Het islamitisch onderwijs in België
De meester en Mohammed: het islamitisch onderwijs in België
Sinds de tweede helft van de vorige eeuw is het aantal moslims in België gestaag toegenomen. Een gevolg hiervan is het ontstaan en de ontwikkeling van het islamitisch onderwijs in ons land. Deze ontwikkeling verliep echter niet altijd even vlot en tot op de dag van vandaag kampt het islamitisch onderwijs in België met allerhande problemen. In zijn paper beschrijft Samme Dick de geschiedenis van de moslims en het islamitisch onderwijs in België, met bijzondere aandacht voor de juridische organisatie van godsdienstig onderwijs en religie in het algemeen. De paper heeft ook aandacht voor de pijnpunten van het huidige beleid en onderzoekt ook een aantal mogelijke oplossingen voor deze problemen. Het onderzoek is extra interessant omdat zowel grote vraagstukken als de scheiding tussen kerk en staat aan bod komen als kleine, alledaagse problemen als een tekort aan islamleerkrachten.
De kleine islamitische gemeenschap in België groeide explosief toen er vanaf de jaren 1960 arbeidsmigranten werden aangetrokken vanuit Noord-Afrika en Turkije. Toen deze migranten zich permanent begonnen te vestigen werden er allerlei lokale onderwijsinitiatieven via moskeeën, verenigingen,… opgezet. Formeel islamitisch onderwijs op school werd pas in 1974 mogelijk door een aanpassing van de wet van 4 maart 1870. Deze wet erkent de besturen van een aantal erediensten die daardoor niet alleen overheidssubsidies krijgen maar ook het recht om godsdienstlessen te geven op door de overheid ingerichte scholen. Het bestuur van de islamitische eredienst was en is nog steeds een van de struikelblokken van de islamitische gemeenschap in België. In tegenstelling tot de katholieke kerk kent de islam geen hiërarchische structuur. Een katholieke pastoor is de ‘baas’ van zijn parochie en heeft op zijn beurt een bisschop als ‘baas’. Uiteindelijk komt men zo uit bij de paus zelf, die het hoofd is van de hele katholieke kerk. Een imam is echter gewoon de gebedsvoorganger van een islamitische gemeenschap, er is geen religieuze structuur of hoofd van de islam. Daar komt dan nog bij dat de Belgische moslims onderling sterk verdeeld zijn op etnisch en religieus vlak. Het spreekt voor zich dat het hierdoor erg moeilijk is een algemeen erkend bestuur op te richten.
Concreet betekende dit dat het onduidelijk was wie de islamleerkrachten mocht aanduiden, hun opleiding moest verzorgen en leerplannen en schoolboeken mocht opstellen. Pas in 1999 werd de door de Belgische moslims verkozen Executieve van de Moslims van België (EMB) erkend als enige vertegenwoordiger van de moslimgemeenschap in ons land. Deze EMB bij het schrijven van dit artikel echter in lopende zaken omdat men het niet eens raakte over de opvolgingsprocedure.
Ondanks deze problemen groeide het islamitisch onderwijs op school sterk. Zo sterk zelfs dat het aantal islamleerkrachten niet voldeed aan de vraag. Pas in 1998 werd er een echte opleiding tot islamleerkracht opgericht in België. Hiervoor waren de islamleerkrachten ondermaats of in het buitenland opgeleid, wat de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede kwam. Hoewel er na 1998 nog enkele opleidingen werden opgericht is er tot op de dag van vandaag een groot tekort aan islamleerkrachten.
Er is tot op heden ook geen door de overheid erkende opleiding voor imams in België. De imams in ons land worden opgeleid in het buitenland, wat praktische problemen als imams die geen Nederlands of Frans spreken tot gevolg heeft. Ook vreest men een instroom van extremistische imams uit het buitenland.
Uit het onderzoek blijkt dat de Belgische overheid veel goede bedoelingen maar weinig kennis en ervaring heeft met de islam in ons land. De wetgeving is te veel op maat van de Katholieke kerk geschreven. De oplossing voor het tekort aan islamleerkrachten is duidelijk: er moeten meer opleidingen komen. Ook voor de imams zou er een opleiding ingericht moeten worden.
