Een alternatief Brugge

In 2020 bestaat de dienst monumentenzorg en stadsvernieuwing van Brugge vijftig jaar. Dat is het uitgangspunt van deze bachelorproef. Dhr. Christophe Deschaumes, consulent van deze dienst, kwam met de vraag hoe de stad er zou uitzien, moesten sommige stedenbouwkundige regels niet zo streng zijn of zelfs nooit bestaan hebben. Op basis van analyses en onderzoek, worden enkele beelden gemaakt om deze alternatieve stad te visualiseren. Alle analyses en beelden zijn te zien in de bachelorproef zelf.

De binnenstad werd opgedeeld in zones en verdeeld onder vier studenten. De zone die in deze bachelorproef wordt behandeld, bevat onder andere de Dijver en de Vismarkt. Er wordt vervolgens een analyse opgemaakt van de huidige regelgeving en vergeleken met deze van een zone in Gent. Zo is onder meer duidelijk geworden dat Brugge heel strikt is als het komt op het gebruik van materialen en kleuren. Ook onder meer op het vlak van soort dak, uitstekende elementen en reclame zijn hier grote verschillen op te merken.                        

Daarnaast wordt onderzocht welke evolutie het Brugse straatbeeld heeft gehad in de afgelopen 50 jaar. Al gauw wordt het duidelijk dat, naast enkele restauraties en kleine aanpassingen, de architectuur nauwelijks is veranderd. Dit is te zien op bovenstaande afbeeldingen. Buiten renovaties, schrijnwerk vervangen en een andere kleur, is er nauwelijks iets veranderd aan dit gebouw. Het middeleeuws karakter is namelijk een van de aantrekkingspunten van Brugge en dat bewaren is ook een van de grootste doelen van de stad. Ook de architectuurstijlen die de afgelopen halve eeuw in en rond België zijn gebruikt, worden kort besproken. Dit is vooral om te gebruiken bij het opbouwen van het nieuwe straatbeeld.

Aan de hand van de resultaten van het onderzoek, moesten meerdere visualisaties gemaakt worden van hoe Brugge er zou uitzien zonder deze regels. Hiervoor werd natuurlijk eerst gekeken worden naar de mogelijkheden omtrent software en op welke manier deze nieuwe stad kon afgebeeld worden. Al snel is de beslissing genomen om zelf 3D modellen te ontwerpen en ook bestaande gebouwen te modelleren. In eerste instantie zou dit gebruikt worden om een virtuele omgeving te maken waarin men kon rondwandelen, enerzijds in VR, anderzijds op computers, tablets en smartphones. Jammer genoeg was deze opzet niet haalbaar door de beperkte tijd en de restricties omtrent software. Een volledig digitaal Brugge kon niet gerealiseerd worden. Daarom is gekozen om enkele oogpunten in 3D uit te werken en 2D beelden te maken, gecombineerd met foto’s van de werkelijke toestand.

Er werd beslist om beelden te maken van de Vismarkt, De Dijver en het Huidenvettersplein, gelegen tussen de eerste twee. Een voorwaarde van dhr. Deschaumes was om panden met de typische trapgevel niet te vervangen. Dit is een kenmerk dat typisch is voor Brugge en ook zo blijft, ongeacht welke keuzes in het verleden zouden gemaakt zijn.

Op de Vismarkt is het straatbeeld aangepast door enkele bestaande gebouwen te vervangen met nieuwe in een andere architectuurstijl. Door het gebruik van andere kleuren en materialen, platte daken in plaats van hellende daken en meerdere elementen die uitsteken op openbaar domein, wordt getoond hoe Brugge kon geëvolueerd zijn. De toevoeging van een glazen overkapping, iets waarover vandaag een discussie in Brugge bestaat, maakt het beeld compleet. Het tweede beeld op de Vismarkt is op de markt zelf. Hier is vooral de beleving veranderd en is een kaal plein getransformeerd naar een plaats waar mensen van alle leeftijden kunnen samenkomen.

Het Huidenvettersplein krijgt ook met nieuwe architectuurstijlen te maken. Maar ook het gebruik van 3D reclameborden komt hier aan bod en toont aan dat kleine veranderingen hun impact op het straatbeeld kunnen hebben.

Voor de Dijver zijn ook twee beelden gemaakt. Het eerste beeld is aan het water. Hier zie je twee grote veranderingen. Op het water is een drijvend terras toegevoegd. Op de brug is een tram te zien, iets dat al jaren niet meer te zien is, maar in deze fictieve wereld is gebleven. Ook het herinvoeren van de tram in Brugge is een discussie die in werkelijkheid wordt gevoerd. Op het laatste beeld is een voorbeeld van façadisme te zien. Bij deze stijl wordt de gevel van een pand bewaard, maar wordt de rest gesloopt en vervangen door een totaal nieuw concept. In werkelijkheid is dit gebeurd, maar was het nieuwe gebouw geen drastische verandering voor het uitzicht van de stad. In de visualisatie is dit anders aangepakt door gebruik te maken van een glazen gebouw. En door ook de gevel een nieuwe kleur te geven, wordt aangetoond dat zelfs een één pand veranderen een impact kan hebben.

Alhoewel sommige beelden aantrekkelijk en haalbaar zijn, zoals het drijvend terras, zijn de veranderingen meestal negatief. In andere steden kan men dit eventueel doen, maar als dit in Brugge zou ingevoerd zijn, dan was de stad het karakter waar het wereldwijd voor bekend staat, kwijt. Er zou een onsamenhangend geheel kunnen ontstaan en zonder beperkingen zou de stad overspoeld kunnen worden door reclameborden en neonverlichting. Toeristen zouden wegblijven, Brugge was misschien nooit werelderfgoed geworden of zou pas veel later de titel van culturele hoofdstad van Europa gekregen hebben. De stedenbouwkundige regels hebben dus wel degelijk hun nut. En alhoewel de beelden in deze bachelorproef beperkt zijn, is dit iets wat de stad Brugge kan gebruiken. Het kan eventueel verder uitgewerkt worden tot een volledige stad in 3D waar toeristen en inwoners kunnen ervaren wat het verschil is tussen de werkelijkheid en de alternatieve stad en wat het nut van de strenge regels is.