Praatgroepen en plezierreisjes: De vrouwenhuizen van Brussel en Amsterdam in vergelijkend perspectief (1972-1982)

Els Vochten
Persbericht

#MeToo, of hoe we de seventies alweer vergeten zijn

Wie de afgelopen maanden tijd doorbracht op sociale media kon er onmogelijk naast kijken: #MeToo is trending. Minder dan vierentwintig uur na het verschijnen van de eerste #MeToo-tweet maakten 4,7 miljoen mensen gebruik van de hashtag om hun ongenoegen over seksuele intimidatie te uiten. Bij de uitreiking van Golden Globes van dit jaar verscheen Oprah Winfrey, gekleed in symbolisch zwart, op het podium en gaf een speech die de wereld rondging. “Te lang werden vrouwen niet gehoord of geloofd als ze de waarheid durfden spreken over de macht van mannen. Maar hun tijd is gekomen,” verkondigde Oprah. Intussen traden honderden bekende en minder bekende vrouwen haar bij. De #MeToo-beweging ging wereldwijd over de tongen.

 

Sisterhood is global: een wereldwijde roep om vrijheid

De vrouwenbeweging is geen nieuw fenomeen. Van de negentiende-eeuwse vrouwen die opkwamen voor hun stemrecht tot actrice Emma Watson en Pakistaans vrouwenrechtenactiviste Malala Yousafzai: voor gendergelijkheid wordt wereldwijd gestreden. In 2018 grijpen die activistes digitale media aan om hun boodschap te verspreiden, maar al in de analoge jaren zeventig lieten mondige vrouwen van zich horen. Hun protest begon bij de Miss America verkiezing van 1969. Tweehonderd feministes verzamelden zich om de bevrijding van de vrouw uit haar ondergeschikte rol te eisen. Alles wat hen herinnerde aan de onderdrukking van hun sekse gooiden ze in een freedom trash can, een vuilbak van de vrijheid. Beha’s en korsetten, maar ook valse wimpers en make-up moesten er aan geloven. De vrouwelijke opstandigheid verspreidde zich razendsnel van continent tot continent. De slogan “sisterhood is global” resoneerde over de landsgrenzen heen.

Ook in Europa schoten vrouwenorganisaties als paddenstoelen uit de grond. In 1971 vond in Nederland de eerste nationale vrouwendag plaats. Enkele Belgische feministes namen deel aan de bijeenkomst. Die ervaring beviel hen blijkbaar goed, want de Belgische koepelorganisatie voor activistische vrouwengroepen trok later datzelfde jaar met de bus naar de Vrouwendag in Parijs. Geïnspireerd door hun zuiderburen besloten de Belgische vrouwen op 11 november het jaar erop zelf een Vrouwendag te organiseren. De organisatrices kozen voor 11 november naar analogie met de herdachte onbekende soldaten van de Eerste Wereldoorlog. Op dezelfde manier wilden zij de onzichtbare vrouwen in de verf zetten. Meer dan tienduizend mensen zakten naar Brussel af om elkaar te ontmoeten en te spreken over de positie van de vrouw in de maatschappij. Internationale spreeksters betraden het podium.

Logo voor de Brusselse vrouwendag van 1972

Vrouwenhuizen: de sociale media van de seventies

Vanuit die vrouwendag en het gevoel dat er nood was aan een platform waar er elke dag ruimte zou zijn om over vrouwenrechten te spreken, ontstond in 1974 het Maison des Femmes op de Middaglijnstraat in Brussel. Eén jaar eerder hadden de Amsterdamse feministes een gelijkaardig project op poten gezet. Op de Herengracht 95 kraakten ze een huis waarin ze het Vrouwenhuis onderbrachten. Waar vandaag Twitter, Facebook en Instagram de media vormen voor de verspreiding van feministische ideeën, namen de vrouwenhuizen die rol in de seventies op zich. Enerzijds boden de huizen de ruimte aan vrouwen om zich te verzamelen in praatgroepen en met elkaar te spreken over hun ervaringen als vrouw. Anderzijds voorzagen ze praktische hulp bij kinderopvang, medische problemen en zelfs abortus, een praktijk die op dat moment nog illegaal was. De boodschap van de feministes bleef echter niet binnen de vier muren van hun huis. Zowel het Brusselse Maison des Femmes als het Amsterdamse Vrouwenhuis gaven een tijdschrift uit waarin ze beschreven hoe de wereld moest veranderen om een aangename plek voor zowel man als vrouw te worden. Vrouwenhuis Amsterdam 1970

De idealen van de vrouwenactivistes uit de jaren zeventig verschilden amper van de thema’s die klokkenluidsters allerhande vandaag aanhalen. In 1976 kopte de Amsterdamse Vrouwenkrant: “Verkrachting: het wordt tijd dat we kwaad worden”. Het novembernummer van het blad bevroeg waarom vrouwen doorheen de eeuwen verkracht werden en, nog belangrijker, waarom ze daar nu pas over durfden te spreken. Het blad bundelde getuigenissen van vrouwen die op verschillende leeftijden en in verschillende situaties slachtoffer waren geworden van seksueel geweld. Bovendien klaagden de auteurs een cultuur aan waarin vrouwen geen “nee” durfden zeggen. Vrouwen werden volgens hen geacht mannen te behagen en aantrekkelijk te zijn. Bij wijze van oplossing besloten een aantal vrouwengroepen dan maar cursussen zelfverdediging voor hun leden aan te bieden.Protest tegen seksueel geweld bij het Amsterdamse Vrouwenhuis

De feministes van de seventies richtten hun pijlen ook op de vrouwelijke seksualiteit. Heteroseksuele relaties werden in bepaalde milieus aanzien als heulen met de vijand. Een lesbische levensstijl vormde voor die groep vrouwen het toppunt van autonomie en bevrijding van het mannelijke juk. Binnen de vrouwenhuizen ontwikkelde zich een subcultuur van homoseksuele vrouwen die zich kleedden als mannen en hun geaardheid omschreven als een politieke keuze. Maatschappelijk werden relaties onder vrouwen echter niet zo gemakkelijk geaccepteerd. De keuze van de vrouwenhuizen om zich open te stellen was voor hen dan ook een “teken van zusterschap in een verdeelde maatschappij”.

Tenslotte zijn ook de instagrammeisjes die #bodypositivity propageren geen nieuw fenomeen. Hoewel de BH-verbrandende feministes een fabeltje zijn – geen enkele BH ging ooit in vlammen op bij de acties van de jaren zeventig – lieten de activistes zich niet onbetuigd. In 1971 infiltreerde een Brusselse feministe in de Miss België verkiezing. Tijdens de finale sprongen twee van haar medestandsters het podium op en scandeerden “Halt aan de uitbuiting van de vrouw!” terwijl ze flyers rondstrooiden over het publiek. En dat allemaal live op nationale televisie.

 

Een vergeten erfenis?

Toch lijken die acties veertig jaar later in de vergetelheid geraakt. Die neiging tot vergeten is een tendens die de feministische beweging kenmerkt. Ook de vrouwen van de jaren zeventig vergaten de feministes die in de negentiende eeuw op de barricades stonden en gelijke rechten en waardig onderwijs voor meisjes eisten. Hetzelfde lot lijkt nu ook de vrouwenhuizen en andere actiegroepen uit dezelfde periode beschoren. Toch valt de kracht van het verleden niet te onderschatten, of zoals Australisch activiste en schrijfster Dale Spender het verwoordde: “Great strength and great joy can be derived from the knowledge that many women felt much the same about male power as many women do today.”

Woman’s march in Dallas op 21 januari 2017

 

Bibliografie

 

  1. Bronnen 

 

Feministische tijdschriften

 

Bulletin de la Maison des Femmes, 1975-1982.

 

Questions Féministes, 1978.

‘Rencontres internationales et « coordination » nationale : d'un 8 mars à Vautre (1977-1978)’, Questions Féministes (februari 1978), 91-101.

 

Vrouwenkrant, 1972-1982.

 

Feministische literatuur

 

DE BEAUVOIR,  S., Le deuxième sexe, Parijs, 1949.

 

DENIS, M., Dis Marie, c’était comment rue du méridien 79?, Brussel 1980.

 

FRIEDAN, B. , The Feminine Mystique, New York, 1963.

 

WOOLF, V., Three Guineas, Londen, 1938.

 

Pamfletten en essays

 

DRUCKER, W., Een woordje aan de vrouwen van Nederland, s.l., 1892.

 

SMIT, J., “Het onbehagen bij de vrouw”, De Gids, 9 (1967), 267-281.

 

SOLANAS, V., The SCUM manifesto, uitgegeven in eigen beheer, 1967.

 

WEST, R., ‘Mr Chesterton in Hysterics. A Study in Prejudice.’, The Clarion (14 november 1913).

 

Beeldmateriaal

 

BUS, V., Vrouwen in Chili, poster, s.d., (LEIDEN, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, IISG BG D10/124). 

 

 

  1. Secundaire literatuur

 

AERTS, M., en EVERARD, M., ‘Forgotten Intersections.Wilhelmina Drucker, Early Feminism and the Dutch-Belgian Connection’, Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis, 77 (1999), 440-472.

 

AGERBEEK, M., ‘Dinosaurussen van de tweede feministische golf’, Trouw (2 oktober 2001). Online via: https://www.trouw.nl/home/dinosaurussen-van-de-tweede-feministische-gol…

 

ALLEN, A.T., Feminism and Motherhood in Western Europe, 1890-1970, New York, 2005.

 

ASSUMANI, Z., ‘Nadine Plateau, féministe de la rencontre’, Axelle Magazine (januari/februari 2018), 60-62.

 

BAETEN, N.,Vrouwen, verenigt u! Een vergelijkend onderzoek naar de rol van het marxisme en het feminisme in de tijdschriften Schoppenvrouw en Mulheres (1980-1990), onuitgegeven masterproef, Katholieke Universiteit Leuven, departement geschiedenis, 2017.

 

BEERENDS, H., Weg met Pinochet. Een kwart eeuw solidariteit met Chili, Amsterdam, 1998.

 

BEYEN, M. en DESTATTE, P., ‘Een ander land, 1970 tot vandaag’, V. DUJARDIN e.a., Nieuwe geschiedenis van België, vol III, 1537-1948.

 

BEYERS,  L., ‘The board members of the ICW. A network of feminine elites’, E. GUBIN en L. VAN MOLLE (red.), Women changing the world. A history of the International Council of Women, Brussel, 2005.

 

BRAIDOTTI, K., ‘The exile, the nomad, and the migrant. Reflections on International Feminism’, Women’s Studies International Forum, 15 (1992), 7-10.

 

BUETTNER, E., Europe After Empire, Decolonization, Society and Culture, Cambridge, 2016.

 

BURKE, P., Wat is cultuurgeschiedenis?, Utrecht, 2007.

 

CARLIER, J., ‘Entangled Feminisms. Rethinking the History of the Belgian Movement for Women’s Rights Through Transnational Intersections’, Revue belge de philologie et d’histoire, 2012 (90), 1339-1351.

 

CHRISTIAENS, K., ‘Belgium: The Chilean Factor and the Changing Dimensions of Solidarity Activism’, K. CHRISTIAENS, M. RODRIGUEZ GARCIA en I. GODDEERIS (red.), European Solidarity with Chile (1970s-1980s), Brussel, 2014.

 

 

CHRISTIAENS, K., ‘States Going Transnational. Transnational State Civilian Networks and Socialist Cuba and Sandinista Nicaragua Solidarity Movements in Belgium (1960s-1980s)’, Revue belge de Philologie et d’Histoire, 89 (2011), 1277-1305.

 

CHRISTIAENS, K., ‘Voorbij de 1968-historiografie? Nieuwe perspectieven op internationale solidariteitsbewegingen tijdens de Koude Oorlog. Kritische reflecties en commentaren vanuit België’, Tijdschrift voor geschiedenis, 128 (2015), 377-406.

 

CHRISTIAENS, K., Orchestrating Solidarity, Third World Agency, Transnational Networks & The Belgian Mobilization for Vietnam and Latin America 1960s-1980s, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, Katholieken Universiteit Leuven, departement Moderniteit en Samenleving 1800-2000, 2013.

 

COSTERA MEIJER, I., Het persoonlijke wordt politiek : feministische bewustwording in Nederland 1965-1980, Amsterdam, 1996.

DE HAAN, F. e.a. ‘Introduction’, F. DE HAAN e.a. red., Women’s Activism, Glabal Perspectives from the 1890s to the Present, New York, 2013, 1-9.

 

DE KIEVID, J. , ‘Posters of the Dutch solidarity movement with Chile (1972-1990)’, European Review of Latin American and Caribbean Studies/ Revista Europea de Estudios Latinoamericanos y del Caribe,95 (2013), 109-113.

 

DE PAUW, L.,  Middenklasse dames in een mantelpakkenclub? De Pluralistische Actiegroep voor Gelijke Rechten van Man en Vrouw: een geschiedenis van PAG als beweging en als speler in de “tweede feministische golf”, onuitgegeven masterproef, Universiteit Gent, departement geschiedenis, 2009.

 

DE RIDDER, K. De Vlaamse vrouwenhuizen tussen 1974 en 1994, ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, departement Geschiedenis, 1994.

 

DE WOLF, P.,  ‘Male feminism: men’s participation in women’s emancipation movements and debates. Case studies from Belgium and France (1967–1984)’, European Review of History, 22 (2014), 77-100.

 

DEMETSENAERE, M., ‘Veel geschiedenis, weinig geheugen? Over de belangstelling van Belgische contemporanisten voor de geschiedenis van feminisme en vrouwenbeweging sinds de jaren zeventig’, G. VANTHEMSCHE en M. DEMETSENAERE red., De tuin van Heden: 30 jaar wetenschappelijk onderzoek over de hedendaagse Belgische samenleving, Brussel, 2007.

 

DENIS, M. en VAN ROKEGHEM, S., Le féminisme est dans la rue (Belgique 1970-1975), Brussel, 1992.

 

DEVELTERE, P., ‘De derdewereldbeweging: een nieuwe sociale beweging en een netwerkbeweging.’, Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 3 (2004), 421-443.

 

DIQUINZIO, P., The impossibility of motherhood: feminism, individualism, and the problem of mothering, New York, 1999.

 

DUBOIS, E.C. en OLIVIERO, K., ‘Circling the globe: International feminism reconsidered, 1920 to 1975’, Women’s Studies International Forum, 32 (2009), 1-3.

 

DUITS, L., Dolle mythes: Een frisse factcheck van feminisme toen en nu, Amsterdam, 2017.

 

EVANS, J., Feminist theory today: an introduction to second-wave feminism, Londen, 1995.

 

FERREE, M.M., ‘Globalization and Feminism. Opportunities and Obstacles for Activism in the Global Arena’, A.M TRIPP en M.M. FERREE (red.), Global Feminism: Transnational Women’s Activism, Organizing, and Human Rights, New York, 2006, 3-24.

 

FLOUR, E., ‘Survey of a century and a half of history’, E. GUBIN en L. VAN MOLLE (red.), Women changing the world. A history of the International Council of Women, Brussel, 2005.

 

FOX, M., ‘Mary Daly, a Leader in Feminist Theology, Dies at 81 ‘, The New York Times (6 januari 2010). Online via: https://www.nytimes.com/2010/01/07/education/07daly.html?hpw.

 

GENZ, S., Post-feminities in Popular Culture, New York, 2009.

 

GUBIN, E. ‘Du politique au politique. Parcours du féminisme belge (1830-1914)’, Revue belge de philologie et d’histoire, 77 (1999), 370-382.

 

GUBIN, E. en VAN MOLLE, L., Vrouw en politiek in België, Tielt, 1998.

 

HANNAM, J., Feminism, London, 2012.

 

HELLEMANS, S. en HOOGHE, M., ‘Veel volk, niet zo veel macht. Nieuwe sociale bewegingen en de transformatie van de Belgische politiek’, S. HELLEMANS en M. HOOGHE (red.), Van ‘Mei 68’ tot 'Hand in Hand'. Nieuwe sociale bewegingen in België 1965-1995, 9-29.

 

HELLINCK, B., Een halve eeuw (in) beweging: een kroniek van de Vlaamse holebibeweging, Gent, 2002. 

 

HIERLIHY, D., Amsterdam's women's centres : a study of community based organizations for women, Amsterdam, 1990.

 

HOOGHE, M., ‘De vrouwenbeweging, de lange mars door de instellingen’, , S. HELLEMANS en M. HOOGHE (red.), Van ‘Mei 68’ tot 'Hand in Hand'. Nieuwe sociale bewegingen in België 1965-1995, 89-109.

 

HOOGHE, M., ‘De organisatiestructuur van de Vlaamse vrouwenbeweging. Autonomie en integratie in een gesloten politieke cultuur’, Sociologische Gids, 41 (1994), 144-161.

 

HOOGHE, M., ‘Het ondergrondse feminisme. De Vlaamse vrouwenbeweging 1972-1992’, De Nieuwe Maand, 36 (1993), 14-25.

 

JANSSEN, K., Een muze op Lesbos, een geschiedenis van Atthis en haar relatie met de holebi- en vrouwenbeweging, onuitgegeven masterproef, Katholieke Universiteit Leuven, departement geschiedenis, 2014.

 

JENSON, J., ‘Struggling for Identity: The Women’s Movement and the State in Western Europe,’ J. LOVENDUSKI (red.), Feminism and Politics, vol. I, Aldershot, 2000, 477-490.

 

JOHNSTON, J., ‘Was Lesbian Separatism Inevitable?’, The Gay & Lesbian Review (maart-april 2006). Online via: https://web.archive.org/web/20070813001841/http://glreview.com/issues/1….

 

KAAL, H., ‘Appealing to the Female Vote: Dutch political parties and the approach of women voters in general election campaigns, c.1922–1980’, Women’s History Review, 24 (2015), 776-808.

 

MACKAY, F., Radical feminism: feminist activism in movement, Basingstoke, 2015.

 

MANSBRIDGE, J., ‘Feminism and Democracy’, Feminism and Politics, A. PHILLIPS (red.), Oxford, 1998, 142-160.

 

MARTEL, F., The Pink and the Black: Homosexuals in France Since 1968, Stanford, 1999.

MOGHADAM, V.M., ‘Transnational Feminist Activism and Movement Building’, R. BAKSH en W. HARCOURT, The Oxford Handbook of Transnational Feminist Movements, (online via: http://www.oxfordhandbooks.com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/view/10.109…). Geraadpleegd op 18 april 2018.

 

MOHANTY, C., ‘Under Western Eyes: Feminist Scholarship and Colonial Discourses’, Feminist Review, 61 (1988), 61-88.

 

MOLONY B. en NELSON J., Women's activism and "second wave" feminism: transnational histories, Londen, 2007.

 

OFFEN, K., European Feminisms 1700-1950. A Political History, Stanford, 2000.

 

OKIN, S.M., ‘Gender, the Public, and the Private’, Feminism and Politics, A. PHILLIPS (red.), Oxford, 1998, 116-141.

 

PHILLIPS, A., ‘Introduction’, Feminism and Politics, A. PHILLIPS (red.), Oxford, 1998, 1-22. 

 

PRONK, I., ‘Uitgesproken vrouwen. Vrouwenpraatgroepen in Nederland 1970-1980’, Tijdschrift voor Genderstudies, 9 (2006), 26-36.

 

ROGGEBAND, C. en VERLOO, M., ‘Global Sisterhood and Political Change: the Unhappy ‘Marriage’ of Women’s Movements and Nation States’, R.H LIESHOUT, G. LOCK en K. VAN KERSBERGEN (red.), Expansion and Fragmentation. Internationalization, Political Change and the Transformation of the Nation State, Amsterdam, 1999.

 

ROMEYNS, A., Het feministische geheugen. Onderzoek naar de omgang met het verleden in de tweede feministische golf (1970-1990), onuitgegeven masterproef, Katholieke Universiteit Leuven, departement geschiedenis, 2012.

 

RUPP, L., ‘Constructing Internationalism: The Case of Transnational Women's Organizations, 1888-1945’, The American Historical Review, 99 (1994), 1571-1600.

 

RUPP, L., Worlds of Women, The Making of an International Women’s Movement, Princeton 1997.

 

SCHWARZMANTEL, J., Ideology and Politics, Londen, 2008.

 

TRIEST, M., Wat zoudt gij zonder 't vrouwvolk zijn? een geschiedenis van het feminisme in België, Antwerpen, 2018.

 

TROMMELANS, W., Vlaanderen vrijt! 50 jaar seks in Vlaanderen, Leuven, 2006.

 

UMANKSY, L., Motherhood Reconceived: Feminism and the Legacies of the Sixties, New York, 1996.

 

VAN DE LOO, V., De vrouw beslist: de tweede feministische golf in Nederland, Amsterdam, 2005.

 

VAN DE POEL, J., ‘Solidarity without Borders? The Flemish Third World Solidarity Movement and Transnational Coalitions’, Revue belge de Philologie et d’Histoire, 89 (2011), 1381-1403.

 

VAN DE VELDE, H., Vrouwen van de partij : de integratie van vrouwen in politieke partijen in Nederland (1919-1990), Leiden, 1994.

 

VAN MECHELEN, R., De meerderheid een minderheid : de vrouwenbeweging in Vlaanderen : feiten, herinneringen en bedenkingen omtrent de tweede golf, Leuven, 1996.

 

VAN MOLLE, L., ‘De nieuwe vrouwenbeweging in Vlaanderen, een andere lezing’, Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, 34 (2004), 359-397.

 

VAN PARIJS, P., ‘Why did Brussels become the capital of Europe? Because Belgium starts with letter B!’, The Brussels Times (7 september 2014).

 

VERBIJ, A., Tien rode jaren: links radicalisme in Nederland, 1970-1980, Amsterdam, 2010.

 

WIKANDER, U., ‘International Women’s Congresses, 1878-1914: The Controversy over Equality and Special Labour Legislation’, M. EDWARDS e.a., Rethinking Change. Current Swedish Feminist Research, Uppsala, 1992, 11-36.

 

YOUNG, B., ‘Globalization and Gender: a European Perspective’, R. BECKER-SCHMIDT, Gender and Work in Transition, Wiesbaden, 2002, 49-82.

 

  1. Digitale informatie

 

Alpha History, ‘Northern Ireland Peace Movements’, 2017 (https://alphahistory.com/northernireland/northern-ireland-peace-movemen…). Geraadpleegd op 16 juni 2018.

 

Amazone, ‘Assocation 29 rue Blanche. Mouvements de Femmes’, 2002  (http://db.amazone.be/euwedin/nl/1002873). Geraadpleegd op 7 augustus 2018.

 

Atria, ‘Geschiedenis’ (https://www.atria.nl/nl/over-atria/geschiedenis).
Geraadpleegd op 4 augustus 2018.

 

Atria Vrouwenthesaurus, ‘feminisme’ (https://www.atria.nl/search/collectie/thes/bekijk/459). Geraadpleegd op 27 juni 2018.

 

BAEHR, A.R., Stanford Encyclopedia of Philosophy, ‘Liberal Feminism’ (https://plato.stanford.edu/entries/feminism-liberal). Geraadpleegd op 19 juni 2018.

 

BRAUN, M., Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland, ‘Lensing, Wilhelmina Elisabeth’, 2017 (http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Lensing). Geraadpleegd op 11 april 2018. 

 

COC Nederland, ‘Over ons’ (http://www.coc.nl/over-ons). Geraadpleegd op 18 juli 2018.

Encyclopaedia Britannica, ‘Betty Friedan’ (https://www.britannica.com/biography/Betty-Friedan). Geraadpleegd op 19 juni 2018.

 

GIANOULIS, T., Encyclopedia of gay, lesbian, bisexual, transgender & queer culture ‘Mary Daly’ (https://web.archive.org/web/20071030100005/http://www.glbtq.com/social-…). Geraadpleegd op 26 juni 2018.

 

GULMANS, M. en VAN DEN BORN, K., Andere Tijden, ‘abortus’, 2007 (https://anderetijden.nl/aflevering/356/Abortus). Geraadpleegd op 17 juli 2018.

 

Overheid.nl, ‘Wet afbreking zwangerschap’, 2018 (http://wetten.overheid.nl/BWBR0003396/2018-08-01). Geraadpleegd op 9 augustus 2018.

 

Oxford Dictionary, ‘feminism’ (https://en.oxforddictionaries.com/definition/feminism). Geraadpleegd op 18 juni 2018.

 

POSTHUMUS, W.H., Biografisch Woordenboek van Nederland ‘JACOBS, Aletta Henriëtte (1854-1929)’, 2013 (http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/jacobs). Geraadpleegd op 11 april 2018.

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Abortusstrijd’, 2018 (https://rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-de-vr…). Geraadpleegd op 17 juli 2018.

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Christelijk feminisme’, 2013 (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-d…). Geraadpleegd op 9 april 2018. 

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Fem-Soc beweging’, 2013 (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-d…). Geraadpleegd op 12 april 2018.

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Het persoonlijke is politiek: de tweede helft van de jaren zeventig’, 2013 (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-d…). Geraadpleegd op 2 mei 2018. 

 

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Socialistisch feminisme’, 2013 (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-d…). Geraadpleegd op 9 april 2018. 

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Vrouwenhuizen’ (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/thematische-geschiedenis-van-d…). Geraadpleegd op 20 maart 2018.

 

RoSa kenniscentrum voor gender en feminisme, ‘Wilhelmina Drucker, feministe van het eerste uur’, 2013 (https://www.rosavzw.be/site/het-geheugen/portretten-van-inspirerende-vr…). Geraadpleegd op 11 april 2018.

 

Sophia. Belgisch netwerk voor genderstudies, ‘wie zijn we’ (http://www.sophia.be/index.php/nl/pages/view/1170). Geraadpleegd op 4  augustus 2018.

 

STEFON, M., Encyclopaedia Britannica, ‘Mary Daly’ (https://www.britannica.com/biography/Mary-Daly). Geraadpleegd op 26 juni 2018.

 

VALK, A.M., Encyclopaedia Britannica, ‘Lesbian feminism’ (https://www.britannica.com/topic/lesbian-feminism). Geraadpleegd op 27 juni 2018.

 

Van Dale, ‘feminisme’ (https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/feminism…). Geraadpleegd op 18 juni 2018.

 

Women in World History: A Biographical Encyclopedia, ‘Auclert, Hubertine (1848-1914)’, 2002 (https://www.encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-a…). Geraadpleegd op 27 juni 2018.

 

Women’s International League for Peace & Freedom, 2014 (www.wilpf.org). Geraadpleegd op 10 mei 2018.

 

 

Universiteit of Hogeschool
Master in de geschiedenis
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Kaat Wils
Kernwoorden
Share this on: