Ankle stability: The influence of footwear in sports
Thanasis’ hobby is basketballen. Tijdens deze activiteit draagt hij schoenen die de enkel ondersteunen tot boven de enkelknobbels. Wanneer hij sporadisch eens een voetbalwedstrijd speelt, draagt hij schoenen die de enkel lager ondersteunen en slaagt hij regelmatig zijn enkel om.
Zou dit aan de verschillende types schoeisel kunnen liggen?
Na opzoekwerk in de medische vakliteratuur blijkt dat enkelverstuikingen een frequent voorkomend probleem in de sport zijn en dat er nog geen onderzoek gedaan is naar de mogelijke invloed van schoeisel op enkelstabiliteit. In ernstige, frequent voorkomende en/of slecht gerevalideerde gevallen kunnen enkelverstuikingen leiden tot enkelinstabiliteit. Met deze pilootstudie poog ik de invloed van verschillende type schoeisel tijdens sportactiviteiten op enkelstabiliteit te onderzoeken, om zo een bijdrage te leveren tot de behandeling en preventie van enkelinstabiliteit in de sport.
Enkelinstabiliteit in de sport
Enkelblessures zijn de meest voorkomende blessures in de sport. Van deze enkelblessures doen enkelverstuikingen zich het meest voor. Deze gegevens komen echter uit onderzoeken bij sporten waarbij de beoefenaars gebruik maken van schoeisel. Over sporters die hun sportactiviteiten blootvoets uitoefenen, is niets bekend in verband met enkelverstuikingen.
Een enkelverstuiking kan leiden tot verminderde rekrutering van de lokale, diep gelegen, stabiliserende spieren van de enkel. Als gevolg kan er een verstoring zijn van de beweging – en houdingszin, en van de samenwerking tussen de spieren van de enkel. Dit noemen we proprioceptie en coördinatie. Bij verstoring van deze mechanismen, spreken we van functionele instabiliteit. Een enkelverstuiking kan ook leiden tot structurele veranderingen in de anatomie, zoals een verrekking of een scheur van een gewrichtsband. Wanneer dit voorkomt, wordt er gesproken van mechanische instabiliteit. Wanneer functionele en/of mechanische instabiliteit optreedt, resulteert dit in enkelinstabiliteit. Dit kan dan weer leiden naar terugkerende enkelverstuikingen. Zo komen we in een vicieuze cirkel.
Vanuit deze informatie heb ik de volgende hypothese opgesteld: Blootvoetse sporters hebben geen externe stabilisatie door schoenen. De enkel moet zichzelf stabiliseren. Als gevolg zorgt dit voor een verhoogde rekrutering van de lokale, diep gelegen spieren. De proprioceptie en coördinatie zullen vervolgens verbeteren en de spierdiameter zal toenemen met een verhoogde enkelstabiliteit als resultaat.
Type schoeisel als beïnvloedende factor?
Om de mogelijke invloed van verschillende types schoeisel te onderzoeken heb ik proefpersonen gezocht bij sportclubs volgens 4 types schoeisel: blootvoetse sporters, sporters met schoenen die de enkel laag ondersteunen, sporters met schoenen met noppen die de enkel laag ondersteunen en sporters met schoenen die de enkel hoog ondersteunen. Deze sporters werden in één testmoment van ongeveer 30 minuten onderworpen aan 4 klinische enkelstabiliteitstesten en twee klinische vragenlijsten.
De primaire uitkomstmaat was de multiple hop test. Bij deze test werd er beoordeeld op tijd, hoeveelheid houdingscorrecties en een subjectieve moeilijkheidsscore. De blootvoetse sporters scoorden beter op tijd en houdingscorrecties dan proefpersonen die schoeisel dragen tijdens hun sportactiviteiten. Proefpersonen die sportactiviteiten uitoefenen met lage enkelsteun voerden te test sneller uit dan proefpersonen met schoenen met hoge enkelsteun en proefpersonen met schoenen met noppen en lage enkelsteun hadden minder houdingscorrecties nodig om de test uit te voeren dan proefpersonen met schoenen met hoge enkelsteun. Er was geen verschil tussen de groepen voor de subjectieve moeilijkheidsscore.
Op de overige stabiliteitstesten presteerden blootvoetse sporters en proefpersonen met schoenen met noppen en lage enkelsteun beter dan proefpersonen met schoenen zonder noppen met lage enkelsteun en proefpersonen met schoenen die de enkel hoge steun bieden.
Eén van de twee afgenomen vragenlijsten is een gevalideerde specifieke enquête over enkelstabiliteit, de Nederlandstalige versie van de Cumberland Ankle Instability Tool (CAIT). De resultaten toonden een betere score bij proefpersonen die sporten met schoenen met noppen die de enkel lage steun bieden dan proefpersonen met schoenen met hoge enkelsteun. De andere vragenlijst (Profile of Mood States) objectiveerde de gemoedstoestand van de proefpersonen, om de mogelijke invloed op de prestaties van de stabiliteitstesten na te gaan. Er was geen verschil tussen de resultaten van de verschillende groepen proefpersonen.
Wat nu?
Dit onderzoek heeft aangetoond dat er wel degelijk een verschil is in enkelstabiliteit tussen verschillende types schoeisel, maar er zijn meerdere factoren die enkelstabiliteit kunnen beïnvloeden. Er is meer onderzoek nodig naar deze factoren. Om het type schoeisel geïsoleerd als beïnvloedende factor te kunnen bepalen, is een uitgebreider onderzoek nodig. De resultaten van onze studie zouden als basis gebruikt kunnen worden voor verder onderzoek. Wanneer onze onderzoeksresultaten bevestigd zouden worden, kan dit een sportkinesitherapeuten helpen bij het informeren en adviseren van sporters bij hun keuze in type schoeisel. Ook zouden deze meer inzicht kunnen bieden naar de preventie en behandeling van enkelinstabiliteit in de sport.
Bij de aanvang van het onderzoek is de volgende hypothese opgesteld: blootvoetse sporters hebben betere enkelstabiliteit, aangezien er geen externe steun is van schoeisel en de enkelspieren als gevolg meer en beter aangesproken worden. Uit de onderzoeksresultaten kan er geconcludeerd worden dat deze onderzoekshypothese bevestigd is, echter is er verder onderzoek vereist.
