Crowdsurfers, tentsletjes en polsbandjesverzamelaars: een onderzoek naar de motivaties van festivalbezoekers in Vlaanderen

Waarom tentsletjes en crowdsurfers naar festivals gaan

Muziekfestivals zijn een booming business, maar hoe valt deze populariteit te verklaren? In mijn masterscriptie onderzocht ik de verschillende redenen waarom mensen aanwezig willen zijn op deze evenementen en kwam tot enkele verrassende conclusies. Veel festivals zijn grote evenementen geworden die verder gaan dan enkel muziek programmeren. Uit het onderzoek blijkt nu zelfs dat ontdekken van nieuwe muziek slechts voor weinig mensen een reden is om zich naar de festivalweide te begeven. Jongeren zoeken vooral avontuur en sfeer op festivals, cultuur is bijkomstig.

Op basis van vergelijkbare onderzoeken in het buitenland werd een enquête opgesteld die bestond uit 47 vragen. Deze werd op het internet verspreid op verschillende muziek- en festivalfora en blogs. Uiteindelijk vulden 513 muziekliefhebbers deze ook in. Zesentwintig stellingen over festivals vormden de kern van deze vragenlijst. De respondenten werden gevraagd om voor elk van deze stellingen aan te duiden in hoeverre ze akkoord of niet akkoord gingen. Verschillende onderwerpen als cultuur, avontuur en sfeer kwamen aan bod. Daarnaast werd ook gepolst naar meer algemene topics, onder andere welke festivals men bezoekt, wat de favoriete muziekgenres zijn en welke media men gebruikt.

Op avontuur!

Na een eerste analyse van de verzamelde enquêtes stelden we vast dat er vijf grote redenen zijn om naar festivals te gaan. Hoewel de mate van belangrijkheid van elk van deze redenen verschilt voor iedere respondent, zijn toch enkele algemene trends zichtbaar.

Algemeen is de belangrijkste motivatie voor jongeren om naar een muziekfestival te gaan het avontuur. Dit betekent bijvoorbeeld dat men niet veel op voorhand gaat plannen en dat men het leuk vindt als er iets onverwachts gebeurt, maar ook dat men weinig rekening houdt met wat anderen over hen denken. Uit verdere analyse van de resultaten bleek dat personen die veel avontuur zoeken gemiddeld jonger zijn dan zij die avontuur minder belangrijk vinden.

Twee andere concepten die voor festivalgangers belangrijk zijn, zijn de aantrekkingskracht van het evenement en het sociale aspect. Onder aantrekkingskracht van het evenement verstaan we het belang van sfeer en het showgehalte van de optredens. Net als bij avontuur zien we dat ook sfeer belangrijker is voor de jongste bezoekers dan voor de iets ouderen. Daarnaast is het ook zo dat vrouwen sfeer belangrijker vinden dan mannen.

De conclusies voor het sociale aspect lopen grotendeels samen met deze van sfeer: ook hier zijn het jongere festivalgangers en vrouwen die sociaal contact belangrijk vinden op een festival. Het sociale aspect heeft betrekking op het zoeken van sociale omgang zowel binnen een groep vrienden als daarbuiten.

Wat minder hoog staat aangeschreven bij de meeste festivalgangers is het ontsnappen aan stress en routine en het herstellen van het mentale evenwicht. Concreet betekent dit dus dat men het festival ziet als een soort vakantie. Ook hier is de conclusie dat de jongste festivalbezoekers het meest belang hechten aan dit concept dan de al iets ouderen. Dit wordt mede ondersteund doordat mensen met een universitair diploma minder willen ontstressen dan personen die nog student zijn.

Van de vijf grote redenen om een festival te bezoeken, scoorde culturele ontdekking verrassend genoeg het laagste, hoewel dit nochtans een van de belangrijkste eigenschappen van een festival lijkt te zijn. In tegenstelling tot de andere concepten zijn het de oudere festivalbezoekers die meer belang hechten aan het culturele aspect.

Pleziermakers en socializers

Naast uitzoeken waarom festivals populair zijn, wilden we ook onderzoeken of de bezoekers van deze evenementen in profielen konden worden opgedeeld en uit hoeveel mensen deze profielen elk bestaan. Het onderzoeken van deze profielen werd via statistische software gedaan. Het computerprogramma bekijkt voor de 26 stellingen over festivals welke respondenten gelijkaardige antwoorden gaven en groepeert hen vervolgens. Deze analyse leverde vijf profielen op die aan de hand van hun eigenschappen ook een passende naam kregen opgespeld.

Het profiel met de meeste leden zijn de meerdere doelenzoekers. Ze omvatten 28,6% van de festivalgangers en zoals hun naam al doet vermoeden vinden zij de vijf onderzochte redenen allemaal belangrijk, in die mate dat ze voor elk van deze vijf redenen het profiel zijn dat het hoogst scoort. De leden van deze groep zijn vooral de jongere leeftijdscategorieën. De meesten van hen zijn dan ook nog scholier of student.

Het profiel pleziermakers is met een omvang van 27,1% bijna even groot als de meerdere doelenzoekers. Ook hier was het niet mogelijk om één specifieke reden aan een profiel te koppelen. De belangrijkste redenen om naar festivals te gaan, zijn voor hen het avontuur, de aantrekkingskracht van het evenement en het sociale aspect. Ook deze groep bestaat voornamelijk uit jongeren waarvan de meesten nog niet afgestudeerd zijn. Bij de pleziermakers zijn ook opvallend meer vrouwen dan mannen aanwezig.

Zo’n 22,3% van de ondervraagden krijgt het label van ontstresser. Zij vinden het heel belangrijk om te ontsnappen aan de stress en dagelijkse routine en willen hun mentale evenwicht herstellen door vakantie te nemen op het festival. De leden uit dit profiel zijn iets ouder dan gemiddeld en hebben meestal al een job. Dit lijkt een tegenstrijdigheid met de eerdere beweringen rond dit onderwerp, maar dit kunnen we verklaren doordat de jongeren die aan stress willen ontsnappen ook de andere aspecten belangrijk vinden en dus in de groep van de meerdere doelenzoekers geplaatst werden. De groep ontstressers hecht alleen belang aan dit ene aspect en deze groep heeft gemiddeld een oudere leeftijd.

De 14,4% van de festivalgangers die onder het label socializers vallen, hebben voor elk van de vijf redenen om aanwezig te zijn op festivals de laagste motivatie, maar het sociale aspect is voor hen het belangrijkste. Zij gaan vooral naar festivals om samen te zijn met hun vrienden.

Het minst populaire profiel omvat slechts 7,6% van de ondervraagden. Zij komen in de eerste plaats naar een festival om culturele ontdekkingen te doen. Dat leverde het profiel de naam culturele meerwaardezoekers op. Deze meerwaardezoekers zijn ouder dan gemiddeld en het zijn ook hoofdzakelijk mannen. Veel van deze personen hebben ook een universitair diploma en een job.