Scriptiebank overzicht

Simpele harten verleyt?Gender-analyse van de geloofsvervolging in de kerngebieden van de Nederlanden,1520-1540‘Ik ben een simpele vrouw, ik weet van niets’, ‘Ik ben mijn man gevolgd’, ... Vandaag de dag nemen vrouwen zulke argumenten niet zo gemakkelijk meer in de mond. Ten tijde van de geloofsvervolgingen in de zestiende-eeuwse Nederlanden was dat wel anders. Vrouwen die verdacht werden van ketterij en dreigden terecht gesteld te worden, haalden deze en andere argumenten aan om zich alsnog uit hun hachelijke situatie te redden.

 Marianne is een hoer! Roddelen in historisch perspectiefBekent u het maar. U heeft onlangs nog eens geroddeld. Dat is nochtans niet van uw gewoonte. Normaal gezien bent u principieel tegen al dat geroddel. Maar deze ene keer heeft u zich eens laten gaan. Nu voelt u zich wat schuldig. Waarom eigenlijk?Zondige tongenRoddelen, informatie uitwisselen over het afwijkende gedrag van afwezigen, vindt al sinds mensenheugenis plaats. Het had echter lang niet de negatieve bijklank die het vandaag heeft. Die kreeg de praktijk pas in de late middeleeuwen.

 Levende in groote miserie ende verdriet tsamen met zyne huyswyf ende kinderkens: hoe gratiebrieven ons iets meer kunnen vertellen over het dagelijkse leven in de Nieuwe Tijd   Bij de woorden ‘misdaadvervolging in de zestiende en zeventiende eeuw’ denken de meesten meteen aan wrede folterpraktijken, heksenverbrandingen of bloederige executies. Dit beeld bevat zeker een grond van waarheid, maar moet toch enigszins bijgesteld worden. Hoewel het rechtssysteem in de Nieuwe Tijd criminelen streng vervolgde, werden sommigen onder hen ook op een zachtere manier tot een beter leven aangemoedigd.

 
En leid ons niet in bekoring… Het priestercelibaat in het aartsbisdom Mechelen in de Nieuwe Tijd
 
Toen onlangs enkele Oostenrijkse en Belgische bisschoppen het verplichte celibaat voor de clerus in vraag stelden, verslikten in Rome wellicht enkele conservatieve leden van de pauselijke curie zich in hun ochtendelijke cappuccino. Tot op heden immers houdt de Rooms-katholieke Kerk vast aan seksuele onthouding voor eenieder die toetreedt tot de geestelijkheid. Het is ooit anders geweest.

De zestiende eeuwse wereld gepersonifieerd.
1571, Abraham Ortelius klopt aan bij de Antwerpse uitgever Gillis Coppens van Diest aan wie hij vraagt zijn Theatrum Orbis Terrarum te publiceren. Het pronkstuk van deze lijvige atlas is het indrukwekkende titelblad waarop vier vrouwen zijn afgebeeld, vergezeld van tal van vreemde attributen. De dames personifiëren de vier toen gekende werelddelen. Deze prent van Ortelius is vooruitstrevend. Voor het eerst in de geschiedenis van de beeldende kunsten verschijnt hier de personificatie van Amerika, vergezeld van haar drie oude zusters.

Hoe word ik de perfecte handelaar?Stel, je bent een kleine zelfstandige, uitbater van een uit de kluiten gewassen groothandel in een moderne metropool, boekhoudkundige, vertegenwoordiger, transporteur of geïnteresseerd in welke historische zestiende eeuwse hulpmiddelen uit het handelsmilieu vandaag nog steeds toepasbaar blijken, dan heeft deze scriptie zeker iets weggelegd voor jou. Tijden van economische moeilijkheden, zoals vandaag, zijn immers de meest uitgesproken momenten om een terugblik te werpen op hoe men in het verleden zijn eigen hachje probeerde te redden.

 
MY ONLY FRIEND, THE END
 
 
Dit jaar bestaat de NAVO precies 60 jaar. Sinds de oprichting in 1949 heeft het militair bondgenootschap een rol gespeeld in verschillende internationale conflicten. De belangrijkste pijler binnen de alliantie zijn altijd al de Verenigde Staten van Amerika geweest. De overige lidstaten hebben de Amerikaanse beslissingen echter zelden blindelings gevolgd. Dat was ook zo tijdens de rakettenkwestie van de jaren 1980.

 
De macht van het imago
Of hoe zestiende-eeuwse propaganda maakte dat we nu niet het beste elftal ter wereld hebben
 
Iedere Belg kent het fenomeen. Telkens we onze democratische plicht moeten vervullen, puilt onze brievenbus uit van de tandpastasmiles en propagandaslogans. Een tamelijk recent verschijnsel dacht u? Gedrukte imagopropaganda is zo oud als de uitvinding van de drukpers!
 
Vijfhonderd jaar geleden bestond er nog geen tv, en van YouTube of Twitter was er al helemaal geen sprake.

             
 
De vroegmoderne media: bronnen van angst?
 Brekend nieuws: “Bewezen: computerspelletjes roepen agressie op bij jongeren!” Deze stelling kan ik hier niet funderen, noch wens ik dit te doen, maar het zou wel eens een krantenkop uit de krant van morgen kunnen zijn. Nochtans zou in diezelfde krant morgen evengoed een artikel kunnen verschijnen over het feit dat wetenschappelijk onderzoek geen uitsluitsel kan geven over het verband tussen computergames en agressie bij jongeren.

Wat is dat nu, mystiek?
 
 
Mystiek. Het woord is gevallen. Je hebt er wel al eens van gehoord. En je weet wel ongeveer wat het betekent. Maar als ik je zou vragen: wat is dat nu, mystiek? Wat zou je dan antwoorden? Je zou niet meteen een pasklaar antwoord klaar hebben. Ofwel spreek je vanuit je buik, meng je improvisatie met informatie ‘van horen zeggen’. Ofwel ga je eerst rondneuzen op het net of in de bib om wat te lezen over mystiek. Wel, dat heb ik gedaan: 136 werken van en over mystiek heb ik doorgenomen.

De kruisweg van de middeleeuwse devotionele literatuur



Van den vos Reynaerde, Karel ende Elegast, de Historie van de vier heemskinderen: het zijn slechts enkele voorbeelden van middeleeuwse verhalen die al gedurende vijfhonderd jaar met succes de concurrentie weerstaan en nog steeds spontaan een zucht van herkenning oproepen.

WOORD VOORAF
 
 
Graag had ik volgende mensen willen bedanken voor hun steun bij het realiseren van mijn eindwerk:
 
Mevrouw Annemie Thijs, mijn copromotor, heeft mij geholpen bij het opzoeken van nuttige informatie en heeft ervoor gezorgd dat ik mijn leerstage kon volgen in haar dansschool te Mechelen. Daarnaast heeft ze me zo ver kunnen brengen, deel te nemen aan een wedstrijd van Ierse dans, waar ik als derde eindigde bij de “Ligt Jig”. Ik wil haar bedanken voor de steun en voor al de ervaring die ze mij heeft meegegeven.

Speculaties rond gebak uit houten prenten: een proces van intensivering naar extensivering
 
Tijdens mijn onderzoek kwam ik tot de vaststelling dat heel wat koekplanken, ook wel houten prenten genoemd, een stille dood sterven. Ze worden immers al te vaak als een minderwaardige kunstvorm en informatiebron beschouwd, hoewel ze ons veel kennis verschaffen over het verleden en meer specifiek over onze volkscultuur.
 
Koekplanken waren in het verleden gebruiksvoorwerpen: ze figureerden de koek.

Synopsis: Erotiek in de westerse muziek
van Plato tot Marenzio
Mijn hele leven lang ben ik gefascineerd door het erotische/ seksuele aspect van de mensheid. De mensen die mij omringen kunnen dit enkel bevestigen. Sinds het tweede jaar van mijn opleiding dacht ik eraan om deze interesse te verwerken in mijn eindwerk.
Drie opéénvolgende periodes worden beproken: de Griekse beschaving, de Middeleeuwen en de Renaissance. Dit zijn de eerste tijdperken uit de muziekgeschiedenis waarvan duidelijke bronnen en voorbeelden zijn bewaardgebleven.

 
Martin Schongauer was een van de belangrijkste figuren in de laatmiddeleeuwse kunst ten noorden van de Alpen. Van zijn hand bleven 116 gravures en enkele schilderijen bewaard waarvan de toeschrijving zelden betwist wordt.
 
Schongauer was een enigmatisch figuur over wiens leven weinig vaststaande feiten gekend zijn. Over zijn geboortedatum noch over zijn opleiding bestaat een consensus. Dit totale ontbreken van informatie over zijn scholing heeft een belangrijke invloed gehad op het verdere onderzoek naar zijn werk.

 
Louis-Prosper Gachard (1800 – 1885)
 
Wie meent in het Brusselse Rijksarchief slechts een verwaaide archivaris in stofjas of een enkele geschiedenisstudent aan te treffen, heeft het mis. Het is soms drummen aan het kopieerapparaat en ja zeker, de bankjes zijn vaak volzet onder toeziend oog van het ingekaderde koninklijke paar. Naast archivarissen, professoren en studenten maken vele amateur-genealogen, speurneuzen en andere geïnteresseerden er hun entree. Wat ze gemeen hebben?

1
Marjan Dewulf
Begrensde verbeelding: El Greco en de contrareformatorische kunsteisen
Augustus 1605. De van oorsprong Kretenzische schilder El Greco (1541-1624) krijgt van
het Spaanse Hospital de la Caridad te horen dat een aantal personages uit zijn schilderij
Virgen de la Caridad overschilderd moeten worden. Het struikelblok vormen de portretten
van de burgers met hun rijke kanten kragen. Hun aardse aanwezigheid is niet gewenst in de
nabijheid van de maagd Maria.

Pardon? Een Generaal Pardon?
Uitdagingen van een verzoeningspolitiek onder Filips II (1566-1576)
 
Pardon?
“Pardon? Een generaal pardon?” dacht u waarschijnlijk bij het lezen van een term die nauwelijks nog tot onze actieve woordenschat behoort. Misschien vermoedde u louter intuïtief dat het om één of andere ruime daad van vergeving ging. De zestiende-eeuwse mens had beslist verbaasd opgekeken bij onze taalkundige onwetendheid over de genademaatregel.

Dirck Volckertszoon Coornhert, Odyssea
 
D‚ eerste twaelf Boecken Odysseae dat is: de dolinge van Ulysse beschreven
in ‚t Griecx, door den Poëet Homerum, vadere ende fonteyne alder Poëten nu
eerstmaal uit den Latijne in Rijm verduitscht door Dierick Coornhert
(Haarlem, 1561, folio 31 recto tot folio 40 verso)
Tekstuitgave met inleiding, aantekeningen en glossarium.
 
Deze licentieverhandeling in twee delen handelt over de zestiende-eeuwse
schrijver Dirck Volckertszoon Coornhert in het algemeen, en over een
fragment van zijn vertaling-bewerking van Homerus‚ Odyssea meer in het
bijzonder.
 

Referendum of minipopulus?
 
Een studie van twee alternatieven voor meer democratie
 
“Er moet meer democratie komen!” Dat is wat vele politici en burgers tegenwoordig bepleiten. Daarbij denkt men, naast kleinere ingrepen zoals het hertekenen van kiesomschrijvingen of het invoeren van stemrecht voor migranten, vooral aan het invoeren van het referendum.