Kleuterjuffen versus Niet-leerkrachten
Kleuterjuffen zijn, dankzij hun opleiding, in staat om de taalontwikkeling van kinderen in hun klas te bevorderen. Maar maken ze van deze vaardigheid ook gebruik in hun dagelijks leven? Slagen kleuterjuffen beter in het stimuleren van de taalontwikkeling van hun eigen kinderen dan andere ouders?
Taalontwikkeling in de kleuterklas
Kinderen en hun ontwikkeling… Zowel in de wetenschappelijke literatuur als in het dagelijks leven is het een veel besproken onderwerp. Denk maar aan uitspraken zoals 'Elena kan kruipen!' of 'Miel heeft gisteren voor de eerste keer mama gezegd!'. Hoewel ieder kind op zijn eigen tempo ontwikkelt, zijn het uitspraken die iedere ouder ooit doet. Gedurende de eerste levensjaren zijn er twee onderdelen van de algemene ontwikkeling die naar voor komen: motorische ontwikkeling en taalontwikkeling. In dit artikel zoomen we in op de taalontwikkeling.
Ondanks dat ieder kind geboren wordt met de mogelijkheid om een taal te leren, is ondersteuning vanuit de omgeving hierbij van groot belang. Samen met ouders zijn kleuterjuffen de ideale personen om deze ondersteuning te bieden. Ze krijgen doorheen de dag namelijk verschillende kansen om dit te doen, het is dan ook belangrijk dat ze zoveel mogelijk van deze kansen grijpen. Dankzij hun opleiding, waarin ze vakken zoals onder andere 'taalvaardigheid', 'taal en communicatie' en 'communicatieve vaardigheden' krijgen, weet een kleuterjuf als geen ander hoe die kansen gegrepen kunnen worden. In de kleuterschool ligt de nadruk voornamelijk op spreken. Kleuters hebben de ideale leeftijd om actieve woordenschat (woorden die het kind zelf gebruikt) te verwerven. Het belangrijkste doel tijdens deze periode is dan ook het aanleren van basiswoordenschat.
Sociaal-economische klasse
Zoals eerder gezegd, speelt de omgeving, en dus ook de sociaal-economische klasse waartoe iemand behoort, een belangrijke rol bij de taalontwikkeling. De sociaal-economische klasse waartoe iemand behoort, wordt bepaald aan de hand van verschillende factoren. De opleiding, het beroep en de inkomsten van de ouders spelen hierbij een belangrijke rol. Onderzoeken tonen aan dat kinderen uit een hogere sociaal-economische klasse een betere taalontwikkeling doormaken dan kinderen uit een lagere sociaal-economische klasse. Zij zouden namelijk meer leerkansen krijgen vanuit hun omgeving. Ouders uit de hogere sociaal-economische klassen blijken vaker met hun kinderen te communiceren, ze gebruiken hierbij meer verschillende woorden en moeilijkere zinnen dan ouders uit lagere sociaal-economische klassen.
Kleuterjuffen behoren, net zoals andere ouders met een diploma hoger onderwijs, tot de hogere sociaal-economische klasse. Het mag dus niet verbazen dat hun kinderen op een taaltest beter zouden scoren dan kinderen uit een lagere sociaal-economische klasse. We vroegen ons echter af of kinderen van kleuterjuffen ook beter scoren dan andere kinderen uit dezelfde sociaal-economische klasse. En of kleuterjuffen dus in staat zijn om ook de taalontwikkeling van hun eigen kinderen te stimuleren.
Kleuterjuffen versus Niet-leerkrachten
Omdat het aanleren van een basiswoordenschat één van de belangrijkste doelen is in de kleuterschool, gingen we na of er een verschil is tussen de actieve woordenschat van kinderen van kleuterjuffen en kinderen van niet-leerkrachten. Uit het onderzoek blijkt dat kleuterjuffen een positieve invloed hebben op de woordenschatverwerving van hun kinderen. Kinderen van kleuterjuffen hebben een betere actieve woordenschat dan kinderen van niet-leerkrachten.
Het beroep van kleuterjuf kan dus een positieve invloed uitoefenen op de taalontwikkeling van de eigen kinderen. De bevindingen uit het onderzoek zouden erop kunnen wijzen dat de rol van de kleuterjuf in de maatschappij vergroot dient te worden. Kleuterjuffen zouden bijvoorbeeld deel kunnen uitmaken van opvoedingscursussen en zo (toekomstige) ouders op een adequatere manier met hun kind(eren) leren communiceren. Op deze manier kunnen ook de verschillen tussen opvoeding door kleuterjuffen en opvoeding door niet-leerkrachten onderzocht worden. Daarnaast lijkt een samenwerking tussen kleuterjuffen en logopedisten een goed idee. Zo zouden aspecten uit de opleiding 'kleuteronderwijs' een rol kunnen spelen bij oudertherapie van kinderen met een taalstoornis en kunnen logopedisten extra tips geven aan kleuterjuffen voor kinderen met taalstoornissen. Tenslotte kunnen de resultaten uit het onderzoek ook bekeken worden als een positieve noot voor het M-decreet. Het doel van het M-decreet is zoveel mogelijk kinderen les te laten volgen in het gewone onderwijs, het mag duidelijk zijn dat kleuterjuffen, in samenwerking met logopedisten, in staat zullen zijn de taalontwikkeling van alle kinderen te stimuleren.
