Scriptiebank overzicht

Het geslacht? De boom in! De woonplaats? De cloud in!Napoleon zou zich omdraaien in zijn graf.Exact 210 jaar geleden liet deze veelvuldig beschreven figuur de wetten van het Franse keizerrijk in boekvorm gieten. Het moet gezegd: de man had visie. Wat toen neergepend werd, bleek tijdsbestendig want twee eeuwen later gelden deze wetboeken nog in onze contreien. De tijdsgeest vandaag is echter lang niet meer wat hij oorspronkelijk was. En nog meer veranderingen staan te bonzen op de deur.

Een reis naar Super-AardesSterrenkunde is de oudste tak van de wetenschap die de mensheid kent. Onderzoek naar exoplaneten is echter pas recent ontwikkeld. Exoplaneten, planeten in een baan rond andere sterren dan de zon, staan zo ver weg en zijn zo moeilijk op te sporen, dat de eerste exoplaneet pas ontdekt werd in 1992. De eerste super-aarde, CoRoT-7b, werd gevonden in 2007 met de hulp van de CoRoT-ruimtetelescoop. Meer dan 300 dergelijke super-aardes zijn momenteel geïdentificeerd.

De toekomst voor zuiver oppervlaktewater in VlaanderenLiebert KennyIndustriële wetenschappen chemie, KULeuven @ Campus De NayerDe kwaliteit van het oppervlaktewater in Vlaanderen kent de afgelopen twee decennia een sterke vooruitgang door een geïntegreerde aanpak van deze problematiek via centrale en decentrale waterzuiveringsinstallaties. Toch komen er nog te veel polluenten in ons oppervlaktewater terecht (zoals nitraten en fosfaten) die schadelijk zijn voor de gezondheid en welzijn van de mens, maar ook voor de natuurlijke ecosystemen.

Kosmische straling in onze atmosfeerJ. Van Houtte, promotor: prof.dr. N. van RemortelOp aarde worden we voortdurend gebombardeerd door elementaire deeltjes en atoomkernen afkomstig van astrofysische bronnen, zoals de zon. De kosmische straling botst met de luchtmoleculen in onze atmosfeer wat een deeltjescascade veroorzaakt, een regen van miljoenen deeltjes die propageren tot aan het aardoppervlak.

Batterijen van de toekomst met elektroden op nanoschaalMeer dan 1 miljard. Dat is het antwoord op de vraag hoeveel gemotoriseerde voertuigen momenteel in gebruik zijn wereldwijd. Bovendien ligt het aantal voertuigen per duizend inwoners in China en India momenteel gevoelig lager dan gemiddeld, maar zijn beide landen aan een inhaalbeweging gestart. Men kan dan ook verwachten dat het globale cijfer de komende decennia aanzienlijk zal toenemen. In een wereld waar men fossiele brandstoffen tracht te vervangen, bieden elektrische voertuigen een ideaal alternatief.

Wat is het effect van zuurstofarmoede op je spiermassa?Stel je voor dat je twee weken in een omgeving vertoeft waar de ingeademde hoeveelheid zuurstof verminderd is tot twee derde van de zuurstofhoeveelheid aanwezig op zeeniveau. Heeft dat effect op je spiermassa? ZuurstofarmoedeLeven op aarde is voor de mens enkel mogelijk door de aanwezigheid van de atmosfeer. De atmosfeer is het luchtomhulsel rond de aarde en bestaat uit een mengeling van verschillende gassen (de belangrijkste zijn 78% stikstof, 21% zuurstof en 0.03% CO2).

Waar schiet de behandeling van lokaal gevorderde slokdarmkanker tekort?1. Slokdarmkanker: een ‘silent killer’Slokdarmkanker heeft een uitgesproken dodelijk karakter. Minder dan 1 op 4 gediagnosticeerde patiënten is nog in leven na vijf jaar. Dit is grotendeels te wijten aan het laattijdig optreden van symptomen. Wanneer de patiënt bijvoorbeeld slikproblemen krijgt, is de kanker meestal reeds ver gevorderd of uitgezaaid naar andere organen. De kans op genezing is dan quasi nihil. Zelfs van de patiënten met lokaal gevorderde kanker hervalt 65% binnen vijf jaar na behandeling.

Bomen kopje-onder en met de voeten in de zeeNet zoals de echte Robinson Crusoe onder ons weet dat dorst lessen met zeewater alles behalve slim is, vermijden ook bomen dit zodat ze niet gaan uitdrogen. Net zoals wij moeten slapen om rust en herstel een kans te geven, groeien en herstellen bomen tijdens de nacht. En net zoals wij, moeten bomen ook ademen en iedereen weet dat ademen onder water niet echt goed lukt. Maar wat als ik je zou vertellen dat er een boom bestaat die zich van al het voorgaande helemaal niets aantrekt?

Waterstof? Waarom waterstof?Problematiek van fossiele brandstoffenDoor gebeurtenissen uit het verleden en het heden krijgt men steeds meer een negatievere blik op het gebruik van fossiele brandstoffen om de samenleving te voeden. Bij het ontginnen en transporteren van deze fossiele energie zijn er grote risico’s aan verbonden zoals het zinken van olietankers of de zure regen die het gevolg is van een te grote uitstoot van broeikasgassen.Maar niet alleen de mogelijke gevolgen op de natuur zijn een knelpunt. Het grootste probleem is een onontkenbaar feit.

Wapenwedloop op moleculair niveauHoe kunnen we het resistent worden van Leishmania voorblijven?Leishmaniasis, een verwaarloosde tropische ziekteWereldwijd is het leven van 1 op 6 mensen een nachtmerrie omdat ze lijden aan een  ’Neglected Tropical Disease’ (NTD). Het betreft hier allerlei parasieten zoals wormen van de huid, darmen of lymfevaten, maar ook eencellige organismen zoals bacteriën. NTD’s zijn vaak eenvoudig op te lossen met geneesmiddelen of hygiënemaatregelen. Deze oplossingen dringen echter niet door tot bij de armste mensen in afgelegen gebieden of krottenwijken.

Endotoxines: de vergeten component van fijn stofAbbas Alloul, Sophie Van Oevelen, Stijn WittouckVandaag de dag worden we steeds meer geconfronteerd met luchtvervuiling. De socio-economische gevolgen ervan zijn enorm: in een rapport gepubliceerd op 11 juli 2013 schattenonderzoekers dat er jaarlijks 2,1 miljoen mensen sterven door het inademen van fijneroetachtige deeltjes die men groepeert onder de naam “fijn stof ” [1]. Deze deeltjes ontstaanvaak door toedoen van de mens; dieselmotoren, energiecentrales en verbranding van steenkoolzijn belangrijke bronnen.

Foraminiferen vertellen hun verhaal over het verleden, 50 miljoen jaar geledenMet de opwarming van de aarde volop in de media zouden we wel eens durven vergeten dat het aardse klimaat momenteel nog steeds behoort tot een van de koudere periodes uit de aardgeschiedenis. Het is dan ook interessant de warmere periodes van onze aardgeschiedenis te bestuderen met als einddoel beter te begrijpen wat de consequenties zijn van de stijgende globale temperatuur.

Hypoxie? Prestatie bevorderend en toch schadelijk!Wat zeggen onze spieren?Is het niet fascinerend om te zien hoe het menselijk lichaam zich altijd weer aanpast aan de meest extreme leefomstandigheden? Van de koudste poolgebieden tot broeierige regenwouden, van droge en barre plekken in  woestijnen tot ijle hoogvlaktes, overal vind je wel mensen of sporen van menselijke beschaving. Hoe slaagt de mens er toch in om altijd weer een soort van ‘biologisch compromis’ te sluiten met moeder natuur om op zulke extreme locaties te kunnen gedijen?

Kan leucine de gekende negatieve gevolgen van aandoeningen zoals bloedarmoede en chronisch longlijden op spiermassa verminderen?Iedereen weet hoe het voelt als je een inspanning doet op hoogte. Skiën, fietsen, wandelen of lopen voelt veel uitputtender aan op 3000m hoogte dan bij ons in België op zeeniveau. De hoogte zorgt er immers voor dat je minder zuurstof kan inademen.Patiënten die lijden aan bepaalde bloed- of longziekten kampen met zo’n chronisch tekort aan zuurstof, ook ‘hypoxie’ genoemd. Één van de belangrijkste symptomen van zulke ziektes is een zeer sterk verlies aan spiermassa.

 Een buitenaardse kijk op ons immuunsysteem “The Earth is the cradle of humankind, but one cannot live in the cradle forever.” -Konstantin Tsiolkovsky- Sinds de ruimtevaart in de jaren vijftig het levenslicht zag, leverde ze talrijke bijdragen aan ons dagdagelijks leven. Jammer genoeg deed ze dat al te vaak achter de schermen. Wanneer nieuwe technologieën eindelijk hun weg naar Jan Modaal hebben gevonden, weten weinigen nog hoe dat is kunnen gebeuren. Denk maar aan babyvoeding, velcro, krasvrij glas, enzovoort.

Primair schooltje in Senegal kookt op organisch afvalHet primaire schooltje ‘Les Cajoutiers’ in Warang, een vissersdorp in Senegal, was op zoek naar een alternatieve energiebron om dagelijks warme maaltijden te bereiden voor de leerlingen. De directie klopte daarvoor aan bij de Xios - Hogeschool in Limburg. Tijdens mijn bachelorproef ging ik de verschillende mogelijkheden na en de productie van biogas genoot hierbij de voorkeur. Naast het gevormde gas, wordt ook een vruchtbare reststroom verkregen en worden afvalstromen verwerkt. Biogas wordt verkregen uit de anaerobe vergisting van biomassa.

Een automatische zonnebril... in een lens!Onderzoekers van de universiteit Gent ontwikkelden recent een contactlens die actief de lichtinval naar je ogen regelt. Deze lens kan dus werken als een zonnebril met aangepaste verduistering: zo is verblind worden door de zon compleet verleden tijd, aangezien de lens net op die momenten bijna ogenblikkelijk het extra licht zal tegenhouden.Een zonnebril of een artificiële iris?De iris is het kleurrijke ringetje in onze ogen dat de lichtinval regelt door de zwarte opening in het midden, de pupil, te vergroten of verkleinen.

BEADEMEN IN BUIKLIGGING OP INTENSIEVE ZORGENWanneer een familielid, opgenomen op intensieve zorgen, gedurende korte of lange tijd moet beademd worden gebeurt dit doorgaans in de standaard rugligpositie. Ook in de populaire cultuur, zoals in TV-series en films,  is dit de voorstelling van een beademde patiënt op intensieve zorgen.

Zoals algemeen bekend wordt de bakkersgist Saccharomyces cerevisiae gebruikt in verscheidene industriële processen, zoals het bakken van brood of het brouwen van bier. Daarnaast wordt dit organisme echter ook gebruikt als een modelsysteem voor het ophelderen van fundamentele cellulaire processen zoals nutriëntsignalering en veroudering. Het is immers geweten dat deze processen op een zeer gelijkaardig manier verlopen in cellen van zoogdieren en de mens.

Plastisch chirurgen willen de herhaalde operaties na een borstreconstructie overbodig makenIn de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en het verbonden Universitaire Ziekenhuis Brussel wordt onderzoek gevoerd om meer succes te boeken met lipofilling. Dit is een techniek waarbij vetweefsel door liposuctie wordt weggezogen en vervolgens opnieuw ingebracht. Uiteraard bij dezelfde patiënte, maar wel op een andere plaats, zoals bv. in een gereconstrueerde borst.

Gentse volksbuurt Brugse Poort gesloopt door (a)sociale nieuwbouw?De Brugse Poort is een bekende – of eerder beruchte – woonwijk in de grootstad Gent. Bekend en gewild wegens zijn ligging,vlakbij het historische centrum. Berucht vanwege de soms problematische multiculturaliteit, overlast, drugsproblematiek en slechte woonkwaliteit.“Zelfs de Turken willen hier niet meer wonen”.   (MELS Thomas, artikel « Brugse Poort, tussen bluts en buil »)Sinds 2000 is de buurt prioritair in de Gentse stadsvernieuwing.

Mangrovemoordenaar op heterdaad betraptMangroves, een bostype dat voor de doorsnee persoon slechts vaag bekend is als achtergronddecor van het tv-programma ‘Expeditie Robinson’ wordt door natuurliefhebbers vaak bestempeld als één van de mooiste, meest biodiverse en ecologisch belangrijkste natuuromgevingen op aarde.

Sneller pompen leidt niet tot grotere overlevingskans bij reanimatie.HARDER, BETTER, FASTER, STRONGER?Het is een bekend beeld in de vele ‘medisch correcte’ series op tv: bij een hartstilstand springt een overijverige hulpverlener bovenop de patiënt en begint als een bezetene borstcompressies uit te voeren. Maar is dit wel de juiste manier? Leidt sneller pompen automatisch tot een grotere overlevingskans?Nee, zo blijkt uit een recent onderzoek uitgevoerd aan de universiteit van Gent.

Hitte en homogenisatie als tools voor verbeterde opname van lycopeen, een antioxidant uit tomatenProbleemstelling en onderzoeksstrategieVeel mensen hebben steeds meer interesse in gezonde voeding. Zowel rauwe als verwerkte groenten en fruit zijn belangrijke onderdelen van een evenwichtig en gezond dieet omwille van hun gunstige nutritionele samenstelling. Binnen de groep van carotenoïden is lycopeen niet alleen verantwoordelijk voor de dieprode kleur van tomaten, maar heeft het enkele belangrijke eigenschappen in het menselijke lichaam als antioxidant.

 Analyse helpt recyclage bacteriën beter te werken in de ruimteBij SCK-CEN (studiecentrum voor kernenergie, Mol) is een nieuwe analyse gebouwd om sneller de resultaten van DNA onderzoek te vergelijken met reeds gekende DNA sequenties. Met behulp van deze nieuwe methode kan het onderzoek nu sneller bepalen of de bacterie Rhodospirillum rubrum geschikt is voor lange bemande ruimtereizen, als deel van het recyclage systeem (MELliSA).De nieuwe analyse is ontwikkeld met het oog op de nieuwe DNA sequencing technologie, de zogenaamde next-generation sequencing technologie.

Nanodeeltjes versus Energieschaarste=David versus GoliathEen blik op de toekomst zonder fossiele brandstoffen Energie is het fundament waarop elke vorm van leven of technologie gebaseerd is. Onze klassieke energiebronnen belasten echter het milieu en geraken stilaan uitgeput. Een duurzame energievoorziening vormt dus één van de grootste uitdagingen van de 21ste eeuw. Verschillende oplossingen worden naar voren geschoven en nanotechnologie speelt daarin vaak een belangrijke rol.Ten eerste biedt waterstofgas een waardig alternatief voor fossiele brandstoffen.

Achilleshiel van tumoren ontdekt in leverkankerIedereen kent wel iemand in zijn omgeving die getroffen werd door kanker. Momenteel wordt voor de behandeling van kanker vooral chemotherapie gebruikt. Dit heeft echter vele bijwerkingen zoals haaruitval en misselijkheid. Ook is de verbetering van de levensverwachting door de huidige chemotherapie slechts beperkt. In een muismodel voor leverkanker is een nieuwe universele strategie ontdekt die de weg opent naar een innovatieve vorm van kankerbehandeling voor dit type, maar ook voor alle andere tumoren.

Minder verklevingen na kijkoperatie met nieuw gasmengsel Verklevingen van organen in de buikholte ten gevolge van een kijkoperatie kunnen beter worden voorkomen. Tenminste als het huidig toegepaste koolzuurgas om de buikholte te vullen wordt vervangen door een geconditioneerd gasmengsel, zo blijkt uit Leuvens onderzoek. Winst voor de patiënt?

Communicatie in de ruimtevaart klaar voor de toekomstIn de ruimtevaartsector wordt een breed scala aan ruimtetuigen ontwikkeld, zoals satellieten, ruimteveren, marswagentjes, enz. Al deze ruimtetuigen hebben een gemeenschappelijk kenmerk: ze bezitten een boordcomputer die communiceert met alle elektronische onderdelen van het ruimtetuig, bijvoorbeeld een temperatuursensor of een zuurstofklep. Deze interne communicatie verliep de afgelopen decennia volgens gespecialiseerde militaire protocols.

Koude redt je hersenen Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de meest voorkomende doodsoorzaak, jaarlijks sterven hierdoor ongeveer 7,2 miljoen mensen. Het voornaamste deel van deze mensen overlijdt als gevolg van een plotse hartstilstand. De werking van het hart stopt volledig en er wordt geen bloed meer rondgepompt, waardoor de weefsels geen zuurstof meer krijgen.