Onderzoek naar het effect van fysieke inspanning op de immunologische status van patienten met multiple sclerose

Heeft lange termijn fysieke inspanning een effect op de immunologische status van patiënten met multiple sclerose?

Multiple sclerose (MS) is de meest voorkomende neurologische aandoening in jongvolwassenen in de Westerse wereld en treft 1 op 1000 mensen in de Benelux. Het is een chronische ontstekingsaandoening van het centraal zenuwstelsel, welk bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. De oorzaak van MS is nog onbekend, maar men vermoedt dat een combinatie van factoren zoals individuele genetische vatbaarheid en omgevingsfactoren leidt tot de ontwikkeling van MS. Daarnaast zijn er voldoende aanwijzigen om aan te nemen dat MS een auto-immuunziekte is. Dit wil zeggen dat het immuunsysteem lichaamseigen structuren aanvalt. Bij MS vormt myeline het doelwit van het auto-immuunantwoord. De myelineschede isoleert de zenuwuitlopers zodat de elektrische pulsen sneller geleid worden van de hersenen naar het lichaam en vice versa. Schade aan de myelineschede resulteert in een verstoorde geleiding van de elektrische pulsen. Hierdoor gaat MS gepaard met symptomen zoals zwakte, gevoelsstoornissen, aandachtsstoornissen en spastische verlammingen, wat leidt tot een toenemende invaliditeit, die als zeer ingrijpend wordt ervaren. Deze aandoening kan momenteel niet voorkomen of genezen worden. Doorgaans wordt MS voornamelijk symptomatisch behandeld met behulp van algemene immuunonderdrukkende agentia. Bovendien zijn er ook bepaalde omgevingsfactoren die een gunstige invloed lijken te hebben op het ziekteverloop van MS, bijvoorbeeld zwangerschap, het geven van borstvoeding, blootstelling aan zonlicht en fysieke activiteit. In dit onderzoek trachtten we een bijdrage te leveren tot een betere kennis van deze factoren, alsook een duidelijker inzicht in de onderliggende immuunmodulerende mechanismen. Fysieke inspanning kan ziektegerelateerde symptomen verminderen en de levenskwaliteit van MS patiënten verbeteren. Hoewel de onderliggende mechanismen nog niet helemaal ontrafelt zijn, beïnvloedt fysieke inspanning het immuunsysteem, welk gekarakteriseerd is door een overmatige inflammatoire component in MS patiënten. Dendritische cellen (DC) zijn gespecialiseerde antigeenpresenterende cellen en spelen een belangrijke rol in de initiatie en modulatie van het immuunantwoord omdat ze B- en T-cellen efficiënt kunnen stimuleren. Daarom wordt er gedacht dat DCs een centrale rol spelen in de pathogenese van verschillende auto-immuunziekten zoals MS. Om de rol van DC in de pathogenese van MS te identificeren, werd in voorliggend onderzoek het lange termijn effect van een opgesteld trainingschema bepaald op het aantal, fenotype en functie van DC van MS patiënten. Uit onze bevindingen bleek dat het aantal circulerende DC in het perifeer bloed van MS patiënten lager is dan in gezonde individuen. Dit kan mogelijk te wijten zijn aan migratie van circulerende DC in MS patiënten uit de bloedbaan naar MS letsels in het centraal zenuwstelsel. Inderdaad, wanneer we de aanwezigheid van een migratiemerker controleerden, kwam deze meer tot expressie op DC van MS patiënten in vergelijking met gezonde controles. Daarnaast konden we uit ons onderzoek besluiten dat circulerende DC in MS patiënten zich in een meer “geactiveerd” stadium bevinden in vergelijking met gezonde individuen. Of deze bevindingen ook verklaren waarom in MS T-cellen tegen lichaamseigen antigenen gestimuleerd worden zal uit toekomstige experimenten moeten blijken. Echter na training was de “activatietoestand” van DC van MS patiënten afgenomen, gelijkaardig aan de toestand van DC van gezonde individuen. Samengevat suggereren onze resultaten een immunologisch effect van fysieke inspanning bij MS patiënten. Door identificatie van de betrokken hoofdrolspelers beogen we ultiem de ontwikkeling van nieuwe en/of alternatieve behandelingsschema’s.