‘Depressie’ in de krant: de clichés voorbij - De beeldvorming van depressie in de Vlaamse kranten kan beter

‘Depressie’ in de krant: de clichés voorbij

De beeldvorming van depressie in de Vlaamse kranten kan beter

Ongeveer een op vier Belgen wordt geconfronteerd met een depressie. Toch is het taboe rond de stoornis nog niet uit de wereld geholpen. Iedereen heeft er een idee of mening over en dat heeft een invloed op het maatschappelijk (on)begrip ten aanzien van de stoornis. De media spelen hierin een belangrijke rol. Lauranne Harnie onderzoekt hoe in De Standaard en Het Laatste Nieuws over ‘depressie’ wordt bericht omdat dit onderbelichte onderwerp meer aandacht verdient.

Harnie, studente van de master journalistiek aan de Vrije Universiteit Brussel, analyseert in haar masterproef een selectie van krantenberichten van De Standaard en Het Laatste Nieuws uit 2015. De media zijn in staat om heersende taboes te doorbreken, maar blijkbaar maakt niet elke krant even veel gebruik van dat potentieel. De spreekwoordelijke zwarte hond bijt de waakhond.

Uit het onderzoek blijkt dat ‘depressie’ in De Standaard over het algemeen op een goede manier wordt beschreven. In de meeste berichten wordt de stoornis met de nodige diepgang gekaderd. Zo worden de oorzaken, gevolgen en behandelingsmogelijkheden of therapieën veelal op een genuanceerde manier beschreven. Het Laatste Nieuws scoort minder goed omdat het ‘depressie’ vaak op een sensationele manier in verband brengt met een misdrijf.              

Deze resultaten lijken de clichés over de zogenaamde ‘kwaliteitskranten’ en ‘populaire kranten’ te bevestigen. Toch bezondigt De Standaard zich sporadisch ook aan stereotiepe berichtgeving. Het Laatste Nieuws gebruikt de term ‘depressie’ dan weer minder vaak in berichten die niets met de stoornis zelf te maken hebben (bv. ‘de voetballers waren depressief na het verlies van de match’). Dat is positief. Een zwart-wit-verhaal is het dus zeker niet.

Harnie baseert zich voor dit onderzoek op de framing-theorie van Van Gorp die beweert dat een journalist de lezer via bepaalde elementen in zijn nieuwsbericht steeds in de richting van een specifieke interpretatie stuurt. Van Gorp is toonaangevend binnen de framing-analyse en zijn theorie ligt aan de basis van menig onderzoek. Er wordt in deze studie onder meer gekeken naar de oorzaken en gevolgen die aan ‘depressie’ worden toegeschreven en de woordkeuzes die worden gemaakt om de stoornis te beschrijven, alsook de gemaakte associaties (bv. associaties met criminaliteit). Via gedetailleerde tabellen wordt elk artikel afzonderlijk geanalyseerd.                                                           

De resultaten spreken voor zich: de waakhond weet nog niet zo goed hoe hij met de zwarte hond moet omgaan. Journalisten worden met andere woorden nog te vaak beïnvloed door vooroordelen of ze vertrekken vanuit een gebrek aan informatie. Sensibilisatie rond deze problematiek kan soelaas bieden. Het is, in het algemeen belang en in het belang van mensen met een depressie in het bijzonder, tijd voor een ommekeer!