BDSM: De dominerende macht van de strafwet

BDSM



Bondage, Discipline/Dominance, Submission/Sadism and Masochism. Het acroniem zelf is heel klein, maar de onderliggende inhoud enorm groot. We kennen allemaal Fifty Shades, waardoor BDSM ook geen onbekend fenomeen meer is. Maar wat is het nu precies? Velen zullen direct denken aan die enkele slagen met een zweepje of de handen vastgebonden met touw, maar het is zoveel meer dan enkel deze fantasieën. Een echte definitie van BDSM vinden, is zoeken naar een speld in een hooiberg. Het is beter om hiervan te spreken als enkele kernelementen aanwezig zijn, zoals een dominant-submissieve relatie, het geven en ontvangen van plezierige pijn, het beleven van een fantasie en het inleven in een bepaalde rol, een vorm van vernedering, toestemming, wederzijdse definities, … Het is ook belangrijk dat men BDSM niet als een puur seksueel gegeven beschouwt. Het kan evenzeer een soort van therapie uitmaken, een manier om contact te leggen met gelijkgestemden of gewoonweg de grenzen van het eigen lichaam opzoeken. Al helemaal fout is het om BDSM gelijk te stellen met seksueel geweld. Waar seksueel geweld vooral draait om overmeestering, onvrijwillige interacties en een gebrek aan toestemming, is dit totaal tegenovergesteld bij BDSM. Er zit voor een groot stuk een onevenwicht in de machtsrelatie, maar deze dominantie is geweld en niet opgedrongen. Het feit dat deze twee concepten vaak in één adem worden genoemd, is volgens mij een van de hoofdredenen dat BDSM nog steeds als een taboeonderwerp wordt beschouwd alsook juridisch gezien in een verdomhoekje zit.

De strafwet

BDSM’ers zitten heden ten dage nog altijd in een impasse. Hetgeen zij graag willen doen, kunnen zij eigenlijk niet doen zonder strafbaar te zijn. De Belgische strafwet is hierin heel duidelijk, namelijk alle opzettelijke slagen of verwondingen zijn volgens artikel 398 strafbaar. Het maakt voor de strafwet niet uit met welke intentie deze worden toegediend, vanaf dat deze opzettelijk zijn toegediend, valt men ten prooi aan dit artikel. Ook zijn er nog tal van andere artikelen die mogelijk van toepassing kunnen zijn, maar tot op heden bestraft men BDSM’ers op basis van dit artikel 398 Strafwetboek. Op Europees vlak lijkt men meer vrijheid te bieden aan BDSM’ers. Het recht op privéleven uit artikel 8 EVRM omvat ook het recht op vrije seksualiteitsbeleving in heel ruime zin. BDSM is dan wel niet ten alle tijden een volledig seksueel gegeven, het kan alsnog zeer goed hieronder vallen, waardoor BDSM’ers eventueel beroep kunnen doen op dit artikel. Hetgeen het meest valt te betreuren is dat er eigenlijk geen specifieke wetgeving is die over BDSM gaat. Telkens wordt men als BDSM’er strafbaar gesteld op basis van zeer algemene wetgeving die eigenlijk niet als doel heeft om deze personen te raken, maar dit indirect wel doet. Het verbaast mij dan al helemaal dat met de gewenste vernieuwing van het Strafwetboek er eigenlijk voor BDSM’ers een achteruitgang lijkt te zijn die indruist tegen het idee van seksuele integriteit.

Rechtspraak

Aangezien er enkel de algemene wetgeving is, vult de rechtspraak de gaten in. Het viel mij tijdens mijn onderzoek op dat er toch wel een discrepantie is tussen de visie op nationaal en Europees vlak. Waar de nationale rechtspraak negatief en beperkend staat tegenover BDSM, lijkt er op Europees niveau meer openheid te zijn. Volgens mij zou het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ervoor open staan om BDSM’ers straffeloos hun activiteiten te laten uitvoeren indien zij de algemene regels van de kunst naleven. Dit zijn dan de regels die over het algemeen worden nageleefd door beoefenaars, zoals toestemming, nuchter zijn, stopwoorden, vooraf overeengekomen wensen en verlangens, etc. Het niet naleven van deze regels is volgens mij de reden dat Koenraad Aurousseau destijds veroordeeld is geweest en daarmee voor een heel stuk de deur die openstond verder heeft gesloten voor BDSM’ers. Had hij toen niet te veel gedronken en de stopwoorden uitgeschreeuwd door zijn vrouw gehoorzaamd, dan had deze zaak volgens mij een echte doorbraak kunnen zijn.

Mogelijke regelingen

Uiteindelijk ben ik met mijn onderzoek uitgekomen op vijf mogelijkheden, zowel juridische als niet-juridische, die zouden tegemoetkomen aan de strafbaarstelling van BDSM. Een eerste mogelijkheid betreft het creëren van wetgeving die BDSM toe zou laten. Hierbij zouden er meerdere voorwaarden telkens voldaan moeten zijn, zoals toestemming, vooraf duidelijk gemaakte afspraken, stopwoorden, toegelaten handelingen, … Dit zou natuurlijk een heel mooie oplossing zijn, maar dit ligt dan in handen van de wetgever en dit kan afhankelijk van deze zijn visie dan heel beperkend worden ingevuld en eveneens lijkt het mij maatschappelijk gezien niet direct heel haalbaar. Vergelijkbaar is een wettelijk voorschrift als rechtvaardigingsgrond een mogelijke oplossing, die zeer veel lijkt op een wetgeving, maar ook hier zijn er dezelfde problemen. Eveneens kan er worden gedacht aan een nieuwe verschoningsgrond, waarbij er opnieuw aan voorwaarden zou moeten worden voldaan. De schrik bij deze oplossing is dat deze misschien te beperkt zou zijn door eerdere rechtspraak die extreem buitensporige handelingen niet zou toelaten, waardoor extremere BDSM-handelingen buiten de boot zouden vallen.

 

Tevens zou er mogelijk kunnen worden gewerkt met zelfreguleringssystemen zoals het opstellen van contracten of het toekennen van kwaliteitslabels en licenties. Toch zijn er ook hier weer problemen die de kop op zouden steken. Kwaliteitslabels en licenties zouden geen verschil maken voor BDSM’ers die thuis hun activiteiten uitoefenen. Het is namelijk praktisch onmogelijk om mensen voor hun eigen activiteiten thuis een label of licentie uit te reiken, waardoor dit vooral een oplossing zou bieden voor BDSM-centra en -huizen. Het contractenrecht draagt mijn absolute voorkeur van al deze oplossingen, maar het werken met contractenrecht zou volgens mij een te grote ommezwaai in ons juridisch landschap vereisen, waardoor ook deze oplossing moeilijk te bewerkstelligen zou zijn.

Conclusie

Ik ben van mening dat BDSM jammer genoeg nog altijd als een te groot taboe wordt aanschouwd in onze huidige maatschappij, terwijl het er wel een plekje in verdient. Er zijn dan ook zeker mogelijkheden om tegemoet te komen aan de strafbaarstelling van BDSM, maar het lijkt mij dat eerst de maatschappelijke geest klaar moet zijn om deze te omarmen.