Invloed van de media op de publieke opinie: Genetisch gewijzigd voedsel

Nieuw licht op het ggo-debat: Is je mening wel je eigen mening?

In publieke debatten spelen de media een belangrijke rol. Dat geldt in het bijzonder voor het debat over genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). Uit nieuw onderzoek blijkt dat één krantenartikel voldoende is om de mening van studenten over genetisch gemodificeerde gewassen te beïnvloeden. Wie er aan het woord is in zo’n artikel lijkt minder belangrijk te zijn.

Onmiddellijk na het lezen van een krantenartikel dat de lof zingt van genetisch gemodificeerde gewassen kijken studenten er positiever tegenaan. Dat blijkt uit de resultaten van een masterproef uitgevoerd aan de Hogeschool Universiteit Brussel (HUB). Nadat de deelnemers over de voordelen van de omstreden techniek hadden gelezen, vulden ze een vragenlijst in die peilde naar hun mening. Daaruit bleek dat ze er een positievere mening op na hielden dan de controlegroep, die een artikel over tv-series gelezen hadden.

Opmerkelijk was dat in een parallel experiment de mening van een andere groep studenten niet negatiever was dan die van de controlegroep nadat ze een artikel over de nadelen voorgeschoteld kregen. Dat artikel was nochtans opgesteld als een negatief spiegelbeeld van het pro-artikel. Het bevatte evenveel argumenten, en behandelde dezelfde thema’s, zoals gezondheid en milieu.

Toch hadden de studenten van de verschillende groepen een andere indruk van diezelfde auteur. Ze vonden dat degene die het pro-artikel had geschreven beter wist waarover hij het had. En ook al gaf hij de indruk minder bezorgd te zijn om de volksgezondheid en het milieu, volgens de studenten was hij ook een pak commerciëler ingesteld dan de auteur van het contra-artikel.

Een ander deel van het onderzoek spitste zich toe op de betrouwbaarheid van de bron. Daar is al eerder onderzoek naar gebeurd. Als het op ggo-gewassen aankomt, vertrouwen we in de eerste plaats wetenschappers. Op de laatste plaats komen bedrijven die zelf ggo’s verkopen. Lijkt vanzelfsprekend, niet?

Niet zo in het nieuwe onderzoek. De studenten schatten een professor biotechnologie, die in een interview uitleg geeft over ggo’s, nauwelijks betrouwbaarder in dan de woordvoerder van een biotechnologiebedrijf die in exact dezelfde woorden hetzelfde doet. Er is een verschil, maar het is niet erg groot.

Daarbovenop vinden ze de woordvoerder evenzeer een specialist ter zake als de professor. Ook in openheid, oprechtheid en ethisch bewustzijn ervaren de studenten geen verschil tussen beide bronnen. Het enige duidelijke verschil dat ze aanvoelen is dat de woordvoerder meer commercieel ingesteld is.

Niettemin hechten ze evenveel geloof aan wat die zegt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat beide bronnen dezelfde uitwerking hebben op de mening van de studenten. De ene slaagt er niet beter in dan de andere om de studenten te overtuigen van het nut van genetisch gemodificeerde voedselgewassen.

Wat is eigenlijk de mening van de doorsnee student over ggo-gewassen? Dat lijken ze zelf niet goed te weten. Iets meer dan een derde noemt zichzelf een tegenstander, iets minder dan een derde is voorstander. De rest is geen van beide. Ook uit andere vragen blijkt dat het ggo-debat op dit moment niet bepaald leeft bij de Vlaamse studenten.

In de toekomst zou dit kunnen veranderen. Volgens de helft van de ondervraagde studenten zullen we ggo-gewassen in de toekomst nodig hebben om iedereen van eten te voorzien. Meer dan 60 procent denkt zelfs dat ze in de toekomst onmisbaar zullen zijn. Waar we die broodnodige ggo-gewassen gaan kweken is nog maar de vraag, want drie kwart weigert om naast een ggo-veld te wonen.

Wanneer de onderzoekers voorwaarden stellen ebt de ongemakkelijkheid beetje bij beetje weg. Meer dan de helft zou ggo-voedsel eten als er strenge regels voor zijn, als het lekkerder smaakt, of als het beter zou zijn voor het milieu. Echt enthousiast worden de studenten pas als ggo’s duidelijk gezonder zijn, of als arme mensen ermee geholpen worden. In beide gevallen staan ongeveer negen op de tien studenten achter de techniek.

Daaruit blijkt dat Vlaamse studenten over het algemeen geen principiële problemen hebben met ggo’s. Ze lijken bereid om het risico te nemen, maar enkel en alleen als ze ervan overtuigd zijn dat de voordelen de moeite waard zijn. Een dreigend voedseltekort in de toekomst en armoede zijn problemen waarover ze zich zorgen maken. Als ggo-technologie daarvoor een niet al te ingrijpende oplossing kan bieden, wacht haar een warm welkom bij de Vlaamse jongeren.