Literaire Journalistiek in Vlaanderen
PERSBERICHT Bert Gyssels:
Onvrede met gangbare technieken drijft journalisten naar literaire journalistiek
Een onvrede met de manier waarop journalisten vandaag de dag vaak te werk (moeten) gaan, doet een aantal van hen uitwijken naar de zogenaamde ‘literaire journalistiek’. Die paar journalisten menen dat ze met die journalistieke stijl dieper kunnen indringen tot de werkelijkheid. Dat noemen de journalisten in kwestie zelf de voornaamste beweegreden, maar er zijn nog andere elementen uit de journalistiek en de bredere samenleving die die evolutie verklaren. Dat blijkt uit de masterproef die Bert Gyssels voor de Master Journalistiek van de Erasmushogeschool schreef.
Het genre dat Gyssels voor zijn masterproef besprak geniet in Vlaanderen nog altijd niet de bekendheid die het in Nederland en de Verenigde Staten intussen wel al lange tijd geniet. Toch telt de Vlaamse journalistiek een aantal beoefenaars van het genre. Een van hen, Humojournalist Pascal Verbeken, won in 2008 de MJ Brusseprijs voor ‘Arm Wallonië’, een prijs die sinds 2006 uitgereikt wordt aan de auteur van het beste journalistieke boek van de voorbije twee jaar. Behalve Verbeken ging Gyssels ook spreken met Anna Luyten, Filip Rogiers en Jan Hertoghs, en hij ondervroeg hen – onder meer – over de beweegredenen om dat journalistieke genre te beoefenen. Behalve die vier journalisten, kan ook de journalistiek van Chris De Stoop, Lieve Joris en Rudi Rotthier onder die noemer geplaatst worden.
De vier geïnterviewde journalisten halen vooral een onvrede met de beperkingen van de gangbare journalistieke technieken aan. Voor hen volstonden die tools niet meer, en daarom moesten ze uitwijken naar een journalistiek die neigt naar de literatuur. Maar dat betekent niet dat die journalisten feiten minder belangrijk achten voor hun stukken. Integendeel. Allemaal zien ze de feiten als de belangrijkste bouwstenen voor hun stukken, zoals blijkt uit de gesprekken, maar ook uit hun teksten.
Het literaire kantje uit zich vooral in de manier waarop literair journalistieke teksten vorm krijgen: zo’n journalist heeft tijdens de research meer oog voor de omgeving waarin het onderwerp zich bevindt, en maakt er in de uiteindelijke tekst ook meer plaats voor. Door deze en andere literaire technieken (dialoog, sfeerschepping, citaten niet per se letterlijk weergeven) te gebruiken probeert een literair journalist dieper door te dringen tot de werkelijkheid, iets wat zonder die literaire technieken onmogelijk is.
Deze vorm van journalistiek is echter heel tijdrovend en arbeidsintensief, en dus duur. Hoofdredacties staan – zeker in het huidige economische klimaat – dan ook niet te springen om in hun krant plaats te maken voor zulke stukken. Bovendien nemen sommige van die journalisten afscheid van de typische kranten- en tijdschriftenjournalistiek, en stappen ze over naar het schrijven van boeken, zoals Pascal Verbeken, maar Chris De Stoop en Lieve Joris gingen hem ook al voor. Verbeken wijst dan ook op het belang van het Fonds Pascal Decroos, dat de rol vervult die de hoofdredacties zouden moeten vervullen.
