Verandert het Vlaamse huwelijk steeds meer in een Amerikaans televisiehuwelijk?

‘I now pronounce you husband and wife, you may kiss your bride!’ Iedereen die al eens een Amerikaanse romantische komedie bekijkt, herkent ongetwijfeld deze quote uit de huwelijksceremonie. De bruid en bruidegom staan te stralen onder een wit prieeltje in een schitterend versierde tuin met aan hun zijde een resem bruidsmeisjes in dezelfde jurk en bruidsjonkers strak in het pak. Keer op keer wordt de kijker van Amerikaanse films waar een trouwfeest in voorkomt geconfronteerd met deze typische beelden. Maar welke invloed heeft deze van op televisie gekende huwelijksceremonie nu op de trouwdag in Vlaanderen? Verandert de traditionele Vlaamse trouwdag met andere woorden steeds meer in een Amerikaans televisiehuwelijk met bijhorende rituelen? Dat is de insteek van deze thesis.

Om na te gaan of er een effect is op de trouwdag van wat Vlaamse bruiden in Amerikaanse films zien, baseert dit onderzoek zich op drie ondersteunende theorieën, namelijk de cultivatietheorie, de sociaalcognitieve leertheorie en de exemplification theorie, die kunnen verklaren dat mensen datgene wat ze op televisie zien als voorbeeld gaan gebruiken voor hun eigen opinies en gedrag. De cultivatietheorie gaat er van uit dat het wereldbeeld van televisiekijkers in grote mate bepaald wordt door wat ze op televisie zien. Als kijkers regelmatig een televisiehuwelijk met dezelfde terugkerende  kenmerken zien, gaat dit dus beïnvloeden hoe die kijkers denken dat een huwelijk er aan toegaat. De sociaalcognitieve leertheorie stelt dat mensen kunnen leren door het gedrag en de gevolgen van dat gedrag van een sociaal model te observeren en dan ook te imiteren. Als kijkers met andere woorden op televisie zien dat koppels met een huwelijksdag die aan bepaalde kenmerken voldoet daarvan gelukkig worden, zullen ze zelf dit gedrag willen imiteren om zo ook een perfecte trouwdag te hebben. De exemplification theorie tenslotte gaat er van uit dat de herhaaldelijke weergave van concepten in de media er voor zorgt dat televisiekijkers het voorkomen van deze fenomenen overschatten en ook als realistischer gaan beschouwen. Wanneer een televisiehuwelijk dus keer op keer dezelfde kenmerken vertoont, gaan kijkers er van uit dat een huwelijk er zo altijd aan toe gaat en zullen ze voor hun eigen trouwdag dus dezelfde gebruiken gaan overnemen.

Voor deze studie werd er aan de hand van een literatuurstudie gekeken naar welke tradities er gepaard gingen met trouwen in Vlaanderen vanaf het begin van de 18de eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog. Om te weten of het televisiehuwelijk een invloed heeft, is het immers belangrijk te weten hoe er vroeger getrouwd werd. Ten tweede werd er aan de hand van een analyse van enkele populaire films en series waarin een huwelijk voorkomt, gekeken welke de terugkerende kenmerken van het typische Amerikaanse televisiehuwelijk zijn. De zes opvallendste kenmerken waren het gebruik van een wedding planner, het vieren van een vrijgezellenfeest, het dragen van something old, something blue, something borrowed and something new door de bruid, het houden van een huwelijksceremonie in de tuin, het opstellen van de bruidsmeisjes en bruidsjonkers, die bovendien dezelfde outfit dragen, naast de bruid en de bruidegom tijdens de ceremonie en het gooien van het bruidsboeket naar de vrijgezelle dames op het feest door de bruid.

Aan de hand van diepte-interviews met zestien recent getrouwde bruiden werd er dan gekeken of er effectief kenmerken van het televisiehuwelijk terug te vinden waren in hun trouwdag. Er werd gepeild naar het verloop van de trouwdag en vooral naar waar de bruid haar inspiratie voor deze keuzes haalde. Alleen de bruiden werden geïnterviewd, omdat het bewezen is dat het zij het meestal zijn die zich  het meest bezighouden met de organisatie van de trouwdag.

Uit de resultaten van deze interviews bleek dat er wel degelijk een invloed is van het Amerikaanse televisiehuwelijk op het verloop van de Vlaamse trouwdag, zoals te verwachten was op basis van de theorie. De respondenten uit de studie baseerden, al dan niet bewust, hun eigen trouwdag voor een deel op het beeld van het huwelijk dat ze voorgespiegeld krijgen door de televisie. De belangrijkste voorbeelden die de respondenten gaven van Amerikaanse gebruiken die ze zelf toepasten zijn : het hebben van een vrijgezellenfeest, het gooien van het bruidsboeket, het dragen van something old, something new, something borrowed en something blue en het houden van de huwelijksceremonie in de tuin. Uit de interviews bleek ook duidelijk dat de bruiden het televisiehuwelijk als belangrijke inspiratiebron gebruikten, zoals blijkt uit volgend citaat:

“Onze ceremonie dat was gepland om dat zo buiten te doen met allemaal witte stoelen en een prieeltje, zoals in de film, op z’n Amerikaans … Da’s altijd zo schoon, hé, in de film, dan wilt ge dat toch ook, hé?” – S.

Ook bij aspecten die vroeger in Vlaanderen ook al voorkwamen, gaven de respondenten soms aan dat ze deze kenden van op televisie. Voorbeelden hiervan zijn de volgorde voor het binnenkomen in de viering en het naar voor begeleiden van de bruid door haar vader.

Als conclusie van deze studie kan dus gesteld worden dat er wel degelijk een invloed is van het Amerikaanse televisiehuwelijk op de Vlaamse trouwdag en dat de media een grote rol spelen in het ideaalbeeld van de bruiloft van de Vlaamse bruid. De respondenten gaven zelfs bij Vlaamse tradities soms aan dat ze het gebruik kenden vanop televisie. Dit kwalitatief onderzoek sluit zich aan bij vele andere studies uit het gebied van de communicatiewetenschappen die bewijzen hoe groot de invloed kan zijn van het dagelijks mediagebruik op de eigen attitudes en gedragingen.