Development of an adaptive shading device using a biomimetic approach

Erik Pelicaen
Persbericht

De natuur als bakermat voor architectuur

Wist je dat de spitse snavel van een ijsvogel de inspiratie was voor het ontwerpen van hogesnelheidstreinen? Of dat de gekartelde borstvin van een bultrugwalvis voor efficiëntere windturbines kan zorgen? Dit is nog maar een greep uit de voorbeelden waarbij het bestuderen van de natuur aan de basis ligt van technologische vooruitgang. Ook in de architectuur opent dit zogenoemde ‘biomimicry’ een waaier aan toepassingen die kunnen bijdragen tot duurzame ontwikkeling en energiebesparing.

In deze scriptie worden planten en bloemen als uitgangspunt genomen voor de ontwikkeling van een innovatieve gevel: een dynamische zonwering die aangedreven wordt ZONDER elektriciteit.

Catching up with nature

Velcro, we kennen het allemaal. Toch weten slechts weinig mensen dat de uitvinding van klittenband geïnspireerd is door de vele haakjes in kleefkruidvruchten. Maar waarvoor dient het dan in de natuur? Wel, de vruchten blijven kleven in de vacht van dieren waardoor de zaden over een grotere afstand worden verspreid en de soort zo meer kans maakt op voortplanting.

Sinds de baanbrekende evolutietheorie van Darwin (1859) weten we dat soorten zich steeds zullen aanpassen aan hun omgeving. Dat doen ze door natuurlijke selectie, een proces waarbij door mutatie meerdere variaties ontstaan en de best aangepaste nakomelingen overleven (survival of the fittest). Doordat dit evolutiemechanisme al miljoenen jaren lang gedijt, ontwikkelt de natuur steeds intelligentere systemen die efficiënter omgaan met energie. De natuur is dus eigenlijk een databank van verborgen technologieën die door de mens ontdekt kunnen worden. En dat kan dus met behulp van biomimicry.

Biomimicry of biomimetica is een samenstelling van twee uit het Oudgrieks ontleende woorden: bios (leven) en mimesis (imitatie). Het imiteren of nabootsen zit hem in het begrijpen van de werking van een organisme en dit vervolgens om te zetten naar technologie. In het voorbeeld van velcro is het dus niet de vorm van de kleefkruidvrucht, maar de microscopische structuur van haar oppervlak die het kleven in de vacht van dieren mogelijk maakt. Het succesvol namaken en bewerken van dit systeem heeft haar nut in talloze vakgebieden bewezen.

Een slokop van energie

In Europa zijn gebouwen verantwoordelijk voor bijna 40% van de totale energieconsumptie. Dat is zelfs meer dan de industrie- of de transportsector. Er is dus een dringende vraag naar duurzame oplossingen in de bouwkunde. Een voor de hand liggende manier om toekomstige energiedoelstellingen te behalen is door onze energiebehoeften te reduceren. In gebouwen kan dit door ‘passieve’ technieken toe te passen die de nood aan verwarming, koeling en ventilatie verlagen. Denk bijvoorbeeld aan isolatie, zonweringen en luchtroosters. Ook hier blijkt biomimicry een veelbelovende aanpak. Zo imiteert het Eastgate Centre in Zimbabwe de natuurlijke ventilatie van termietenheuvels, wat neerkomt op zo’n 35% minder energieverbruik dan traditionele gebouwen in dat gebied.

Aangezien gevels de binnen- met de buitenwereld verbinden, vinden de belangrijkste energie-uitwisselingen van gebouwen hier plaats. Het is een grensvlak dat ons naast wind en neerslag ook beschermt tegen koude en hitte. Voor dat laatste is de gevel echter niet voldoende en verbruiken we door het door het plaatsten van verwarmings- en koelingssystemen nog te veel energie. Omdat verstelbare zonweringen (denk aan blinden en rolluiken) zowel hitte in de zomer als koude in de winter kunnen tegengaan, is dit waarschijnlijk de meest effectieve strategie om energie te besparen in een gebouw. Maar nóg beter zijn dynamische zonweringen, waarbij de gevel ogenblikkelijk kan reageren op veranderende weersomstandigheden. De vraag is natuurlijk hoe je zo’n toestel ontwerpt dat het weer aanvoelt en omzet in beweging.

Weg met high-tech

Eerdere pogingen om zo’n gevel te ontwerpen bleken onsuccesvol door de ingewikkelde samenwerking van sensors, computers en motors. Maar wat als we gaan kijken hoe de natuur reageert op het weer? Bijvoorbeeld, waarom bloeit een krokus overdag en gaat ze ’s nachts weer dicht? Dit doet ze zonder sensor, zonder motor en zonder elektriciteit. Het geheim van dit soort bloemen zit in de structuur van hun bloemblaadjes. Deze bestaan uit twee lagen cellen. De binnenste laag zet veel uit bij hogere temperatuur en de buitenste weinig. Wanneer de zon op de bloem schijnt, duwt de binnenste laag de buitenste naar buiten en gaat de bloem open om zich te laten bestuiven. Als de avond valt gebeurt het omgekeerde proces waardoor de bloem weer sluit om haar geslachtsorganen van de koude te beschermen.

Hoe kan dit verhaal nu toegepast worden in de architectuur? Er wordt dus gezocht naar een materiaal met twee lagen die verschillend uitzetten. Bimetaal. Dit materiaal vind je thuis terug in je thermostaat of koffiezetapparaat, maar werd tot nu nog niet voor zonweringen gebruikt. Door de perfecte hechting en het verschil in uitzettingsvermogen tussen de twee lagen, beweegt het bimetaal op dezelfde wijze als de bloemblaadjes van de krokus. Op een gevel buigen de stukjes bimetaal zich om zonnewarmte tegen te houden, de nood aan koeling in het gebouw te verminderen en dus energie te besparen.

Omdat het verschil in uitzetting tussen beide metalen echter niet groot genoeg is, zal het bimetaal weinig buigen als het warmer wordt en dus niet voldoende schaduw op de gevel werpen wanneer nodig. Een ander mechanisme biedt hier een oplossing voor: de klemval van de vleesetende watervliegenval. Deze onderwaterplant verorbert kleine insecten door het dichtslaan van haar kleppen wanneer die haar gevoelige haartjes aanraken. Met een speciale origamitechniek en geheugenmetaal kan deze beweging nagebootst worden. Nog meer dan de bimetalen blijkt dit systeem bijzonder veelbelovend omdat het evenmin gebruikt maakt van sensors, computers, motors en elektriciteit om te functioneren. Het berust volledig op de eigenschappen van de materialen en gebruikt enkel de energie van de zon.

Omringd door genialiteit

Een prototype bewijst de werking van dit systeem. Het ontwerp kan u zich voorstellen als een compositie van artificiële bloemen op een gevel. Ze openen en sluiten voortdurend om zonlicht en warmte binnen een gebouw te reguleren en dus energie te besparen.

Deze uitvinding bevestigt nogmaals dat de natuur buitengewoon veel potentieel heeft als drager van duurzame ontwikkeling. Het is aan ons om de geheimen van haar intelligentie te ontrafelen en een milieuvriendelijkere toekomst tegemoet te gaan.

Bibliografie

‘AD Classics: Institut Du Monde Arabe / Enrique Jan + Jean Nouvel + Architecture-Studio’. 2011. ArchDaily. 2 October 2011. http://www.archdaily.com/162101/ad-classics-institut-du-monde-arabe-jea….

‘Adaptive Facade Network – Europe – COST Action TU1403’. n.d. Accessed 2 September 2017. http://tu1403.eu/?page_id=209.

Adriaenssens, Sigrid, Landolf Rhode-Barbarigos, Axel Kilian, Olivier Baverel, Victor Charpentier, Matthew Horner, and Denisa Buzatu. 2014. ‘Dialectic Form Finding of Passive and Adaptive Shading Enclosures’. Energies 7 (8): 5201–20. https://doi.org/10.3390/en7085201.

Aelenei, Daniel, Laura Aelenei, and Catarina Pacheco Vieira. 2016. ‘Adaptive Façade: Concept, Applications, Research Questions’. Energy Procedia, Proceedings of the 4th International Conference on Solar Heating and Cooling for Buildings and Industry (SHC 2015), 91 (June): 269–75. https://doi.org/10.1016/j.egypro.2016.06.218.

‘Air Flower’. n.d. LIFT Architects. Accessed 20 April 2018. http://www.liftarchitects.com/air-flower/.

‘Air Flow(Er) - Thermally Active Architectural Skin’. n.d. Vimeo. Accessed 28 May 2018. https://vimeo.com/74264389.

‘Al Bahar Towers - Data, Photos & Plans - WikiArquitectura’. n.d. Accessed 21 May 2018. https://en.wikiarquitectura.com/building/al-bahar-towers/.

‘Al Bahr Towers | Aedas - Arch2O.Com’. n.d. Accessed 21 May 2018. https://www.arch2o.com/al-bahr-towers-aedas/.

Al Dakheel, Joud, and Kheira Tabet Aoul. 2017. ‘Building Applications, Opportunities and Challenges of Active Shading Systems: A State-of-the-Art Review’. Energies 10 (10): 1672. https://doi.org/10.3390/en10101672.

ally_quemere. 2007. The Diaphragm of Camera like the Iris of the Eye Changes the Size of the Opening to Admit Light. Photo. https://www.flickr.com/photos/13827586@N03/2397384383/.

Almusaed, Amjad. 2010. Biophilic and Bioclimatic Architecture: Analytical Therapy for the Next Generation of Passive Sustainable Architecture. Springer Science & Business Media.

Al-Obaidi, Karam M., Muhammad Azzam Ismail, Hazreena Hussein, and Abdul Malik Abdul Rahman. 2017. ‘Biomimetic Building Skins: An Adaptive Approach’. Renewable and Sustainable Energy Reviews 79 (November): 1472–91. https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.05.028.

Alotaibi, Fahad. 2015. ‘The Role of Kinetic Envelopes to Improve Energy Performance in Buildings’. Journal of Architectural Engineering Technology 4 (3): 1–5. https://doi.org/10.4172/2168-9717.1000149.

‘Arab World Institute (AWI)’. n.d. Ateliers Jean Nouvel. Accessed 10 May 2018. http://www.jeannouvel.com/en/projects/institut-du-monde-arabe-ima/.

‘Architecture’. 2016. Institut Du Monde Arabe. 16 June 2016. https://www.imarabe.org/en/architecture.

‘ARCHITECTURE STUDIO - Arab World Institute’. n.d. Accessed 30 August 2017. http://www.architecture-studio.fr/en/projects/pastb1/arab_world_institu….

Attia, S. 2017. ‘Evaluation of Adaptive Facades: The Case Study of Al Bahr Towers in the UAE’. QScience Connect, Shaping Qatar’s Sustainable Built Environment, 2.

Badarnah, L., and U. Knaack. 2008. ‘Organizational Features in Leaves for Application in Shading Systems for Building Envelopes’. In Design and Nature Iv: Comparing Design in Nature with Science and Engineering, edited by C. A. Brebbia, 114:87–96. Southampton: Wit Press.

Badarnah, Lidia, and Usama Kadri. 2015. ‘A Methodology for the Generation of Biomimetic Design Concepts’. Architectural Science Review 58 (2): 120–33. https://doi.org/10.1080/00038628.2014.922458.

Bar-Cohen, Yoseph. 2005. Biomimetics: Biologically Inspired Technologies. 1 edition. Boca Raton, FL: CRC Press.

Barozzi, M., J. Lienhard, A. Zanelli, and C. Monticelli. 2016. ‘The Sustainability of Adaptive Envelopes: Developments of Kinetic Architecture’. Procedia Engineering, Procedia Engineering, 155 (International Symposium on Novel Structural Skins-Improving Sustainability and Efficiency through New Structural Textile Materials and Designs): 275–84.

Boissiere, Olivier. 1997. Jean Nouvel. Trilingual Ed edition. Paris: Terrail.

Casamonti, Marco. 2009. Jean Nouvel. Edited by Giovanni Leoni. Milan: Motta.

Chaslin, François. 2008. Jean Nouvel critiques. Gollion: Infolio.

Croquis, El. 1994. El Croquis No. 65/66 Jean Nouvel 1987-1994. First Edition edition. El Croquis.

‘Datasheets’. n.d. Accessed 29 May 2018. https://www.auerhammer.com/en/downloads/datasheets.html.

Decker, Martina, and Andrzej Zarzycki. 2014. ‘Designing Resilient Buildings with Emergent Materials’. Material 2. https://www.academia.edu/10331705/Designing_Resilient_Buildings_with_Em….

Dubois, S., and M. de Bouw. 2015. ‘Experience-Based Guidelines for Architectural Industrialized Multifunctional Envelope Systems (AIM-ES)’. Advanced Building Skins. https://www.academia.edu/21361209/Experience-based_guidelines_for_Archi….

‘DYNALLOY, Inc. Makers of Dynamic Alloys’. n.d. Accessed 29 May 2018. http://www.dynalloy.com/tech_data_wire.php.

‘Équerre d’argent 1987 / Jean Nouvel Architecture Studio – Institut du monde arabe – Paris V’. n.d. AMC Archi. Accessed 28 May 2018. https://www.amc-archi.com/photos/equerre-d-argent-1987-jean-nouvel-arch….

‘Featured Design - SlideShare’. n.d. Www.Slideshare.Net. Accessed 28 May 2018. https://www.slideshare.net/category/design.

Fiorito, Francesco, Michele Sauchelli, Diego Arroyo, Marco Pesenti, Marco Imperadori, Gabriele Masera, and Gianluca Ranzi. 2016. ‘Shape Morphing Solar Shadings: A Review’. Renewable and Sustainable Energy Reviews 55 (March): 863–84. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.10.086.

Foged, Isak Worre, and Anke Pasold. 2010. ‘Performative Responsive Architecture Powered by Climate’. ACADIA 2010 Life In:Formation: On Responsive Information and Variations in Architecture. http://vbn.aau.dk/en/publications/performative-responsive-architecture-….

Goetschalckx, S. 2015. Climate Adaptive Facades: Analysis of Curved Line Folding Systems with Regards to Visual Comfort, Thermal Comfort and Energy Performance. Vol. Master Thesis.

Goulet, Patrice. 1994. Jean Nouvel. Paris: Editions du Regard.

Han, Zhiwu, Zhengzhi Mu, Wei Yin, Wen Li, Shichao Niu, Junqiu Zhang, and Luquan Ren. 2016. ‘Biomimetic Multifunctional Surfaces Inspired from Animals’. Advances in Colloid and Interface Science 234 (August): 27–50. https://doi.org/10.1016/j.cis.2016.03.004.

Hensel, Michael, and Achim Menges. 2008. ‘Designing Morpho-Ecologies: Versatility and Vicissitude of Heterogeneous Space’. Architectural Design 78 (2): 102–11. https://doi.org/10.1002/ad.648.

Heylighen, Ann, and Genevieve Martin. 2004. ‘That Elusive Concept of Concept in Architecture’. In Design Computing and Cognition ’04, 57–76. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-2393-4_4.

Hoberman, Chuck. 1994. ‘Projects 45: Chuck Hoberman: The Museum of Modern Art, New York’. The Museum of Modern Art, 1–8.

Holstov, Artem, Ben Bridgens, and Graham Farmer. 2015. ‘Hygromorphic Materials for Sustainable Responsive Architecture’. Construction and Building Materials 98 (November): 570–82. https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat.2015.08.136.

Holstov, Artem, Graham Farmer, and Ben Bridgens. 2017. ‘Sustainable Materialisation of Responsive Architecture’. Sustainability 9 (3): 435. https://doi.org/10.3390/su9030435.

‘Institut Du Monde Arabe | B&W Drawing, Site Plan’. n.d. Archnet. Accessed 2 September 2017. http://archnet.org/sites/637/media_contents/10042.

‘Institut Du Monde Arabe - Data, Photos & Plans’. n.d. WikiArquitectura. Accessed 28 May 2018. https://fr.wikiarquitectura.com/bâtiment/institut-du-monde-arabe/.

Kaplan, C.S. 2005. ‘Islamic Star Patterns from Polygons in Contact’. Proceedings of Graphics Interface 2005, 177–85.

Karanouh, A., and E. Kerber. 2015. ‘Innovations in Dynamic Architecture: The Al-Bahr Towers Design and Delivery of Complex Facades’. Journal of Facade Design and Engineering 3: 185–221.

Khan, Ahmed Zaib, Han Vandevyvere, and Karen Allacker. 2013. ‘Design for the Ecological Age: Rethinking the Role of Sustainability in Architectural Education’. Journal of Architectural Education 67 (2): 175–85. https://doi.org/10.1080/10464883.2013.817155.

Knippers, Jan, Klaus G. Nickel, and Thomas Speck (eds.). 2016. Biomimetic Research for Architecture and Building Construction: Biological Design and Integrative Structures. 1st ed. Biologically-Inspired Systems 8. Springer International Publishing. http://gen.lib.rus.ec/book/index.php?md5=e1e8642c3a747b6a0f45ad9b5c5c96….

Knippers, Jan, and Thomas Speck. 2012. ‘Design and Construction Principles in Nature and Architecture’. Bioinspiration & Biomimetics 7 (1): 015002. https://doi.org/10.1088/1748-3182/7/1/015002.

Konstantoglou, Maria, and Aris Tsangrassoulis. 2016. ‘Dynamic Operation of Daylighting and Shading Systems: A Literature Review’. Renewable and Sustainable Energy Reviews 60 (July): 268–83. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.12.246.

Körner, A., L. Born, A. Mader, R. Sachse, S. Saffarian, A. S. Westermeier, S. Poppinga, et al. 2018. ‘Flectofold-a Biomimetic Compliant Shading Device for Complex Free Form Facades’. Smart Materials and Structures 27 (1): 017001. https://doi.org/10.1088/1361-665X/aa9c2f.

Körner, A., A. Mader, S. Saffarian, and J. Knippers. 2016. ‘Bio-Inspired Kinetic Curved-Line Folding for Architectural Applications’. ACADIA 2016 Proceedings of the 36th Annual Conference of the Association for Computer Aided Design in Architecture: 270–79.

Lechner, Norbert. 2014. Heating, Cooling, Lighting: Sustainable Design Methods for Architects. John Wiley & Sons.

Lee, JY, SW Kim, and YC Jeon. 2015. ‘Study of the Control of Geometric Pattern Using Digital Algorithm (with Focus on Analysis and Application of the Islamic Star Pattern)’. Advances in Materials Science and Engineering 2015: 14.

Lienhard, J., S. Poppinga, S. Schleicher, T. Speck, and J. Knippers. 2010. ‘Elastic Architecture: Nature Inspired Pliable Structures’. In , 469–77. https://doi.org/10.2495/DN100421.

Lienhard, J., S. Schleicher, S. Poppinga, T. Masselter, M. Milwich, T. Speck, and J. Knippers. 2011. ‘Flectofin: A Hingeless Flapping Mechanism Inspired by Nature’. Bioinspiration & Biomimetics 6 (4): 045001. https://doi.org/10.1088/1748-3182/6/4/045001.

Loonen, R. C. G. M., J. M. Rico-Martinez, F. Favoino, L. Aelenei, M. Brzezicki, C. Ménézo, and G. La Ferla. 2015. ‘Design for Façade Adaptability – Towards a Unified and Systematic Characterization’. In Proceedings of the 10th Energy Forum - Advanced Building Skins, 1274–84.

Loonen, R. C. G. M., M. Trčka, D. Cóstola, and J. L. M. Hensen. 2013. ‘Climate Adaptive Building Shells: State-of-the-Art and Future Challenges’. Renewable and Sustainable Energy Reviews 25 (September): 483–93. https://doi.org/10.1016/j.rser.2013.04.016.

Loonen, R. C. G. M., M. Trčka, and J. L. M. Hensen. 2011. ‘Exploring the Potential of Climate Adaptive Building Shells’. Proceedings of Building Simulation 2011: 12th Conference of International Building Performance Simulation Association, 2148–55.

Meagher, Mark. 2015. ‘Designing for Change: The Poetic Potential of Responsive Architecture’. Frontiers of Architectural Research 4 (2): 159–65. https://doi.org/10.1016/j.foar.2015.03.002.

Moloney, Jules. 2011. Designing Kinetics for Architectural Facades: State Change. Taylor & Francis.

Morgan, Conway Lloyd. 1998. Jean Nouvel: The Elements of Architecture. New York: Universe.

‘Moucharabiehs de l’Institut Du Monde Arabe à Paris - Light ZOOM Lumière - Le Portail de La Lumière et de l’Éclairage’. n.d. Accessed 10 April 2018. https://www.lightzoomlumiere.fr/realisation/moucharabiehs-institut-du-m….

Pawlyn, Michael. 2011. Biomimicry in Architecture. Riba Publishing.

Reichert, Steffen, Achim Menges, and David Correa. 2015. ‘Meteorosensitive Architecture: Biomimetic Building Skins Based on Materially Embedded and Hygroscopically Enabled Responsiveness’. Computer-Aided Design, Material Ecology, 60 (March): 50–69. https://doi.org/10.1016/j.cad.2014.02.010.

Roger, A. 2014. Bending Activated Transformable Facade and Roof Elements. Vol. Master Thesis.

‘SamanSaffarian ESR12 InnoChain / FlectoFold Large Scale Demonstrator / BauBionik Exhibition / Schloss Rosenstein / Stuttgart’. n.d. Vimeo. Accessed 15 April 2018. https://vimeo.com/238750966.

Schleicher, Simon. 2015. Bio-Inspired Compliant Mechanisms for Architectural Design : Transferring Bending and Folding Principles of Plant Leaves to Flexible Kinetic Structures. http://dx.doi.org/10.18419/opus-123.

Schleicher, Simon, Julian Lienhard, Simon Poppinga, Thomas Speck, and Jan Knippers. 2015. ‘A Methodology for Transferring Principles of Plant Movements to Elastic Systems in Architecture’. Computer-Aided Design, Material Ecology, 60 (March): 105–17. https://doi.org/10.1016/j.cad.2014.01.005.

Schmitt, O.H. 1969. ‘Some Interesting Useful Biomimetic Transforms’. Proceedings of the Third International Biophysics Congress, 297.

Sharaidin, M. 2014. ‘Kinetic Facades: Towards Design for Environmental Performance’. https://researchbank.rmit.edu.au/view/rmit:161145.

Speck, T., and O. Speck. 2008. ‘Process Sequences in Biomimetic Research’. Brebbia CA (Ed) Design and Nature IV, 3–11.

Sung, D.K. 2008. ‘Skin Deep: Breathing Life into the Layer between Man and Nature’. AIA Report on University Research 3: 23.

Sung, Doris. 2016. ‘Smart Geometries for Smart Materials: Taming Thermobimetals to Behave’. Journal of Architectural Education 70 (1): 96–106. https://doi.org/10.1080/10464883.2016.1122479.

Sung, Doris Kim. n.d. Metal That Breathes. Accessed 2 May 2018. https://www.ted.com/talks/doris_kim_sung_metal_that_breathes.

‘Thermostatic Bimetal — Kanthal’. n.d. Accessed 24 May 2018. https://www.kanthal.com/en/products/download-documentation/materials-in….

Tonka, Hubert. 1990. Une Architecture De Jean Nouvel, Gilbert Lezenes, Pierre Soria, Architecture Studio - Institut Du Monde Arabe. Paris: Editions Du Demi Cercle.

Tonka, Hubert, and Georges Fessy. 1988. Institut Du Monde Arabe, Un Architecture De Jean Nouvel, Gilbert Lezenes, Pierre Soria, Architecture Studio, Georges Fessy Photography. Champ Vallon.

Vergauwen, A. 2016. Curved-Line Folding: Exploring, Understanding and Designing Pliable Structures for Kinetic Architecture. Vol. Doctoral Thesis. Vrije Universiteit Brussel.

Vergauwen, A., N. De Temmerman, and S. Brancart. 2014. ‘The Design And Physical Modelling Of Deployable Structures Based On Curved-Line Folding’. Mobile and Rapidly Assembled Structures IV, 145–55.

Vincent, Julian F. V., Olga A. Bogatyreva, Nikolaj R. Bogatyrev, Adrian Bowyer, and Anja-Karina Pahl. 2006. ‘Biomimetics: Its Practice and Theory’. Journal of The Royal Society Interface 3 (9): 471–82. https://doi.org/10.1098/rsif.2006.0127.

Wang, J., L. Beltran, and J. Kim, eds. 2012. From Static to Kinetic: A Review of Acclimated Kinetic Building Envelopes. PROCEEDINGS OF THE SOLAR CONFERENCE. Boulder, Colorado: American Solar Energy Society.

You, Z., and S. Pellegrino. 1997. ‘Foldable Bar Structures’. International Journal of Solids and Structures 34 (15): 1825–47. https://doi.org/10.1016/S0020-7683(96)00125-4.

Universiteit of Hogeschool
Master of Architectural Engineering
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
prof. dr. ir. arch. Niels De Temmerman en prof. dr. ir. arch. Ahmed Z. Khan
Kernwoorden
Share this on: