Jeux didactiques différentiés en classe de FLE
Frans praten was nog nooit zo leuk geweest!
Vraag leerlingen uit het secundaire onderwijs welk vak het minst geliefd is, en het antwoord zal volmondig “Frans” of “wiskunde” zijn. Leerkrachten Frans worden elke dag opnieuw uitgedaagd om nieuwe en creatieve methodes te vinden om leerlingen te motiveren. Daarbovenop proberen ze elke leerling individueel te begeleiden, op hun eigen niveau. Het is logisch dat Franstalige leerlingen op een ander niveau zitten dan anderen, dus is het ook logisch dat ze meer worden uitgedaagd. Maar zoals altijd, is het heel wat moeilijker om deze theorie ook in de praktijk om te zetten! Het gezelschapsspel dat ik ontworpen heb, maakt de Franse les niet alleen leuker en interactiever, het helpt de leerkracht ook om achteraf te bepalen op welk niveau iedere leerling zich ongeveer bevindt, aan het begin van het schooljaar. Door het spel op het einde van elk trimester nog eens te spelen, zal de leerkracht ook de vooruitgang van het niveau van elke leerling kunnen opvolgen.
Het principe
Heel wat leerlingen die voor het eerst het spel “Attaque!” spelen, zullen er zeker en vast “Pictionary” in herkennen. Bij “Attaque!” moeten leerlingen in groepjes van vier elk om beurt een Frans woord laten raden door de rest van de groep, door het woord te omschrijven in het Frans, of door het te tekenen of uit te beelden, in geval van een keuzekaartje. Voor de derde graad komt er een extra soort kaart bij, namelijk een woord omschrijven zonder enkele ‘verboden’ woorden te gebruiken, die cursief geschreven zijn.
Op elk kaartje staan vier woorden waaruit de leerlingen kunnen kiezen. Hierdoor kent iedereen wel minstens één woord dat ze kunnen laten raden. En indien sommige leerlingen toch nog zouden twijfelen… een woord omschrijven in het Frans is echt niet zo moeilijk: ‘omschrijven’ is ook synoniemen of tegengestelden geven, de context omschrijven waarin het woord voorkomt, of het woord gewoon gebruiken in een zin.
Op de achterkant van elk kaartje staat ook de vertaling van de woordjes, waar de leerlingen kunnen naar kijken wanneer een woord geraden is. Zo is er geen twijfel mogelijk over de juiste betekenis van het woord dat geraden is, en kunnen misverstanden worden vermeden.
Echt voor iedereen?
De vier woordjes die op elk kaartje staan, verwijzen naar vier verschillende niveaus: het eerste woord komt steeds uit het leerplan Frans voor het basisonderwijs, het tweede woord uit de handboeken Frans van de eerste graad, het derde woord uit de handboeken Frans van de tweede graad, en het vierde woord uit de handboeken Frans van de derde graad. De handboeken waaruit de woordjes komen, zijn van uitgeverij Pelckmans: “Quartier Latin” voor ASO, “Mistral” voor TSO, en “Ça marche” voor BSO. Een enquête heeft namelijk uitgewezen dat deze handboeken tegenwoordig het meeste gebruikt worden. Op deze manier, herhalen leerlingen ook de woordenschat die ze moeten kennen voor het examen, en leren ze nieuwe woorden bij, die ze later klassikaal zullen leren.
Zowel de handleidingen en de speelborden zijn aangepast aan elk jaar van het secundair. Bovendien is er ook een Nederlandstalige versie van de handleiding beschikbaar, voor taalzwakke leerlingen uit de B-stroom. De kaartjes zijn dan weer beschikbaar in versies voor ASO, TSO en BSO. Voor ieder wat wils!
Frans is leuk!
Door het werken in groepjes, de creatieve en actieve methode, en het feit dat er aan het einde van het spel een winnaar is, zijn de leerlingen veel gemotiveerder om Frans te spreken en om met de Franse taal om te gaan. Daarbovenop zorgt het keuzekaartje ervoor dat leerlingen zich ook lichamelijk of creatief kunnen uitleven, wanneer ze een woord mogen tekenen of uitbeelden. En dat levert soms hilarische taferelen op! Nooit gedacht dat de Franse les zo leuk kon zijn…
Niveau bepalen
Na elk woord dat geraden is, vullen alle leerlingen van de groep een zelfevaluatie in. Diegene die het woord heeft laten raden, duidt aan of de andere leerlingen het woord hebben kunnen raden of niet. De andere leerlingen vullen in of zij het woord hebben kunnen raden, of niet. Zo kan de leerkracht achteraf gemakkelijk zien op welk niveau elke leerling zich ongeveer bevindt. Op basis van deze gegevens kan de leerkracht dan weer aangepaste oefeningen voorzien, zodat elke leerling op zijn eigen tempo en niveau kan leren.
Tu dis quoi?
Wanneer leerlingen tijdens het spel een woord niet kunnen raden omdat ze het niet kennen, schrijven ze dat woord en de vertaling op in een lijst. Deze lijst van ongekende woorden is dus voor elke leerling anders. Thuis kunnen de leerlingen de woorden uit hun persoonlijke lijst individueel leren, op hun eigen manier en tempo. Wanneer het spel een volgende keer gespeeld wordt, bij voorkeur aan het einde van elk trimester, zullen de leerlingen merken dat hun kennis al heel wat beter is dan de vorige keer. Dit zal hen nog meer aan te moedigen om steeds meer Franse woordjes te leren. De leerlingen zien namelijk in wat voor nut het heeft om Franse woordjes te kennen en te kunnen gebruiken!
Nog steeds niet overtuigd?
En wat als een leerling geen Frans wil spreken? Dan kan hij ook geen plaats vooruit komen op het speelbord, waardoor andere leerlingen meer kans hebben om het spel te winnen! Leerlingen van wie het woord goed is geraden, mogen namelijk een plaatsje vooruit. En wat met leerlingen die niet naar de Franse omschrijving van een woord willen luisteren? Ook zij zullen geen winnaar zijn! Leerlingen die een woord goed hebben geraden, mogen ook een plaatsje vooruit op het speelbord.
Bref, het spel “Attaque!” is iets wat elke leerkracht in zijn klas moet hebben. Nog even alle voordelen op een rijtje: gekende woordenschat wordt herhaald, nieuwe woordenschat wordt op een speelse manier aangeleerd, elke leerling kan op zijn eigen niveau deelnemen, de leerlingen worden aangespoord om Frans te leren en nuttig te gebruiken, de leerkracht kan achteraf het niveau van elke leerling apart bepalen en de vooruitgang ervan opvolgen, en niet te vergeten: de Franse les wordt een heel stuk aangenamer!
