Scriptiebank is een vrij toegankelijke online databank. Deze bevat alle artikels en full text scripties van deelnemende bachelors en masters aan de Vlaamse Scriptieprijs.

Geldt een pandemie als overmacht in het verbintenissenrecht

Caro Stuer
1. Het uitgangspunt is dat een overeenkomst die geldig wordt aangegaan, de partijen tot wet strekt. Een pandemie kan daar een voorbeeld van zijn een omstandigheid die het moeilijk of onmogelijk maakt een verbintenis na te komen. Overmacht zou ervoor kunnen zorgen dat een schuldenaar wordt bevrijd van zijn contractuele verbintenis.
2. Om na te gaan of er in de context van de coronacrisis sprake is van overmacht, dient in de eerste plaats te worden nagegaan of er sprake is van een toestand waarbij de schuldenaar kampt met een financieel onvermogen. In de meeste gevallen is dit in het kader van een handelshuurovereenkomst.
Luidt het antwoord positief, dan kan men er kort over zijn. De kans is groot dat de rechter de rechtsgrond overmacht niet zal aanvaarden. De meerderheid en de meest recente rechtspraak verwijst naar het cassatiearrest van 28 juni 2018. Het Hof van Cassatie aanvaardt namelijk niet dat financieel onvermogen een kwalificatie tot overmacht rechtvaardigt. Het Franse Hof van Cassatie aanvaardt dit evenmin.
Luidt het antwoord daarentegen negatief en is er geen sprake van een financieel onvermogen in hoofde van de schuldenaar, dan dient te worden nagegaan of aan de toepassingsvoorwaarden van overmacht is voldaan.
3. Er moet bij elke met corona verband houdende situatie geval per geval, sector per
sector, contract per contract worden nagegaan of er sprake is van overmacht.
Een schuldenaar moet zich ingevolge de coronacrisis in de onmogelijkheid bevinden de verbintenis na te komen en de contractuele fout dient ontoerekenbaar te zijn. Er is nog discussie over de vraag of het nu gaat om een absolute of een relatieve onmogelijkheid. De contractuele wanprestatie dient onvoorzienbaar en onvermijdbaar te zijn.
Indien aan de toepassingsvoorwaarden van overmacht niet voldaan is, dan is er geen sprake van overmacht. Er kan dan worden onderzocht of er beroep kan worden gedaan op de alternatieven van overmacht: de wijziging van de overeenkomst, de ontbinding, contractuele clausules of de uitvoering te goeder trouw.

4. Het eerste alternatief voor overmacht is de wijziging van de overeenkomst.
Een contract kan alleen gewijzigd of opgezegd worden mits wederzijdse toestemming van de partijen of op grond van de wet. Dit standpunt wordt gevolgd in het Franse recht en in het nieuwe Burgerlijk Wetboek.
5. Het tweede alternatief is de ontbinding van de overeenkomst. Wanneer de gedwongen uitvoering niet mogelijk is, kan er een keuze gemaakt worden tussen: de gerechtelijke ontbinding, de ontbinding op kennisgeving of het uitdrukkelijk ontbindend beding.
De ontbinding op kennisgeving werd recentelijk erkend door cassatierechtspraak en zal in het nieuwe Burgerlijke Wetboek een wettelijke grondslag krijgen. De ontbinding op kennisgeving is wellicht geïnspireerd op het Franse recht. Er dient bij een ontbinding op kennisgeving sprake te zijn van een wederkerig contract, een voldoende gekwalificeerde schending, een ingebrekestelling en een kennisgeving van de beslissing van de schuldeiser aan de andere contractspartij. Het klassieke voorbeeld van een wanprestatie is de niet-betaling van de huurgelden. Wanneer overmacht kan worden vastgesteld, zal er niet aanvaard worden dat er sprake is van een wanprestatie die de ontbinding rechtvaardigt.
6. Het derde alternatief voor overmacht zijn de contractuele clausules. Deze clausules zijn mogelijk nu het verbintenissenrecht van aanvullend recht is. Enerzijds zijn er de overmachtsclausules en anderzijds de imprevisieclausules. In zo een clausule kunnen contractspartijen bedingen welke omstandigheden in aanmerking komen als overmacht of imprevisie en wat de gevolgen zijn van deze kwalificatie op hun contract. Partijen kunnen dus zelf overeenkomen in welke mate een pandemie een impact zal hebben op hun overeenkomst.
In Frankrijk zijn contractuele clausules eveneens mogelijk.
7. Het vierde en laatste alternatief dat in deze thesis wordt voorgesteld voor overmacht, is de uitvoering te goeder trouw.
Er kunnen op grond van de aanvullende werking van de goede trouw bijkomende verbintenissen worden opgelegd aan partijen. Zo dienen de contractspartijen er zich van te onthouden de nakoming van de verbintenis door de wederpartij te bemoeilijken in de context van een pandemie. Er kan ook de verplichting worden afgeleid om bijkomende contractuele regelingen te treffen met het oog op de goede afloop van de basisovereenkomst. Ook het Franse recht en het nieuw Burgerlijk Wetboek geven deze betekenis aan de aanvullende werking van de goede trouw. Een contractspartij die zich in een situatie van overmacht bevindt, kan worden verhinderd zijn verplichtingen te goeder trouw na te komen. Vaak is een onderhandelde oplossing wel opportuun. Zo kan een betalingsuitstel, afbetalingsregeling of een prijsvermindering worden voorgesteld.
Het is bij de matigende werking en bij rechtsmisbruik aan een contractpartij verboden de haar uit de overeenkomt voortvloeiende rechten uit te oefenen op een manier die in strijd is met wat van een redelijke contractpartij mag worden verwacht. Wie in het kader van de coronacrisis de nakoming zou blijven eisen van een ingrijpend gewijzigde overeenkomst, kan zich schuldig maken aan rechtsmisbruik. De schuldenaar dienst daarnaast loyaal redelijke maatregelen te nemen die de schade van de niet-nakoming kunnen matigen of beperken. Deze redenering is in het Franse recht en het nieuw Burgerlijk Wetboek terug te vinden. Het ontbreken van een onderhandelde oplossing, zoals een betalingsuitstel, een afbetalingsregeling of een prijsvermindering, kan leiden tot rechtsmisbruik. De matigende werking staat de toepassing van de risicotheorie in geval van overmacht echter niet in de weg.
8. Imprevisie kan niet als alternatief worden gebruikt voor overmacht in het Belgische recht. Bij imprevisie is er, in tegenstelling tot bij overmacht, sprake van omstandigheden die de uitvoering van de overeenkomst bijzonder moeilijk of aanzienlijk zwaarder maken voor (één van) de partijen. De coronacrisis kan daar een voorbeeld van zijn. De imprevisieleer beoogt een heronderhandeling van de overeenkomst tussen de partijen. Noch het Burgerlijk Wetboek, noch het Hof van Cassatie en noch andere (corona)rechtspraak aanvaarden de imprevisieleer.
De bindende kracht van een overeenkomst blijft het uitgangspunt. Het Franse recht en het nieuwe Burgerlijk Wetboek aanvaarden de imprevisieleer wel.
Partijen kunnen wel steeds een contractuele imprevisieclausule opnemen. De imprevisieleer kan ook min of meer het recht binnensluipen via enerzijds de matigende werking van de goede trouw en de leer van het verbod op rechtsmisbruik en anderzijds door een soepele invulling van het overmachtsbegrip.
We hebben de imprevisieleer niet kunnen gebruiken tijdens de coronapandemie.
Mocht het nieuw Burgerlijk Wetboek al van kracht zijn geweest, had dit een grote invloed gehad op verschillende contracten en zou de rechtspraak vandaag anders luiden.
De aanvaarding van de imprevisieleer tijdens de coronacrisis had er wellicht toe geleid dat overmacht minder snel werd aanvaard.

Zuurstof maakt het verschil - Veilig zuurstofgebruik bij de gehospitaliseerde COPD-patiënt met risico op respiratoir falen

Merel Grieten
Voor de bachelor verpleegkundigen of andere werkenden binnen de zorgen die interessen hebben in correct zuurstofgebruik bij de gehospitaliseerde COPD-patiënt.

ASS in het kleuteronderwijs: Ondersteuningsnoden binnen de klascontext

Johan D'hooge
Onderzoek naar de noden en draagkracht in de kleuterklas met een kleuter met al dan niet vastgestelde ASS.

De Betonstop: een journalistiek onderzoek naar een onhaalbaar beleid

Mathijs Minten Annabel Meuleman
Betonstop

Brand halo effect in termen van gezondheidspercepties naargelang het type huismerk

Shaldeen Somers
Deze masterproef onderzoekt het brand halo effect bij consumenten. Hierbij wordt rekening gehouden met het type huismerk en verschillende beïnvloedende factoren.

The golden roof of the Shwedagon Pagoda Improving metal-organic interfacial adhesion: how can we provide a high adhesion strength in a system that contains metals with unassociated chemical properties?

Lise Vermeersch
In dit werk wordt de dakstructuur van de Shwedagon Pagoda in Yangun (Myanmar), de grootste gouden tempel ter wereld, onderzocht. Het goud dat op koper verlijmd wordt delamineert en moet dusdanig iedere vijf jaar vervangen worden. In deze scriptie wordt worden technieken uit de materiaalkunde gebruikt om de oorzaak van deze delaminatie te achterhalen en moleculen te zoeken die interageren met zowel goud als koper, om zo een geschikte lijm te kunnen samenstellen.

De post-covid-19 stad: de huisvestingscrisis vanuit een nieuw perspectief

Katia Roslevitch
De coronacrisis heeft de sluimerende huisvestingscrisis scherper gesteld. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat betaalbaar wonen gegarandeerd blijft en waar liggen de knelpunten de dag van vandaag?

Crowdfunding: een alternatieve financieringsmethode voor de Belgische bouwpromotor

Maxim De Ganck
Crowdfunding wint anno 2021 niet alleen aan belang bij innovatieve start-ups en scale-ups, maar ook in de vastgoedsector. Gelet op de jonge bestaansgeschiedenis, de in het verleden heersende rechtsonzekerheid en het toekomstpotentieel van crowdfunding wordt de lezer een actuele blik geboden in de verscheidene financieel, juridische en fiscaalrechtelijke aspecten van crowdfunding. Daarnaast wordt tevens de nadruk gelegd op crowdfunding in het vastgoedontwikkelingsproces.

Ver van thuis? Hoe sociale NGO’s veerkracht opbouwen in post-crisis aankomststeden door sociale innovatie en integratie

Alicia Van der Stighelen
In de context van migratie en de Europese vluchtelingencrisis beproeft deze masterproef het potentieel tot veerkracht van zowel de aankomststad met een eigen crisishistorie als van haar nieuwkomers. Een netwerk van ngo’s (afkorting voor ‘non-gouvernementele organisaties’) spelen hierin een essentiële rol via hun sociale zorg en huisvesting als substituut voor een (tot nog toe) weinig responsieve overheid. De thesis steunt in concreto op onderzoek van en vrijwilligerswerk met de ngo ARSIS die werkt rond opvang en integratie van niet-begeleide minderjarige migranten in Athene, Griekenland.

REFLECTIONS ON HOW TO TURN A WORM INTO A GIANT: A Strategic Management Approach to Bridge the Gap towards a Security and Defence Union

Tim JJ Nelissen
Wil je meer weten over het verleden, het heden en de toekomst van het defensiebeleid in de Europese Unie? Dan moet je zeker deze scriptie lezen. Met klassieke en moderne technieken uit de bedrijfskunde/management wordt het EU defensiebeleid geanalyseerd en geëvalueerd. Aan het einde van de rit worden strategieën gesuggereerd om het EU defensiebeleid te optimaliseren.

Een schuldenvrije toekomst na de collectieve schuldenregeling

Lara Dhondt
Deze bachelorproef wil nagaan op welke manier vermeden kan worden dat personen nieuwe schulden maken na de collectieve schuldenregeling.

Randvoorwaarden: Betaalbaar wonen in Leuven

Nand Baeten
Onderzoek naar betaalbaar wonen in Leuven.
Er wordt een strategie naar voor geschoven die het verkoopsmomentum in goed omsloten verkavelingswijken aangrijpt als unieke opportuniteit om de stadsrand te herdenken. Via een incrementele aanpak willen we deze wijken zo opnieuw laten evolueren naar veerkrachtige, aantrekkelijke en betaalbare leefomgeving voor jonge gezinnen.

Hoe kunnen we netwerkeconomie operationaliseren binnen de Vlaamse kmo markt? - Een onderzoek bij Vlaamse middelgrote ondernemingen.

Stef Rutsaert
In dit onderzoek operationaliseren we netwerkeconomie door deze term doorheen de tijd te onderzoeken en tot een nieuwe, moderne definitie te komen. De drie onderdelen van deze definitie, namelijk technologie, change management en niet-financiële waardecreatie, worden aan de hand van literatuur onderzocht en onderling gelinkt. De interviews uit dit onderzoek maken duidelijk dat er nog te weinig kennis is over netwerkeconomie binnen de bedrijfswereld.

Duaal leren bekeken door een sociaalrechtelijke bril. Een blik op verleden, heden en toekomst.

Flore Claus
Duaal leren zorgt voor een nieuwe elan in het onderwijsveld door een innovatieve combinatie van leren aan werken. Toch is er nog wat werk aan de winkel, zo blijkt uit een analyse van het huidig wettelijk kader. Ook wordt er een blik op de toekomst geworpen. Wat als duaal leren een springplank vormt naar levenslang leren?

Is verengelsing necessary in Flanders? Waarom verengelsen Vlaamse universiteiten weinig tot niet in vergelijking met Nederlandse universiteiten?

Yvonne Kuiken
Deze scriptie onderzoekt waarom het hoger onderwijs in Vlaanderen minder snel verengelst dan in Nederland. Daarbij wordt ook dieper ingegaan op de voor- en nadelen die verengelsing met zich meebrengt.

Jongvolwassenen na de jeugdzorg: Een onderzoek naar wat zij zelf (zouden) ervaren als hulp om sterk genoeg in het volwassen leven te staan

Nele Geysels
De overgang naar volwassenheid is voor jonge jeugdzorgverlaters een sprong in het onbekende mét een veel te zware rugzak. De moeilijke thuissituatie, maar zeker ook het gebrek aan houvast en continuïteit in het jeugdhulptraject, dragen hiertoe bij.
Voorbereidingstrajecten zijn beperkt in tijd en de overgang moet gemaakt worden ongeacht men hier klaar voor is.
De Gezinsbenaderende Werking toont aan dat continuïteit in zorg en loslaten in verbondenheid mogelijk zijn in de jeugdhulpverlening en bijdragen aan een brug tussen jeugdzorg en het volwassen leven.

STRAFDOELEN IN DE UITVOERING VAN DE GEVANGENISSTRAF: een kwalitatief onderzoek bij penitentiair personeel en externe diensten

Amber Zahr
In de literatuur bestaat er heel wat kritiek over de effectiviteit van de gevangenisstraf. Er wordt zelfs gesteld dat de straf zinloos zou zijn. Deze masterproef stelde de proef op de som. Meer specifiek poogde dit onderzoek na te gaan in hoeverre er aan de vooropgestelde strafdoelen wordt voldaan tijdens de uitvoering van de gevangenisstraf. Bovendien werd ook het aanbod van diensten om deze strafdoelen te ondersteunen onderzocht. Om dit te onderzoeken werden er interviews afgenomen bij het penitentiair personeel en externe diensten van Brussel en Leuven.

BUas Buzz!

Binette Seck Lotte Reyskens
De centrale vraag die ons door dit proces heeft genomen is : "Hoe kan je de connectie tussen internationale en nationale studenten versterken op een duurzame manier, doormiddel van een innovatief en technologisch concept? ". BUas Buzz is een applicatie van studenten voor studenten. Die op verschillende domeinen actief is, en waar studenten anno 2020 geïnteresseerd tot zijn. Let's swipe!

Mainstream of radicaal rechts-populisme. Vervaging van grenzen?

Sjorre Couvreur
Onderzoek naar de mate waarin mainstream-partijen in Vlaanderen en Nederland de verrechtsingstrategie toepassen in de context van radicaal-rechts succes.

De begeleiding van ouders bij thuisonderwijs aan jongeren: een kwalitatieve analyse gerelateerd aan de Zelfdeterminatietheorie

Farah Rais
Dit onderzoek peilt door middel van individuele interviews naar motieven om voor thuisonderwijs te kiezen en naar factoren uit de begeleidingsstijl van huisonderwijzers die bijdragen tot de zelfdeterminatie van jongeren die thuisonderwijs krijgen.

Studie naar het gebruik van zandvliegasmengsel in zandcementtoepassingen

Tom Desmet Benji Hallaert
Zand is een zeer belangrijk basismateriaal binnen de bouwkunde. Het wordt al een lange tijd
intensief ontgonnen en verwerkt in bouwkundige toepassingen. Er wordt ook steeds meer en
meer gebouwd, dus de vraag naar zand stijgt. Dit zorgt ervoor dat er nu een tekort aan zand
zit aan te komen. De uitdaging van nu is het vinden van een zandvervanger die voldoet aan
de kwaliteiten die zand ons levert.
Wegenbouwbedrijf Viabuild, ging deze uitdaging aan en belandde bij een site te Sambreville
waar 200 000 m³ zandvliegasmengsel ligt opgeslagen. Deze site werd aangekocht met als
doel het afvalmateriaal te verwerken als zandvervanger. Dit thesisonderwerp werd in 2017-
2018 opgestart door Viabuild. Hanna Debruyne en Sinitha Ferier gingen op zoek naar het
meest interessante bouwproduct om het zandvliegasmengsel in te verwerken. Zij hebben
besloten dat de toepassing van het zandvliegasmengsel het meest voordelig kan worden
gebruikt in zandcement. In 2018-2019 gingen Ewout Vanden Bussche en Thibaut Vansteelant
op zoek naar een zo economisch mogelijk mengsel, binnen de toepassing zandcement, met
partiële zandvervanging door het zandvliegasmengsel. Finaal werden twee
mengselontwerpen met een financieel voordeel naar voor geschoven.
Deze thesis zet de zoektocht naar het meest interessante mengselontwerp verder. Het doel
van deze thesis is het oplossen van enkele cruciale vragen zoals: “Waarom wordt een hogere
druksterkte behaald bij verwerking van het zandvliegasmengsel?” en “Waarom wordt
nalevering in druksterkte als gevolg van deze verwerking waargenomen?”. Theoretisch
onderzoek en in mindere mate praktische testen zullen deze vragen moeten oplossen. De
antwoorden op de vragen zullen leiden naar het vinden van belangrijke parameters die
aangepast kunnen worden met als doel de mengsels te optimaliseren.
Het theoretisch onderzoek heeft geleid tot zeer relevante en interessante conclusies. In het
onderzoek werden de belangrijkste chemische aspecten van het puzzolaan vliegas
bestudeerd. Dit zijn de hydratatiereacties, de puzzolane reacties en het effect van de
zuurtegraad. Door bestudering van de puzzolane reacties werd geconcludeerd dat deze niet
optimaal worden gebruikt, omdat er niet genoeg calciumhydroxide wordt aangeboden aan de
vliegas. Dit heeft geleid tot het ontwerp van enkele mengselontwerpen met een toevoeging
van een bepaalde hoeveelheid calciumhydroxide. Deze mengsels werden ontworpen op basis
van een financiële analyse. De toevoeging van calciumhydroxide is dus een eerste
optimalisatievoorstel.
Het theoretisch onderzoek rond de zuurtegraad of pH-waarde heeft uitgewezen dat de
puzzolane werking van de vliegas optimaal wordt benut bij een zeer hoge pH-waarde (>13).
De kans bestaat dat de mengsels deze pH-waarde nooit halen en de puzzolane werking dus
niet optimaal wordt benut. Een mogelijke oplossing hiervoor is het toevoegen van een zeer
sterke base aan het mengsel, zoals NaOH. Dit is een tweede optimalisatievoorstel.
De twee optimalisatiemogelijkheden dienen nog gefundeerd te worden op experimentele data.
Ook dienen ze getest te worden op hun financiële maakbaarheid. Volgens ons hebben deze
twee optimalisatievoorstellen een goede kans van slagen. Vanuit ons perspectief en het
uitgevoerde theoretisch onderzoek betwijfelen we dat er naast deze voorstellen nog andere
parameters zijn die aangepast kunnen worden om de mengsels te optimaliseren.

Onderzoek naar de voordelen van geavanceerd legering-gebaseerd sorteren van aluminiumschroot

Simon Van den Eynde
Spectroscopische karakterisatiemethodes zoals LIBS kunnen recyclagebedrijven helpen aluminiumschroot beter te sorteren. Hierdoor wordt het mogelijk meer aluminium te recycleren, wat heel voordelig is voor het milieu. Ook voor de recyclagebedrijven zelf is het vanuit een financieel oogpunt interessant beter te kunnen sorteren.

Studie naar het meten van voedselintegriteit en fraudegevoeligheid van voedingsbedrijven

Pauline Spagnoli
Deze thesis is een studie naar voedselintegriteit en fraudegevoeligheid en is opgebouwd uit 2 delen: een pilootstudie en een semi-kwantitatieve bedrijvenstudie. In de pilootstudie wordt de validiteit van het VIK-instrument nagegaan. In de bedrijvenstudie wordt een opmeting gemaakt van de huidige situatie betreffende voedselintegriteit in de Belgische Voedingsindustrie.

Vaak voorkomende problemen in het woninghuurrecht

Goele Bormans
In de praktijk neemt de interesse in “het samenwonen met meerdere personen in één en dezelfde woning” fors toe. Dit is voornamelijk te wijten aan het feit dat het alleen huren van een appartement of woning op financieel vlak vaak niet haalbaar is door de hoge huurkosten. Op juridisch vlak kan dit dan uiteraard ook voor huurrechtelijke problemen zorgen. In deze scriptie wordt er dan ook dieper ingegaan op de pijnpunten en wordt er gezocht naar eventuele oplossingen.

Management Research Project Food & Beverage kwaliteit in woonzorgcentrum: Efficiënte tevredenheidspeiling

Dante De Bondt
In deze scriptie werd een gebruiksvriendelijke en efficiënte tevredenheidspeiling in een woonzorgcentrum ontwikkeld. Deze opiniepeiling wordt onderbouwd met een literatuurstudie. Tot slot werd de tool getest en werd nagegaan of deze financieel haalbaar is.