Kunst op kindermaat

Hanne Coolen
Persbericht

Kunst op kindermaat

 

Bij de aanvang van mijn laatste jaar lerarenopleiding kleuteronderwijs ben ik met een oude, lege reiskoffer in de wereld van kleuters en musea gestapt. Mijn doel was om een antwoord te vinden op twee vragen: Welke musea hebben een aanbod voor kleuters? Hoe kan je met kleuters rond kunst werken? Door op actieonderzoek uit te gaan heb ik mijn oude reiskoffer stilaan gevuld met nieuwe bagage en is mijn portfolio - eindwerk ontstaan. 

 

Op mijn zoektocht heb ik een tekst gevonden waar ik mezelf in kan vinden:

 

Waarom aandacht voor het cultureel erfgoed en de kunsten in het onderwijs?

 

Uit onderzoek blijkt dat wanneer jonge kinderen geconfronteerd worden met het cultureel erfgoed en de kunsten, zij hiervoor in hun verdere leven meer interesse en waardering hebben. Jong geleerd is oud gewaardeerd. Kinderen leren aandachtig, kritisch en genuanceerd waarnemen en als gevolg hiervan ook zo denken. Ze krijgen respect voor andermans ideeën en uitingen. Er ontstaat interesse en waardering, die op hun beurt leiden tot historisch en maatschappelijk besef. Ze leren zo eveneens genieten en ontwikkelen een blijvende leerhouding: uit de confrontatie met de omgeving kan altijd nog iets geleerd worden. (Lippens, 2001, p.30)

 

Deze tekst komt uit het boek “Musea en onderwijs:  natuurlijke partners”. Ik ga akkoord met wat men denkt over de functie van het cultureel erfgoed en de kunsten in het onderwijs. Graag wil ik deze tekst nog aanvullen met mijn eigen mening. Ik vind het belangrijk dat kleuters musea leren kennen via de school, want sommige ouders hechten thuis geen belang aan een museumbezoek. Zo’n bezoek hoeft niet saai te zijn zoals sommige mensen denken. Integendeel, men kan kinderen op een heel speelse manier confronteren met kunst.

 

De meeste kinderen gaan al spontaan op de juiste manier om met kunst. Ze geven aan elk kunstwerk een eigen interpretatie en dat is ook de bedoeling. Door het onderwerp ‘kunst’ in de klas te behandelen, kan je voortbouwen op wat de kinderen al kunnen. Een belangrijke taak voor de kleuteronderwijzer(es) is, naar mijn mening, de kleuters in contact brengen met kunst. Hierdoor krijgen ze er interesse en respect voor.

 

 

In het MuHKA, Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen ging mijn verdiepingsstage in functie van het eindwerk door. Ik heb er veel bijgeleerd over kunst en onderwijs onder andere door deel te nemen aan de actiedag Dubbelfocus en door een kritisch verslag te schrijven over de publicatie van Dubbelfocus. Het is een dag waar studenten van de lerarenopleiding leren hoe en waarom ze met kinderen een museum kunnen bezoeken.

 

Sommige basisscholen beschouwen kunst al als een deel van het onderwijsproces. Voor andere scholen is kunst nog steeds slechts een extraatje bij het echte leren. Men moet aandacht besteden aan muzische vorming in de eigen lespraktijk. Het onderwijs speelt hierin immers een belangrijke rol. Kinderen brengen veel tijd door op school, dus leerkrachten zouden de drempel over moeten om aan muzische vorming te doen. Muzische vorming is meer dan enkel een teken- of knutselwerk maken. Muzische vorming beleven en zelf doen, moet geïntegreerd worden in de volledige lespraktijk, het volledige onderwijsproces. Bijvoorbeeld: bij jonge kinderen kan men een kunstwerk best via verschillende invalshoeken benaderen onder andere taal, beweging, muziek. Zo zullen ze gemakkelijker een interpretatie van het kunstwerk kunnen maken.

 

Leerkrachten weten vaak niet hoe ze kunst moeten opvatten. Allereerst moeten ze zelf op de juiste manier met kunst leren omgaan. Pas als ze dit kunnen, zullen ze op de juiste manier met kinderen rond muzische vorming werken. Hoe moet men eigenlijk omgaan met kunst? Iedereen heeft de vrijheid om een eigen interpretatie van het kunstwerk te maken! Zo ontstaat het kunstwerk telkens opnieuw. Kunst toont dat er veel verschillende manieren zijn om de wereld om je heen te bekijken en er betekenis aan te geven.

 

Hieruit besluit ik dat als leerkrachten niet weten hoe met kunst om te gaan, ze dit onmogelijk kunnen overbrengen naar de leerlingen. Het zou goed zijn dat men in de lerarenopleiding meer samenwerkt met musea. Zo krijgen studenten meer informatie over hoe kunst en onderwijs tegenover elkaar staan. Door de gekregen informatie zullen ze enerzijds beseffen dat muzische vorming belangrijk is in de praktijk en zullen ze zekerder worden over de eigen (muzische) begeleidingscapaciteiten. Anderzijds zal voor hen de drempel verlaagd worden om (een) kunst(museum) te behandelen.

 

 

Uit eigen ervaring weet ik dat een kunstthema behandelen in de kleuterklas een echte aanrader is. Twee thema’s heb ik uitgeprobeerd in twee verschillende kleuterscholen: “vliegen en kunst” en “beeld en natuur”. Allebei heel interessant en leerrijk. De kleuters leren veel  bijvoorbeeld: ze weten in het begin niet wat een museum of een kunstenaar is, maar ze kunnen wel enorm creatief kunstwerken interpreteren. Ze zijn fier dat ze nadien als echte kunstenaars een tentoonstelling voor de ouders mogen geven.

 

De reacties van de ouders zijn zeer positief tijdens de tentoonstelling en dat moedigt aan om nog eens met kleuters rond kunst te werken.

Ook de reactie van andere kleuteronderwijzeressen bevestigt dat niet alleen ik kunst in het onderwijs belangrijk vind. Sommigen wilden informatie van mij kopiëren om zelf ook een keer een kunstthema in elkaar te kunnen puzzelen. Kunst en onderwijs, men kan ze niet meer scheiden!

 

Hanne Coolen

Dubbelfocus is een initiatief en een realisatie van de dienst publiekswerking MuHKA in samenwerking met CANON, de cultuurcel van het departement Onderwijs.

Mijn standpunt is gebaseerd op de visie van de dienst publiekswerking van het MuHKA.

Saey, P., Van Eeckhaut, M., DUBBELFOCUS (2002), werkmap van het project Dubbelfocus, niet gepubliceerde publicatie bij de actiedagen, MuHKA i.s.m. CANON.

Universiteit of Hogeschool
Initiële opleiding kleuteronderwijs
Publicatiejaar
2003
Share this on: