Leraarperformantie: welke indicatoren vinden schoolleiders belangrijk en hoe brengen zij dit in kaart?

Frank Cauterman
Persbericht

Schoolleiders zijn niet op zoek naar de ‘klassieke leerkracht’

Antwerpen – 30 juni 2022 - Als het over onderwijskwaliteit gaat heeft de klassieke leerkracht afgedaan. Schoolleiders uit het basisonderwijs zijn niet op zoek naar de strenge leraar die veel vakkennis en ervaring heeft. De onderwijskwaliteit van de school is volgens de schoolleiders beter af met de ‘sociale leraar’ en de ‘efficiënte leraar’. Dit blijkt uit een onderzoek dat Frank Cauterman deed in het kader van zijn masterscriptie in de opleidings- en onderwijswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen.

In Vlaanderen zijn schoolleiders verantwoordelijk voor de onderwijskwaliteit van de school. Schoolleiders krijgen heel wat autonomie om te bepalen hoe zij de onderwijskwaliteit van de school bewaken en verbeteren. Wetende dat de kwaliteit van de leraar een heel belangrijke factor is in de onderwijskwaliteit van de school is het belangrijk om te onderzoeken welke eigenschappen schoolleiders belangrijk vinden om de kwaliteit of performantie van leraren te bepalen. Zijn leraren best streng of  eerder zorgzaam? Moeten ze vaardig zijn met ICT-toepassingen of hebben ze best veel ervaring voor de klas? Zijn ze flexibel of zorgen ze eerder voor samenhorigheid binnen de klasgroep?

Ruim 140 schoolleiders uit het basisonderwijs namen deel aan dit onderzoek. Ze hadden keuze uit tal van professionele vaardigheden en persoonlijke kenmerken die we ons bij een goede leraar mogen voorstellen. Uit de resultaten blijkt dat de schoolleiders de ‘sociale leraar’ en de ‘efficiënte leraar’ het meest koppelen aan een kwalitatieve leraar die bijdraagt aan de onderwijskwaliteit in de school. Terwijl de efficiënte leraar heel goed en gevarieerd les kan geven en de klas én de leertijd heel goed kan managen, is de sociale leraar een zorgzame, flexibele en empathische leraar die een teamspeler in de klas én de school is. De ‘innovatieve leraar’ die interesse heeft in onderwijsvernieuwing en zelf creatief en innovatief is moet onderdoen. Volgens het onderzoek hinkt de eerder ‘klassieke’ leraar die veel ervaring heeft, de vakken goed kent en daarnaast ook stipt en streng is in de peiling bij de schoolleiders helemaal achterop als het over performantie gaat.

Een tweede deel van het onderzoek gaat over de manier waarop schoolleiders zich objectief trachten een beeld te vormen over de performantie van de leraren binnen de school. De klasobservatie is de meest gebruikte strategie. Na zo’n observatie hebben schoolleiders hierover liever een gesprek met de leraar dan er een verslag over te moeten schrijven. Ook de leerlingenprestaties vertellen wel iets over de kwaliteit van de leraar, ook al vinden niet alle schoolleiders het even eenvoudig om de leerlingenprestaties te evalueren en te interpreteren.
-----
Frank Cauterman is leraar Lichamelijke opvoeding en master in opleidings- en onderwijswetenschappen. In het kader van zijn masterscriptie in Opleidings- en Onderwijswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen onderzocht Frank Cauterman, met promotor Prof. dr. Jan Vanhoof, welke eigenschappen van de leraar schoolleiders uit het basisonderwijs belangrijk vinden en hoe zij op zoek gaan naar informatie om zich objectief een
beeld te kunnen vormen over leraarperformantie. (f.cauterman@gmail.com)

Bibliografie

Aelterman, A., Meysman, H., Troch, F., Vanlaer, O., & Verkens, A. (2008). Een nieuw profiel voor de leraar secundair onderwijs: Hoe worden leraren daartoe gevormd?

 

Aleamoni, L. M. (1999). Student rating myths versus research facts from 1924 to 1998. Journal of Personnel Evaluation in Education, 13, 153-166.

 

Baumert, J., Kunter, M., Blum, W., Brunner, M., Voss, T., Jordan, A., Klusmann, U., Krauss, S., Neubrand, M., & Tsai, Y. M. (2010, March). Teachers' Mathematical Knowledge, Cognitive Activation in the Classroom, and Student Progress. American Educational Research Journal, 47(1), 133-180. https://doi.org/10.3102/0002831209345157

 

Bell, C. A., Dobbelaer, M. J., Klette, K., & Visscher, A. (2018). Qualities of classroom observation systems. School effectiveness and School Improvement, 30(1), 3-29. https://doi.org/10.1080/09243453.2018.1539014

 

Bellens, K., & De Fraine, B. (2012). Wat werkt? Kenmerken van effectief basisonderwijs (ACCO, Ed.). Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –Evaluatie, KU Leuven.

 

Bellens, K., Van Landeghem, G., & De Fraine, B. (2012). Review naar indicatoren voor het maximaliseren van leerprestaties, leerwinst en welbevinden op basisscholen. Centrum voor Onderwijseffectiviteit en –Evaluatie, KU Leuven.

 

Burnett, P. C., & Meacham, D. (2002). Measuring the Quality of Teaching in Elementary School Classrooms. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 30(2), 141-153. https://doi.org/10.1080/13598660220135658

 

Casalaspi, D., Hutt, E., & Schneider, J. (2018). Identifying Good Teachers: Expert vs. Ordinary Knowledge. International Journal of Education Policy and Leadership, 13(4). https://doi.org/10.22230/ijepl.2018v13n4a744

 

Caughlan, S., & Jiang, H. (2014). Observation and Teacher Quality. Journal of Teacher Education, 65(5), 375-388. https://doi.org/10.1177/0022487114541546

 

Cohen, L., Lawrence, M., & Morrison, K. (2018). Research Methods in Education (8th edition ed.). Routledge.

 

Croninger, R. G., Rice, J. K., Rathbun, A., & Nishio, M. (2007). Teacher qualifications and early learning: Effects of certification, degree, and experience on first-grade student achievement. Economics of Education Review, 26(3), 312-324. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2005.05.008

 

Darling-Hammond, L. (2000). Teacher Quality and Student Achievement- A Review of State Policy Evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1), 1-44.

 

de Bilde, J., Van Damme, J., & De Fraine, B. (2011). Longitudinaal onderzoek in het basisonderwijs. Experiential education in kindergarten: associations with school outcomes for at-risk and not-at-risk children. S. SSL.

 

Deming, W. E. (1982). Quality, Productivity and Competitive Position. Massachusetts Institute of Technology, Center for Advanced Engineering.

 

Devos, G., Van Petegem, P., Vanhoof, J., Declerq, L., & Delvaux, E. (2014). Evaluatie van het evaluatiesysteem voor leerkrachten in het basisonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs (Garant, Ed.).

 

Donaldson, M. L., & Firestone, W. (2021). Rethinking teacher evaluation using human, social, and material capital. Journal of Educational Change, 22(4), 501-534. https://doi.org/10.1007/s10833-020-09405-z

 

Engels, N., & Aelterman, A. (2003). Zich goed voelen op school. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid (TORB), 1-2, 93-99.

 

Garrett, T. (2014). Effective classroom management: The Essentials. Teacher College Press.

 

Goldstein, J. (2007). Easy to Dance to: Solving the Problems of Teacher Evaluation with Peer Assistance and Review. American Journal of Education, 113(May 2007), 479-508.

 

Hamre, B. K., & Pianta, R. C. (2005, Sep-Oct). Can instructional and emotional support in the first-grade classroom make a difference for children at risk of school failure? Child Dev, 76(5), 949-967. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2005.00889.x

 

Hanushek, E., & Rivkin, S. (2006). Teacher Quality. Handbook of the Economics of Education, 2, 1051-1078. https://doi.org/doi:10.1016/S1574-0692(06)02018-6

 

Hanushek , E. A., Kain, J. F., O’Brien, D. M., & Rivkin, S. G. (2005). The Market for Teacher Quality.

 

Het referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK). (2022).  Onderwijsinspectie Vlaanderen. Geraadpleegd op 21/03/22 van https://www.onderwijsinspectie.be/nl/het-referentiekader-voor-onderwijskwaliteit-ok

 

Hopkins, D. (2001). School improvement for real. Routledge Falmer.

 

Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2012). Educational Administration: Theory, Research and practice (Ninth Edition ed.). Mc Graw Hill.

 

Krosnick, J. A., & Alwin, D. F. (1987). An Evaluation of a Cognitive Theory of Response-Order Effects in Survey Measurement. Public Opinion Quarterly, 51(2). https://doi.org/10.1086/269029

 

Krosnick, J. A., & Presser, S. (2009). Question and Questionnaire Design.

 

Lewis, L., Parsad, B., Carey, N., Bartfai, N., Farris, E., & Smerdon, B. (1999). Teacher Quality: A Report on the Preparation and Qualifications of Public School Teachers (Statistical Analysis Report, Issue January 1999).

 

Mammadov, R., & Çimen, İ. (2019). Optimizing Teacher Quality Based on Student Performance: A Data Envelopment Analysis on PISA and TALIS. International Journal of Instruction, 12(4), 767-788. https://doi.org/10.29333/iji.2019.12449a

 

Molenberghs, G., Van Den Ouweland, L., & Vanhoof, J. (2020). Onderpresterende leraren en prestatiemanagement in Vlaamse scholen. Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid (TORB), 21(4), 347-360.

 

Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, (2009). https://etaamb.openjustice.be/nl/decreet-van-08-mei-2009_n2009035790.html

 

Page, D. (2015). The visibility and invisibility of performance management in schools. British Educational Research Journal, 41(6), 1031-1049. https://doi.org/10.1002/berj.3185

 

Peterson, K. (2004). Research on School Teacher Evaluation. NASSP Bulletin: Official Journal of the National Association of Secondary School Principals, 88(639), 60-79.

 

Peterson, K. D., & Peterson, C. (2006). Effective teacher evaluation. Guide for principals. Corwin Press.

 

Spilt, J., Roorda, D., Oort, F., Thijs, J., & Koomen, H. (2011). Reviewstudie leraar‐leerlingrelaties, schools leren van leerlingen en welbevinden van leraren. N. O. v. W. Onderzoek.

 

STEP. (2021). Paralletoetsen van peilingen. Steunpunt Toetsontwikkeling en Peilingen. Geraadpleegd op 7/1/2021 van https://www.paralleltoetsen.be

 

Sternberg, R. J., & Horvath, J. A. (1995). A prototype view of expert teaching. Educational Researcher, 24(6), 9-17.

 

Strong, M. (2011). The highly qualified teacher: What is teacher quality and how do we measure it? Teachers College Press.

 

van Braak, J., Elen, J., Sinnaeve, I., Clarebout, G., Tondeur, J., & Evers, M. (2010). MICTIVO, een ICT-monitor voor het Vlaamse onderwijs. Ontwikkeling en eerste resultaten. ICT en Onderwijsvernieuwing, 25, 1-25.

 

Van Den Ouweland, L. (2019). Assistance or resistance? How co-workers experience and address teacher underperformance. Universiteit Antwerpen].

 

van Geel, M., Keuning, T., Frèrejean, J., Dolmans, D., van Merriënboer, J., & Visscher, A. J. (2018). Capturing the complexity of differentiated instruction. School effectiveness and School Improvement, 30(1), 51-67. https://doi.org/10.1080/09243453.2018.1539013

 

van Gennip, H., & Vrieze, G. (2008). Wat is de ideale leraar? Studie naar vakkennis, interventie en persoon. ITS - Radboud Universiteit Nijmegen.

 

Van Petegem, K., Aelterman, A., Van Keer, H., & Rosseel, Y. (2007). The influence of student characteristics and interpersonal teacher behaviour in the classroom on student's wellbeing. Social Indicators Research, 85(2), 279-291. https://doi.org/10.1007/sll205-007-9093-7

 

Vanderlinde, R., Aesaert, K., & van Braak, J. (2015). Measuring ICT use and contributing conditions in primary schools. British Journal of Educational Technology, 46(5), 1056-1063. https://doi.org/10.1111/bjet.12282

 

Vanhoof, J., & Van Den Ouweland, L. (2019). Vrijheid zonder vrijblijvendheid: performantiemanagement van leraren als bindmiddel tussen autonomie, sturing en professionele ontwikkeling.

 

Vermeulen, M., Kreijns, K., van Buuren, H., & Van Acker, F. (2017). The role of transformative leadership, ICT-infrastructure and learning climate in teachers' use of digital learning materials during their classes. British Journal of Educational Technology, 48(6), 1427-1440. https://doi.org/10.1111/bjet.12478

 

Vlaamse Toetsen. (2022).  Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Geraadpleegd op 21/03/2022 van https://www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/beleid/onderwijsregelgeving-in-ontwikkeling/vlaamse-toetsen

 

Warwas, J., & Helm, C. (2018). Professional learning communities among vocational school teachers: Profiles and relations with instructional quality. Teaching and Teacher Education, 73, 43-55. https://doi.org/10.1016/j.tate.2018.03.012

Universiteit of Hogeschool
Opleidings- en Onderwijswetenschappen
Publicatiejaar
2022
Promotor(en)
prof. dr. Jan Vanhoof
Kernwoorden
Share this on: