Oncologische voetzorg: Een onderzoek naar de noden binnen het onderwijs- en werkveld van schoonheids- en voetverzorgers

Oncologische voetzorg

Een onderzoek naar de noden binnen het onderwijs- en werkveld van schoonheids- en voetverzorgers

Van schoonheidsverzorgers wordt verwacht dat ze na hun opleiding beschikken over een rugzak met mappen vol informatie die gericht zijn op de praktijk en aansluit bij de actuele noden  die er zijn. De map over zorgverstrekking bij kankerpatiënten blijft tot nu toe echter grotendeels leeg. Hierdoor hebben ze onvoldoende kennis over kanker, de behandelingen en de bijwerkingen ervan. Dit is een groot gemis in de praktijk, zo blijkt ook uit een onderzoek uit 2013 waarin 80% van 8000 ondervraagde voetverzorgers aangaf vaak mensen in hun praktijk te ontvangen die actief behandeld worden voor kanker, terwijl zij over onvoldoende kennis beschikken.  (Drs. Ivo J.F. Spekman. (2014, februari). Opleiding oncologisch voetzorgverlener (OVV): ziekenhuizen zien professionele meerwaarde in

specialisatie. Amsterdam: Supplement BV.)

Ons doel

Bekendheid van oncologische voetzorg binnen het onderwijs- en werkveld van schoonheids- en voetverzorgers is het doel dat wij voor ogen hielden tijdens het schrijven van onze bachelorproef.  Uit vragen die wij van mensen uit onze werk- en studieomgeving kregen – en die vaak onbeantwoord bleven- hebben wij gemerkt dat er bij schoonheids- en voetverzorgers zeer weinig geweten is over voetverzorging bij kankerpatiënten.  Dit is eigenlijk niet verwonderlijk: ook tijdens onze secundaire en/of hogere opleiding kwam deze thematiek slechts beperkt aan bod. Daarom besloten wij het onderwerp grondig onder de loep te nemen.

Betrokkenen

Zou een kankerpatiënt zich voor een verzorging toevertrouwen aan een schoonheidsspecialist of voetverzorger? We kunnen ook de bal in het kamp van de schoonheidsspecialisten en voetverzorgers leggen. Willen zij die verantwoordelijkheid wel op zich nemen, rekening houdend met hun kennis op dit moment? Ook het onderwijs moeten we bij dit onderwerp betrekken. Zij kunnen een basis vormen voor de kennis die verworven wordt omtrent dit onderwerp.

Niet alleen in het onderwijs maar ook in het werkveld is er nood aan een goede basiskennis over zorgverstrekking bij kankerpatiënten. Dit blijkt ook uit het onderzoek dat wij omtrent dit onderwerp gevoerd hebben.

Ons onderzoek bestond uit het doornemen van bestaande literatuur, afnemen van enquêtes en interviews, opleidingen volgen  en gesprekken voeren met gespecialiseerde personen.  Wij hebben onder andere schoonheidsspecialisten/ voetverzorgers, artsen, (ex) kankerpatiënten, leerkrachten en leerlingen bevraagd.

Het belang van deze thematiek

Kankerpatiënten die als gevolg van een chemobehandeling bijvoorbeeld last hebben van een huid-nagelprobleem zullen voor advies meestal hun huisarts of oncoloog raadplegen. Men gaat er terecht vanuit dat een arts de kennis heeft om de kwaaltjes te behandelen, maar vaak worden deze geminimaliseerd. Een arts concentreert zich namelijk in de eerste plaats op de behandeling van de ziekte.  Een minderheid van de kankerpatiënten met een soortgelijk ongemak zal een schoonheidsverzorger consulteren. Hij/zij is opgeleid om naast esthetische verzorgingen, ook basisverzorgingen van huid-nagelproblemen te geven. Vaak mist de schoonheidsverzorger echter kennis over de concrete aanpak bij kankerpatiënten. Wanneer schoonheidsverzorgers zonder de nodig kennis toch verzorgingen uitvoeren kan dit nadelige gevolgen hebben voor de klant. Er is duidelijk een aanzienlijke kloof tussen de verzorging die op heden voornamelijk door (huis) artsen geboden wordt en de verzorging die door schoonheidsverzorgers zou kunnen worden geboden aan mensen met kanker. Zowel de (huis)arts als de schoonheidsverzorger kan instaan voor de verzorging van huid- en nagelproblemen bij kankerpatiënten. Het zou de verzorging van de kankerpatiënten ten goede komen wanneer beide partijen elkaar perfect kunnen aanvullen, en wanneer zij duidelijk de grens kunnen bepalen tussen zelf verzorgen en doorverwijzen. Om dit te doen slagen is er een goede basiskennis nodig omtrent dit onderwerp. Deze kan vanuit het secundair onderwijs worden meegegeven.

Wetgeving

Zowel in Nederland als in België is er momenteel nog geen rechtlijnige regelgeving omtrent wat wel en niet mag in de oncologische voetzorg. Om hier verandering in te brengen werd op 27 maart 2016 een voorstel ingediend tot een aanpassing in het Belgisch Koninklijk besluit. Het ingediende voorstel gaat over een Voetstatuut waar al jaren aan gesleuteld is maar dat nog steeds niet is goedgekeurd. Momenteel is de conclusie dat de regelgeving enorm streng is en door dit voorstel zou hier verandering in komen.

In Nederland geldt dezelfde wet maar hier is er een zekere tolerantie voor wat Oncologische Voetzorgverleners (OVV) mogen.  De nadruk ligt hier op de toestemming van de behandeld arts, zonder deze toestemming zal de OVV nooit starten met een verzorging.

Volgens het Belgisch Koninklijk besluit mag een pedicure of voetzorgverlener dus geen verzorgingen uitvoeren bij klanten met kanker.  Wanneer je toch iets doet dat niet behoort tot de verzorgingen die je mag uitvoeren, riskeer je een boete of zelfs een gevangenisstraf.

Uitwerking van onze bachelorproef

Na een groot onderzoek hebben we de belangrijkste noden binnen ons onderwerp afgebakend. Via de verworven informatie hebben we een pocketboek samengesteld met informatie omtrent het begrip kanker, huidkankers, mogelijke huid-en nagelproblemen bij mensen met kanker, apparatuur en producten, oncologisch behandelteam, de opleiding tot OVV’er en de zeer belangrijke communicatie tussen de zorgverlener en klant.

Dit pocketboek biedt een eerste kennismaking voor iedereen die interesse heeft in dit onderwerp. Zorgverleners, kankerpatiënten, leerkrachten en leerlingen kunnen dit pocketboek raadplegen. We zijn er ons echter van bewust dat dit een onderwerp is dat snel zal evolueren. Dit zal dan ook van dichtbij opgevolgd moeten worden.