Geschiedenis, Nederlands, sport en … geluk!

Wat wenst u kinderen het meeste toe? De kans is groot dat geluk bovenaan uw verlanglijstje staat. Hoewel dit een prioriteit is voor vele ouders, legt het onderwijs vaak de focus op succes, rekenen en presteren. Het is een ziekte van onze tijd geworden: het kan (en moet) altijd beter, perfecter, sneller. Kinderen worden hierdoor geconfronteerd met een zware last, waarmee ze niet altijd weten om te gaan.

De bachelorproef van Pareyn Lisa focust op het contrast tussen twee stellingen: sinds het bestaan van de mensheid streven we naar geluk, maar we dreigen onszelf te verliezen in deze zoektocht. Deze bachelorproef zoekt een manier om actief te werken aan het geluksgevoel van kleuters en lagereschoolkinderen. Dit kan preventief werken tegen bijvoorbeeld negatieve gevoelens en een passieve houding op latere leeftijd. Zowel peuters, kleuters als lagereschoolkinderen kunnen bouwen aan hun geluk. De vraag is alleen: hoe moet dat?

DE MAAKBAARHEID VAN GELUK

We moeten onze kinderen niet alleen geluk toewensen, maar hen ook actief ondersteunen. Toch kan het voor pessimisten nutteloos lijken om aan geluk te werken: vijftig procent van ons geluk potentieel is onveranderlijk. Het ligt vast in onze genen. Naast de pessimisten, heb je ook de optimisten die wel actief aan de slag willen gaan met hun geluksgevoel. Dit gevoel is immers voor veertig procent direct beïnvloedbaar. Om gelukkig te zijn moet je jezelf elke dag opnieuw inzetten: doelen stellen, relaties aangaan, jezelf verzorgen, genieten van de dag, …

De bron van geluk ligt in ons gedrag en onze manier van denken. Leerkrachten kunnen kinderen gidsen doorheen het assortiment aan vaardigheden om een positieve ingesteldheid te ontwikkelen. Je kan het vergelijken met een rugzak die gevuld moet worden met vaardigheden. Leerkrachten begeleiden kinderen doorheen verschillende concepten zoals geluk, gezondheid, veerkracht, … Zo wordt hun rugzak gevuld met vaardigheden, waarnaar men steeds kan teruggrijpen doorheen het leven.

POSITIEVE EDUCATIE

Om onze educatie om te vormen in ‘positieve educatie’, is er een belangstelling voor het welbevinden van kinderen noodzakelijk. Dit kunnen we realiseren op verschillende manieren. Leerkrachten kunnen enerzijds één lesuur in de week spenderen aan lessen over geluk. Hierbij kan men gebruik maken van materialen zoals het voorleesboek ‘Geluk voor kinderen’ van Leo Bormans of ‘De Gelukskoffer’ ontwikkeld door Nederlandse onderzoekers. Anderzijds kan de leerkracht ervoor kiezen om dit thema doorheen alle lessen te accentueren. Zo kan men tijdens de lessen Nederlands spreken over begrippen zoals veerkracht, geluk, competenties, … Tijdens de sportlessen kan men leren anderen te steunen, in groep te werken, voor zichzelf op te komen, …

Het maakt niet zoveel uit op welke manier we met dit thema aan de slag gaan, zolang we maar inspelen op tien factoren die veranderbaar zijn. Enkele belangrijke factoren of thema’s zijn bijvoorbeeld het stellen van duidelijke doelen en die stap voor stap waarmaken, het ontwikkelen van veerkracht of de mogelijkheid om met tegenslag om te gaan, een positieve kijk op het leven hebben en hierbij jezelf durven zijn, zorg dragen voor je lichaam, enzovoort.

TOCH EEN BEETJE ONGELUKKIG ZIJN

Het invoeren van positieve educatie betekent niet dat er geen plaats meer mag zijn voor emoties zoals boosheid, frustratie, jaloersheid, ongelukkig zijn, … Deze nieuwe manier van educatie moet er net voor zorgen dat kinderen leren omgaan met dit ongeluk, of met andere woorden veerkrachtig zijn.

Het huidige lessenpakket focust vooral op kennis, waardoor leerkrachten vaak niet beschikken over materialen of richtlijnen om te werken aan het welbevinden van hun leerlingen. De vraag naar materiaal wordt steeds groter en het bestaande aanbod wordt onoverzichtelijk. Dit bleek uit een rondvraag waarbij 1001 methodieken gehanteerd werden, die helaas niet allemaal naar hetzelfde doel streven. Dit doel is namelijk het geluksgevoel van kinderen verhogen.

AAN DE SLAG

Het gebrek aan duidelijke richtlijnen en materialen zorgt ervoor dat geluk niet expliciet behandeld wordt in de klas. Toch blijk het noodzakelijk te zijn om ons hierop te focussen: één op de tien kinderen voelt zicht ongelukkig.

Het voorleesboek ‘Geluk voor kinderen’ van Leo Bormans speelt sterk in op de tien thema’s die ons geluksgevoel een boost kunnen geven. Het is een aanrader voor ouders, leerkrachten en opvoeders. Uit een rondvraag blijkt dat verscheidene Vlaamse basisscholen het boek gebruiken of kennen. Toch zijn er nog vele basisscholen die geen aandacht besteden aan het geluksgevoel van hun leerlingen. Waarom basisscholen dit thema niet als prioritair aanschouwen, is niet duidelijk.

“IK WIL NIET MEER LEVEN, JUFFROUW”

In de bachelorproef worden manieren om aan geluk te werken verkend en vergeleken met elkaar. Dit om op één vraag een antwoord te bieden: welk materiaal is geschikt om te hanteren in het basisonderwijs. Hierbij wordt rekening gehouden met de ontwikkeling van het kind, de huidige vorm en tendensen binnen het basisonderwijs.

“Ik wil niet meer leven, juffrouw”, zijn woorden die we niet uit een kindermond willen (en mogen) horen. Als samenleving moeten we in staat zijn om hier op een adequate manier op te reageren. Via de methodieken die de bachelorproef belicht, kan actief gewerkt worden aan geluk en kan men preventief inspelen op psychologische moeilijkheden die hieruit kunnen voortkomen. 

Het invoeren van ‘gelukslessen’ of ‘positieve educatie’ in het basisonderwijs zorgt er niet alleen voor dat kinderen een hoger welbevinden krijgen. Studies tonen namelijk aan dat kinderen beter presteren bij een hoog geluksgevoel. Dit steeds beter presteren blijft ten slotte nog steeds de ziekte van onze tijd…