Goed en rechtvaardig professioneel handelen

GOED EN RECHTVAARDIG PROFESSIONEEL HANDELEN: Implicaties van de ethiek van Ricoeur voor de relatie tussen het ethische en het morele in normatieve professionalisering

Iris Hartog

Deze masterscriptie behandelt een nog onuitgewerkt onderwerp in de theorie over normatieve professionalisering dat om verheldering vraagt, namelijk de relatie tussen ‘het ethische’ en ‘het morele’. Kunnen we in de zoektocht naar ‘goed professioneel handelen’ de vraag naar het goede strikt scheiden van de vraag naar het juiste, oftewel dat wat zich oplegt als verplicht?

Deze vraag wordt geconcretiseerd door het beschrijven van een specifieke praktijk van normatieve professionalisering waarin dit onderscheid op scherp wordt gesteld: de werkwijze en filosofie van Governance & Integrity.

De relatie tussen het ethische en morele wordt vervolgens onderzocht aan de hand van de ethiek van de filosoof Paul Ricoeur. Ricoeur ontwikkelt vanuit zijn identiteitsfilosofie een ethiek waarin het morele wordt opgevat als ‘kritisch moment’ in het ethische streven op het persoonlijke, intersubjectieve en institutionele niveau. Bij het toepassen van morele normen in concrete situaties dienen we terug te keren naar het oorspronkelijke ethische streven en de zorgzaamheid voor concrete personen, wat vraagt om ‘praktische wijsheid’.

Door Ricoeurs ethiek en notie van praktische wijsheid te verbinden met professionele praktijken, wordt duidelijk hoe het ethische ook daarin altijd het morele blijft vergezellen. Daarnaast biedt de ethiek van Ricoeur een rijke taal en brengt het diverse bronnen in beeld die het begeleiden van normatieve professionalisering kunnen verrijken.