De juridische aspecten van loot boxes in videospellen

Felicie Cremmerye
Persbericht

Loot boxes in videospellen: mogen kinderen gokken?

Beeld je in: je kind van tien jaar oud vraagt een paar euro om met een gokautomaat te kunnen spelen. Tuurlijk zeg je neen: een kind hoort niet te gokken. Het is niet alleen not done omdat het slecht is voor je kind, het is ook simpelweg verboden in België. Maar in een online wereld, waar alles kan, vervagen deze normen…

Videospellen maken deel uit van het dagelijkse leven van jongeren. Ze bevatten vaak componenten met kanselementen. Het ene component lijkt al meer op gokken dan het andere. Een van deze componenten zijn ‘loot boxes’.

 

Een watte?!

Loot box is een verzamelnaam voor een concept dat in verschillende videospellen verschillende namen krijgt. Telkens komt het op hetzelfde neer: er is een doos of kist, die een speler al dan niet gratis kan openen, waarvan de speler een in game item (een voorwerp in het videospel) verkrijgt. De speler weet op voorhand niet welk item. Dit kan iets zijn dat de speler vooruit helpt in het spel, zoals een geweer, maar kan ook puur esthetisch zijn. Vraag eens aan de dichtstbijzijnde jongere of kind om je uit te leggen wat een skin is.

 

Het probleem

Samen met het populairder worden van loot boxes, groeide ook de kritiek: loot boxes zijn volgens sommigen een vorm van gokken, omdat de speler op voorhand niet weet wat die zal krijgen. Psychologisch onderzoek ondersteunt deze kritiek. Het kopen van loot boxes zou voldoende op gokken lijken, dat er een verband is tussen risicovol gedrag ten opzichte van gokken en het kopen van loot boxes. Of loot boxes effectief problematisch gokken veroorzaken, of enkel zorgen voor de mogelijkheid om problematisch gokgedrag te stellen, is onduidelijk. Uit Europees onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van zowel kinderen als jongeren hierdoor op een negatieve manier kan worden beïnvloed. Een groot deel van de videospellen die volgens officiële richtlijnen geschikt zijn voor minderjarigen, bevatten loot boxes.

Loot boxes, die je met amper enkele Euro’s kan aankopen, lijken op gokspellen. Er stelt zich een maatschappelijk probleem. Zoals eerder aangehaald: kinderen mogen in België helemaal niet kunnen gokken. Dat is verboden. De vraag is dus: waar schiet ons rechtsstelsel tekort? Is er geen juridisch kader of wetgeving die het verbiedt? Of is het wel verboden, maar wordt het recht onvoldoende afgedwongen?

 

Het onderzoek

Voor mijn onderzoek bepaalde ik een definitie van het loot box-mechanisme, aangezien loot box een vaag begrip is. Hieronder wordt het loot box-mechanisme schematisch weergegeven. Het kan u helpen begrijpen hoe het mechanisme werkt.

Schematische weergave van het loot box mechanisme.

In game currency is een munteenheid die enkel in een videospel wordt gebruikt.

 

De theorie

In mijn onderzoek wordt de wetgeving gezocht die hier van toepassing kan zijn. Deze wetgeving (het juridisch kader) wordt toegepast op het loot box-mechanisme. Ik ga na of het juridisch kader de speler, in theorie, voldoende zou moeten beschermen.

De kansspelwetgeving wordt grondig onder de loep genomen. Hieruit blijkt dat het niet helemaal duidelijk is welke loot boxes al dan niet verboden zijn onder de kansspelwet. Het beschermingsniveau van de speler is hierdoor afhankelijk van interpretatie.

Een ander deel van het juridisch kader is het privaat recht, namelijk de relatie tussen de speler zelf en de spelontwikkelaar. Ook deze regelgeving wordt onderzocht en beoordeeld op de toepasselijkheid. Omdat loot boxes niet door elk Europees land als een kansspel wordt beschouwd, is het niet altijd duidelijk in hoeverre de Europese regulering kan worden toegepast.

Uit het onderzoek blijkt dus dat de toepasselijkheid van wetgeving en andere juridische regels niet altijd helemaal duidelijk is. Ondanks deze onzekerheid, blijkt dat het huidig regelgevend kader de speler voldoende bescherming kan bieden. De privaatrechtelijke bescherming van spelers kan soelaas bieden voor de verkwister, maar beschermt de speler over het algemeen minder dan de kansspelwet.

 

De harde realiteit

Maar dit is louter theorie. Kinderen kunnen in België loot boxes kopen tegen betaling. Dit onderzoek gaat hier dieper op in. Er werden ook enkele videospellen onderzocht. Iets minder dan de helft bevatten loot boxes (of een zeer gelijkaardig mechanisme). Deze loot boxes worden door de kansspelwet verboden in België. Mijn onderzoek is extreem beperkt, maar legt toch duidelijk een probleem bloot: ondanks een verbod, kunnen kinderen loot boxes kopen. In praktijk zijn onze kinderen dus onvoldoende beschermd.

Tot het de overheid lukt dit in te dijken, zullen we op jou, volwassene, moeten rekenen. En dan kan er niets anders gedaan worden dan de afgezaagde, al duizenden keren aangehaalde tips te herhalen: weet welk spel je kind speelt, hoe het in elkaar zit, en waar het geld aan verdoet. Ook videospellen die gericht zijn op jonge kinderen en heel onschuldig lijken, zijn dat niet altijd. Als je niet toelaat dat je kind geld verkwist aan een gokautomaat, laat het dan ook online niet toe.

Bibliografie

Wetgeving

  1. Europese normen

Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 2019/2161, van 27 november 2019 tot wijziging van Richtlijn 93/13/EEG van de Raad en Richtlijnen 98/6/EG, 2005/29/EG en 2011/83/EU van het Europees Parlement en de Raad wat betreft betere handhaving en modernisering van de regels voor consumentenbescherming in de Unie, Pb.L. 18 december 2019, afl. 328, 7 (Omnibusrichtlijn).

Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 2019/770, van 20 mei 2019 betreffende bepaalde aspecten van overeenkomsten voor de levering van digitale inhoud en digitale diensten, Pb.L. 22 mei 2019, afl. 136, 1 (Richtlijn digitale inhoud en diensten).

Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 2011/83/EU, van 25 oktober 2011 betreffende consumentenrechten, tot wijziging van Richtlijn 93/13/EEG van de Raad en van Richtlijn 1999/44/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 85/577/EEG en van Richtlijn 97/7/EG van het Europees Parlement en de Raad, Pb.L. 22 november 2011, afl. 304, 64 (Richtlijn consumentenrechten).

Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 2005/29/EG, van 11 mei 2005 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt en tot wijziging van Richtlijn 84/450/EEG van de Raad, Richtlijnen 97/7/EG, 98/27/EG en 2002/65/EG van het Europees Parlement en de Raad en van Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en de Raad, Pb.L. 11 juni 2005, afl. 149, 22 (Richtlijn oneerlijke handelspraktijken).

Verslag (Comm., dg justitie) betreffende Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 2011/83/EU, van 25 oktober 2011 betreffende consumentenrechten, tot wijziging van Richtlijn 93/13/EEG van de Raad en van Richtlijn 1999/44/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 85/577/EEG en van Richtlijn 97/7/EG van het Europees Parlement en de Raad, juni 2014, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/crd_guidance_nl.pdf.

  1. Interne normen

Burgerlijk Wetboek van 21 maart 1804, BS 3 september 1807 (BW).

Wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, BS 30 december 1999 (kansspelwet).

Wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten, BS 4 september 2002.

Wetboek van economisch recht van 28 februari 2013, BS 29 maart 2013 (WER).

Wet van 11 maart 2018 betreffende het statuut van en het toezicht op de betalingsinstellingen en de instellingen voor elektronisch geld, de toegang tot het bedrijf van betalingsdienstaanbieder en tot de activiteit van uitgifte van elektronisch geld, en de toegang tot betalingssystemen, BS 26 maart 2018. 

  1. Voorbereidende documenten

Wetsvoorstel op het spel, Parl.St. Kamer 1995-96, nr. 1-419/1.

Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, van het Wetboek van de met inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, van de wet van 26 juni 1963 betreffende de aanmoediging van de lichamelijke opvoeding, de sport en het openluchtleven en het toezicht op de ondernemingen die wedstrijden van weddenschappen op sportuitslagen inrichten, van de wet van 19 april 2002 tot rationalisering van de werking en het beheer van de Nationale Loterij; Wetsvoorstel tot aanvulling van artikel 5 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers; Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers; Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers; Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, Parl.St. Kamer 2008-09, nr. 1992/006.

Wetsvoorstel houdende Boek 5 “Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek, Parl.St. Kamer 2020-21, nr. 1806/001.

Rechtspraak

HvJ 24 maart 1994, nr. C-275/92, ECLI:EU:C:1994:119.

HvJ 29 oktober 2012, nr. C‑515/12, ECLI:EU:C:2014:211, ‘4finance’.

Cass. 19 november 1891, Pas. 1892, I, 18-25.

Cass. 8 april 1999, AR C.98.0042.F.

Cass. 20 juni 2005, AR C.04.0549.F, RW 2006, afl. 17, 724.

Cass. 18 september 2017, AR. C.14.0156.F.

Cass. (1e k.) 8 maart 2018, AR C.17.0390.N.

RvS 29 oktober 2015, nr. 232.752.

Gent 9 februari 2009, TBH 2009, 901-904.

Rechtsleer

  1. Tijdschriften

ANDRIES, K., “De loot box als microtransactie in videospelen”, TBH 2019, afl. 6, 723-741

ANDRIES, K., CARETTE, N. en HOEKX, N., “Faites vos jeux : qu’est-ce qu’un jeu de hasard?”, RDPC  2007, nr. 7-8, 658-693.

DIERICK, A., “Online kansspelen – Wedden dat u ermee in aanraking komt”, Internet en recht 2013, 151-194.

DUBUISSON, B., “Bicentenaire du Code civil (1804 – 2004) - Les contrats aléatoires Livre III - Titre XII”, JT 2004, afl. 6132, 327-334.

DUBUISSON, B., “Les contrats aléatoires”, JT 2004, 327-334.

HOEKX, N., “Spel en weddenschap” in APR 2016, Mechelen, Kluwer, 250 p.

HONG, E., “Loot boxes: gambling for the next generation”, Western State Law Review 2019, afl. 46, 61-90.

LIU, K., “A global analysis into loot boxes: is it “virtually” gambling?”, Washington International Law Journal 2019, afl. 28, 763-802.

SCHWIDDESSEN, S en KARIUS, P., "Watch Your Loot Boxes - Recent Development and Legal Assessment in Selected Key Jurisdictions from a Gambling Law Perspective", Interactive Entertainment Law Review 2018, afl. 1, vol. 1, 17-43.

STEENNOT, R., “Informatieverplichtingen en herroepingsrecht bij overeenkomsten op afstand: impact van recente rechtspraak van het Hof van Justitie en de nieuwe Omnibusrichtlijn”, DCCR 2021, afl. 130, 3-21.

STUYCK, J., “« Modernisation » de la directive « pratiques commerciales déloyales »”, DCCR 2021, afl. 130, 113-124.

  1. Boeken

ANDRIES, K.,  CARETTE, N. en HOEKX, N., Les jeux et paris : analyse critique des éléments constitutifs de la définition légale, Brussel, Larcier, 2008, 521 p.

ANDRIES, K., CARETTE, N. en HOEKX, N., Kansspel, de wettelijke definitie gewikt en gewogen, Brugge, Die Keure, 2006, 471 p.

BARBAIX, R. en CARETTE, N., Privaat (vermogens)recht, Antwerpen, Intersentia, 2018, xviii + 216 p.

CLAEYS, I. en TERRYN, E., Nieuw recht inzake koop & digitale inhoud en diensten, Antwerpen, Intersentia, 2020, 426 p.

DE BROUWER, L., Droit des jeux publicitaires, Brussel, Larcier, 2015, 188 p.

DE PAGE, H. en DEKKERS, R., Traité élémentaire de droit civil belge, V, Les principaux contrats usuels, les biens, Brussel, Bruylant, 1975, 524 p.

DE SMET, J. J.,  CALLU, M. en NAESSENS, P., Kansspelwetgeving 1999-2013, Gent, Story Publishers, 2013, 1.012 p.

FORIER, J., Aansprakelijkheid van ouders voor minderjarige kinderen die contracteren, Brugge, Die Keure, 2019, 136 p.

GLANSDORFF, F. en VAN DEN HAUTE, E., Tome III – Les contrats – Volume 4, Brussel, Bruylant, 2017, 592 p.

HOEKX, N., Duiding kansspelen, Gent, Larcier, 2015, 309 p.

HOEKX, N., Kansspelen op het internet, Gent, Larcier, 2011, 578 p.

KEIRSBILCK, B., The new European law of unfair commercial practices and competition law, Oxford, Hart, 2011, 766 p.

LAURENT, F., Principes de droit civil français, Tome XXVII, Brussel, Bruylant, 1875, 644 p.

NOTTET, A., Le consommateur mineur. Analyse juridique de la protection d’une personne doublement vulnérable, Waterloo, Kluwer, 2013, XXV, 593 p.

SWENNEN, F., Het personen- en familierecht. Een benadering in context, Antwerpen, Intersentia, 2019, 581 p.

TILLEMAN, B. en VERBEKE, A.L., Bijzondere overeenkomsten in kort bestek, Mortsel, Intersentia, 2020, xxxii + 324 p.

VERSCHELDEN, G., Handboek Belgisch Personen- En Familierecht, Brugge, Die Keure, 2016, 970 p.

WÉRY, P., Droit des obligations - Volume 1, 3e editie, Bruxelles, Larcier, 2021, 1126 p.

  1. Verzamelwerken of reeksen

BAECK, J. en CLAEYS, I., “De aankoop van loot boxes in videospellen: een nietig contract?” in FORIERS, P., JAFFERALI, R. en VAN DEN HAUTE, E. (eds.), Entre tradition et pragmatisme, Brussel, Larcier, 2021, 89-111.

BALLON, G. en HOEKX, N., “Art. 1964 BW” in DAMBRE, M., DIRIX, E. en TILLEMAN, B. (eds.), Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, I., Benoemde overeenkomsten, Titel XII. Kanscontracten, spel en weddenschappen, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017 afl. 111, 13-34.

BALLON, G. en HOEKX, N., “Art. 1965 BW” in DAMBRE, M., DIRIX, E. en TILLEMAN, B. (eds.), Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, I., Benoemde overeenkomsten, Titel XII. Kanscontracten, spel en weddenschappen, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017 afl. 111, 35-48.

BALLON, G. en HOEKX, N., “Art. 1965 BW” in DAMBRE, M., DIRIX, E. en TILLEMAN, B. (eds.), Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, I., Benoemde overeenkomsten, Titel XII. Kanscontracten, spel en weddenschappen, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017 afl. 111, 35-48.

DEENE, J., MARCHAND, K., MARISSENS, A. en VAN MALDEREN, G., “Bekwaamheid” in ROODHOOFT, J. (ed.), Bestendig Handboek Verbintenissenrecht, Mechelen, Kluwer, 2020 II.4 – 71- II.4 – 82.

GEORGE, F. en HUBIN, J.-B., “Chapitre 3 - La protection de la personne en situation de vulnérabilité par le droit des obligations et des contrats dans l’environnement numérique” in JACQUEMIN, H. en NIHOUL, M. (eds.), Vulnérabilités et droits dans l'environnement numérique, Brussel, Larcier, 2018, 49-105.

HOEKX, N., “Art. 1966 BW” in DAMBRE, M., DIRIX, E. en TILLEMAN, B. (eds.), Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, I., Benoemde overeenkomsten, Titel XII. Kanscontracten, spel en weddenschappen, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017 afl. 111, 49-58.

HOEKX, N., “Art. 1967 BW” in DAMBRE, M., DIRIX, E. en TILLEMAN, B. (eds.), Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, I., Benoemde overeenkomsten, Titel XII. Kanscontracten, spel en weddenschappen, Mechelen, Wolters Kluwer, 2017 afl. 111, 59-64.

​​Wetenschappelijk onderzoek en rapporten

BALLOU, N., CAIRNS, P., MEYER, R., WATERS, S. en ZENDLE, D., “The prevalence of loot boxes in mobile and desktop games”, Addiction 20 januari 2020, 1768-1772 en DOI: 10.1111/add.14973.

BARNETT, H., CAIRNS, P., MCCALL, C. en ZENDLE, D., “Paying for loot boxes is linked to problem gambling, regardless of specific features like cash-out and pay-to-win: a preregistered investigation”, Computers in human Behavior 2020, afl. 102, 181-191 en DOI: 10.31234/osf.io/6e74k.

BERGONSE, R., “Fifty Years on, What Exactly is a Videogame? An Essentialistic Definitional Approach”, Computer Game Journal 2017, afl. 6, 239-255 en DOI: 10.1007/s40869-017-0045-4.

BROOKS, G. A. en CLARK, L. “Associations between loot box use, problematic gaming and gambling, and gambling-related cognitions”, Addictive Behaviors 2019, afl. 96, 26-34.

CAIRNS, P. en ZENDLE, D., “Video game loot boxes are linked to problem gambling: Results of a large-scale survey”, PLoS ONE 2019, afl. 14(3), 12p.

COMMITTEE ON INTERNAL MARKET AND CONSUMER PROTECTION, Loot boxes in online games and their effect on consumers, in particular young consumers, juli 2020, www.europarl.europa.eu/ RegData/etudes/STUD/2020/652727/IPOL_STU(2020)652727_EN.pdf.

ESA, 2019 Essential Facts About the Computer and Video Game Industry, 2 mei 2019, www.theesa.com/wp-content/uploads/2019/05/ESA_Essential_facts_2019_final.pdf.

EVERAERT, C., “Loot boxen” in videospellen: gokken of niet?, onuitg. masterproef Rechten UGent, 2020, 48p.

FLEGA, Jahresreport der deutschen Games-Branche 2019, 12 augustus 2019, www.game.de/wp-content/uploads/2018/08/game-Jahresreport-2019_web.pdf

GRABARCZYK, P., KRISTIAN, R. en NIELSEN, L., “Are Loot Boxes Gambling?”, DIGRA 2019, afl. 4 nr. 3, 171-207 (http://todigra.org/index.php/todigra/article/view/104/151).

GRIFFITHS, M. D., “Loot box buying among adolescent gamers: A cause for concern?”, Education and Health 2019, afl. 27 nr. 3, 63-66.

LADOUCEUR, R. en SÉVIGNY, S., “Structural Characteristics of Video Lotteries: Effects of a Stopping Device on Illusion of Control and Gambling Persistence”, Journal of Gambling Studies 2005, Vol. 21, No. 2, 117-131.

MILLS, D., NOWER, L. en WEN, L., “The relationship of loot box purchases to problem video gaming and problem gambling”, Addictive Behaviors 2019, afl. 97, 27-34 en DOI: 10.1016/j.addbeh.2019.05.016.

NAESSENS, P., Onderzoeksrapport loot boxen, Kansspelcommissie, 2018, www.gamingcommission. be/opencms/export/sites/default/jhksweb_nl/documents/onderzoeksrapport-loot-boxen-final-publicatie. pdf.

OFCOM, Online Nation 2020 Report, 24 juni 2020, www.ofcom.org.uk/__data/assets/pdf_file/ 0027/196407/online-nation-2020-report.pdf.

OSATTHANUNKUL, C., “A classification of business models in video game industry”, International Journal of Management Cases 2015, afl. 17, vol. 1, 35-44.

PARENTZONE, The Rip-off games, 29 augustus 2010, www.parentzone.org.uk/system/files/attachments/The%20Ripoff%20Games%20-%20Parent%20Zone%20report.pdf.

VAN DAMME, J., Kansspelen en social gaming, 2017, https://ds1.static.rtbf.be/uploader/pdf/d/d/b/rtbfinfo_5c742f9b8996afe274e39ad9b4acb453.pdf .

Websites

2K, Statement Belgium, www.2k.com/myteaminfo/be/.

APPLE, App Store Review Guidelines, 1 februari 2021, https://developer.apple.com/app-store/review/guidelines/#in-app-purchase.

APPLE, Pokémon GO, https://apps.apple.com/be/app/pokémon-go/id1094591345?l=nl.

APPLE, Pubg Mobile 3rd Anniversary, https://apps.apple.com/be/app/pubg-mobile-3rd-anniversary/id1330123889?l=nl.

BBC, The kids emptied our bank account playing Fifa, 9 juli 2019, www.bbc.com/news/technology-48908766.

BROWN, F., “Heroes of the Storm is getting rid of paid loot boxes”, PC Gamer 2019, www.pcgamer.com/heroes-of-the-storm-is-getting-rid-of-paid-loot-boxes/.

CASTELLO, J., “Heroes Of The Storm will remove the ability to buy loot boxes with real money”, Rock Paper Shotgun 24 maart 2019, www.rockpapershotgun.com/heroes-of-the-storm-will-remove-the-ability-to-buy-loot-boxes-with-real-money.

DESTINY DEV TEAM, Destiny 2020 director’s cut, 26 februari 2020, www.bungie.net/en/Explore/Detail/News/48758.

EENVANDAAG, Zoon van Gert gaf tijdens gamen onbewust 1400 euro uit: 'Verdiep je als ouder in het spel', 30 augustus 2019, https://eenvandaag.avrotros.nl/item/zoon-van-gert-gaf-tijdens-gamen-onbewust-1400-euro-uit-verdiep-je-als-ouder-in-het-spel/.

ESRB, Ratings Guide, 2020, www.esrb.org/ratings-guide/.

FANDOM, Egg Incubators, www.pokemongo.fandom.com/wiki/Egg_Incubators.

FANDOM, Incense, www.pokemongo.fandom.com/wiki/Incense.

FANDOM, MyTeam, www.nba2k.fandom.com/wiki/MyTeam.

GALAXY STORE, Pokémon GO, https://galaxystore.samsung.com/detail/com.nianticlabs.pokemongo.ares.

GAMEFLIP, https://gameflip.com.

GAMEPLAY, Cyberpunk 2077 - Farm Legendaries from Chests, 29 december 2020, www.gameplay.tips/guides/9308-cyberpunk-2077.html.

GARENA, Free Fire FAQS, https://ff.garena.com/others/faq/en/.

GARENA, TERMS OF SERVICE, 11 juli 2019, https://contentgarena-a.akamaihd.net/legal/tos/ tos_en.html.

GEENS, K., Ook EA Games schikt zich naar de Belgische kansspelwetgeving, 29 januari 2019, www.koengeens.be/news/2019/01/29/ook-ea-games-schikt-zich-naar-de-belgische-kansspelwetgeving.

GIANT BOMB, Loot boxes, www.giantbomb.com/loot-boxes/3015-9059/games/.

GOOGLE PLAY, Free Fire, www.play.google.com/store/apps/details?id=com.dts.freefireth.

GOOGLE PLAY, Pokémon GO, https://play.google.com/store/apps/details?id=com.nianticlabs.pokemongo.

GOOGLE PLAY, Pubg Mobile - New Map Karakin, https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tencent.ig&hl=en&gl=BE.

GOOGLE, Payments, www.support.google.com/googleplay/android-developer/answer/9858738?hl=en&ref_topic=9857752.

IGN, Cyberpunk 2077 Wiki Guide; Microtransactions, 29 oktober 2020, www.ign.com/wikis/ cyberpunk-2077/Microtransactions.

JUNIPER, Loot Boxes & Skins Gambling to Generate a $50 Billion Industry by 2022, 17 april 2018, www.juniperresearch.com/press/press-releases/loot-boxes-and-skins-gambling.

KANSSPELCOMMISSIE, Belgische Kansspelcommissie oordeelt na analyse: "Betalende loot boxen zijn kansspelen",  25 april 2018, www.gamingcommission.be/opencms/opencms/jhksweb_nl/ gamingcommission/news/news_0061.html.

KANSSPELCOMMISSIE, De kansspelen, www.gamingcommission.be/opencms/opencms/ jhksweb_nl/games/.

KRAFTON, Dev Letter - Improving Crate Content, www.pubg.com/2019/11/14/dev-letter-improving-crate-content/.

LAROUSSE, Enjeu, 2021, www.larousse.fr/dictionnaires/francais/enjeu/29621.

LAROUSSE, Gain, 2021, www.larousse.fr/dictionnaires/francais/gain/35820.

LAROUSSE, Hasard, 2021, www.larousse.fr/dictionnaires/francais/hasard/39162.

LAROUSSE, Jeu, 2021, www.larousse.fr/dictionnaires/francais/jeu/44887.

LAROUSSE, Perte, 2021, www.larousse.fr/ dictionnaires/francais/perte/59835.

LE ROBERT, Enjeu, 2021, https://dictionnaire.lerobert.com/definition/enjeu.

LE ROBERT, Gain, 2021, https://dictionnaire.lerobert.com/definition/gain.

LE ROBERT, Hasard, 2021,  https://dictionnaire.lerobert.com/definition/hasard.

LE ROBERT, Jeu, 2021, https://dictionnaire.lerobert.com/definition/jeu.

LE ROBERT, Perte, 2021, https://dictionnaire.lerobert.com/ definition/perte.

LOOTHUNT, www.loothunt.com.

MICROSOFT, Call of Duty®: Black Ops Cold War, www.xbox.com/nl-be/games/call-of-duty-black-ops-cold-war?source=lp.

NIANTIC en SUPERAWESOME, FAQs, https://parents.nianticlabs.com/faq/.

NIANTIC, Incubators & Hatching Pokémon Eggs, https://niantic.helpshift.com/a/pokemon-go/?l=en&p=all&s=finding-evolving-hatching&f=incubators-hatching-pokemon-eggs.

NIANTIC, Lure Modules, https://niantic.helpshift.com/a/pokemon-go/?p=all&s=finding-evolving-hatching&f=lure-modules.

NIANTIC, Niantic Terms of Service, 17 juli 2020, https://nianticlabs.com/terms/.

NIANTIC, Trading Pokémon, https://niantic.helpshift.com/a/pokemon-go/?s=friends-gifting-trading&f=trading-pokemon&l=en&p=web.

NIANTIC, Using PokéCoins to Make Purchases in the Shop, https://niantic.helpshift.com/a/pokemon-go/?p=all&s=shop&f=using-pokecoins-to-make-purchases-in-the-shop-1582065532.

NIANTIC, Visiting PokéStops and Gyms, https://niantic.helpshift.com/a/pokemon-go/?s=getting-started&f=gathering-items-at-pokestops-and-gyms-1573844558&l=en&p=web.

PEGI, For Publishers and Developers, www.pegi.info/page/publishers-and-developers.

PEGI, PEGI Introduces Notice To Inform About Presence of Paid Random Items, 13 april 2020, www.pegi.info/news/pegi-introduces-feature-notice.

PEGI, Search results (Call of Duty), www.pegi.info/search-pegi?q=call+of+duty&op=Search&age% 5B%5D=&descriptor%5B%5D=&publisher=&platform%5B%5D=&release_year%5B%5D=&page=1&form_build_id=form-sUdlEFy9ZpDupOOPoi99jsDKKyolyOJzwVeVfGGbCPc&form_id=pegi_search_ form.

PEGI, Search results (Cyberpunk 2077), www.pegi.info/search-pegi?q=Cyberpunk+2077.

PEGI, Search results (League of Legends), www.pegi.info/search-pegi?q=league+of+legends&op=Search&age%5B%5D=&descriptor%5B%5D=&publisher=&platform%5B%5D=&release_year%5B%5D=&page=1&form_build_id=form-U4WuyjtkfrV7rQ2VGg84RILu3mg-nwGxHEkDfyBthdg&form_id=pegi_search_form.

PEGI, Search results (NBA 2K21), www.pegi.info/search-pegi?q=nba+2K21&op=Search&age% 5B%5D=&descriptor%5B%5D=&publisher=&platform%5B%5D=&release_year%5B%5D=&page=1&form_build_id=form-A9rVYqb9_NCLXQtuwzzl9I5IZklxtEwUrNWCSQfAkPk&form_id=pegi_search_form.

PEGI, Search results (World of Warcraft), www.pegi.info/search-pegi?q=world+of+warcraft&op= Search&age%5B%5D=&descriptor%5B%5D=&publisher=&platform%5B%5D=&release_year%5B%5D=&page=1&form_build_id=form-hvRmP3KguvT5_A45HzMz-NSYtz4oy2GQQxY8QNI2FpY&form_id= pegi_search_form.

PEGI, What do the labels mean, www.pegi.info/what-do-the-labels-mean.

POKEDEX TRADER, https://pokedextrader.com/#/.

PSYONIX TEAM, Blueprints and final crate revealed, 1 oktober 2019, www.rocketleague.com/news/blueprints-and-final-crate-revealed/.

REDDIT, www.reddit.com.

RIOT GAMES, League of Legends, https://na.leagueoflegends.com/de-de/.

RIOT GAMES, Riot Games® Terms of Service, 15 januari 2020, www.riotgames.com/en/terms-of-service#section1.

SONY INTERACTIVE ENTERTAINMENT EUROPE, Call of Duty®: Black Ops Cold War - Standard Edition,  https://store.playstation.com/nl-be/product/EP0002-CUSA24267_00-CODCWSTANDARD001.

SPEELHETSLIM, Call of Duty: Black Ops Cold War, www.speelhetslim.be/game/call-of-duty-black-ops-cold-war.

SPEELHETSLIM, Cyberpunk 2077, www.speelhetslim.be/game/cyberpunk-2077.

SPEELHETSLIM, Gamegids, www.speelhetslim.be/game-gids.

STEAM, NBA 2K21, https://store.steampowered.com/app/1225330/NBA_2K21/.

STEAM, Steam, www.store.steampowered.com/about/.

SUPERDATA, Worldwide digital games market: December 2020, 25 januari 2021, www.dfdnews.com/2021/01/25/worldwide-digital-games-market-december-2020/.

THE ESPORTS OBSERVER, Peacekeeper Elite: Why Tencent Had to Release a PUBG Mobile Clone in China, 25 juni 2019, www.esportsobserver.com/peacekeeper-elite-pubg-china/.

TWEAKERS, Cyberpunk 2077, www.tweakers.net/games/cd-projekt-red/cyberpunk-2077_p781791/ vergelijken/.

VAN DALE, Betekenis ‘inleg’, 2021, www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/ inleg#.YG7KTxT7Srf.

VAN DALE, Betekenis ‘inzet’, 2021, www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/ inzet#.YG7QJi2QmTc.

VAN DALE, Betekenis ‘spel’, 2020 www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/ spel#.X9IlDi-iE6U.

VAN DALE, Betekenis ‘verlies’, 2021, www.vandale.nl/gratis-woordenboek/ nederlands/betekenis/verlies#.YG7SeBT7Src.

VAN DALE, Betekenis ‘winst’, 2021, www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/winst#.YG7QChT7Src.

WHATACOOLWITCH, “FAQ de l'Artisanat Hextech”, RIOT GAMES 26 september 2019, https://support-leagueoflegends.riotgames.com/hc/fr/articles/360036422453-FAQ-de-l-Artisanat-Hextech.

WIKIPEDIA, List of most-played videogames by player count, 5 mei 2021, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most-played_video_games_by_player_count.

WIKIPEDIA, Loot box, 16 april 2020, https://en.wikipedia.org/wiki/Loot_box.​​​​​​

Universiteit of Hogeschool
Master in de rechten
Publicatiejaar
2021
Promotor(en)
Joke Baeck
Kernwoorden
Share this on: