse echtgenoot overnamen.

 The writer’s speech“Dad, what’s he saying?”“I don’t know, but he seems to be saying it rather well.”Dat fluisteren King George VI en zijn dochter elkaar toe als ze een toespraak van Hitler bekijken in de film The king’s speech (2010). Ook al laat Georges zich in zijn antwoord in de eerste plaats leiden door een lichte afgunst voor het redenaarstalent van de Führer, dat fel afsteekt tegen zijn eigen stottergebrek, toch raakt hij ermee aan de kern van het succes van Hitlers nationaal-socialistisch regime.

De zoete pijn van een vergeten dichter: Joseph Brodsky als melancholicusGepest en verstoten, bespuwd, gekleineerd, mishandeld en weggestuurd. Dat was het droeve lot van Joseph Brodsky, de grootste dichter die Rusland sinds de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht. Terwijl hij door het Soviet-regime werd vervolgd, werd hij in literaire kringen geroemd als de grootste levende dichter van Rusland, de meest welluidende, invloedrijke stem van de moderne Russische letteren.

 Het woelige leven van het Belgisch koloniaal verledenVergeven en vergeten: gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het verleden wordt niet zo makkelijk verleden. Zo hing in mei 2011 het ontslag van onze federale minister van justitie, Stefaan De Clerck, even in de lucht omdat hij het gewaagd had om het woord ‘vergeten’ in de mond te nemen wanneer hij sprak over de Belgische collaboratie met de Duitse bezetter in Wereldoorlog II.

 
In 1999 ontstaan de Lusaka-Akkoorden als gevolg van een conflict, van die aard dat er werd gesproken van een Afrikaanse wereldoorlog. De belangrijkste actoren in deze Akkoorden waren de Congolese regering en de twee rebellenbewegingen: het RCD (Rassemblement Congolais pour la Démocratie), en het MLC (Mouvement de Libération du Congo). Een wapenstilstand, het op gang brengen van het democratiseringsproces en de Inter-Congolese dialoog zijn enkele van de overeenkomsten in deze Akkoorden.

 
Het Office des Cités Africaines in Lubumbashi: een geschiedenis.
De historische studie van Afrikaanse regio’s kent sinds enkele jaren een hernieuwde aandacht.