Allah of de aap? Moslimcreationisme in Vlaanderen

“Dieren zijn domme wezens. Een mens is een slim wezen. Volgens de islam kan uit een dom wezen nooit een slim wezen ontstaan.” Zo verwerpt de Marokkaanse Y. uit de 1e bachelor biomedische wetenschappen de evolutietheorie. Voor moslims is een verzoening tussen die theorie en het scheppingsverhaal in de Koran een heikel punt.

In het hoger onderwijs maakt de evolutietheorie al jarenlang een vast onderdeel uit van de wetenschappelijke opleidingen. Vanaf dit schooljaar is die theorie ook verplichte leerstof in het secundair onderwijs. Vlaams minister van Onderwijs Vandenbroucke (SP.A) vindt dat een goede zaak: “Leerlingen moeten weten dat de evolutietheorie de tot nu toe meest wetenschappelijke hypothese is over het bestaan van levensvormen en soorten.” Sinds enkele jaren komen steeds meer allochtone studenten terecht in het secundair onderwijs en de universiteiten. Bij die allochtone studenten bevinden zich meer en meer diepgelovige moslims. Zijn zij wel bereid een wetenschappelijke benadering van het ontstaan van het leven te aanvaarden?

De Turkse Canan Guvenc studeerde vorig jaar af aan de Antwerpse universiteit. Zij koos voor de opleiding biomedische wetenschappen. “Ondanks het feit dat ik een wetenschapper ben, ben ik ervan overtuigd dat de mens geschapen is. De theorie van Darwin is knap gevonden maar ik mis er inspiratie in. Die inspiratie vind ik eens te meer terug in mijn geloof. Allah onderscheidde de mens van de dieren door ons een verstand mee te geven, een logica. In de Koran worden we ervoor gewaarschuwd dat niet iedereen dat zo ziet. Het wordt beschreven als een sluier voor het gezicht. Moslims hebben geen sluier voor het gezicht. Zij hebben een klare kijk op de mens en zijn ontstaan.” De Marokkaanse Y. uit de 1e bachelor biomedische wetenschappen deelt die mening: “Het is toch onmogelijk dat wij van de apen afstammen, want de apen zijn er nog! Die zijn toch niet allemaal mens geworden?”

Darwin’s dilemma

De evolutieleer verklaart het ontstaan van soorten door natuurlijke selectie: een mechanisme waarbij de best aangepaste organismen overleven en dus voor nakomelingen zorgen. Dat ‘aangepast zijn’ vertrekt van toeval (een verandering in het genetisch materiaal) en is daarna gericht: het juiste kenmerk op het juiste moment op de juiste plaats. Na de publicatie van Darwin’s boek “On the origin of species” in 1859, is het aantal aanhangers van de theorie steeds blijven groeien. Maar met de believers is ook het aantal non-believers gestegen.

In de Antwerpse jodenscholen bijvoorbeeld is er voorlopig weinig aandacht voor een wetenschappelijke ontstaanstheorie. Katleen van Grieken geeft bijlessen biologie aan leerlingen van het Israelitisch Atheneum Jesode-Hatora-Beth-Jacob,een conservatieve joodse school in Antwerpen. “Het gaat dan vooral om studenten die geneeskunde willen gaan studeren. Ze hebben een enorme achterstand wat wetenschappelijke vorming betreft. In hun handboeken worden de hoofdstukken over de voortplanting en de evolutietheorie immers dichtgeniet. In de derde graad wordt het vak biologie in die school zelfs niet gegeven.”

Het Vaticaan boog zich enkele maanden geleden, in een commissie voorgezeten door de huidige paus Ratzinger, over de contradictie tussen de evolutieleer en het scheppingsverhaal. Het resultaat van die vergadering was een verzoening tussen het christelijke geloof en de wetenschap. Vòòr de oerknal kon plaatsvinden, moest er immers materie zijn die kon knallen. Het is dìe  materie, meent het Vaticaan, die door God werd geschapen. God schiep dus het allereerste begin en liet de rest over aan de natuur. In den beginne was er dus toch iets.

De macht van Yahya

Niet alle godsdiensten passen hun verhalen echter aan de wetenschap aan. Zo geloven moslims de Koran wel letterlijk als het gaat om de Schepping van de mens. Geen evolutie, geen Darwin, geen natuurlijke selectie.

De islam heeft intussen ook zijn eigen ‘origin of species’ , een werk dat onder de naam ‘Het bedrog van de evolutietheorie’ door moslims over de hele wereld wordt beschouwd als dè wetenschappelijke weerlegging van het darwinisme.

De auteur van ‘Het bedrog van de evolutietheorie’ draagt de schuilnaam Harun Yahya. De man achter Harun Yahya is Adnan Oktar, een binnenhuisarchitect uit Istanbul die filosofie heeft gestudeerd. Volgens de Duitse islamoloog dr. Martin Riexinger is Harun Yahya, gezien zijn hoge productiviteit, in feite een collectief van auteurs. Riexinger: ‘Yahya probeert vanuit een ultraconservatief standpunt en vooral op basis van Amerikaanse christelijk creationistische literatuur het feilen van de darwinistische leer aan te tonen. Daarbij schildert hij de evolutietheorie af als het summum van westers materialisme. Yahya staat bol van antiwesters, antidemocratisch en ook antisemitisch sentiment.’

Moeilijk te weerleggen

Aan de Vrije Universiteit van Amsterdam zorgde het moslimcreationisme al voor problemen. Toen studenten van de tweede bachelor biomedische wetenschappen een essay moesten schrijven over de evolutietheorie, kopieerden een aantal van hen Yahya’s argumenten van het internet. Ze kregen een onvoldoende en zorgden voor heel wat commotie aan de universiteit. Prof. Herwig Leirs van de Antwerpse Universiteit meent dat er ook in Antwerpen een probleem bestaat met het moslimcreationisme. “De lessen over de evolutietheorie zorgen voor heel wat opmerkingen. Ik heb nog nooit zoveel kritiek gehoord op de evolutieleer als dit schooljaar. Het ongeloof kwam vooral vanuit de hoek van de moslimstudenten. Tijdens de lessen heb ik weinig tijd om daar verder op in te gaan. Achteraf heb ik er met enkele moslimstudenten over gepraat en ze raadden me Yahya’s boek ‘het bedrog van de evolutietheorie’ aan. Ik heb dat boek  gelezen en moest besluiten dat daar als bioloog niet veel tegen in te brengen is. Als je als uitgangspunt stelt dat de islam de waarheid in zich draagt en dat darwinisme een marxistische strekking is die per definitie slecht is, dan eindigt het daar.”

Theorie wordt wet

Omdat nog weinig bekend is over moslimcreationisme in het secundair onderwijs en de evolutieleer er nu deel uitmaakt van de eindtermen, werd een enquête georganiseerd waaraan een 200-tal Antwerpse studenten van het vierde middelbaar deelnamen. Aan de hand van een aantal stellingen werd gepeild naar de bereidbaarheid van de studenten om de evolutietheorie te aanvaarden.

Dat de mens afstamt van aapachtigen, wordt door 86% van de studenten die zichzelf  als ‘katholiek’ bestempelen aanvaard. De joodse studenten hebben het daar iets moeilijker mee, met 61,5% van hen die niet gelooft dat de mens van aapachtigen afstamt. Bij de islamitische studenten is die trend nog duidelijker met maar liefst 82% die de afstamming van aapachtigen maar onzin vindt. 

Waar de mens volgens de joodse en islamitische studenten dan wel vandaan komt, is erg duidelijk. Diezelfde 61,5% van de ondervraagde joodse studenten is ervan overtuigd dat God de mens gemaakt heeft. Van de islamitische studenten gelooft maar liefst 94% in een schepping door Allah. Over de vraag “Allah of de aap?” bestaat volgens hen dus geen enkele discussie.