Vrijwilligerswerk in het buitenland is “hot”, maar hoe zit het nu eigenlijk met al die organisaties die deze buitenlandse mogelijkheden voorzien?

Wil jij graag (ooit) vrijwilligerswerk in het buitenland gaan doen? Misschien is het al jaren jouw droom. Misschien heb je zelfs al een concreet idee over de uitwerking hiervan. Misschien weet je helemaal niet wat je wil, buiten dan dat je in het buitenland een handje wil gaan helpen. Zelfs met een duidelijke visie zal je op jouw zoektocht naar het ideale vrijwilligersproject en land naar keuze al snel tot het besef komen dat er veel organisaties bestaan die deze buitenlandse ervaringen met vrijwilligerswerk voorzien. Om een keuze te maken tussen al deze organisaties en hun mogelijkheden, kan het dan ook nuttig zijn om na te denken over hoe jij als (toekomstige) vrijwilliger begeleid en ondersteund wil worden bij jouw buitenlandse ervaring.

Bomen symboliseren tal van zaken, maar over het algemeen staan ze symbool voor kracht en weerstand. In dit geval uitgedragen door de helpende handen - vrijwilligerswerk.

Vrijwilligerswerk in een nieuw jasje

Vrijwilligers en vrijwilligerswerk klinken bekend in de oren

Individuen, jong en oud, zetten zich al decennialang in voor de mens en samenleving. We proberen niet alleen goed te doen voor anderen, maar ook voor de cultuur, natuur of dieren. Velen doen dit op eigen houtje – ze nemen zelf het initiatief om zich voor iemand vrijblijvend in te zetten. De meerderheid onder ons zal echter aankloppen bij een organisatie die hulp kan gebruiken en dus op zoek is naar vrijwilligers. Vaak benaderen we daarbij de organisaties die ons nauw aan het hart liggen, omdat ons beeld van de wereld aansluit bij de waarden van deze organisatie(s).

We zijn niet alleen vragende partij van vrijwilligerswerk – en bieden in die zin onze vrijwillige inzet aan – ook tal van organisaties zijn op zoek naar vrijwillige werkkrachten – ze hebben deze vrijwillige inzet nodig voor hun werking, om hun waarden en doelen waar te maken in de samenleving.

De vrijwillige inzet is een bron van meerwaarde voor de samenleving.

Vrijwilligers op zoek naar andere, alternatieve vrijwilligersmogelijkheden

Vrijwilligers en vrijwilligerswerk zijn dus oude bekenden: we weten dat mensen zich graag vrijwillig willen inzetten en goed willen doen. Tegenwoordig willen we dat liever niet meer doen door een lange toewijding bij één specifieke organisatie in eigen land aan te gaan, maar willen we dit steeds vaker door ons kort, maar krachtig in te zetten voor een vrijwilligersproject in het buitenland – liefst zo ver mogelijk, een ontwikkelingsland bij voorkeur.

Ook profitorganisaties – voornamelijk toeristische bedrijven, maar ook bedrijven in andere sectoren – zagen deze veranderingen in de vraag naar alternatieve vormen van vrijwilligerswerk. Steeds meer profitorganisaties bieden dan ook mogelijkheden voor vrijwilligerswerk in het buitenland aan. Vaak zijn dit korte verblijven in het buitenland, gaande van enkele weken tot een paar maanden. Het vrijwilligerswerk en de doelstellingen van het vrijwilligersproject kunnen zeer divers zijn: sommigen gaan mee helpen scholen bouwen, anderen helpen zieke olifanten. Mede door het groeiend aantal profitorganisaties die buitenlandse vrijwilligersmogelijkheden voorzien, ontstonden de termen “vrijwilligersreizen”, “vrijwilligersvakanties” en “vrijwilligerstoerisme” – of dit nu gaat over toeristen die tijdens hun vakantie deelnemen aan een vrijwilligersproject, dan wel vrijwilligers die beslissen een buitenlands vrijwilligersproject te ondersteunen.  

Ook vrijwilligers willen graag wat sturing

Waarom is het dan eigenlijk belangrijk om vrijwilligers te managen? Hier zijn verschillende redenen voor.

De strijd om een waardevolle bron

De groeiende markt zorgt er voor dat steeds meer organisaties concurreren voor vrijwilligers die geïnteresseerd zijn in buitenlandse vrijwilligersprojecten. Tel daarbij het gegeven dat vrijwilligers steeds meer hun vrijwilligersrol op een andere, alternatieve manier zinvol willen invullen – korter en liefst naar het buitenland. Dit maakt snel duidelijk dat het belangrijk is om vrijwilligers te zoeken die goed passen bij de organisatie en het vrijwilligersproject, deze vrijwilligers op voorhand te oriënteren en hen continue te begeleiden, ondersteunen en coördineren tijdens en na het vrijwilligerswerk. Kortom, effectief vrijwilligersmanagement is broodnodig.

Voor ieder wat wils

Wij noemen onszelf allen uniek. Dit is niet anders voor vrijwilligers: elke vrijwilliger heeft een unieke set van ideeën, wensen en noden. Het is dus niet alleen belangrijk voor de organisatie om de juiste vrijwilligers aan te trekken, ook vrijwilligers zelf zoeken ijverig naar organisaties die passen bij wie ze zijn. Tal van organisatorische kenmerken kunnen immers het zingevend proces van vrijwilligerswerk beïnvloeden. De juiste balans vinden tussen wie de vrijwilliger enerzijds is en anderzijds wat het vrijwilligersproject en het lokale gastland nodig heeft, is met andere woorden van cruciaal belang. Een effectief vrijwilligersmanagement staat toe deze balans te zoeken.

Ik moet heel veel mensen tevreden stellen en dan is het belangrijk om dat allemaal goed te managen en matchen.

De vrijwillige inzet in de juiste richting

Doorheen het buitenlands vrijwilligersproces – de angst voor het vertrek, bloed, zweet en vaak ook tranen tijdens het buitenlandverblijf, en de pure nostalgie na terugkeer – managen organisaties hun (toekomstige) vrijwilligers door met hen te communiceren en een relatie op te bouwen. Hoe organisaties dit managementproces vormgeven kan sterk verschillen. Grotere organisaties managen hierbij al hun vrijwilligers ongeveer op dezelfde manier en doelen dus vaker op een gelijkaardige ervaring van de vrijwilligers. Dit terwijl kleinere organisaties meer afstemmen op de individuele vrijwilligers om zo sterker in te kunnen zetten op de vormgeving van een persoonlijk begeleidingstraject.

Buitenlands vrijwilligerswerk is waardevol, vrijwilligersmanagement waardevoller

Ontwikkelingssamenwerking is een fragiel domein. Wanneer hier vrijwilligerswerk mee gepaard gaat, dient er eens zo zeer nagedacht te worden over de waarde van de vrijwilligerswerkzaamheden voor zowel de vrijwilliger als gastland. Bovendien is de mening over internationaal vrijwilligerswerk sterk verdeeld, waarbij critici wijzen op de potentieel negatieve effecten ervan voor de lokale bevolking. Maar wat als deze praktijken in de toekomst beter gemanaged worden, kunnen deze potentieel negatieve uitwerkingen dan zoveel mogelijk worden vermeden?

Effectief vrijwilligersmanagement zorgt er niet enkel voor dat een vrijwilliger bij de organisatie past – waardoor zowel de organisatie als de vrijwilliger er profijt uit haalt – , maar zorgt er ook voor dat het gastland ten volle kan genieten van vrijwilligers en hun werkzaamheden.

Hoe zou jij graag begeleid, ondersteund en gecoördineerd willen worden als vrijwilliger voor een buitenlands vrijwilligersproject?