Scriptiebank overzicht

 
Katholieken vs. Verzet tijdens WO II: een snel verzuurde relatie?
 
 
Hoe ‘leest’ u de krant? Als ‘objectieve nieuwsbron’ of eerder als ‘oppervlakkige lectuur’? Geschreven pers kan gezien worden als een belangrijke vertolker van de publieke opinie en verspreider van ideeën. Een interessant gegeven waar ik dankbaar gebruik van gemaakt heb voor een onderzoek naar beeld- en opinievorming over ‘Het Verzet’…
 
 
Kranten en tijdschriften maken deel uit van wat men zou kunnen omschrijven als de ‘burgerlijke openbaarheid’.

                                                                Jurgen LaheyMetaforen: gidsen doorheen het levenHoe ligt je naam/als een schip nog op mijn adem. Het gedicht ‘Najaar’ van Herman de Coninck opent met een mooi voorbeeld van een metafoor. Volgens de traditionele visie op metaforiek, die haar oorsprong vindt in de geschriften van de oude Griekse filosoof Aristoteles, is dat soort stijlfiguur een vergelijking van twee begrippen – in dit geval ‘naam’ en ‘schip’ – op basis van hun overeenkomst.

 
“Ta mère!” “Ma mère, elle t’emmerde.” Deze dialoog is misschien niet meteen wat u zou verwachten in een roman die deel uitmaakt van de Franse literatuur. Toch staat Mehdi Charef’s Le thé au harem d’Archi Ahmed bol van de grofheden en vuilbekkerij. Deze woorden en uitdrukkingen zijn ongewoon, de Franstalige lezer verwacht zich niet aan dergelijke taal. Aan de vertaler om te proberen de Nederlandstalige lezer net zo vreemd te laten opkijken.
 
Charef wordt beschouwd als de grondlegger van de beurliteratuur.

September 2008, het begin van een nieuw schooljaar, mijn laatste jaar, mijn masterjaar. Bij het woord ‘master’ hoort onlosmakelijk het woord ‘scriptie’, iets waarvan je meteen denkt: “Veel werk, hoe begin ik daar in godsnaam aan en hoe krijg ik dat af?”. Je stapt met een klein hartje naar een professor met een bepaald onderwerp voor ogen dat je wel leuk, interessant en leerrijk vindt, maar dat slechts een concept is waarvan je de inhoud gedurende het jaar zelf moet invullen.

 
Ik wil iets vertellen
 
Ik zit op de mat in de klas. Ik wil graag met de bal spelen en probeer dit duidelijk te maken aan de juf. Ik doet wat ik kan om de bal te vragen. De juf kijkt me eigenaardig aan en zet de blokken voor mijn neus…
Of met andere woorden: Wat als communicatie níet vanzelfsprekend is?
 
Communicatie wordt veel te snel gelinkt aan gesproken taal, aan spraak. Spraak is echter slechts één van de mogelijke uitingsvormen van taal.

Het culinaire Babel in het NederlandsOp een keer, toen ik onze Nederlandse kotgenote wou uitnodigen voor ‘chicons in hesp met kaassaus’, keek ze mij onbegrijpend aan. Ook ‘chicons met ham’ kende ze niet. Ik bleek als West-Vlaamse de enige te zijn die ooit wel eens ‘chicons’ at, de anderen aten ‘witlof’ of ‘witloof.’ Maar in Nederland eten ze zelfs geen ‘witlof in hamrolletjes met kaassaus’ (onze nationale trots!).Nu ik in een andere provincie studeer, word ik steeds vaker met dergelijke verwarringen  geconfronteerd en het leek me de moeite dit te onderzoeken.

 
Het sublieme schouwspel van de praaltrein in de Oostenrijkse Nederlanden
 
 
Het feestgedruis dat plaatsvond in de achttiende eeuw bij jubileavieringen verschilt nauwelijks van huidige festiviteiten tijdens carnavalsstoeten, de alsmaar populairder wordende ‘Love Parades’ of de lokale processies; waarbij de mensen vluchten in een fantasiewereld bij het aanschouwen van de voorbijtrekkende stoet en hun tegoed doen aan al het lekkers wat de lokale handelaren verkopen.
 
Bij sommige handelaren konden boekjes of libretto’s worden gekocht, die de toeschouwers uitleg verschaften over de voorbi

             
 
De vroegmoderne media: bronnen van angst?
 Brekend nieuws: “Bewezen: computerspelletjes roepen agressie op bij jongeren!” Deze stelling kan ik hier niet funderen, noch wens ik dit te doen, maar het zou wel eens een krantenkop uit de krant van morgen kunnen zijn. Nochtans zou in diezelfde krant morgen evengoed een artikel kunnen verschijnen over het feit dat wetenschappelijk onderzoek geen uitsluitsel kan geven over het verband tussen computergames en agressie bij jongeren.

 
Het taalbeleid in de Nederlandse media: Analyse van het huidige taalbeleid van de
grootste Nederlandse kranten, en een vergelijking met de Belgische dagbladen.
 
Auteur: Els Belsack
Universiteit: Vrije Universiteit Brussel
Promotor: Prof. Dr. Wim Vandenbussche
Copromotor: Prof. Dr. Piet Van de Craen
Academiejaar: 2007-2008
 
Over het taalbeleid in de Nederlandstalige geschreven pers bestaan de dag van vandaag nauwelijks studies.

Dit onderzoek gaat over het wereldtalenstelsel. Het wereldtalenstelsel is een begrip dat geïntroduceerd werd door Abram de Swaan, bekend voor zijn figuratiesociologisch werk in de lijn van Norbert Elias. Hij bedacht het begrip om aan te geven dat de sociologische studie van natuurlijke talen dient te vertrekken van het uitgangspunt dat talen een samenhangend geheel vormen. Ze werken op elkaar in, beconcurreren elkaar en zijn verwikkeld in een machtsstrijd. Dat klinkt op het eerste gezicht vreemd.

Er was eens… iemand die “anders” was

Hoe vaak gebeurt het niet dat wij over straat lopen, en bij het passeren van een persoon met een handicap onbewust toch niet kunnen laten even om te kijken, en ons ineens een bepaalde mening te vormen, enkel op het uiterlijk van die persoon. Vaak hebben we ook de oncontroleerbare neiging om deze ‘sukkelaars’ onze ongevraagde hulp te gaan aanbieden. Het is en blijft een feit dat vele volwassenen niet echt goed weten hoe om te gaan met personen met een handicap. En wat krijg je dan als logisch gevolg?

De Spoker in Guido Gezelle
 
Guido Gezelle?  “O krinklende winklende waterding”! … “Dien avond en die rooze”! De poëzie van Guido Gezelle omvat meer dan deze gecanoniseerde verzen. Onder het pseudoniem Spoker, ‘spookte’ Gezelle als satirisch en politiek dichter in flamingantische weekbladen en tijdschriften. In haar masterscriptie bestudeerde Adelheid Ceulemans 44 relatief onbekende nationaal-politieke teksten van Gezelle.

Dubbelzinnig, dubbel leerrijk

Hoe woordspelingen kunnen helpen bij het leren van een vreemde taal

Dat humor niet geanalyseerd dient te worden, lijkt een ongeschreven wet. Humoristen zullen dan ook ten stelligste afraden om grappen uit te leggen. Toch is juist dit een van de centrale punten in een nieuwe methode voor het vreemdetalenonderwijs.

Allochtoon staat tot criminaliteit zoals Vlaming staat tot baksteen?Van realistisch nieuws tot nieuws als de realiteit U hebt niks tegen vreemdelingen. Ook niet tegen allochtonen, asielzoekers of genaturaliseerde Belgen. Maar wat is dat toch met al die kutmarokkaantjes, brutale Oost-Europeanen en herrieschoppende moslims waar u iedere dag over hoort in de media? Zijn ze echt zo agressief of vertekenen de media ons beeld van de werkelijkheid? Wees gerust, u bent geen racist.

Waarom wordt een Argentijn zo aangetrokken tot Parijs en Frankrijk in het algemeen?

Dit is een vraag die we helaas niet meer kunnen stellen aan de inmiddels overleden schrijver Julio Cortázar (1914-1984). Wel kunnen we aan de hand van zijn kortverhaaltjes zijn levensverhaal en zijn visie op de wereld onder de schijnwerpers plaatsen. Een kortverhaal dat zijn leven en visie goed samenvat, is ‘Brief aan een meisje in Parijs’ (oftewel ‘Carta a una señorita en París’).

De illusie van objectiviteit
 
Wanneer we een krant openslaan of de televisie aanzetten om het journaal te bekijken, verwachten we dat de informatie die we voorgeschoteld krijgen, neutraal en waarheidsgetrouw weergegeven wordt. We gaan ervan uit dat de media ons op een objectieve manier informeren over de gebeurtenissen in onze maatschappij. Maar is het niet naïef om onze mening te baseren op datgene wat de media ons influisteren?

‘Das Schwierige liegt in der Sprache’ – Over de taal van Heidegger

Het werk van Martin Heidegger wordt beschouwd als moeilijk toegankelijk. Wie in zijn denkwereld wil treden, moet worstelen met zinnen als 'Het niet nietigt onophoudelijk'. Dergelijke formuleringen lokken zeer heftige reacties uit bij de lezers van Heideggers geschriften: van beate bewondering en slaafse napraterij, tot ongenuanceerde afwijzing en spot.

In hun heftigheid staan beide reacties een onderzoek naar het statuut en de inzet van Heideggers wonderlijke schrijven in de weg.

 
Dikomitis Elena
 
 
‘We Don’t Cut European Hair’: klein Afrika in Gent? [1]
 
Iedereen kent de Sleepstraat als de Turkse buurt in Gent. Is er zoiets als ‘klein Afrika’ in Gent? Ik ging op onderzoek in de omgeving van het Gentse Dampoortstation tussen de Afroshops, Afrikaanse kapsalons, Afrikaanse vzw’s en vooral tussen de talrijke Afrikanen. Ik stelde de vraag ‘bestaat er een exclusief Afrikaans netwerk in Gent’ aan de Gentse Afrikanen.
 
Leden van diaspora gemeenschappen, zoals mijn gesprekspartners, bevinden zich op het kruispunt van heel wat verschillende identiteiten.

‘We Don’t Cut European Hair’: klein Afrika in Gent? 

Iedereen kent de Sleepstraat als de Turkse buurt in Gent. Is er zoiets als ‘klein Afrika’ in Gent? Ik ging op onderzoek in de omgeving van het Gentse Dampoortstation tussen de Afroshops, Afrikaanse kapsalons, Afrikaanse vzw’s en vooral tussen de talrijke Afrikanen. Ik stelde de vraag ‘bestaat er een exclusief Afrikaans netwerk in Gent’ aan de Gentse Afrikanen.

Leden van diaspora gemeenschappen, zoals mijn gesprekspartners, bevinden zich op het kruispunt van heel wat verschillende identiteiten.

Iran: een eigen, islamitische weg naar democratie?
 
Op 6 november 2002 werd Hashem Aghajari, docent geschiedenis aan de Iraanse universiteit van Hamadan, ter dood veroordeeld. Deze historicus had in juni van datzelfde jaar een bewogen speech gegeven waarin hij voor een 'islamitisch protestantisme' pleitte dat de macht van de Iraanse ulama, de geestelijke elites, aan banden zou leggen.

Hoe algemeen is Van Dales ‘Belgisch-Nederlands, niet algemeen’?
 
“Wat zegt de Van Dale erover?” is een uitspraak die je wel eens vaker hoort in taalkundige discussies. Zowel in Nederland als België beschouwen taalgebruikers dit woordenboek als dé bijbel van het Nederlands. Toch is en blijft het Groot woordenboek van de Nederlandse taal een Nederlands product dat vooral bestemd is voor de Nederlandse markt. Dit uitgangspunt blijkt vooral uit het labelsysteem dat de Van Dale toepast en in het bijzonder uit het label ‘Belgisch-Nederlands, niet algemeen’.

Meertaligheid en intertalige beïnvloeding bij migrantenjongerenRond allochtonen en taalvaardigheid bestaan er heel wat vooroordelen. Allochtonen zouden slecht Nederlands kunnen en Turks of Marokkaans als moedertaal wordt door sommigen als iets negatief beschouwd. Maar is die extra taal dan ook geen meerwaarde? Is het kennen van Turks of Marokkaans niet net bevorderend voor de taalvaardigheid? En zijn allochtone jongeren dan echt zwakkere taalleerders dan hun leeftijdsgenoten?Meertalig? Uiteraard!Meertaligheid is vandaag de dag niets nieuws meer.

Astrid de Vreede De nieuwe taalstrijd
Europa is de laatste decennia enorm veranderd. Zo kan je met één muisklik een televisie kopen op een Duitse website en Poolse poetsvrouwen zijn langzamerhand eerder regel dan uitzondering. Dankzij internet kunnen we van achter onze computer in contact komen met andere landen en door de uitbreiding van de Europese Unie en de interne markt komen we steeds vaker in aanraking met producten en mensen uit andere Europese landen. Dit betekent ook dat we steeds vaker direct te maken krijgen met de enorme taalverscheidenheid die Europa rijk is.

De Koninklijke Vlaamse Schouwburg tijdens de Tweede Wereldoorlog: On-Vlaamsche Lachbarak of kunsttempel aan de Lakenstraat?KVS anno 2005Op woensdag 2 maart 2005 zorgde Vlaams volksvertegenwoordiger Eric Arckens van het Vlaams Belang voor een zware aardbeving, mét naschokken, in het Vlaamse politieke en culturele landschap. Hij gaf in het Vlaams Parlement een opgemerkte toespraak over de Koninklijk Vlaamse Schouwburg, die hij “pseudo-elitair” noemde. Als uitsmijter liet Arckens optekenen dat de subsidiekraan, als het aan hem lag, onherroepelijk zou dichtgedraaid worden.

 
Op 23 november 2005 zal het precies 15 jaar geleden zijn dat Roald Dahl zijn laatste adem uitblies. Sinds de publicatie van James and the Giant Peach (De Reuzenperzik) in het begin van de jaren 1960 werden zijn verhalen door miljoenen kinderen verslonden. De meeste critici en literatuurwetenschappers waren echter minder enthousiast. Zij vonden Dahl een vulgaire antifeministische racist, die geweld en schunnige taal niet schuwde.

6953 tekens inclusief spaties
 
Functioneel analfabetisme: kwestie van een anders werkend brein?
 
Waarom slagen sommige mensen er niet in om de geschreven taal onder de knie te krijgen?  Uit nieuw onderzoek blijkt dat het iets te maken kan hebben met de manier waarop de hersenen geluiden verwerken.  Het onderzoek geeft ook uitzicht op een betere aanpak van functioneel analfabetisme.
 
Wie niet kan lezen en schrijven is amper in staat om mee te draaien in de huidige maatschappij.

Dialoog met de waanzin - Arne Saeys
 
Stemmen horen die anderen niet horen, wartaal uitkramen, het einde van de wereld verkondigen... Een psychose wordt dit genoemd in psychiatrische kringen. Iemand die gedurende een langere periode hallucinaties, wanen en verwardheid vertoont, wordt al gauw gediagnosticeerd als iemand die lijdt aan schizofrenie.
‘Wie ben ik?’ is de centrale vraag in de schizofrene psychose. Deze vraag is niet te vergelijken met de zoektocht van een puber naar zijn plaats in de maatschappij. Een schizofreen verkeert in existentiële angst rond zijn identiteit.

Het VRT-journaal in evolutie: een flirt met commerciële grenzen?
 




Sinds 1987 onderging het VRT-journaal maar liefst zeven vormelijke facelifts. En alsof dat nog niet genoeg was, werd er in de loop der jaren ook grondig gesleuteld aan de inhoud van hét uithangbord bij uitstek van de openbare omroep. Aan de Reyerslaan werden alle middelen bovengehaald om het oubollige imago van het journaal definitief aan de kant te schuiven. De tijd dat het journaal synoniem was met saai, zou voorgoed voorbij zijn… Tegenwoordig lijkt het journaal dan ook gespreksonderwerp nummer één.

Golfoorlog II… of III
Een studie naar ideologie in de taal van de oorlog zoals die voorkomt in De Standaard en De Morgen
 
Op 18 maart 2003 stelt de Amerikaanse president Bush de “dictator” van Irak voor een allerlaatste ultimatum: Irak binnen de 48 uur verlaten of oorlog.

Leen Lesire
Resist in Vlaamse kranten. Een pragmatische analyse.
 
De media-aandacht voor de de Arabisch-Europese Liga nam exponentieel toe na de uit de hand gelopen pro-palestijnse betoging in Antwerpen die door de AEL georganiseerd werd op 3 april 2002. Sindsdien komen we deze organisatie regelmatig tegen in verschillende media en zijn Dyab Abou Jahjah en diens collega’s veelgevraagde sprekers in debatten en interviews. Ook toen hij in februari 2003, samen met de andere initiatiefnemers van Resist deze lijst bekendmaakte, kon dit op overvloedige media-aandacht rekenen.