Het Nucleair Non-proliferatieverdrag van 1968, het IAEA en de VN Veiligheidsraad: Het dilemma van het kernprogramma van Iran
Waarom Iran niet verplicht is de VN Resoluties uit te voeren.
Het NPT is dé kerntekst inzake de globale uitdaging een bewapeningswedloop en nucleaire oorlog te vermijden. Dit verdrag verdeelt haar lidstaten in twee groepen: de vijf kernwapenlanden (KL), de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk en het Verenigd Koningrijk. En 182 niet-kernwapenlanden (NKL) waaronder Iran.
Iran is verplicht geen kernwapens aan te schaffen of te vervaardigen. Het IAEA, die de NKL moet controleren of zij hun verplichtingen nakomen, kan niet met zekerheid besluiten dat Iran haar verplichtingen schendt. Het IAEA heeft tot nu toe geen kernwapens gevonden en Iran heeft altijd minder dan 20% Uranium235 verrijkt (boven de 20% kunnen er kernwapens gemaakt worden). Iran schendt haar verplichtingen dus niet waardoor de voortdurende claim van Iran op het onvervreemdbaar recht een civiel kernprogramma te ontwikkelen steeds gerechtvaardigd is.
Deze Internationale Organisatie werd in 1957 gecreëerd na de ontdekking van nucleaire energie. Het IAEA moet ervoor zorgen dat haar verleende bijstand, wanneer een lidstaat een bepaald project wil opstarten inzake de toepassing van nucleaire energie, niet wordt gebruikt voor militaire doeleinden. Iran sloot hiervoor een Wegens inconsistente samenwerking door Iran, het feit dat het IAEA moet rekenen op het initiatief van Iran inzake het aangeven van nucleaire materialen en sites die onder de Safeguards moeten vallen, inmengingrestricties en de onmogelijkheid voor het IAEA zelf te bepalen wanneer inspecties zullen plaatsvinden, leidt ertoe dat het IAEA niet correct haar controletaak kan uitvoeren.
Omdat het IAEA tot nu toe nog geen misbruik heeft gevonden, heeft ze vertrouwensmaatregelen aangenomen: ze vraagt Iran de nucleaire activiteiten tijdelijk te stoppen en het Additioneel Protocol uit te voeren (een bijkomende overeenkomst voor meer informatie aan het IAEA). Daarenboven zette het IAEA de verwijzingprocedure in naar de Raad.
Ten tweede, verwijst het IAEA Iran naar de Raad op basis van verkeerde juridische gronden.
Het IAEA had Safeguard Agreement van Iran om naar art. XII.C te kunnen verwijzen. Art.19 houdt in dat, wanneer het IAEA in de werkelijke bevinding dat nucleair materiaal, verleend voor een Agency project, gebruikt werd voor militaire doeleinden.
De Raad als bewaker van de internationale vrede heeft besloten dat het nucleaire programma van Iran een dreiging vormt voor de internationale vrede en veiligheid omdat de proliferatie van kernwapens een dreiging is. De Raad eist via haar resoluties dat Iran haar verrijkingsactiviteiten moet opschorten en moet samenwerken met het IAEA volgens het Additioneel Protocol.
De Raad neemt bindende beslissingen die alle lidstaten in principe verplicht zijn uit te voeren. Alleen indien de Raad het internationaal recht niet nakomt, vervalt deze verplichting. Dit is het geval in deze zaak. De KL gaven de NKL de garantie dat ze onvervreemdbaar nucleaire energie mogen blijven produceren, maar de NKL moeten wel afzien van hun recht op kernwapenvervaardiging. De KL hebben door de toevoeging van het woord onvervreemdbaar de NKL verzekerd dat hun recht nucleaire energie te produceren niet is ontzegd. Dit betekent dat dit onvervreemdbaar recht niet is ontstaan door het NPT maar de bevestiging is van een reeds bestaand recht. Dit is een ius cogens of een norm die in haar geheel aanvaard en erkend is door de internationale gemeenschap waarvan geen afwijking is toegestaan. Dergelijk norm moet worden gerespecteerd door de Raad. Door Iran te verplichten haar nucleaire activiteiten op te schorten schendt de Raad deze norm.
ius cogens norm schenden zijn nietig vanaf hun ontstaan. Iran hoeft dus niet haar activiteiten op te schorten en het Additioneel Protocol na te leven.
ran is gestart met haar nucleair programma in de jaren ‘50 voor de ontwikkeling van een verregaand programma voor nucleaire energie. Voor Iran is dat heden ten dage nog altijd de doelstelling, maar sinds de aanslagen van 9/11 en voorgaande diplomatieke twisten kan Iran de internationale gemeenschap niet meer overtuigen dat het geen kernwapens wil produceren. En misschien wil Iran dat nu wel. Het is heel eenvoudig de stap naar kernwapens te zetten en aangezien het NPT vernietigd of geschorst kan worden en de VN Resoluties tegen Iran nietig zijn.
