Iedereen op de fiets - Effecten van regelmatig fietsen naar het werk

Ramona Van Hauwermeiren
Persbericht

Zijn fietsende werknemers gezonder? En hoe krijg je ze in het zadel?

Volledige tekst + afbeeldingen: zie document in bijlage.

In hoeverre kan het gebruik van de (elektrische) fiets voor de woon-werkverplaatsing soelaas bieden voor de hedendaagse duurzaamheidsuitdagingen? Bijna dagelijks komt de problematiek van de klimaatopwarming immers in de media. Tegelijk slibben onze wegen verder dicht. De ellenlange files bezorgen velen stress en de veroorzaakte luchtverontreiniging schaadt de gezondheid van ons allen. In dit onderzoek werden de effecten van regelmatig naar het werk fietsen in kaart gebracht op vlak van mobiliteit, financiën, milieu en gezondheid.

Wat zeggen de bronnen?

Bronnenonderzoek toonde aan dat een toename van het aantal fietsers de files niet zou doen verkorten. Andere automobilisten zouden deze leegte immers al gauw opvullen. Het grootste voordeel van het gebruik van de fiets is echter het beter kunnen inschatten van de reistijd. Het gebruik van de fiets voor de woon-werkverplaatsing heeft (in vergelijking met de auto) een duidelijk positief effect op het milieu met name een vermindering van de geluidsoverlast en de uitstoot van stikstofoxiden (NOx), fijn stof en broeikasgassen (o.a. CO2). Op financieel vlak overtreffen de baten van het gebruik van de fiets ruimschoots de kosten ervan, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Ook naar fysische en psychische gezondheid toe vallen de enorme voordelen op.

 

Hoe heb ik dit zelf onderzocht?

Deze laatste stelling werd gecontroleerd aan de hand van een data-analyse rond het fietsgedrag en ziekteverzuim van het personeel van Sint Jozef Geel. De administratieve dienst van de school leverde data van het gehele personeelsbestand. De ingediende fietskilometers dienden als maatstaf voor het fietsgedrag. De afwezigheden door ziekte vormden een graadmeter voor de gezondheid. Op basis van de aanbevelingen van WHO werden de werknemers ingedeeld in de “regelmatige fietsers” en de “niet-regelmatige fietsers.” Hierbij werd rekening gehouden met het gebruikte type fiets nl. een gewone fiets, een elektrische fiets met ondersteuning tot 25 km/h of 45 km/h. (zie tabel 1)

Enkel het fietsen tijdens de woon-werkverplaatsing werd hier in rekening gebracht. Na de statistische verwerking van de data werd met een betrouwbaarheid van 90% vastgesteld dat het ziekteverzuim van deze twee groepen verschilde.

Men kan voorzichtig stellen dat de werknemers van Sint Jozef Geel die regelmatig naar het werk fietsten minder vaak ziek waren.

“Dit onderzoek toonde nogmaals aan dat mobiliteit, milieu, gezondheid en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.”

In combinatie met het bronnenonderzoek werd besloten dat het “regelmatig fietsen” hierbij de oorzaak was en een “lager ziekteverzuim” het gevolg. Regelmatig sporten aan de juiste intensiteit bevordert immers de fitheid van je cardiovasculair stelsel en je spieren. Tegelijk vermindert dit de kans op obesitas, hypertensie, diabetes (type 2), osteoporose, bepaalde types kanker, (rug)pijn en gewrichtsklachten. Wie fit is, kan zich bovendien beter concentreren op het werk, is productiever en bovenal stressbestendiger. Dit verlaagt de kans op een depressie of burn-out. Wie regelmatig naar zijn werk fietste, verkeerde dus in een betere gezondheid (zowel fysisch als psychisch) en was daardoor minder vaak ziek. Dit onderzoek toonde nogmaals aan dat mobiliteit, milieu, gezondheid en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ons huidig mobiliteitssysteem, waarbij een groot deel van het vervoer mogelijk gemaakt wordt door vervuilende verbrandingsmotoren, schaadt immers ontegensprekelijk het milieu en dus indirect onze gezondheid. De overheid of werkgevers kunnen bijvoorbeeld d.m.v. de factor “financiën” mensen overhalen om voor een duurzame vervoerswijze als de fiets te kiezen.

Bibliografie

BAARDA (B.). Dit is onderzoek! Groningen/Houten, Noordhoff, 2014, 192 p.

LAUREYS (B.) Stapstenen. Onderzoek stap voor stap. Antwerpen, Uitgeverij De Boeck nv, 2008, 72 p.

WORLD HEALTH ORGANIZATION. Physical activity. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity?fbclid=IwAR1zpz_vTR50uvq6d7_lctsvdW6QU4rP3cuivIif7bQndMT1tuczP_iO0Y0 Datum van raadpleging: 17 augustus 2019

 

VLAAMS INSTITUUT GEZOND LEVEN. Hoeveel beweeg je het best? https://www.gezondleven.be/themas/beweging-sedentair-gedrag/bewegingsdriehoek/hoeveel-moet-je-bewegen/hoeveel-beweeg-je-het-best. Datum van raadpleging: 17 augustus 2019

 

CASTRO (A.). et al. Physical activity of electric bicycle users compared to conventional bicycle users and non-cyclists: Insights based on health and transport data from an online survey in seven European cities. https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S259019821930017X?token=F0B0971DB3A31C682B44608BDA84A6C6BC410732D2EB4E6BDC3E581BCEF19E2D079CE8E28BE9EBD12CCE069CA6F643EF. 10p. Datum van raadpleging: 23 augustus 2019

 

VLAAMS INSTITUUT VOOR GEZONDHEIDSPROMOTIE EN ZIEKTEPREVENTIE. Lang stilzitten: dé uitdaging van de 21ste eeuw. https://kics.sport.vlaanderen/Fitheidgezondheid/Documents/150921_VIGeZ_factsheetsedentairgedrag.pdf?fbclid=IwAR20jPXDMK-V0kBymNptBHp7fCY9p1sJ_wn4wP82qI4xz5TfGaACVbSuEJc. 15p. Datum van raadpleging: 20 augustus 2019

 

HENDRIKSEN (I.) & VAN GIJLSWIJK (R.). Fietsen is groen, gezond en voordelig. https://mobilitylabel.nl/fietsfeiten-TNO.pdf. 30p. Datum van raadpleging: 20 augustus 2019

 

D’HAESELEER (L.). Omgevingsfactoren die uitnodigen tot fietsen voor transport bij volwassenen: een experiment op basis van fotomateriaal. https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/164/121/RUG01-002164121_2014_0001_AC.pdf?fbclid=IwAR3YXPE-d9tgzgyrmtstYZ7me_YnK_EZshHlVVsq5GAr7LGv7RtNo8xuzmo. 93p. Datum van raadpleging: 18 augustus 2019

 

DIJST (M.). Gezondheid: een belangrijk thema voor verkeer en vervoer. https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/288728?fbclid=IwAR0cwojoaLsdsibhcf5n-6EXyra1JVLzxVhzvgciiHDrNCrS_m-lGIcNHgs. 3p. Datum van raadpleging: 21 augustus 2019

 

VLAAMS INSTITUUT GEZOND LEVEN. Waarom is voldoende bewegen belangrijk? https://www.gezondleven.be/themas/beweging-sedentair-gedrag/bewegingsdriehoek/waarom-is-bewegen-gezond. Datum van raadpleging: 16 augustus 2019

 

BOURDEAUD’HUI (R.) & VANDERHAEGHE (S.). Knipperlicht voor burn-out: acute psychische vermoeidheidsproblemen bij werknemers en zelfstandige ondernemers onder de loep. https://www.serv.be/sites/default/files/documenten/SERV_DB_20141203_WBM2013_Rapport_knipperlicht_burn_out_147.pdf. 55p. Datum van raadpleging: 18 augustus 2019

 

HARVEY (S.B.) et al. Exercise and the prevention of depression: results of the HUNT cohort study. https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/sporten-gezond-en-beschermt-je-tegen-depressie. Datum van raadpleging: 21 augustus 2019

 

MARTIN (A.) et al. Does active commuting improve psychological wellbeing? Longitudinal evidence from eighteen waves of the British Household Panel Survey. https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0091743514003144?token=F64C5B5A183CD2342D0878D95FC8A44E303A4E2DB40066F077572D291671507FA5361FF8281860811021C3A235C1C162. 8p. Datum van raadpleging: 21 augustus 2019

 

MYTTON (O.T.) et al. Longitudinal associations of active commuting with wellbeing and sickness absence. https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0091743515003837?token=2115396A9A52BAD7A532BA889DC3C3540D12F7536331F6808BA4DB55475EE2F6D0D5833A4C33FDC3E4FD14A3601D884D. 8p. Datum van raadpleging: 24 augustus 2019

 

TRANSITIE UGENT. Samen voor een duurzame universiteit. https://www.mvovlaanderen.be/sites/default/files/media/Transitie%20UGent.pdf?fbclid=IwAR0cwojoaLsdsibhcf5n-6EXyra1JVLzxVhzvgciiHDrNCrS_m-lGIcNHgs. 63p. Datum van raadpleging: 23 augustus 2019

 

PAUWELS (C.) & ANDRIES (P.). Diagnostiek woon-werkverkeer 2014. https://mobilit.belgium.be/sites/default/files/final_report_nl_5.0.pdf. 45p. Datum van raadpleging: 22 augustus 2019

 

DEPARTEMENT MOBILITEIT & OPENBARE WERKEN. Rapport onderzoek verplaatsingsgedrag 4 (sept 2008 – sept 2013). https://www.mobielvlaanderen.be/ovg/ovg41-1.php?a=19&nav=11. Datum van raadpleging: 22 augustus 2019

 

MOBIEL VLAANDEREN. De elektrische fiets als serieus alternatief voor de wagen. https://mobielvlaanderen.be/pdf/snelnieuws/2014-09-persbericht.pdf?fbclid=IwAR1zpz_vTR50uvq6d7_lctsvdW6QU4rP3cuivIif7bQndMT1tuczP_iO0Y0. Datum van raadpleging: 20 augustus 2019

 

FIETSERSBOND. Naar een echt fietsklimaat! https://www.fietsersbond.be/fietsklimaat. Datum van raadpleging: 18 augustus 2019

 

VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ. Luchtkwaliteit ondermaats voor gezondheid. http://www.vmm.be/lucht/luchtkwaliteit. Datum van raadpleging: 25 augustus 2019

 

VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ. Jaarrapport lucht – Emissies 2000-2016 en luchtkwaliteit in 2017 in Vlaanderen. http://www.vmm.be/bestanden/VMM-2017-LKT_TW.pdf. 650p. Datum van raadpleging: 26 augustus 2019

 

RIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU. Stof: hoe en wat https://www.rivm.nl/fijn-stof/stof-hoe-en-wat. Datum van raadpleging: 25 augustus 2019

 

DE GEEST (C.) et al. Milieurapport Vlaanderen MIRA Systeembalans 2017 – 2 Mobiliteitssysteem. https://www.milieurapport.be/publicaties/mira-rapporten/systeembalans-2017/361312_systeembalans2017_2mobiliteitssysteem_nieuw.pdf?fbclid=IwAR1DmANkexMh3uJ4FRexSMCRj3nT2yv_8LUvTptIUGVPND65gaEmHsACeac. 30p. Datum van raadpleging: 27 augustus 2019

 

VLAAMS INSTITUUT GEZOND LEVEN et al. Stikstofoxiden. Gevolgen voor de gezondheid. http://www.gezondheidenmilieu.be/nl/subthemas/stikstofoxiden-478.html. Datum van raadpleging: 26 augustus 2019

 

TEST AANKOOP. Aankoopgids voor een elektrische fiets. https://www.test-aankoop.be/mobiliteit/fietsen/koopgids/elektrische-fietsen#. Datum van raadpleging: 26 augustus 2019.

 

DE ROUCK (P.). 10 redenen om een elektrische fiets te kopen. https://www.tijd.be/netto/budget/10-redenen-om-een-elektrische-fiets-te-kopen/9973929.html. Datum van raadpleging: 26 augustus 2019.

 

FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIEN. Fietsvergoeding. https://financien.belgium.be/nl/particulieren/vervoer/aftrek_vervoersonkosten/woon-werkverkeer/fiets#q3. Datum van raadpleging: 27 augustus 2019

 

ONDERWIJS VLAANDEREN. Fietsvergoeding. https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/fietsvergoeding?fbclid=IwAR0V41svVMt7WoJsAd7XIN4989F5l7iYXjvRAKNwIA8pwj3vv9ViU0gdRug#berekeningswijze. Datum van raadpleging: 27 augustus 2019

 

VAN HOUT (K.) et al. Fietsinfrastructuur. Effecten op verkeersveiligheid. https://www.mobielvlaanderen.be/onderzoek/fietsinfrastructuur.pdf. 76p. Datum van raadpleging: 27 augustus 2019

 

FIETSERSBOND. Ambitieuze doelstellingen en speerpunten. https://fietsersbond.be/sites/default/files/pdf/Doestellingen%20en%20speerpunten%20voor%20een%20echt%20fietsklimaat.pdf. Datum van raadpleging: 28 augustus 2019

 

VAN ZEEBROECK (B.) & CHARLES (J.). Impact en potentieel van fietsgebruik voor de economie en werkgelegenheid in het Brussels Gewest. De directe en indirecte effecten van fietsgebruik in 2002, 2012 en 2020. https://www.mvovlaanderen.be/sites/default/files/media/Studie%20Brussel.pdf. 97p. Datum van raadpleging: 29 augustus 2019

 

FOD MOBILITEIT & VIAS INSTITUTE. Monitor: nationaal onderzoek inzake mobiliteit en verkeersveiligheid. https://mobilit.belgium.be/nl/mobiliteit/mobiliteit_cijfers/enquetes_over_de_mobiliteit_van_de_belgen/monitor. Datum van raadpleging: 26 oktober 2019

 

 

CROW-FIETSBERAAD. Verder met de e-fiets https://fietsberaad.crow.nl/CROWFietsberaad/media/Kennis/Bestanden/Verder_rmet_de_efiets.pdf?ext=.pdf&fbclid=IwAR0Boz9rTUna4L-9Vq98Q1NISAulHuQP6EfPHCQMpBeshdDS2DzbhRWovr0 . 8p. Datum van raadpleging: 20 oktober 2019

 

UYTTERHAEGEN (B.) Analyse van de geschiktheid van speed pedelecs voor woon-werkverkeer.  https://iiw.kuleuven.be/onderzoek/eena/masterproeven-2018-2019/masterproef-uytterhaegen?fbclid=IwAR3VRr95mjlhb1o4hUSy9Lchhh3UHLAL_-74TZhFVSXGKZOnDI4V2ntC9kw. 83p. Datum van raadpleging: 25 oktober 2019

 

HBO STATISTIEK. T-toets berekenen. http://www.hbostatistiek.nl/t-toets/t-toets-berekenen/. Datum van raadpleging: 28 oktober 2019

 

TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT. Formuleblad kansstat. https://www.studeersnel.nl/nl/document/technische-universiteit-delft/kansrekening-en-statistiek/overige/formuleblad-kansstat/974578/view. 4p. Datum van raadpleging: 28 oktober 2019.