The usual suspects. Experten in het nieuws.

Onderzoek naar experten in Vlaamse nieuwsuitzendingen

1 op 100 experten is van vreemde origine

Slechts één op honderd experten in de Vlaamse televisienieuwsuitzendingen is van vreemde afkomst. Dat blijkt uit de masterproef van Anke Schoukens, studente journalistiek aan de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB).

De studente analyseerde 65 nieuwsuitzendingen van Het Journaal, Terzake en Het Nieuws in 2012. De analyse leverde haar 707 experten op van wie de grote meerderheid slechts één keer aan het woord kwam. ‘Het blijkt dus dat de journalist in de meerderheid van de gevallen uit een grote pool van experten kiest en dat maar een klein aantal experten terugkeert’, concludeert ze.

‘Toch waren er enkele uitschieters’, vertelt Schoukens. ‘Joëlle Milquet, Minister van Binnenlandse Zaken, keerde bijvoorbeeld negen keer terug. Of Paul D’Hoore, expert financiën, die vijf verschijningen achter zijn naam kreeg. Maar Kris Peeters, Vlaams minister-president, was met vijftien keer de absolute koploper.’

Vertegenwoordigers en binnenlandse politici

De deskundigen bleken vooral vertegenwoordigers (25,9 procent) en binnenlandse politici (19,4 procent) te zijn. Zij vertegenwoordigden samen iets minder dan de helft van de experten in het corpus. Ook aan professoren, wetenschappers en dokters werd vaak gevraagd om extra informatie te geven bij een nieuwsfeit. Bijna één op de tien experten behoorden tot deze categorie.

23 seconden aan het woord

Hoewel er in absolute cijfers heel wat experten aan bod kwamen, stelde de student vast dat hun aandeel toch beperkt bleef. ‘De expert kwam gemiddeld 23 seconden aan het woord. Iets meer dan de helft van de deskundigen kreeg slechts één quote om duiding te geven bij een gebeurtenis’, legt ze uit. ‘Een minderheid van 58 experten, wat neerkomt op een aandeel van 8,2 procent, kreeg een volledig item om extra informatie te geven.’

Terzake heeft meeste aantal experten

Uit haar onderzoek bleek eveneens dat Terzake meer experten aan het woord laat dan Het Journaal en Het Nieuws. ‘In ongeveer acht op de tien nieuwsitems van Terzake werden experts opgevoerd. Bij Het Journaal en Het Nieuws is dit zes op de tien,’ concludeert de studente. ‘Bovendien kreeg de expert op Canvas het meeste spreektijd. Hij sprak gemiddeld 76 seconden terwijl hij 20 seconden kreeg op Eén en VTM.’

Vrouwelijke en allochtone experten

Schoukens besteedde in haar onderzoek ook aandacht aan de diversiteit van de deskundigen. Daaruit bleek dat zowel vrouwen als allochtonen nauwelijks als expert werden opgevoerd. ‘Ik telde slechts drie experten van vreemde origine in mijn corpus, wat neerkomt op 0,6 procent’, legt de studente uit. ‘Opvallend is dat op Eén geen allochtone experten aan bod kwamen, en dit ondanks het feit dat de openbare omroep een duidelijke opdracht kreeg van de Vlaamse Gemeenschap om de diversiteit van de samenleving aan bod te laten komen in de uitzendingen,’ gaat ze verder. ‘En ook vrouwen zijn met 22,3 procent sterk ondervertegenwoordigd ten opzichte van hun mannelijke tegenhangers.’

‘Nochtans bestaan er databanken die de ondervertegenwoordigde groepen promoten’, vertelt de studente. ‘Gevestigde Waarden bijvoorbeeld is een databank met enkel allochtone experts en de VEGA-databank neemt het op voor vrouwelijke deskundigen. Jammer, dat journalisten ze niet meer gebruiken, want diversiteit en kwaliteit gaan hand in hand.’