Een theoretisch kader voor de identificatie van cultuurcontact in het prehistorisch archeologisch bestand.
Migratie en cultuurcontact, fenomenen van alle tijden
Leuven Wie denkt dat migratie en cultuurcontact recente fenomenen zijn, heeft het goed fout. De drang om te verhuizen zat er altijd al bij de mens ingebakken. Hoe migratie vandaag plaatsvindt, kan men afleiden uit interviews en neergeschreven verhalen. Hoe migratie plaatsvond vroeger, is een andere zaak. Natuurlijk kan men zich baseren op geschreven bronnen, maar wat als deze er niet zijn? Wanneer het geschreven woord ons in de steek laat, moeten voorwerpen spreken. Bij bijna alles wat wij ondernemen, laten wij tastbare resten na. Als deze resten daarna in de grond terechtkomen, kunnen ze met een beetje geluk daar bewaard blijven. Uit die resten kunnen archeologen afleiden wat wij ooit hebben gedaan. Zelfs als wij er al lang niet meer zijn.
Nu kan men bij het verhuizen in contact komen met andere mensen. Wanneer dit gebeurt, is het mogelijk dat er vermenging optreedt. Deze vermenging kan zich op allerlei manieren uiten. Zo kan bijvoorbeeld erfelijk materiaal worden uitgewisseld. Deze informatie zit verborgen in het DNA en de beenderen. Vermenging zit ook verborgen in de objecten van steen, hout, aardewerk enzovoort. Voor elk van deze voorwerpen ontwikkelt een groep een eigen stijl. Deze stijl wijkt af van de stijl van een andere groep. Bij contact kunnen de leden van de groepen kiezen om hun stijl te behouden, aan te vullen met vreemde elementen of om te wisselen met de stijl van de andere groep. In de twee laatste gevallen zullen de objecten kenmerken dragen van het cultuurcontact en zullen ze verschillen van het materiaal dat daarvoor op dezelfde plek werd geproduceerd.
Die boodschap ontcijferen, is de taak van de archeologen. Op die manier vervolledigen zij onze kennis over het verleden en maken zij het mogelijk recente migratie- en cultuurcontactpatronen te vergelijken met die van vroeger. Misschien leert ons verleden ons op die manier wel iets over onze toekomst? Mensen blijven immers mensen.
