Scriptiebank overzicht

Tot aan de Eerste Wereldoorlog zongen dichters de lof van het krijgsgebeuren. Waarom kozen de poëten vanaf de Groote Oorlog voor een andere weg? Het werk van Wilfred Owen, en vooral diens literaire ontmoeting met de vijand, geeft ons aanwijzingen.

In deze scriptie werk ik rond soldatenidentiteit in de Duitstalige roman "van het westelijk front geen nieuws" van Remarque. Ik ga na wat het voor de auteur betekent om "soldaat te zijn" en hoe hij kritiek op de oorlog en oorlogsidealen levert.

De Eerste Wereldoorlog was een tijd van grote sociale onrust, niet alleen omwille van conflict, maar ook vanwege de effecten van dat conflict op het alledaagse leven en de samenleving als geheel. Deze scriptie onderzoekt de manier waarop de sociale status van vrouwen en algemene genderrelaties in Groot-Brittainië evolueerden tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de hand van prozawerken geschreven door vrouwen. In de eerste plaats verstrekt het onderzoek achtergrondinformatie over de sociale status van vrouwen tijdens de oorlog, vervolgens bespreekt het de situatie van vrouwelijke schrijvers in het begin van de twintigste eeuw en ten slotte behandelt het twee literaire casusstudies, namelijk The Return of the Soldier van Rebecca West en Testament of Youth van Vera Brittain.

Deze masterproef ontstond vanuit diepte interviews van 15 personen uit 8 families van kinderen en kleinkinderen van invalide soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Uit hun herinneringen aan hun (groot)vader komt naar voor dat de oorlog niet enkel destijds leefde, maar vandaag nog steeds voelbaar is in onze maatschappij.

Onderzoek naar de mannelijke idealen tijdens de Eerste Wereldoorlog uit Groot-Brittannië en India in twee literaire werken, Richard Aldington's Death of a Hero en Mulk Raj Anand's Across the Black Waters.

De soldatenkost in het Belgische leger tijdens de Eerste Wereldoorlog is een onderwerp dat net zoals verschillende andere sociale en culturele thema’s lange tijd onderbelicht is gebleven in de geschiedschrijving. Pas in de jaren ‘80-’90 maakten politieke en militaire onderwerpen plaats voor meer persoonlijke thema’s. Ook het eten van de soldaat kwam daardoor in de belangstelling te staan. Het gebruik van oorlogsdagboeken laat ons toe om in de huid van van de Belgische soldaat te kruipen en het verhaal van de soldatenkost van dichterbij te onderzoeken.

Deze scriptie vertelt het verhaal van de Belgische verpleegsters tijdens de Eerste Wereldoorlog. Daarbij wordt aandacht besteed aan hun opleiding, hun verpleegkundige praktijken, hun professionele organisatie en de beeldvorming over de verpleegsters. De conclusie is dat zij er tijdens de oorlog in slaagden hun drievoudige missie van genezen, verlichten en troosten waar te maken.

De bespreking van feminisme en pacifisme in de literaire oorlogswerken Non-Combatants and Others (1916) van Rose Macaulay en Testament of Youth (1933) van Vera Brittain.

Deze scriptie behandelt de Belgische publieke perceptie van de Spaanse griep in de periode 1918-1930. De Belgische publieke perceptie is getekend door de Duitse bezetting. De griep werd onderschat en Belgisch onderzoek naar de ziekte bleef uit.

De masterproef O.M.M.’s Crux Christi Nostra Corona: an Annotated Edition and Commentary of a Post-WW1 Account of Belgian War Sites plaatst het persoonlijk verhaal van Olive Mary Mercer-Clements, een Britse verpleegster, in de bredere historische context van de Eerste Wereldoorlog in België, dit door middel van een grondig literair-historische analyse van haar dagboek. Dit dagboek kwam tot stand na een reis door België die ze in 1922 samen met haar ouders maakte om het graf van haar overleden broer, officier in het Britse leger, te bezoeken.

De paper bevat een studie over de vertaalpolitiek van de Duitse overheid tijdens de Grote oorlog in de regio Gent. Aan de hand van tekstuele en niet-tekstuele kenmerken van de meertalige tekstaffiches die de Duitse overheid liet drukken wordt een minder bestudeerde kant van de oorlog belicht.

Aan de hand van de dossiers van de Dienst der Verwoeste Gewesten heb ik de geschiedenis van de wederopbouw van hoeves in de Westhoek na de Eerste Wereldoorlog gereconstrueerd. Hierbij heb ik enerzijds gekeken naar de werking van de wederopbouw, wie betrokken was, wanneer, voor hoelang, de verbonden kosten, enzovoort,... Anderzijds heb ik onderzocht hoe er heropgebouwd werd. Hierbij vergeleek ik de theorie - het debat tussen een modernistische, traditionalistische en regionalistische wederopbouw - met de praktijk, die ik vond in de bouwplannen en de overgebleven hoeves.

In volle Eerste Wereldoorlog richtte een deel van de Vlaamse Beweging met Duitse steun een Raad van Vlaanderen op. Deze instelling beoogde een parlement voor Vlaanderen te zijn. Lange tijd hebben historici de Raad weggezet als een marionettenbeweging. Deze scriptie kiest ervoor hiermee te breken door het te benaderen als zijnde een parlement. Aan de hand van een comparatief luik met de Belgische Kamer en Nederlandse Tweede Kamer wordt nagegaan wat voor parlement de Raad beoogde te zijn.

THEATER, LOUTER ONTSPANNING OF BROODNODIG?Als wij vandaag naar het theater gaan dan is dat omdat we fan zijn van een bepaald stuk of een bepaalde acteur. We gaan naar het theater ter ontspanning, als tijdverdrijf, om eens goed te lachen of om ons intens te doen raken.Maar wat als theater een kwestie wordt van leven en dood? Wat als theater naast ontspanning, ook een noodzaak wordt?Het gat in ons collectief geheugenDe meeste Belgen kennen de geschiedenis en weten hoe België via het Von Schlieffenplan in de oorlog meegesleurd werd.

“Wanneer houdt deze schijtoorlog nu eens op?”[1]Oorlogsverheerlijking en –afkeuring in Ernst Jüngers In Stahlgewittern en Erich Maria Remarques Der Weg zurück in het licht van de Langemarck-mytheAlomtegenwoordig zijn ze dezer dagen, de nieuwsberichten over IS. Syriëstrijders, extremisme, terrorisme, onthoofdingen, oorlog, paniek, vluchtelingen en een hoop ellende.

De Groote Oorlog herbeleefd. De impact van Wereldoorlog I op de tijdsgeest en de weergave ervan in Vlaams theaterWie kent nu niet iemand die de Musical 14-18 van Studio 100 gezien heeft, het boek Oorlog en Terpijn van Stefan Hertmans heeft gelezen of het In Flanders Fields Museum in Ieper heeft bezocht? Met het herdenkingsjaar in 2014 werd volop op de Eerste Wereldoorlog ingezet. En dat niet alleen in het commerciële discours. Ook binnen het theater maakten verschillende gezelschappen een voorstelling waarin rechtstreeks of onrechtstreeks naar de Eerste Wereldoorlog werd verwezen.

België: dé internationale hotspot voor herdenkingIeper ziet zijn toerisme groeien. En niet direct vanwege de imposante kathedraal of het prachtige stadhuis. Ieper is dé hotspot als het gaat om de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Ieper heeft een rijke historie. De Eerste Wereldoorlog is daar een belangrijk onderdeel van. Niet ver van het centrum werden er vijf veldslagen uitgevochten waardoor er maar liefst 600.00 doden vielen. Nationaal karakterBelgië kreeg tijdens de oorlog hulp van soldaten uit Engeland, Australië, Canada, India, Zuid Afrika en Nieuw Zeeland.

UGent scant ondergrond Westhoek op zoek naar munitie en loopgravenDuizend bommen en granatenDe Universiteit Gent bracht met een geavanceerde scanner de ondergrond in kaart van slagvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Resultaat? Tot wel 420 stukken metaal per hectare, allemaal niet dieper dan 1 meter onder de grond.Het is iets wat elke landbouwer in de Westhoek weleens overkomt: bij het omploegen van de bodem komen granaten uit de Eerste Wereldoorlog aan de oppervlakte te liggen. Niemand kijkt er nog van op, de obussen lijken hun moordend karakter verloren te hebben.

Literatuur en censuur tussen het schieten doorDe Groote Oorlog was een verwarrende periode. Terwijl iedereen ervan overtuigd was dat het conflict slechts enkele weken zou duren, draaide het uit op een uit de kluiten gewassen marathon. Ook de literaire wereld kreeg het hard te verduren. Dat wordt al wel eens vergeten, aangezien de aandacht bij een gewapend conflict steevast naar het vechten gaat.Ondanks dat de focus bij een oorlog op het geweld ligt, gaat het leven voort.

Schrijver zonder hand: Blaise CendrarsWanneer de oorlog uitbreekt in augustus 1914 voelt de Zwitserse schrijver en dichter Blaise Cendrars – een pseudoniem voor Frédéric Sauser – een sterke drang om zich als vrijwilliger aan te melden bij het Légion Etrangère. Deze afdeling van het Franse leger trekt sympathisanten aan van allerlei nationaliteiten; met hen gaat Cendrars ten strijde tegen het Duitse leger. In september 1915 wordt Cendrars getroffen: zijn rechterarm moet tot aan de elleboog worden geamputeerd.

De Leuvense wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog: niet gewoon een kwestie van bakstenen en betonLeuven kreeg in 1914 wereldwijde aandacht toen het Duitse leger de stad en haar befaamde universiteitsbibliotheek in lichterlaaie zette. De stad figureerde prominent in propagandacampagnes, die de boodschap van Brave Little Belgium en Duitse barbarij verspreidden. Gezien de symbolische waarde van de vernieling van deze stad, werd in deze thesis gekeken naar de berichtgeving over haar wederopbouw.

Cinema Zoologie: Publiek geheim uit de geschiedenis van de KMDAWie vandaag de dag een bezoek brengt aan de Antwerpse binnenstad en het majestueuze Centraal Station verlaat richting het Koningin Astridplein, is meteen getuige van de omvangrijke verbouwingswerken aan de Koningin Elisabethzaal.  Waar deze Antwerpse parel momenteel een upgrade krijgt en weldra de klinkende naam Elisabeth Center Antwerp zal dragen, zette de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen 100 jaar geleden haar eerste stappen in de cinematografische wereld.

‘Poor Little Belgium’: de juridische verwerking van de Duitse oorlogsmisdaden in België na de Eerste Wereldoorlog“De menschen zijn opgewonden, Er dreigt geen revolutie, maar als zij de attendu’s van het vonnis lezen, dan kookt hun bloed.” – Een reactie op het proces tegen Max Ramdohr in Leipzig, De Standaard (13 juni 1921) ‘The Rape of Belgium’Wat zeggen de strafprocessen van Leipzig u? De kans is groot dat u op deze vraag ‘niets’ moet antwoorden.

« La guerre continue dans ta tête, mais c’est fini ! » [1] De ‘gueule cassée’ van roman naar film in La chambre des officiersLandschappen gevuld met littekens van kraters, prikkeldraad en verdord gras. Moedige, maar vermoeide soldaten in vochtige loopgraven. Verbeten gevechten, die vaak op voorhand al verloren zijn. Het zijn maar enkele van de beelden die de Eerste Wereldoorlog bij ons oproept. Minder zichtbaar dan deze verschrikkingen zijn echter de gewonden: in de hospitalen zijn honger, koude en modder immers voorgoed verleden tijd.

Schrijven tegen de vijandVlaamse verzetskranten tijdens de Eerste WereldoorlogBrussel – Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte Duitse censuur het voor de Belgische bevolking erg moeilijk aan betrouwbaar nieuws te komen. Verschillende verzetsgroepen richtten daarom ondergrondse kranten op in het bezette België. Maar ook die kranten hielden zich vooral bezig met het verspreiden van propaganda.

Golf van diefstallen overspoelt België tijdens de Eerste WereldoorlogRien de plus immoralisant que la Guerre?“Er zijn geen kolen meer. De bomen worden allemaal afgezaagd en gestolen. Wat gaat er nog allemaal gebeuren in deze wrede oorlog?”Waar Cortvrindt, april 1917.Diefstal. Het is een fenomeen dat altijd en overal voorkomt. In oorlogssituaties nog net dat tikkeltje meer dan in vredestijd, zo blijkt.

2014 stond centraal voor de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Heel wat herdenkingstoeristen zakten af naar de Westhoek. 774 500 om precies te zijn (Westtoer, 2015). Toch begon de Eerste Wereldoorlog in de Martelaarsteden, een vaak vergeten onderdeel van de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog (Serrien, 2012; Bauwens, 2013). Daarom is het een interessant gegeven om onderzoek te voeren naar de ‘underdog’ steden.

Oorlog in een speelgoedkoffer“To prevent things like this from happening. To make people think twice before resorting to violence to resolve issues.” (Historic Royal Palaces, 2014)De Groote Oorlog is geen onbekend begrip in de basisschool. Elk schooljaar komt wel een aspect uit dit thema aan bod. Zeker nu, met de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog, worden heel wat leerlingen in dit thema ondergedompeld. Zeer vaak worden de leerlingen met grote historische feiten, diverse data en belangrijke personen uit deze oorlog geconfronteerd.

De link tussen de Landmeter en de Eerste WereldoorlogU zou zich kunnen afvragen: “Waarom schrijft een student Landmeten zijn eindwerk over de Eerste Wereldoorlog? Waar ligt hier de link tussen zijn opleiding en de oorlog honderd jaar geleden?”Alle periodes uit de geschiedenis bevatten boeiende gebeurtenissen en interessante ontwikkelingen. Aangezien ik opgegroeid ben in Ieper, is de Eerste Wereldoorlog voor mij één van de interessantste periodes.

De Nederlandse leger en vloot film (1917)In een tijd waarin we via YouTube en Twitter het bewegende beeld letterlijk in onze broekzak hebben, lijkt het bijna ondenkbaar dat het nog maar honderd jaar geleden is dat de eerste Nederlandse overheidsfilm in de bioscopen verscheen.De leger en vloot film Holland Neutraal draaide in de eerste helft van 1917, enwas, voor zover bekend, de eerste poging van de Nederlandse regering om via bewegend beeld naar haar bevolking te communiceren.