Slachtoffer of Indringer: een buurtonderzoek aan de opvangcentra voor asielzoekers van Eeklo en Linkeroever.

Inleiding

Sedert april 2015 wordt Europa geconfronteerd met een groeiend aantal migranten die aan de poorten van Europa (Italië, Spanje en Griekenland) asiel aanvragen. Deze migratiebeweging zorgt voor heel wat ophef bij politici, media en de publieke opinie. In 2015 namen velen het woord crisis in de mond en werd er inderhaast een spreidingsplan door de Europese unie uitgewerkt om het hoofd te bieden aan de opvang voor asielzoekers. Ondertussen is het aantal asielaanvragen gedaald en werden de asielzoekers van de tijdelijke noodopvangcentra die toen opgericht werden, overgebracht naar de bestaande opvangcentra.

Deze opvangcentra zetten het werk voort dat zij al reeds jaren doen. Zij doen dit echter in een steeds veranderend maatschappelijk klimaat. De opvang van asielzoekers wordt namelijk steeds meer onderwerp van politieke discussie. Dagelijks worden we wel in één of andere krant geconfronteerd met meningen over asielzoekers. Sommigen vinden dat we de asielzoekers niet langer mogen toelaten in Europa en pleiten ervoor om de grenzen te sluiten. Volgens hen kunnen asielzoekers namelijk een bedreiging zijn voor de manier van leven en de veiligheid in het land. Anderen vinden dan net dat we hen juist wel moeten helpen. Door oorlog zijn zij namelijk op zoek naar een nieuwe thuis en dienen wij gastvrij te zijn. Deze twee visie kwamen zeer sterk naar voor op 21 februari 2016 in Gent. Toen werden namelijk 2 betogingen georganiseerd op hetzelfde moment. Eén groep betoogde onder de noemer ‘grenzen toe’, de andere betoging onder ‘gastvrij Gent’. http://newsmonkey.be/article/63904. Men zou kunnen stellen dat het debat herleid werd tot 2 dominante visies: de asielzoeker als indringer en de asielzoeker als slachtoffer.

Attitudes tegenover asielzoekers

Op basis van deze vaststelling werd besloten om na te denken over de wijze waarop mensen hun attitude over asielzoekers vormgeven. Attitudes kunnen we zien als meningen en voorkeuren tegenover ‘iets’. Dat ‘iets’ kan een voorwerp zijn, zoals een boek dat je leuk vindt, maar het kan ook, zoals in deze scriptie, een groep van mensen zijn. Als je er goed over nadenkt heeft iedereen over verschillende zaken een bepaalde attitude: tegenover school, voetbal, de openbare zender, de nieuwste hit van Beyonce enzoverder. We staan er echter niet altijd bij stil dat deze attitude echter niet in het luchtledige opgebouwd wordt, ze is afhankelijk van de context waarin we leven. Iemand is niet zomaar voor of tegen iets, meestal heeft dit een oorsprong.

onderzoeksdoelstelling

In mijn scriptie ging ik op zoek naar de manier waarop die context een invloed heeft op de attitude van buurtbewoners ten opzichte van asielzoekers. Anders dan gewoon willekeurig mensen op straat te interviewen heb ik besloten om mensen te interviewen op basis van, onder andere, woonplaats. Alle mensen die ik geïnterviewd heb, de respondenten, wonen namelijk in de buurt van een opvangcentrum voor asielzoekers. Ik heb vooral mensen geïnterviewd die zich sterk betrokken voelden bij het onderwerp. Dit kon zowel op een positieve als een negatieve manier zijn. Sommige respondenten waren vrijwilliger in het opvangcentrum voor asielzoekers en stonden zeer positief tegenover de asielzoekers, anderen hadden eerder al tegen de komst van andere opvangcentra voor asielzoekers betoogd en stonden zeer negatief.

Conclusie

Op basis van mijn interviews ben ik tot 4 verschillende typologieën gekomen van buurtbewoners. Bij een typologie vat men de standpunten van de respondenten samen in één samenvattend geheel.

De vier typologieën waren de volgende.

• De barmhartigen: dit waren respondenten die asielzoekers als slachtoffer zagen van oorlogen op verschillende plaatsen. Zij gingen geregeld naar activiteiten die het opvangcentrum organiseerde en hadden een positieve attitude ten opzichte van de asielzoekers.
• De buddy’s: Dit is een typologie waarbij men zeer positief, maar ook wel genuanceerd staat tegenover de asielzoekers. Door een reeks van persoonlijke en emotionele contacten lieten de respondenten van deze typologie hun oorspronkelijke vooroordelen vallen en zagen ze de asielzoekers meer als gewone mensen die dezelfde verwachtingen hadden als hen op het gebied van geluk, familie of werk.
• De sceptici: Zij stonden minder positief tegenover de asielzoekers van het opvangcentrum. Alhoewel sommigen van hen moeten toegeven dat de buurt door de aanwezigheid van het opvangcentrum niet per se onveiliger is dan elkders, blijven zij schrik hebben. Zij hadden dus eerder tegenstrijdige meningen: ‘in de buurt is alles goed hier, maar toch vertrouw ik het niet’.
• De tegenstanders: Deze typologie staat zeer negatief tegenover asielzoekers. Zij zien asielzoekers als een bedreiging voor de veiligheid en onze manier van leven. Bij hen is er ook geen enkele vorm van positief contact waardoor dit gevoel van bedreiging zou minderen.

De scriptie kan dus helpen om te zien hoe buurtbewoners attitudes vormen ten opzichte van asielzoekers. Volgens mij is deze conclusie te veralgemenen naar andere gemeenten en steden waar ook voor -en tegenstanders zijn van het opvangcentrum voor asielzoekers. Lees de volledige masterproef om meer te weten te komen.