Wie overleeft het eerste bachelorjaar niet? (Een onderzoek naar drop-out in het hoger onderwijs)

Mark Goovaerts
Persbericht

Wie overleeft het eerste bachelorjaar niet? (Een onderzoek naar drop-out in het hoger onderwijs)

Studenten die vroegtijdig hun hogere studie beëindigen, vormen al jarenlang een ernstig probleem. Mark Goovaerts (Universiteit Antwerpen) concludeert in zijn masterscriptie over drop-out dat ook een aantal minder voor de hand liggende factoren aan de basis hiervan liggen.

Goovaerts is student in de Opleidings- en Onderwijswetenschappen en volgde 346 studenten uit twee bacheloropleidingen op gedurende een academiejaar. Hij bekeek daarbij hun instapprofiel en polste bij de afhakers naar de motieven voor hun drop-out. ”Een aantal kenmerken hebben een significant voorspellend effect. Zo loopt een student uit het BSO een hoger risico. Zeker als zijn ouders geen hoger onderwijs gevolgd hebben of als hij van allochtone afkomst is.”  Op zich zijn deze bemerkingen niet verrassend, maar Goovaerts kwam daarnaast tot twee interessante vaststellingen. “Dynamische factoren zoals een gebrek aan motivatie, een lage succesverwachting en een laat tijdstip van studiekeuze hebben een sterke impact.”, zegt Goovaerts. Ook blijkt dat de risicofactoren en de voorspelbaarheid van drop-out per bacheloropleiding erg verschillen.

Naast een uitgebreide regressieanalyse, bestaat het onderzoek ook uit een kwalitatief luik, waarbij een groot aantal drop-outs telefonisch geïnterviewd werden. Op basis van deze gesprekken stelde Goovaerts een typologie op van 7 drop-outtypes. De “onbekwame drop-out”, de “misleide drop-out” en de “slecht gekozen drop-out” vormen daarvan de top-3 van meest voorkomende types.

Op basis van zijn onderzoek maakte Goovaerts enkele aanbevelingen. Enerzijds stelt hij voor om bij inschrijving eventuele risicofactoren bij de student te detecteren. Anderzijds moeten hogescholen en universiteiten een duidelijker beeld scheppen van wat precies verwacht wordt. Dit zou best gepaard gaan met een transparant examenbeleid, gekoppeld aan individuele trajectbegeleiding. Ook zouden universiteiten en hogescholen vertraagde trajecten kunnen voorzien. Tenslotte is het belangrijk dat het secundair onderwijs voldoende aandacht besteedt aan studiekeuzebegeleiding.

Drop-out veroorzaakt niet alleen schuldgevoelens en een negatief zelfbeeld bij de student, maar leidt ook tot financieel verlies bij zowel de ouders, de instelling, de overheid en dus de belastingbetalende gemeenschap. “Het is belangrijk dat we drop-out sneller detecteren en voorkomen. Want uiteindelijk is elk geval een mislukking die had kunnen vermeden worden.”

Bibliografie
  • Bandura, A. (1977) Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
  • Barefoot, B. O. (2004). Higher educations revolving door: confronting the problem of student drop out in US colleges and universities. Open Learning, 19 (1), pp. 9-18.
  • Broek, A., van der, Wartenbergh, F., Hogeling, L., Brukx, D., Warps, J., Kurver, B. & Muskens, M., (2009). Studentenmonitor Hoger Onderwijs 2007. ’s-Gravenhage: Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap.
  • Bruinsma, M. (2003). Effectiveness of higher education : factors that determine outcomes of university education. Groningen GION, Rijksuniversiteit Groningen. Academisch proefschrift.
  • Bynum, J.E., & Thompson, W.E. (1983). Dropouts, stopouts and persisters: The effect of race and sex composition of college classes. College and University, 39-48.
  • Charlton J. P., Barrow, C., Hornby Atkinson, P. (2006). Attempting to predict withdrawal from higher education using demographic, psychological and educational measures. Research in Post-Compulsory Education, 11 (1), pp. 31-47.
  • Coertjens, L., Donche, V. & Van Petegem, P. (2009). Predicting academic achievement in higher education: the interplay between pre-entry and dynamic factors. Paper presented at the European Association for Research on Learning and Instruction, Amsterdam.
  • Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2000). The “what” and the “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behaviour. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
  • Deleeck, H., Huybrechs, J., Cantillon, B. (1983), Het Matteüs-effect: de ongelijke verdeling van de sociale overheidsuitgaven in België, Kluwer: Antwerpen.
  • De Maeyer, S., & Kavadias, D. (2007). Openleerpakket Beschrijvende Statistiek. Gent: Academia Press.
  • De Maeyer, S., & Kavadias, D. (2007). Openleerpakket Inferentiële Statistiek. Gent: Academia Press.
  • De Metsenaere, M. & Janssens, R. (1997). De preselectieproef voor eerste generatiestudenten, getoetst aan sociale en genderinvloeden. Niet-gepubliceerd onderzoeksrapport, RETG-Centrum voor Vrouwenstudies, VUB.
  • Depreeuw, E., Cloet, J., Van Poucke, M. & Somers, A. (2006). Antwoorden op diversiteit en flexibilisering. Leuven: Acco.
  • Descheppere, G (2006). Studietrajectbegeleiding in het hoger onderwijs: keuzebegeleiding en afstemmingszorg. Caleidoscoop, 18(5); 8-14.
  • De Wit, K., Van Petegem, P., m.m.v. De Maeyer, S. (2000). Gelijke kansen in het Vlaams onderwijs. Het beleid inzake kansengelijkheid. Leuven: Garant, 63 blz.
  • Donche, V., Van Petegem, P., Van de Mosselaer, H., Vermunt, J. (2010). LEMO: een instrument voor feedback over leren en motivatie. Mechelen: Plantyn.
  • Gifi, A. (1990). Nonlinear multivariate analysis. Chicester: Wiley.
  • Howieson, C., Ozga, J., Provan, F. (2003). Student retention in the University of Edinburgh, final report to the University of Edinburgh. Edinburgh: Centre for Educational Sociology,Edinburgh University.
  • Johnes, J. (1990). Determinants of student wastage in higher education. Studies in higher education, 15 (1), 87-90.
  • Jordan, W. J., McPartland, J. M., & Lara, J. (1999). Rethinking the causes of high school dropout. The Prevention Researcher, 6(3), 1-4.
  • Lacante, M. , De Metsenaere, M., Lens, W., Van Esbroeck, R., De Jaeger, K., De Coninck, T., Gressens, K., Wenselaer, C.,& Santy, L. (2001). Drop-out in het eerste jaar hoger onderwijs. Onderzoek naar de achtergronden en motieven van drop out in het eerste jaar hoger onderwijs (Eindrapport OBPWO 98.11). Leuven-Brussel: Katholieke Universiteit Leuven - Vrije Universiteit Brussel.
  • Lacante, M., Almaci, M., Van Esbroeck, R., Lens, W., & De Metsenaere, M. (2007). Allochtonen in het hoger onderwijs: Onderzoek naar factoren van studiekeuze en studiesucces bij allochtone eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs (Eindrapport OBPWO-project 03.03). Brussel/Leuven: Vrije Universiteit Brussel/Katholieke Universiteit Leuven.
  • Lacante, M., Van Esbroeck, R., & De Vos, A. (2008). Met een dynamische begeleiding naar een effectieve keuzebekwaamheid. Eindrapport OBPWO projecten 04.01 & 02.02 en Ministerieel Initiatief. Brussel/Leuven: Vrije Universiteit Brussel/ Katholieke Universiteit Leuven.
  • Meire, M. (2001). Motieven van Studiekeuze. Een kwantitatief onderzoek. Niet gepubliceerde licentiaatsverhandeling, UGent, Faculteit Politieke en Sociale wetenschappen.
  • Ministerie van Onderwijs en Vorming. (2007). Computer in de klas: ben je klaar voor de ICT-eindtermen? Brussel, België: auteur. Laatst geraadpleegd op 9/4/2011 via: http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/299.pdf
  • Ministerie van Onderwijs en Vorming, Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs en Studietoelagen (2010a). Hoger onderwijs in cijfers - 2010-2011. Laatst geraadpleegd op 30/12/2010 via: http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/werken/studentadmin/student…
  • Ministerie van Onderwijs en Vorming, Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs en Studietoelagen (2010b). Impact van het Flexibiliseringsdecreet. De studieduur van generatiestudenten 2000-2001 vergeleken met de generatiestudenten van 2005-2006. Laatst geraadpleegd op 30/12/2010 via: http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/432.pdf
  • Misra, R., & McKean M.,(2000). College students'academic stress and its relation to their anxiety, time management, and leisure satisfaction  American Journal of Health Studies: 16(1),41-50
  • Nonneman, W., Cortens, I., & Duchesne, I. (1995). Review inzake de overgang van secundair naar hoger onderwijs. Brussel, Vlaamse Onderwijsraad.
  • Oosterhuis-Geers, J.A. (1995). PROBES: Procedure ter bevordering van effectief en efficiënt studeergedrag. Academisch Proefschrift. Hengelo.
  • Pintrich, P. R., Smith, D. A. F., Garcia, T. & McKeachie, W. J. (1993). Reliability and predictive validity of the Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ), Educational and Psychological Measurement, 53, 801-803.
  • Prins, J. (1997). Studieuitval in het wetenschappelijk onderwijs. Studentkenmerken en opleidingskenmerken als verklaring voor studieuitval . Nijmegen: University Press.
  • Pustjens, H.,Van de Gaer, E., Van Damme, J., & Onghena, P. (2004). Effect of secondary schools on academic choices and on success in higher education. School effectiveness and school improvement, 15(3-4), 281 – 311.
  • Reynolds, A.J., & Walberg, H.J. (1992). A structural model of science achievement and attitude: an extension to high school. Journal of educational psychology, 83, 97-107.
  • Ruis, P. (2007). Checklist Rendement Hoger Onderwijs. Verantwoording, instrument en onderzoeksinformatie. ICLON, Universiteit Leiden.
  • Ryan, R. M., & Connell, J. P. (1989). Perceived locus of causality and internalization: Examining reasons for acting in two domains. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 749-761.
  • Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
  • Smet, P. (2009). Samen grenzen verleggen voor elk talent. Beleidsnota: 2004-2009. Brussel, België: Vlaams Minister van Werk, Onderwijs en Vorming.
  • Spady, W. (1970). Drop-outs from Higher Education: an interdisciplinary review and synthesis. Interchange, 1, 64 - 85.
  • Stichting OER (onderwijs evaluatie rapport) (2010) Onderzoeksrapport. Studievertraging: een bewuste keuze. Stichting OER 2010-2011, Utrecht
  • Stratton, L.S., O’Toole, D.M. & Wetzel, J.N. (2005). A multinomial logit model of college stopout and dropout behavior. Economics of education review, 27, 319-331.
  • Tinto, V. (1975). Dropout from higher education: a theoretical synthesis of recent research. Review of Educational Research, 45 (1), 89 -125.
  • Tinto, V. (1987). Leaving College: rethinking causes and cures of student attrition. Chicago: The university of Chicago.
  • Tinto, V. (1993). Leaving college. Rethinking the causes and cures of student attrition. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Vallerand, R.J., Pelletier, L.G., Blais, M.R., Brière, N.M., Senécal, C. & Vallières, E.F. (1992). The academic motivation scale: a measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Educational and psychological measurement, 52, 1003 – 1017.
  • Vandenbroucke, F. (2004). Vandaag kampioen in wiskunde, morgen ook in gelijke kansen. Beleidsnota: 2004-2009. Brussel, België: Vlaams Minister van Werk, Onderwijs en Vorming.
  • Van Landeghem, G., Goos, M. & Van Damme, J. (2010). Vroege schoolverlaters in Vlaanderen. Evolutie van de ongekwalificeerde uitstroom tot 2007, SSL-rapport nr. SSL/OD1/2009.25
  • Vansteenkiste, M., Sierens, E., Soenens, B. & Lens, W. (2007). Willen, moeten en structuur: Over het bevorderen van een optimaal leerproces, Begeleid Zelfstandig Leren, 37, 1-27.
  • Vansteenkiste, M., Simons, J., Lens, W., Sheldon, K. M., & Deci, E. L. (2004). Motivating learning, performance, and persistence: The synergistic role of intrinsic goals and autonomy-support. Journal of Personality and Social Psychology, 87, 246-260.
  • Van Overwalle, F., Mervielde, I., & De Schuyter, J. (1995). Structural modelling of the relationships between attributional dimensions, emotions and performance of college freshmen. Cognition and Emotion, 9, 59-85.
  • Wigfield, A., & Eccles, J.S. (2000). Expectancy-value Theory of Achievement Motivation. Contemporary Educational Psychology 25, 68-81. 
Universiteit of Hogeschool
Opleidings- en onderwijswetenschappen
Publicatiejaar
2011
Kernwoorden
Share this on: