EHBO-koffer op kamp bij de jeugdbeweging
De jeugdbeweging: EHBO K.O.?!
Kinderen bij de jeugdbeweging is een combinatie die ervoor zorgt dat schrammen, blaren en pijntjes dagelijkse kost zijn. Helaas laat de inhoud van de EHBO-koffer dikwijls te wensen over.
Deze zomer hebben duizenden kinderen weer de tijd van hun leven beleefd op kamp met de jeugdbeweging en binnenkort start voor hen alweer het nieuwe speeljaar. Dit is een periode uit een kinderleven die zonder twijfel gepaard gaat met schrammen, blaren en pijntjes. Uit het onderzoek bleek echter dat de inhoud van de EHBO-koffer meestal niet voldoet.
Schaafwonden, tekenbeten, pijntjes, insectenbeten en blaren vormen de top 5 van de meest voorkomende aandoeningen op kamp. Op zich zijn het banale kwaaltjes, die met de nodige medische materialen en geneesmiddelen op een simpele manier behandeld kunnen worden, maar net hier schieten de meeste jeugdbewegingen te kort. Het up-to-date houden van de EHBO-koffer is voor hen zeker niet de eerste prioriteit… (figuur 2)
Richtlijnen
Helaas bestaat er geen specifieke wetgeving die handelt over het verlenen van eerste hulp bij de jeugdbeweging en valt er ook betreurend weinig te vermelden over eventuele richtlijnen die door de hoofdzetels van de grootste Vlaamse jeugdbewegingen – Chiro Vlaanderen, KSJ-KSA-VKSJ en Scouts & Gidsen Vlaanderen - opgesteld zouden moeten zijn. Daarenboven wordt er geen opfrissingscursus EHBO ingericht, is er geen controle over de EHBO-koffer en worden er ook geen tips gegeven door de hoofdzetels. De jeugdbewegingen kunnen het EHBO-gebeuren dus naar eigen hartenlust invullen, maar doen dit niet. Er is nood aan een duidelijke regeling en een sensibiliseringscampagne. Dat werd duidelijk zichtbaar aan de hand van interviews en inventarisaties van verschillende EHBO-koffers. Om te vermijden dat jeugdleid(st)ers in de problemen zouden komen met de wetgeving (schuldig verzuim) werd er voor hen aan de hand van een risicoanalyse een gepaste opleiding en een ideale uitrusting voor de EHBO-koffer geselecteerd.
Resultaten
Maar liefst 1 op 4 jeugdbewegingen beschikt niet over een EHBO-verantwoordelijke. Toch is de functie van deze persoon belangrijk en zou iedere jeugdbeweging ten minste over 1 EHBO-verantwoordelijke moeten beschikken. Het is dan ook de taak van deze persoon om minstens jaarlijks de EHBO-koffer eens binnen te brengen bij de apotheker. Uit de interviews bleek dat zo’n 60% van de jeugdbewegingen ervoor kiest om de EHBO-koffer zelf te vullen. (figuur 3) Uit de inventarisatie van deze koffers bleek duidelijk dat de kennis van een apotheker onmisbaar was. Verder wordt er bij wet bepaald dat enkel artsen, apothekers, verpleegkundigen en de ouders geneesmiddelen mogen toedienen aan kinderen. Toch worden jeugdleid(st)ers bijna dagelijks met geneesmiddelen geconfronteerd en dient 48% van de jeugdbewegingen zomaar geneesmiddelen toe, zonder bovenvernoemde personen te raadplegen. (figuur 4) In principe horen zij niet thuis in een EHBO-koffer maar toch zou het gemakkelijk zijn om hier een select groepje aan vrij te verkrijgen geneesmiddelen toe te voegen. Dit is wel enkel mogelijk indien er goede voorzorgsmaatregelen genomen worden. Zo moeten de ouders op de hoogte zijn van welke geneesmiddelen zich in de EHBO-koffer bevinden en moeten ze jaarlijks hun schriftelijke goedkeuring geven voor het gebruik ervan. Ook opmerkelijk is het feit dat een jeugdleid(st)er niet verplicht is om een EHBO-brevet te hebben. Hoofdzetels laten hen hier immers zelf over beslissen uit vrees dat ze zouden afhaken, aangezien het behalen van een EHBO-brevet samengaat met het volgen van een 12 uur durende cursus van het Rode Kruis Vlaanderen en het afleggen van een examen. Toch zou iedereen op z’n minst op de hoogte moeten zijn van de essentie van het verlenen van eerste hulp.
Advies
Uit de risicoanalyse bleek dat onder andere schaafwonden, tekenbeten, pijntjes, insectenbeten en blaren tot de meest voorkomende aandoeningen bij de jeugdbeweging behoren. (figuur 5) Om het verzorgen van deze aandoeningen te vergemakkelijken, werden er fiches ontwikkeld in samenwerking met het Rode kruis Vlaanderen. De fiches zijn ingedeeld volgens een kleurencombinatie en zijn telkens volgens hetzelfde principe opgebouwd. Eerst wordt er in korte duidelijk stapjes een niet-medicamenteuze behandeling voorgesteld. Indien het toch nodig zou zijn, kan men overschakelen op de medicamenteuze behandeling. Verder wordt er steeds vermeld wanneer het nodig is om een arts of zelfs de spoed te raadplegen. De geneesmiddelen en medische materialen die in de fiches gebruikt worden, behoren ook tot de checklist van de ideale EHBO-koffer voor de jeugdbeweging. Deze checklist werd opgesteld aan de hand van de verzamelde gegevens uit de enquête en de inventarisaties, maar ook aan de hand van wetenschappelijke artikels, adviezen van specialisten, cursussen, enz…
Campagne
Deze masterproef moet de jeugdbewegingen aansporen om minstens een apotheker te consulteren bij het vullen van de EHBO-doos. Maar tegelijkertijd wordt er ook gewezen op het risico dat de jeugdleiders lopen bij het hanteren van geneesmiddelen en het tekort aan een (basis)opleiding EHBO. Het onmiddellijke gevolg van deze enquête is alvast een campagne met filmpje en affiche om te wijzen op het belang van een correct gevulde EHBO-koffer, de checklist en de fiches. Wanneer een jeugdbeweging over deze attributen beschikt, zijn ze in staat om een goede eerste hulp te verlenen.
Alle documenten zijn terug te vinden onder de volgende link:
