Netwerkeconomie als redding voor de economie van morgen

Alternatieve economische modellen kunnen ons voorbereiden op onstabiele economische situaties.

Netwerkeconomie ziet de wereld als een verbonden netwerk van personen en ondernemingen. Bron: Geralt (pixbay.com)

Momenteel vinden allerhande maatschappelijke evoluties plaats. Dit zorgt ervoor dat het klassieke economische systeem, dat we kennen door denkers zoals Marx, Smith en Ricardo, onder druk komt te staan, en men op zoek gaat naar nieuwe economische structuren en manieren van handelen met elkaar.

Overal ter wereld beginnen mensen te beseffen dat er nood is aan verandering. Het economisch systeem waar onze maatschappij op draaide voor de afgelopen 50 jaar is ondertussen op verschillende vlakken achterhaald. Dit wordt als maar meer duidelijk bij elke crisis of onverwachte situatie die zich voordoet. Ondernemingen zijn niet meer in staat om dit zelfstandig te boven te komen en trekken aan de alarmbel.

Er moet een nieuwe focus komen in ons economisch systeem die niet meer puur financieel en kapitalistisch is.  Niet enkel ondernemingen, maar ook het Wereld Economisch Forum en de Europese Unie voerden de afgelopen jaren extensief onderzoek uit naar dit soort nieuwe economische modellen.  Deze modellen moeten naast duurzaam, ook te implementeren zijn op grote schaal.

Netwerkeconomie als alternatief

Netwerkeconomie is een term die al decennialang bestaat en doorheen de tijd een nieuwe betekenis heeft gekregen. Een complete en moderne definitie voor de term is de volgende: “Netwerkeconomie is een economische stroming waar organisaties en individuen zich bevinden in een onderling verbonden omgeving, ondersteund door moderne technologie en zich focussen op de maatschappelijke veranderingen en andere vormen van waarden dan economisch winstbejag.”

Men stapt dus deels weg van het klassieke kapitalistische systeem waar men hoofdzakelijk kijkt naar financieel winstbejag, er komt een nieuwe focus op andere vormen van waardecreatie. Sociale doelen zoals werkbaar werk en geluk worden mee in rekening gebracht.

Ook duurzaamheid komt aan bod. Niet enkel in de vorm van ecologie en energie efficiëntie, maar ook het voortbestaan van de onderneming garanderen en op een maatschappelijk verantwoorde wijze ondernemen (MVO) zijn belangrijke onderdelen van een netwerkeconomie.

Daarnaast spreken we ook over verbondenheid. Ondernemingen staan niet meer alleen, maar kunnen elkaar gebruiken en ondersteunen om vooruit te raken. Dit onderling samenwerken noemen we netwerkend ondernemen.

De kracht van kmo’s

Innovatie is niet enkel weggelegd voor startups en grote multinationals. Bron: Jarmoluk (pixbay.com)

Innovatie wordt over het algemeen gelinkt aan jonge startups of grote multinationals met een gigantisch R&D-budget. Dit is echter niet altijd een correcte assumptie. Verschillende onderdelen van netwerkeconomie kunnen we terugvinden in kmo’s met verschillende achtergronden en zeer diverse producten en diensten.

Zij zien de waarde van deze manier van ondernemen in en zetten hier dan ook sterk op in. Dit maakt hen beter voorbereid op moeilijke situaties. Kmo’s zijn in Europa, en zeker in België verantwoordelijk voor een groot deel van de arbeidsmarkt. Het is dus van groot belang dat deze ondernemingen blijven bestaan en kunnen bloeien in onze lokale, maar ook in de internationale economie.

Ondernemen op een netwerkeconomische wijze is opportuun voor deze kmo’s aangezien ze gebruik kunnen maken van verschillende van hun eigenschappen. Ze kunnen zich meer focussen op de lokale omgeving, hun werknemers, de lokale gemeenschap etc. Dit is een grotere uitdaging voor grote multinationals.

Redding in onzekere tijden

2020 is geen jaar als een ander. Er ontstaan probleemsituaties uit verschillende onverwachte hoeken. Zowel economisch, sociaal als ecologisch staat onze maatschappij onder extreme druk. Ons klassieke kapitalistisch systeem is niet voorbereid op dit soort situaties, en veel ondernemingen weten ook niet hoe ze moeten omgaan met dit soort black swans en gaan ten onder.

Black swan: Een onverwachte gebeurtenis met grote negatieve gevolgen op economisch en/of maatschappelijk vlak.

Ondernemingen die zich meer flexibel opstellen en zich focussen op andere doelen dan puur winstbejag gaan over het algemeen beter om met dit soort situaties. Waarom? Omdat ze niet enkel kijken naar de financiële cijfers, maar ook naar wat rond hen gaande is en hoe ze daar een positieve impact kunnen verkrijgen.

We zien ook dat hun personeel zich makkelijker kan vinden in de bedrijfscultuur en visie van deze bedrijven, waardoor de productiviteit en motivatie kan stijgen. Aangezien de werknemers de onderneming maken, kan dit een gigantisch voordeel zijn tegenover de concurrentie.

Hoe ver staan we?

Een vaste aanpak om netwerkeconomisch te ondernemen is er niet. Dit is ook moeilijk neer te schrijven aangezien iedere onderneming zijn focus licht anders zal stellen. Wat we wel hebben, zijn diverse frameworks die ondernemingen kunnen sturen en ondersteunen in hun veranderingsproces naar een netwerkeconomie toe. Hier denken we bijvoorbeeld aan de donut van Kate Raworth, de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en nog vele anderen.

Er vindt steeds meer onderzoek plaats naar nieuwe economische modellen, en ondernemingen beginnen ook zelf te experimenteren met nieuwe aanpakken. Dit is zeer positief, maar we zijn nog maar aan de start van de transitie.

Netwerkeconomie of eender welk ander economisch model is nog lang niet algemeen verspreid. Er moet dus een grotere focus komen op het informeren van ondernemingen en overheden over dit soort modellen en wat de impact van dit soort aanpak kan zijn voor hen en hun omgeving. Enkel op die manier zullen we onze economie kunnen moderniseren en omvormen naar een meer duurzaam model met een vooruitstrevende toekomst.