Het gebruik van honden in Animal-Assisted Interventions

Bauke Verbruggen
Persbericht

Therapie met dieren: wat vindt uw hond ervan?

Therapie met dieren: wat vindt uw hond ervan?

Image removed.U heeft er vast wel al van gehoord: een hond die op bezoek komt in het rusthuis van uw grootmoeder, het dochtertje van de buren dat wekelijks naar de hippotherapie gaat en het konijn dat gestreeld wordt door de kinderen van het eerste leerjaar. Het inzetten van dieren bij verschillende interventies ("Animal-Assisted Interventions" of kortweg AAI) is een toepassing die meer en meer gebruikt wordt in diverse settings. Dat de mens voordelen ervaart uit zijn band met dieren is reeds bewezen en daar kan ook elke huisdiereigenaar wel mee instemmen. Echter, wat vindt uw huisdier er eigenlijk zelf van om deel te nemen aan activiteiten (AAA) of therapieën (AAT)? Heeft bijvoorbeeld een hond er evenveel baat en plezier bij als zijn baasje? Kunnen we het welzijn van de hond hierbij verbeteren?  Deze vragen kunnen we enkel beantwoorden door te kijken door de ogen van uw hond...

Huisdieren zijn alomtegenwoordig: in Vlaanderen had in 2008 één op de vijf gezinnen een hond. Eén op de vier gezinnen heeft een kat. Dieren hebben een positieve invloed op zowel onze lichamelijke, geestelijke als emotionele gezondheid. Zo zorgt de interactie met dieren voor een lagere hartslag en bloeddruk, neemt het gevoel van eenzaamheid en depressie af en kan het pijn verminderen. Om die reden worden zij ook regelmatig ingezet in omgevingen waar deze positieve invloed benut kan worden, zoals in de gezondheidszorg, scholen, rusthuizen en gevangenissen. Echter, bij elk gebruik van dieren rijst de volgende ethische vraag: welk effect heeft dit op het welzijn van het betrokken dier? Vanuit dit standpunt werd het inzetten van honden bij interventies opnieuw bekeken.

Honden kunnen via hun lichaamstaal duidelijk communiceren naar mensen toe. Het is aan de hand van deze lichaamstaal dat we kunnen aflezen hoe een hond zich voelt. Voelt een hond zich gestrest, dan gaat hij onder andere een lage lichaamshouding aannemen, meer of net niet bewegen, blaffen of janken, urineren en schudden met zijn lichaam. Ook bij AAI kunnen honden stress ervaren. Zo komen ze vaak in onvoorspelbare omstandigheden terecht, waar veel mensen zijn, en op plaatsen met onaangename geuren en luide geluiden. Bovendien komen ze in contact met vreemde mensen, zonder de mogelijkheid om aan deze ongewenste sociale contacten te ontsnappen. Er bestaan ook zorgen over de duur van de interventie, de beperkte beschikbaarheid van water en de hoge temperaturen die heersen op de plaatsen waar de AAI doorgaat.

Bij de welzijnsproblemen - maar ook voordelen! - speelt de begeleider een belangrijke rol. Het is zijn taak om tekenen van stress bij zijn hond te herkennen en eventueel in te grijpen. Zo kan hij zorgen voor rustpauzes of kan hij de interventie helemaal stopzetten wanneer de hond te veel stress heeft of angstig is. Anderzijds kent hij ook het natuurlijke gedrag van zijn hond en moet hij deze dan ook de kans geven om dit gedrag zoveel mogelijk te vertonen. Hij moet ervoor zorgen dat de interventies ook voordelen bieden voor zijn hond. Er zijn immers ook positieve gevolgen aan AAI verbonden voor de hond. Zo kan contact met mensen juist erg leuk zijn voor een hond, kan het stress juist doen afnemen en gevoelens van geluk en welzijn doen toenemen.

In België houden organisaties zoals BIAAT, de Patrasche Foundation en het Stadsbeest zich bezig met het organiseren van en informeren over interacties met dieren. Ook op internationaal vlak vervullen organisaties zoals Pet Partners, ESAAT en ASI deze rollen.

Hoewel AAI steeds meer en meer voorkomt en verschillende (inter)nationale organisaties er gebruik van maken, blijkt uit ons onderzoek dat er nog geen uniforme aanpak bestaat op gebied van het welzijn van de honden. De bachelorproef geeft reeds een eerste aanzet tot de vorming van deze uniforme aanpak, maar voor een definitief resultaat moeten de richtlijnen nog verder uitgewerkt worden door verder onderzoek. Voorlopig blijft de zorg voor het dier en diens welzijn de verantwoordelijkheid van de individuele begeleiders en dit moet steeds op de eerste plaats komen.

Bauke Verbruggen

Bibliografie

Beck, A.M. (2014). The biology of the human-animal bond. Animal Frontiers, 4(3), 32-36.

BIAAT. Belgisch Instituut voor Animal Assisted Therapy. Geraadpleegd op 13 april 2016, op de website www.therapiemetdieren.be

Byrd, B. (2012). Human-canine relationships: Dog behavior and owner perceptions. Senior thesis, Liberty University, 1-39.

Casey, R.A., Bradshaw, J.W.S. (2007). The assessment of welfare. The welfare of cats, 3, 23-46.

Chivas Coaching & Therapie. Geraadpleegd op 28 april 2016, op de website http://www.chivascoaching.nl/

Creagan, E.T., Bauer, B.A., Thomley, B.S., Borg, J.M. (2015). Animal-assisted therapy at Mayo Clinic: The time is now. Complementary Therapies in Clinical Practice, 21, 101-104.

Defra (2009). Code of practice for the welfare of dogs. Department for Environment, Food and Rural Affairs, 1-14.

Dogs for good (2015). Geraadpleegd op 29 april 2016, op de website https://www.dogsforgood.org/

Doggo (s.a.). Honden kunnen niet goed generaliseren. Gevonden op 6 mei 2016, op de website http://www.doggo.nl/artikelen/hondengedrag/honden-kunnen-niet-generalis…

European Society for Animal-Assisted Therapy (2010). Principles for animal-assisted work with domestic animals and pets. ESAAT, 1-6.

Evans, N., Gray, C. (2012). The practice and ethics of Animal-Assisted Therapy with children and young people: Is it enough that we don't eat our co-workers? British Journal of Social Work, 42, 600-617. 

Friesen, L. (2010). Exploring Animal-Assisted programs with children in school and therapeutic contexts. Early childhood educational journal, 37, 261-267.

Geist, T.S. (2011). Conceptual framework for animal assisted therapy. Child Adolescent Social Work Journal, 28, 243-256.

Glenk, L.M., Kothgassner, O.D., Stetina, B.U., Palme, R., Kepplinger, B., Baran, H. (2014). Salivary cortisol and behavior in therapy dogs during animal-assisted interventions: A pilot study. Journal of Veterinary Behavior, 9, 98-106.

Hatch, A. (2007). The view from all fours: a look at an Animal-Assisted Activity program from the animals' perspective. Anthrozoös, 20(1), 37-50.

Haubenhofer, D.K., Kirchengast, S. (2006). Physiological arousal for companion dogs working with their owners in animal-assisted activities and animal-assisted therapy. Journal of applied animal welfare science, 9(2), 165-172.

Haverbeke, A., Diederich, C., Depiereux, E., Giffroy, J.M. (2008). Cortisol and behavioral responses of working dogs to environmental chalenges. Physiology and Behavior, 93, 59-67.

Heeling House. Animal Assisted Therapy Reimagined. Geraadpleegd op 29 april 2016 op de website http://www.heelinghouse.org/

Het Stadsbeest. Geraadplaagd op 28 april 2016, op de website http://www.stadsbeest.be/

Humane Society (s.a.). Body Language: Dogs. Silicon Valley, 1-3.

IAHAIO (2014). The IAHAIO definitions for animal assisted intervention and guidelines for wellness of animals involved. IAHAIO White Paper.

Jalongo, M.R., Astorino, T., Bomboy, N. (2004). Canine  Visitors: The Influence of Therapy Dogs on Young Children’s Learning and Well-Being in Classrooms and Hospitals. Early  Childhood Education Journal, 32(1), 9-16.

Johnson, R., Meadows, R.L., Haubner, J.S., Sevedge, K. (2008). Animal-Assisted Activity Among Patients  With Cancer: Effects on Mood, Fatigue,  Self-Perceived Health, and Sense of Coherence. Oncology Nursing Forum, 35(2), 225-232.

Knisely, J., Barker, S., Barker, R. (2012). Research on Benefits of Canine-Assisted Therapy for Adults in Nonmilitary Settings. The army medical department journal, 30-37.

Konok, V., Doka, A., Miklosi, A. (2011). The behavior of the domestic dog (Canis familiaris) during separation from and reunion with the owner: A questionnaire and experimental study. Applied Animal Behaviour Science, 135, 300-308.

Kruger, K.A., Trachtenberg, S.W., Serpell, J.A. (2004). Can animals help humans heal? Animal-Assisted Interventions in adolescent mental health. Center for the interaction of animals and society, University of Pennsylvania school of veterinary medicine, 1-37.

Ley, J., Coleman, G.J., Holmes, R., Hemsworth, P.H. (2006). Assessing fear of novel and startling stimuli in domestic dogs. Applied Animal Behaviour Science, 1-14.

Lucidi, P., Bernabo, N., Panunzi, M., Villa, P., Mattioli, M. (2005). Ethotest: A new model to identify (shelter) dogs’ skills as service animals or adoptable pets. Applied Animal Behaviour Science, 95, 103–122.

Marcus, D.A., Bernstein, C.D., Constantin, J.M., Kunkel, F.A., Breuer, P., Hanlon, R.B. (2012). Animal-Assisted Therapy at an Outpatient Pain Management Clinic. Pain Medicine, 13, 45-57.

Marcus, D.A. (2013). The science behind Animal-Assisted Therapy. Current Pain and Headache Reports, 17(322), 1-7.

McGuirk, K. (2001). Animal Assisted Therapy: At the Children's Specialized Hospital. Scientific and Technical Writing Final Proposal, Rutgers University, New Brunswick.

Mills, J.T., Yeager, A.F. (2012). Definitions of animals used in healthcare settings. The army medical department journal, 1-18.

Moretti, L., Hentrup, M., Kotrschal, K., Range, F. (2015). The influence of relationships on neophobia and exploration in wolves and dogs. Animal Behaviour, 107, 159-173.

Ng, Z., Albright, J., Fine, A., Peralta, J. (2015). Our ethical and moral responsibility: ensuring the welfare of therapy animals. Handbook on Animal-Assisted Therapy, Elsevier, 357-376.

O'Callaghan, D.M., Chandler, C.K. (2011). An Exploratory Study of Animal-Assisted Interventions Utilized by Mental Health Professionals. Journal of Creativity in Mental Health, 6, 90-104.

O'Haire, M.E. (2012). Animal-Assisted Intervention for Autism Spectrum Disorder: A Systematic Literature Review. Journal of Autism Dev. Disorder, 43, 1606-1622.

Palley, L.S., O'Rourke, P.P., Niemi, S.M. (2010). Mainstreaming Animal-Assisted Therapy. ILAR Journal, 51(3), 199-207.

Patrasche Foundation. Gevonden op 13 april 2016, op de website http://www.patraschefoundation.be/

Pet Partners. Gevonden op 13 april 2016, op de website https://petpartners.org/

R&L Begeleiding met 4 poten. Gevonden op 28 april 2016, op de website http://www.begeleidingmethonden.com/

Rooney, N., Gaines, S., Hiby, E. (2009). A practitioner's guide to working dog welfare. Journal of Veterinary Behavior, 4, 127-134.

Salgirli,Y. (2008).  Comparison of stress and learning effects of three different training methods: Electronic training collar, pinch collar and quitting signal. Literatuurstudie in het kader van de Masterproef, Hannover.

SCAS (2013). Animal-Assisted Interventions Code of Practice for the UK. Society for Companion Animal Studies Limited, 1-9.

Schöberl, I., Beetz, A., Solomon, J., Wedl, M., Gee, N., Kotrschal, K. (2016). Social factors influencing cortisol modulation in dogs during strange situation procedure. Journal of Veterinary Behavior, 11, 77-85.

Schultz, P.N., Remick-Barlow, G.A., Robbins, L. (2007). Equine-assisted psychotherapy: A mental health promotion/intervention modality for children who have experienced intra-family violence. Health and Social Care in the Community, 15(3), 265-271.

Stichting Therapiehond Nederland (2015). Geraadpleegd op 28 april 2016, op de website http://www.stichtingtherapiehond.nl/

The Balanced Canine (2011). How to handle fear and fear agression in dogs. Geraadpleegd op 23 april 2016, op de website http://www.thebalancedcanine.com/how-handle-fear-fear-aggression-dogs/

The Good Dog Foundation. Geraadpleegd op 29 april 2016, op de website http://thegooddogfoundation.org/

Therapy Dogs United. Geraadpleegd op 29 april 2016, op de website http://www.therapydogsunited.org/join_your_dog/

't Keerhof vzw. Gevonden op 5 mei 2016, op de website http://www.keerhof.be/contact_nl.php

van Rooijen (2010). Do dogs and bees possess a 'theory of mind'? Animal Behaviour, 79, e7-e8.

Vanroose, A. (2013). Cushing syndroom bij de hond. Literatuurstudie en het kader van de Masterproef, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Gent.

Visiting Pet Program. Bringing Love and Leaving Smiles. Geraadpleegd op 29 april 2016, op de website http://www.visitingpetprogram.org/

Vriend voor het Leven (s.a.). Villa Samson. Geraadpleegd op 23 april 2016, op de website http://www.vriendvoorhetleven.be/VillaSamson_nl

Wohlfarth, R., Mutschler, B., Beetz, A., Kreuser, F., Korsten-Reck, U. (2013). Dogs motivate obese children for physical activity: Key elements of a motivational theory of animal-assisted interventions. Frontiers in Psychology, 1-18.

 

 

Universiteit of Hogeschool
Agro- en Biotechnologie Dierenzorg
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
Adinda Sannen
Share this on: