Dit onderzoek beoogt het complexe stadsproject “het Eilandje” in Antwerpen te analyseren. Er zal achterhaalt worden of iedereen welkom is op Het Eilandje, of het een wijk is louter en alleen voor welvarende bewoners. Er zal onderzocht worden of de stadsontwikkeling in deze wijk geslaagd is en wat de weerslag hiervan is op maatschappelijk en sociaal vlak. Dit zal getoetst worden aan de hand van de aspecten: inkomen, leeftijd, type huishouden en etniciteit. Met andere woorden, hoe is de sociale mix verdeeld bij de reconversie van oude havengebieden?
Om geleidelijk aan tot een antwoord te komen op bovenstaande onderzoeksvraag, zal dit onderzoek verlopen in verschillende fases. Het eerste deel van dit onderzoek houdt een uitgebreide literatuurstudie in. Als eerste wordt er getracht het begrip stadsvernieuwing een kader te geven in de stad Antwerpen. Vervolgens wordt er onderzocht welke impact deze stadsvernieuwing heeft gehad op de cijfers. Aansluitend volgt het hoofdstuk waar het begrip reconversie uitgebreid omschreven wordt. Daarna wordt er geleidelijk dieper ingaan op de reconversie van oude havengebieden, om zo tot het hoofdstuk waterfrontontwikkeling te komen. Nadien wordt onderzocht welke sociale implicaties de stadsvernieuwing heeft waarbij de begrippen gentrificatie en sociale mix verder worden toegelicht.
In het tweede deel van dit eindwerk volgt de eigenlijke casestudie van het projectgebied het Eilandje. Vooreest zal de wijk gesitueerd worden in tijd en ruimte. Nadien wordt elk component van de sociale mix uitgebreid toegelicht. Daaropvolgend het hoofdstuk waarin oplossingen worden aangereikt om betaalbaar wonen in de stad mogelijk te maken. Tot slot werden experten uit het vakgebied geïnterviewd om meer kennis over het onderwerp te verwerven. Helemaal achteraan de bachelorproef kunt u de uitgeschreven interviews dan ook raadplegen.

LIFTUP/LIFTOFF VORMINGSPLATFORMUit noodzaak nadenken over een nieuwe publieke plek in de stad.Het grote probleem van Europa tijdens deze vluchtelingencrisis, is dat ieder land in de EU zijn eigen asielbeleid heeft. Er is geen unaniem akkoord over de kwestie en dat zorgt voor knelpunten. Sommige landen zetten zware grenscontroles in, ondanks het Shengen-akkoord van 1993 dat vrij verkeer van personen in Europa toelaat.

Publieke ruimte als motor voor duurzame stadsontwikkelingHoe willen we dat onze steden evolueren? Kantoordistricten die niets teruggeven aan de stad buiten een weerspiegeling van de wolken zijn vaak nog het gevolg van stoffige 20e-eeuwse concepten. Stadsvernieuwing moet telkens opnieuw herdacht worden in het licht van veranderende contextuele en maatschappelijke factoren. Desalniettemin bepaalt het in een steeds meer individuele en digitale wereld de ruimte die verschillende partijen fysiek kan samenbrengen.

De tram als ruimtelijke en economische ontwikkelaar?Het verkeer op de ring rond Antwerpen staat vaak stil. De oorzaken zijn talrijk, de symptomen hardnekkig en het lijkt er niet onmiddellijk op dat de files op korte termijn zullen verdwijnen. Niet enkel in Antwerpen, maar ook in de rest van Vlaanderen zijn files en toenemende verkeersonveiligheid al langer dan vandaag een enorme uitdaging waartegen allerlei grote masterplannen ontwikkeld werden. Ook in Antwerpen kregen alternatieven voor de auto zoals nieuwe tramverbindingen en fietsinfrastructuur duidelijk een plaats.

Dirty AntwerpA transition to a more qualitative way of life is made possible by technological solutions and behavioural changes, but an effective change is possible only if they are led by a transformation of the physical characteristics of the city through urban design (Frey, 1999).Zoals Hildebrand Frey schrijft in ‘Designing the city: towards a more sustainable form’ (1999) kan de overgang naar een meer kwalitatieve manier van leven mogelijk gemaakt worden door technologie, verandering van gedrag, maar voornamelijk door het ontwerpen van onze stedelijke omgeving.

Ook ruimte kunnen we recyclerenUplace: we kennen het ondertussen allemaal. De plannen om een groot winkelcentrum neer te zetten in de buurt van Brussel heeft al voor heel wat ophef en media-aandacht gezorgd. En terecht. Niet alleen is de eerste goedkeuring van het project gebaseerd op valse beloftes en onjuiste veronderstellingen, zulke megaprojecten werken vooral ook leegstand in de hand — en laat dat nu net het probleem zijn dat vandaag in elke stad meer en meer zichtbaar wordt.De stad groeit en krimpt Door verstedelijking wordt de stad de dagelijkse leefomgeving van meer en meer mensen.

Littekens als leidraad. Herbesteming van de adijhoeve te Sint-Truiden.What we need is continuity. Historic preservation is not sentimentality but a psychological necessity. We must learn to cherish history and to preserve worthy old buildings. We must learn how to preserve them, not as pathetic museum pieces, but by giving them new uses (Huxtable, 1973).LittekensEen litteken is een overgebleven deel. Het is een herinnering aan een gebeurtenis en het zal altijd zichtbaar blijven.

Van burgerlijke ongehoorzaamheid tot ontwerppraktijkBrusselse inwoners maken de stadEen self-made park aanleggen op een braakliggend terrein. Feestjes organiseren op het dak van een oud parkeergebouw. Guerilla acties op promblematische mobiliteitsknopen. Protest picknicks voor een autovrij stadscentrum. Nachtelijke artistieke interventies met afvalhout. En nog veel meer. Steeds meer verrijzen dergelijke spontane acties in de stedelijke ruimte. Stedelingen lijken de behoefte te voelen om zelf het heft in handen te nemen. Dat doen ze bovendien verdomd goed.

Compound-wooncultuur in Tema, Ghana: verleden of toekomst?De westerse wooncultuur heeft een onmiskenbare invloed op de traditionele compoundcultuur in Tema, een industriële havenstad in Ghana. Is er nog toekomst voor de traditionele manier van wonen of nemen binnen enkele jaren villa’s en hoogbouw het straatbeeld over? Kortom kunnen nieuw aangebrachte standaarden en comfort worden verenigd met traditie en zo ja, op welke manier?Voor- en nadelen van compoundwoningen afgewogenNiet enkel de Ghanese woningbouw maar ook de cultuur en levenswijze in het algemeen zijn sterk beïnvloed door compounds.

 “Driewerf boe-hoera voor ons Vlaams klein duintje”Onze kust is lelijk.  Dat is geen feit, maar een mening van velen.De verkavelingen voor villagrond, de bouw van zomerhuisjes, de aanleg van kampeerterreinen, en vooral de constructie van grijze wolkenkrabbers, hebben onze zakdoekbrede kustlijn onttoverd tot een banale betonnen eenheidsworst. Het gevolg is dat deze van oudsher geliefkoosde ontmoetingsplaats tussen land en zee enkel nog de moeite waard is met de rug naar het hinterland. “Zicht op de duinen” is immers reeds lang vervangen door “zicht op beton”.