o=ndtiwcehrtpeerr

#YOLO OP GRAFISCHE, FILOSOFISCHE EN POËTISCHE WIJZE

Hoewel poëzie voor de meesten onder ons gaat over het op papier zetten van gedichten, kan het ook veel ruimer zijn. Poëzie is de kunst van de taal en taal is wat we allemaal gebruiken om te communiceren met elkaar. Of we nu spreken, schrijven of beeldtaal gebruiken. Maar zit er dan ook poëzie in onze dagelijkse omgang met taal? Bent u misschien eigenlijk ook een dichter? Door niet enkel dichtbundels als poëzie te bekijken, begrijpen we misschien sommige dingen anders. Heb jij bijvoorbeeld het woord YOLO al eens bestudeerd alsof het een gedicht was? En kan het organiseren van een studentenfeest een filosofisch statement zijn?

We gebruiken allemaal woorden, heel de dag door, of we ze nu uitspreken of alleen maar denken. Als we een boom zien, moeten we eerst het woord ‘boom’ kennen en weten wat we daarmee bedoelen. We twijfelen er niet aan dat dit het juiste woord is voor iets met een bruine stam en groene bladeren.

In onze dagelijkse communicatie, is het vooral handig om het eens te zijn over wat we bedoelen met bepaalde woorden. Zo ontstaat er niet te veel verwarring. En toch zijn er ook mensen - dichters en schrijvers bijvoorbeeld - die het fijn vinden om bijvoorbeeld het omgekeerd te zeggen van wat ze bedoelen. Of die niet tevreden zijn met de zin ‘Ik zag een boom.’, maar daar liever een heel hoofdstuk over schrijven. Er zijn er ook die meer geïnteresseerd zijn in de vorm of klank van woorden. Laten wij dat ook eens proberen, maar dan zonder dat we er zelf een gedicht of boek over moeten schrijven.

We nemen als voorbeeld het woord ‘YOLO’. Populair bij tieners en jongeren en je komt het vooral online tegen, maar wat betekent het eigenlijk? Allereerst is YOLO een acroniem. Dat wil zeggen dat elke letter voor een woord staat en op die manier eigenlijk een soort samenvatting van een zin is. YOLO zou dus voor ‘Yoghurt Of Liever Ontbijtkoek’ kunnen staan, maar wij kennen het met de Engelse betekenis “You Only Live Once”. (Je leeft maar één keer).

Het klinkt wel luchtig, maar vat eigenlijk een hele levensfilosofie en geschiedenis samen. Zo gaat dit idee terug tot bij de Romein Horatius, die zichzelf als epicurist beschouwde en als levensmotto ‘Carpe Diem’ had. Steeds minder mensen studeren Grieks of Latijn – wat ben je daar nog mee tegenwoordig – dus of dit er nog toe doet, is betwijfelbaar. Misschien daardoor ook dat YOLO eerder ironisch gebruikt wordt, om bijvoorbeeld de drastische keuze om je haar roze te verven goed te praten. DIED MY HAIR PINK TODAY #YOLO.Als we het vormelijk bekijken, ziet YOLO er ook wel goed uit. Lekker symmetrisch: vier letters, twee medeklinkers en twee mooi ronde O’s. Er was ooit een dichter die de ronde O verbond met het OM-teken uit het Taoïsme. Dit OM-teken, ook wel zen-cirkel genoemd, stond symbool voor het lastige idee dat we eigenlijk altijd rond de kwestie praten en nooit over het ‘Ware’ of ‘Echte’. Wanneer we vandaag het woord YOLO gebruiken, doen we dit eigenlijk ook op een holle manier. Of staat u oprecht even stil bij de eindigheid van het leven wanneer u deze hashtag toevoegt aan een Twitter-bericht of Facebook-foto?

Dat we dat niet doen, is wel logisch, want de eindigheid van het leven jaagt ons schrik aan. Soms lijken we vooral bezig te zijn met het op afstand houden van al te ingewikkelde zaken. We houden het liever simpel en eenvoudig. Of we willen gewoon even vergeten dat het morgen allemaal gedaan kan zijn. Bijvoorbeeld door een hele nacht te feesten, te dansen op de bar en te veel te drinken. Heel erg YOLO, natuurlijk.

De filosoof Gadamer vergelijkt de manier waarop we een feest beleven met de ervaring van een kunstwerk. Iemand organiseert het feest, deelt het start- en (vermoedelijke) eind uur mee, voorziet hapjes, drank, muziek… mee. Als je er naar toe gaat en samenkomt met anderen, is dat dus enkel met het doel te vieren. Soms duurt een feest veel langer dan voorzien en soms is het vroeger gedaan. Net zo schrijft een dichter een gedicht. Hij voorziet woorden, zinnen en klanken en wanneer iemand zich nestelt in een zetel om het te lezen, doet die persoon dat enkel en alleen om het gedicht te ervaren. Soms moet je het wel drie keer lezen en denk je er dan nog vaak aan terug. Soms heb je meteen het gevoel dat jij en de auteur elkaar wel zouden begrijpen en soms vind je er gewoon niets aan. Hetzelfde kan je hebben met een kunstwerk, film, voorstelling of optreden.

In de masterscriptie “o=ndtiwcehrtpeerr” bestudeert Stien Stessens niet alleen het beroep van een grafisch ontwerper, maar ook de betekenis van je eigen naam, de letter S in het bijzonder, de stripfiguur Krazy Kat, Sesam Straat en het spelen van een spel; op dezelfde wijze. Net zoals het voorbeeld YOLO, leidt dit soms tot uitweidingen die ver van ‘de poëzie’ staan en bijna nooit tot echte antwoorden. Dat is gelukkig niet zo erg, want de vragen die gesteld werden, waren sowieso al niet erg economisch of wetenschappelijk relevant. Bovendien, zo beweerde de filosoof Heidegger ooit, kan nadenken op zich, ook een vorm van poëzie zijn.