Spelen... een ontspannende uitdaging

Tine De Coninck
Persbericht

Wanneer spelen niet vanzelfsprekend is

In de kleuterklas zit een jongen van vijf, te staren naar het rode autootje op de grond. Hij kijkt ernaar, raakt het voorzichtig aan, proeft even met zijn tong en duwt het van hem weg. Wat verder in de klas zit een andere jongen, even oud, die zoals alle dagen van de week de treinsporen op dezelfde manier legt waarop zijn trein meerdere toertjes kan blijven rijden. Aan de tafel zit nog een jongen van dezelfde leeftijd alle dieren op een rijtje te zetten. Hij begint te roepen en de armen van de juf weg te duwen als ze wat dierengeluiden nabootst of probeert mee te spelen met hem.

Deze kinderen hebben nood aan en recht op een goede doordachte begeleiding.

In dit werkstuk gaat het over spelen, de spelontwikkeling en de begeleiding van jonge kinderen in hun spel. Niet bij iedereen verloopt dit even vlot, zeker niet bij kinderen met een verstandelijke beperking en/of autisme. Deze kinderen hebben nood aan en recht op een goede doordachte begeleiding, want spelen is o zo belangrijk om de wereld te ontdekken.

 

Spelen, belangrijk?

Dankzij spelen kan een kind de wereld leren kennen en ontdekken, leert het zichzelf beter kennen en begrijpen en leert het zich aanpassen aan de – voor hen soms nog vrij nieuwe – omgeving. Ook op alle andere ontwikkelgebieden zet het kind stappen vooruit dankzij spel.

 

Beeld je eens in: Je bent een kleuter en je krijgt allerlei poppen, inclusief attributen. Je kan volop experimenteren, de poppen verzorgen, hen eten geven… Je leert de baby op de eerste plaats zetten en je eigen behoeftes aan de kant te zetten. Je leert kinderkleertjes aandoen, het baby’tje vasthouden tijdens het geven van een flesje… Je leert dat anderen inbreng kunnen en mogen hebben in het spel, dat het spel verrijkt kan worden door nieuwe ideeën. Je leert nieuwe woorden gebruiken en leert de waarde van het samen spelen kennen. Zoveel aspecten in zo’n klein spel. Zoveel verwondering en trots van een kind bij het ontdekken van een nieuwe wereld tijdens het spelen. Wat is er dan ook nog leuker voor een kleuter als hij/zij een babybroertje of –zusje krijgt, waar hij alle zaken die hij leerde tijdens het spel, kan toepassen in de echte wereld. En dit is dan nog maar één van de vele voorbeelden die kunnen gegeven worden waarom spelen zo belangrijk is in het leven van een kind.

 

HELP! Het spelen verloopt niet zo vlot…

Zoals in alle ontwikkelingen verloopt ook de spelontwikkeling in verschillende fasen. Bij kinderen met een beperking verloopt dit echter niet altijd vlot en is er nood aan extra hulp  of begeleiding. Bij heel jonge kinderen of kinderen die op een zeer laag niveau functioneren, kunnen de methodes Speltraining of Spelbegeleiding hierbij een hulpmiddel zijn. Bij beide methodieken is er een doordachte en systematisch opgebouwde werkwijze. Er wordt rekening gehouden met een aantal principes en technieken, waardoor het kind stap voor stap de trucjes van het spelen leert kennen en toepassen.

 

image-20191005160704-3image-20191005160704-4

 

Wanneer die ene jongen van vijf nu niet meer de hele tijd zit te staren naar of proeven van het rode autootje, maar ermee op de automat rijdt, weet je dat er een stapje vooruit werd gezet. Wanneer de andere jongen enkele poppetjes in zijn trein zet en ook al eens een andere speelgoedbak durft kiezen, weet je dat hij zelf een vooruitgang heeft gemaakt en dat de spelbegeleiding zijn nut heeft bewezen. Wanneer de jongen aan de tafel meegaat in de spelideeën van de juf en een groot dierenpark maakt, inclusief de dierengeluiden, weet je dat er al heel wat stappen werden gezet en dat er nog veel mogelijkheden zijn om hierop voort te bouwen en door te zetten naar andere situaties en momenten.  

Elk kind verdient het om volop te spelen en te leren. Hierbij als leerkracht een verschil kunnen maken, is een voorrecht en een kans om met beide handen te grijpen!

 

Ga jij de uitdaging aan?

Zowel voor het kind als voor de leerkracht/begeleider is dit een hele uitdaging. Het kind zet stappen in zijn ontwikkeling, leert allerlei nieuwe zaken bij die telkens een stapje verder staan dan wat hij al kon. Voor de leerkracht is het een uitdaging om voldoende geduld, vertrouwen en tijd te hebben om hieraan tegemoet te komen. Elk kind verdient het om volop te spelen en te leren. Hierbij als leerkracht een verschil kunnen maken, is een voorrecht en een kans om met beide handen te grijpen. Als je als leerkracht na een proces met veel ups en downs wat vooruitgang opmerkt en dankzij de spelmethodes een goede band kan opbouwen met het kind, is de voldoening en fierheid zo groot dat je aangemoedigd wordt om hier verder mee aan de slag te gaan.

 

 

Bibliografie
  • [1] Blokhuis, A. & Van der Poel, L. (2008). Wat je speelt ben je zelf: over spel en spelbegeleiding en specifieke aandacht voor mensen met een verstandelijke beperking. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
  • [2] Observatie Zonnehart Aartrijke (school type 2), op 5 februari 2019.
  • [3] Christel Brackman (2 januari 2019), kleuterjuf Zonnehart Aartrijke, school type 2
  • [4] Eijgenraam, L. (2018). Spel, spelen en speelgoed; voor kinderen van 0 tot 18 jaar. Zeist: Christofoor.
  • [5] De Clercq, H., Vandevoordt, K. & Verbeeck, I. (2014). Kleuterhoekenboek. Milieuverrijking voor 2,5- tot 6-jarigen (pp. 10-17). Antwerpen: Plantyn.
  • [6] Singer, E. (2014). Verhogen van de spelbetrokkenheid. De wereld van het jonge kind, 42(3), 4-7.
  • [7] Beets Kessens, A. (2013). Investeren in spel en spelen. De wereld van het jonge kind, 40(9), 4-7.
  • [8] Sagasser, I. (2012). Spelen, leren en ontdekken. De wereld van het jonge kind, 40(1), 10-13.
  • [9] Veulemans, L. (2015). Spelbetrokkenheid bij peuters en kleuters verhogen: hoe doet de juf dat? Kleutergewijs. Geraadpleegd op 2 januari 2019, op http://www.kleutergewijs-wordpress.com.
  • [10] Van Amelsvoort, H. & Bolhuis, N. (2013). Spelend ontwikkelen. Spelmogelijkheden en vormen van spelagogische begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. Assen: Uitgeverij Koninklijke van Gorcum BV.
  • [11] Laevers, F., Jackers, I., Menu, E. & Moons, J. (2014). Ervaringsgericht werken met kleuters in het basisonderwijs (pp. 24-32). Averbode: CEGO Publishers.
  • [12] Net iets anders (2013). Speltraining. Geraadpleegd op 3 februari 2019, op http://www.net-iets-anders.nl/speltraining.html
  • [13] Speltraining. (2019). Geraadpleegd op 3 februari 2019, op https://kijkopspel.nl/spelagogiek/speltraining.html
  • [14] W.A. van Lieflandschool. (s.d.). Speltraining bij kinderen met een autistische spectrum stoornis. Geraadpleegd op 3 februari 2019, op http://landelijknetwerkautisme.nl/speltraining-bij-kinderen-met-een-aut…
  • [15] Hellendoorn, J. & van Berckelaer-Onnes, I. (1998). Speciaal spel voor speciale kinderen. Geraadpleegd op 3 februari 2019, op https://books.google.be/books?id=9a6aqlBN_MEC&pg=PA8&lpg=PA8&dq=literat…
  • [16] Maesen, J. (2018). Planmatig en handelingsgericht werken. Niet gepubliceerde cursus. Kortrijk: VIVES.
  • [17] LAEVERS Ferre (red.), De Leuvense Betrokkenheidsschaal voor Kleuters LBS-K nr.1, CEGO, Leuven (s.a.)
  • [18] Lerarenopleiding Thomas More Mechelen. (2016). Signalen van betrokkenheid. Geraadpleegd op 17 februari 2019, op http://eerstehulpvoorstarters.weebly.com/signalen.html
  • Afbeelding 1. Onderwijs met LEV. (2018). Spel… hoe begeleid je het? [Afbeelding]. Geraadpleegd op 22 april 2019, op https://onderwijsmetlev.nl/nieuw/voor-en-vroegschoolse-educatie-vve/tra…
  • Afbeelding 2. Spelpraktijk Spelenderwijs. (2019). Spelbegeleiding. [Afbeelding]. Geraadpleegd op 22 april 2019, op http://www.spelpraktijkspelenderwijs.nl/spelbegeleiding/
Universiteit of Hogeschool
Bachelor-na-bachelor in het onderwijs: buitengewoon onderwijs
Publicatiejaar
2019
Promotor(en)
Katrien Van den Berghe
Kernwoorden
Share this on: