Scriptiebank overzicht

Bacteriën in de lucht: schadelijk interessant!Krachtige samenvatting:De mens is er zich vaak niet van bewust dat de lucht een leefwereld is voor diverse organismen. Zo zijn bacteriën in de lucht vaak overvloedig aanwezig en kunnen binnen één kubieke meter lucht honderdduizenden microben teruggevonden worden. De interactie menselijke gezondheid versus bacteriën in de lucht kan zowel positief als negatief zijn. Over de ecologie, de diversiteit, de verspreiding en de interacties van bacteriën in de lucht is nog maar weinig geweten.

‘Zij wonen dicht en ik woon ver en dat is niet eerlijk’ – de link tussen capaciteitsproblemen en bereikbaarheid van Gentse kleuterscholenHoewel onderwijs als een basisrecht wordt beschouwd, slagen Vlaamse steden er niet in alle kleuters van een school te voorzien. Reeds enkele jaren halen deze capaciteitsproblemen de koppen van alle kranten. Onder het motto “Elk kind krijgt een plaats bij het begin van het schooljaar” van Vlaams Minister van Onderwijs Pascal Smet blijkt het uitbreiden van de capaciteit met behulp van containerklassen vanuit een beleidsstandpunt de beste oplossing.

Boomkikkers zoeken toevlucht in epifytenDe tropische regenwouden van Zuidoost-Azië herbergen een grote diversiteit aan planten en dieren. Die wordt helaas bedreigd door vooral de hout- en landbouwindustrie. Epifyten zouden wel eens een toevluchtsoord kunnen zijn voor heel wat woudbewoners, en met name boomkikkers.Epifyten zijn planten die zich vasthechten aan de stam of takken van bomen. In tropische regenwouden is de nestvaren wellicht de meest voorkomende epifyt. Die vangt water en plantenmateriaal op in een kelk, gevormd door zijn lange, smalle bladeren.

De ondergrondse redder van dennenbomen in Noord-LimburgVele zandgronden in het Noorden van Limburg zijn zwaar vervuild met zink, cadmium en lood door de jarenlange metaalverwerkende industrie in deze regio. Ondanks het feit dat de meeste van deze zinkfabrieken gesloten zijn of een betere milieukwaliteitszorg hebben aangewend, blijft de vervuiling een belangrijk probleem. Niet alleen wordt de plaatselijke fauna en flora door deze vervuiling aangetast, ook de menselijke gezondheid loopt gevaar.

Primair schooltje in Senegal kookt op organisch afvalHet primaire schooltje ‘Les Cajoutiers’ in Warang, een vissersdorp in Senegal, was op zoek naar een alternatieve energiebron om dagelijks warme maaltijden te bereiden voor de leerlingen. De directie klopte daarvoor aan bij de Xios - Hogeschool in Limburg. Tijdens mijn bachelorproef ging ik de verschillende mogelijkheden na en de productie van biogas genoot hierbij de voorkeur. Naast het gevormde gas, wordt ook een vruchtbare reststroom verkregen en worden afvalstromen verwerkt. Biogas wordt verkregen uit de anaerobe vergisting van biomassa.

Nematoden zijn er in veel maten en gewichten. M. graminicola, die bestudeerd werd in deze masterthesis, ziet er onder de microscoop uit als een doorzichtig wormpje, maar is met het blote oog amper waar te nemen. Deze nematode is een parasiet: hij vestigt zich in planten en leeft van de voedingsstoffen die hij in zijn gastheer vindt. Is de gastheer een landbouwgewas, dan is dit synoniem voor minder opbrengst. Daarbij komt nog dat de nematode zijn gastheer verwondt. Een plant waarin nematoden huizen is een zieke plant.

Snelle detectie van ziekteverwekkende bacteriën op groenten en fruitEten van verse groenten en fruit wordt vandaag de dag meer en meer aangemoedigd. Verse groenten en fruit leveren immers de nodige dosis van onze dagdagelijkse voedingsstoffen. Talrijke studies hebben aangetoond dat je door het eten van groenten en fruit een verlaagd risico hebt op verschillende chronische ziekten zoals zwaarlijvigheid, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Echter, zoals overal in onze omgeving, zijn bacteriën talrijk aanwezig op groenten en fruit.

  Transport van zaden via het verkeer: een groter probleem dan gedacht  We zijn niet alleen als we ons reizend over deze aardbol verplaatsen. Vastgehecht aan autobanden en schoenzolen volgen plantenzaden ons overal waar we gaan. Zo schudden we zonder het te weten wereldwijd de natuur grondig door elkaar. – Antwerpen, juni 2013Zo toonde een studie van de Universiteit Antwerpen aan hoe verschillende plantensoorten zich dankzij ons transportsysteem in de bergen kunnen verplaatsen.

Kalkgraslanden zijn één van de soortenrijkste habitats ter wereld op kleine schaal. Door het stopzetten van het beheer en de aanplant van naaldboomplantages zijn deze biodiversiteitshotspots echter serieus in aandeel afgenomen. Vele restauratieprojecten focussen zich op het herstel van kalkgraslanden. Herstel vanuit de zaadbank is vaak een doeltreffende methode voor habitatherstel, maar betreffende deze habitats blijken de mogelijkheden echter beperkt.Deze studie probeert om de kwaliteit na te gaan van de zaadbank van kalkgraslanden van een verscheidene ouderdom uit de Viroinvallei.

Het reinigen van de bodem met behulp van plantenVeel gebieden zijn vervuild met toxische metalen en oude saneringsmethoden, zoals het afgraven van de vervuilde grond, zijn duur en destructief. Hierdoor is er een nieuwe remediatietechniek ontwikkeld. Fytoextractie maakt gebruik van planten en hun geassocieerde micro-organismen om elementen uit de bodem te extraheren en te transloceren naar de bovengrondse delen van de plant. Dit goedkope proces is vaak traag, maar het toedienen van bepaalde bacteriën kan het proces versnellen.

Opwarming aarde beschermt populier tegen bodemverontreiniging De opwarming van de aarde blijkt niet enkel negatieve effecten te hebben.

Elanden redden kostbare natuur nietNatuurbeheer staat voor belangrijke taken. Verstedelijking gaat voort, steeds meer land wordt in cultuur gebracht en het areaal aan natuur krimpt in. Bovendien hebben menselijke verstoringen zo’n grote gevolgen dat ecosystemen dikwijls niet uit zichzelf kunnen herstellen.Moerasgebieden herbergen vaak een hoge biodiversiteit en bevatten specifieke leefgebieden voor bepaalde soorten. Daarnaast zorgen moerassen voor belangrijke ecosysteemfuncties zoals waterregulatie, -zuivering en -opslag.

Van plaag tot zonneoven, het (haast) onbeperkte potentieel van Fab Lab’s en informatiedelenEen invasieve waterplantensoort die gebruikt wordt als voornaamste bouwmateriaal bij de constructie van milieuvriendelijke zonneovens.

De natuur in de literatuurEen kijkje in de boeken van Romain Gary, schrijver van de eerste ecologische romanNatuur en literatuur lijken voor velen een ver-van-ons-bed-show. Toch probeert de media onze aandacht op de natuur en de daarbij horende problemen te vestigen: global warming, de groeiende afvalhoop, orkanen en smog. De film, de krant en muziek weten inderdaad niet alleen het ecologisch bewustzijn te vergroten, maar ook een mentaliteitsverandering teweeg te brengen.

Planten laten groeien op elektrische stroom: Fictie of realiteit?De glastuinbouw in Vlaanderen is de laatste decennia steeds intensiever geworden. De grote input aan snel duurder wordende anorganische kunstmeststoffen en energie voor o.a. verwarming en kunstmatige belichting doet de productiekosten echter sterk oplopen. De zoektocht naar milieuvriendelijkere en goedkopere productiemethoden haalde een oude - weliswaar geen ondubbelzinnige - techniek van onder het stof, namelijk “elektrocultuur”.

 AERE is het resultaat van de masterproef productontwikkeling van Robrecht Van Velthoven. Het biedt een totaaloplossing voor de stijgende problematiek rond onze binnenluchtkwaliteit. Deze is vaak tot twee maal meer verontreinigd dan de buitenlucht. AERE is een reeks van installatie-producten die de noden in elke kamer van een gebouw kunnen beantwoorden. Onze huizen en kantoren worden steeds beter geïsoleerd om energie te besparen. Hierdoor gaat de kwaliteit van onze binnenlucht sterk achteruit.

 ‘de toekomst ligt in de handen van de jeugd,’ is een veel gebruikte uitspraak.  87% van de jongeren tussen de 15 en 20 jaar oud groeit op in een ontwikkelingsland. Het merendeel van de toekomst zou eigenlijk in hun handen moeten liggen. Dit statistische gegeven is geen evidentie. Onderzoek naar de leefwereld van jongeren op het platteland in Kameroen kaart aan dat ondermeer een gebrek aan recht op eigen meningsuiting een probleem vormt.

BEVOLKINGSINKRIMPING: absolute must voor een voor iedereen waardig en leefbaar klimaat, absolute diplomatieke plicht voor politieke wereldleiders.  Tot het bekomen van de graad van master in de wijsbegeerte schreef ik een eindwerk betreffende het hoognodige ingrijpen in de zich met rasse schreden verderzettende verloedering van het aardse klimaat.[1] Waar men vele decennia het probleem doodzweeg, of niet ernstig nam, kwamen de wetenschappers van het IPCC[2] de laatste jaren tot de consensus dat een klimaatverandering zich wel degelijk voordoet én dat de grote schuld daarvan moet gezocht bij de

Gentse universiteitsstudenten zeggen ja, maar… tegen ggo’sAl van bij het begin kreeg de commercialisering van de moderne plantenbiotechnologie veel tegenkanting, vooral in Europa.  Er was en er is de angst voor controleverlies,  de onzekerheid over de veiligheid, een gebrek aan vertrouwen in de controleorganen. Maar ook de uitgekiende  anti-ggo-campagnes leidden bij de burger tot een negatieve perceptie rond ggo’s. En ook al mist ze elke wetenschappelijke grond, toch houden ook de politieke overheden er sterk rekening mee.

 Analyse helpt recyclage bacteriën beter te werken in de ruimteBij SCK-CEN (studiecentrum voor kernenergie, Mol) is een nieuwe analyse gebouwd om sneller de resultaten van DNA onderzoek te vergelijken met reeds gekende DNA sequenties. Met behulp van deze nieuwe methode kan het onderzoek nu sneller bepalen of de bacterie Rhodospirillum rubrum geschikt is voor lange bemande ruimtereizen, als deel van het recyclage systeem (MELliSA).De nieuwe analyse is ontwikkeld met het oog op de nieuwe DNA sequencing technologie, de zogenaamde next-generation sequencing technologie.

Als de nood het hoogst is, is de ruimte nabijEr is te weinig plaats, beschikbare energiebronnen zijn gelimiteerd en de hoeveelheid drinkbaar water slinkt met de dag. Het ziet er niet goed uit voor ons. Met de nadruk op ons. Want het is niet de planeet die gered moet worden, het zijn wij.Over Moeder Aarde hoeven we ons hoegenaamd geen zorgen te maken, zij redt het wel. Moeder Aarde is niet moe, neen, ze is ons moe. Reden genoeg, zeggen ruimteoptimisten, om de aarde achter ons te laten en de ruimte in te trekken.

Meer energie uit hout!Bio-energiewinning uit inheemse houtsoortenDe laatste decennia wint houtige biomassa terug aan belang als gevolg van de stijgende vraag naar energie, de slinkende fossiele brandstofreserves en de stijgende broeikasgasconcentraties in de atmosfeer. Om de efficiëntie van de energiewinning te verbeteren is het noodzakelijk de mogelijk verkrijgbare energie uit een hoeveelheid hout te kennen.

Fascinerend en penetrerend: schimmels op keversInleidingPaddenstoelen spreken sinds oudsher mensen aan. Allerlei interessante verhalen deden de ronde over deze eigenaardige organismen. Paddenstoelen hebben in de loop van de tijd voor heel wat ongure verhalen en angstwekkende – of lachwekkende? – verzinsels gezorgd. Zo werd van heksenkringen, cirkels van paddenstoelen, gedacht dat zij ontstonden na een rondedans van heksen, al of niet verkleed als katten. De duivel zelve zou huizen in paddenstoelen.

Big Brother voor de mysterieuze nachtzwaluwDe nachtzwaluw behoort tot de meest geheimzinnige en meest bedreigde diersoorten in Vlaanderen. Een beschermingsplan maken voor een vogelsoort die bovendien nauwelijks waarneembaar is, ligt dus niet voor de hand. Gelukkig schiet de technologie ons ter hulp.Een mysterieuze vogelsoortDe nachtzwaluw is een nachtactieve vogelsoort die we hoofdzakelijk terugvinden in de  (voormalige-) heidegebieden van de Kempen. Hier voedt zij zich voornamelijk met nachtvlinders.

Blauwe bananen
Genetisch gemodificeerde aardappelen worden in ‘t rond gegooid, Frankenstein-maïs spookt doorheen de velden en nu zou je geliefkoosde vrucht ook nog eens de kleur van een smurf krijgen! Waar gaat het toch naartoe met de wetenschap!  Of hebben deze ‘monsterlijke’ organismen een andere kant die we nog niet kennen?
 
De mogelijkheden van de plantenbiotechnologie
Het begon allemaal rond 1980, niet in het grote Amerika, maar dichter bij huis in ons klein België. Bent je verrast?

Bijensterfte: goed of slecht nieuws?Berichten over massale bijensterfte duiken al enige tijd regelmatig op in het nieuws. De reacties daarop lopen sterk uiteen. Mensen die geen onderscheid maken tussen bijen en wespen, vinden dat waarschijnlijk een goede zaak. Wie wel het verschil kent, stelt zich terecht vragen. Bijen vervullen immers een zeer belangrijke rol in de bestuiving van zaadplanten en vormen op die manier een onmisbare schakel in onze voedselketen. Het is van het hoogste belang de verschillende oorzaken van de bijensterfte te achterhalen en uit te schakelen.

Waarom geloven mensen? Omdat ze troost nodig hebben? Omdat ze dingen willen verklaren? Dat zijn geen juiste antwoorden, gezien het vermogen om te geloven eerst moet ontstaan, om het dan pas als troost of verklaring te kunnen aanwenden.
Als we kijken naar de structuur van onze hersenen, en de miljoenen jaren evolutie die de mens achter de rug heeft, dan zien we enkele interessante neurologische mechanismen die de kiemen van het geloof zaaien.
  Onze voorouders leefden gedurende miljoenen jaren in hechte groepen, en ontwikkelden hiervoor speciale cognitieve vermogens.

 
De waarheid achter het uitsterven van de neanderthaler ontraadseld?
 
Ooit was de aarde bevolkt met verschillende mensensoorten. Elke soort bezat zijn eigen herseninhoud, lichaamsbouw en fysieke en intellectuele mogelijkheden. Het is dan ook verwonderlijk dat er vandaag slechts één enkele mensensoort overgebleven is en dat die bovendien alle gebieden op aarde bevolkt. Om dit te verklaren gingen wetenschappers er vroeger van uit dat al deze mensensoorten voorlopers waren van het ‘eindproduct’, de moderne mens.

 Duurzaam beheer van beschermde bosgebieden: voor bos én mens?‘Ze praten en zingen met de bomen, de bergen, de rivieren, de dieren en de planten. Het zijn deze mensen die de aarde beschermen.’ Het jaar 2011 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het Internationale Jaar van het Bos. Het wereldwijde verdwijnen van bossen, zo stelde de VN, versterkt de opwarming van de aarde en veroorzaakt een verlies aan biodiversiteit. Er is echter nog veel meer aan de hand, want de natuurlijke hulpbronnen, geborgen in die bossen, bieden toekomstzekerheid voor de gehele wereldbevolking.

 Hoe ver reikt de archeologie? Het mysterie van de Antwerpse ‘zwarte laag’Enkele maanden geleden ontstond er in de media heel wat ophef over de archeologie in Vlaanderen – haar kostenplaatje, maar ook haar nut, draagvlak en publiekswerking lagen zwaar onder vuur. Het doel van mijn thesis was niet om dit probleem rechtstreeks aan te pakken, maar ze kan er wel toe bijdragen om dit negatieve beeld te weerleggen. De archeologie is immers een erg actuele wetenschap die zich voortdurend ontwikkelt.