Perioperative rehabilitation in patients with lumbar arthrodesis: A systematic review

Charlotte Amerijckx Helena Boonen
Persbericht

Wat we (niet) weten over revalidatie na een rugoperatie

Voorbeeld van een rugoperatie

Wist u dat u tot 84% kans heeft op het krijgen van lage rugpijn tijdens uw leven? Lage rugpijn is dé grootste reden waarom mensen beperkt zijn in hun dagelijkse activiteiten en dit kost onze gezondheidszorg handen vol geld. Het is dan ook niet zomaar een eenvoudig probleem van botten en spieren. Verschillende andere factoren zoals de gedachten die men heeft over lage rugpijn, de levensstijl en iemands sociale situatie kunnen ook een invloed hebben. Daarom noemt men het in vaktermen een “bio-psycho-sociaal” probleem. Hoewel studies hebben aangetoond dat lage rugpijn in eerste instantie door revalidatie verholpen kan worden, is het aantal rugoperaties de laatste decennia desondanks fors toegenomen. 

Alhoewel de pijn en beperking bij een kleine meerderheid van de geopereerde patiënten met lage rugpijn verbetert, blijven ze bij de meerderheid nog steeds aanwezig. Sterker nog, ongeveer 40% van de patiënten heeft geen verbetering of zelfs een verslechtering van de klachten na een rugoperatie. Een eerste reden hiervoor zou de aanhoudende discussie omtrent de juiste indicatie voor dergelijke operatie kunnen zijn. Bovendien speelt het gebrek aan richtlijnen omtrent de optimale revalidatie bij een rugoperatie evenzeer een rol. Het doel van deze thesis was daarom het systematisch onderzoeken van wat tot op heden in de literatuur gepubliceerd is aan onderzoek naar de best wetenschappelijk onderbouwde revalidatie. 

Het is reeds veelvuldig in onderzoek aangetoond dat voornamelijk bio-psycho-sociale risicofactoren een rol spelen in de uitkomst van een rugoperatie. Zo wordt onder andere de duur en intensiteit van lage rugpijn mede bepaald door de kwaliteit van de rugspieren. Daarnaast is de negatieve impact van psychologische factoren zoals bewegingsangst, vermijdingsgedrag en depressie op de operatie-uitkomst reeds aangetoond. Tot slot bepalen sociale factoren, zoals steun krijgen van je sociale omgeving en het hebben van een job, mee het resultaat van een rugoperatie.

De bovenstaande drie grote groepen van voorspellers (biologisch, psychologisch en sociaal) voor de uitkomst van een rugoperatie kunnen aanleiding geven tot de ontwikkeling van een multidisciplinair bio-psycho-sociaal revalidatieplan. Deze categorieën werden dan ook gebruikt om de reeds onderzochte revalidatieprogramma’s onder te verdelen en hun effect op verschillende uitkomsten te evalueren. Deze uitkomsten werden geclassificeerd volgens het International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Dit is een internationaal gebruikt schema dat mogelijk maakt om de impact van een aandoening of ingreep onder te verdelen in 5 groepen nl. functie en anatomie, activiteiten, participatie, intrinsieke factoren (persoonsgebonden factoren) en extrinsieke factoren (omgevingsgebonden factoren). Pijn is zo bijvoorbeeld een defecte functie, terwijl beperkingen in het dagelijks leven, zoals langdurig rechtstaan of zitten, bij activiteiten horen en depressie onder intrinsieke factoren kan geplaatst worden. Twee onafhankelijke onderzoekers hebben in vijf databanken een opgestelde zoekstrategie uitgevoerd en hieruit relevante artikels geselecteerd. Uit deze artikels werd relevante informatie over de inhoud van de revalidatie, de patiëntengroep en de uitkomsten gehaald. En tot slot werd de kwaliteit van de artikels gescoord. 

Uiteindelijk werd informatie uit 21 artikels verzameld waarvan de meerderheid een gecombineerd bio-psychologisch revalidatieprogramma vergeleek met de standaard zorg. De inhoud van dit programma werd vaak zonder veel details beschreven als oefentherapie gecombineerd met cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie is een behandelvorm waarbij men vooral via gesprekken probeert dieper in te gaan op veelvoorkomende psychologische risicofactoren, zoals angst om te bewegen of depressieve gevoelens. Dit gecombineerd met kracht- en lenigheidsoefeningen leidde ertoe dat deze patiënten minder beperkingen ervaarden (activiteitenniveau) alsook een lagere bewegingsangst, een betere omgang met de pijn en een betere levenskwaliteit hadden dan diegenen die dit programma niet volgden. Zuiver psychologische interventies leidden ook tot een gunstig resultaat in tegenstelling tot de zuiver biologische benaderingen die niet tot een éénduidig resultaat leidden. 

Het lijkt er dus op dat een combinatie van oefeningen met een vorm van cognitieve gedragstherapie het meeste voordeel biedt voor patiënten na een rugoperatie. Zo is er een duidelijk positief effect op de gerapporteerde beperkingen na de operatie, wat gelinkt zou kunnen zijn aan de gunstige evolutie van de psychologische factoren aangezien deze vaak met elkaar interageren. Wat de invloed van depressie op deze uitkomsten na operatie en revalidatie is, werd in geen enkel onderzoek meegenomen desondanks dit als een zeer belangrijke voorspellende factor wordt beschouwd. Het is zelfs aangetoond dat angst en depressie bij rugoperaties sterk gelinkt zijn aan pijn, beperking, werk en psychologisch welzijn. Daarom is het uit bestaand onderzoek niet af te leiden of de effecten van de revalidatieprogramma’s niet vertekend worden door de mogelijke aanwezigheid van depressieve gevoelens.  

De kwaliteit van de gepubliceerde artikels was eerder laag tot matig. Vaak ontbreken gegevens over de patiëntengroep, de operatie, details over de revalidatie en de betrouwbaarheid van de gebruikte meetschalen. Conclusies konden niet zelden slechts getrokken worden uit het resultaat van één studie. Evenzo kunnen we geen uitspraak doen over het optimale startmoment van de revalidatie aangezien dit maar in één artikel werd bestudeerd. Het mag dan ook niet verwonderen dat we uit deze masterproef kunnen concluderen dat verder onderzoek noodzakelijk is om uitspraken te doen over de meest optimale revalidatie na een rugoperatie. Hierbij moet men rekening houden met zowel de effecten van de operatie op anatomisch vlak alsook met de verschillende psychosociale invloeden die een rol kunnen spelen. Bijkomstig kan ook de vraag naar eventuele multidisciplinariteit, timing en integratie in het dagelijks leven van de patiënt bekeken worden. Tot slot dient de indicatiestelling voor operatie strenger te worden afgelijnd en de economische haalbaarheid van dergelijke revalidatieprogramma’s afgetoetst te worden aan datgene wat onze maatschappij kan en wenst te dragen. 

 

Bibliografie
  1. McGirt MJ, Sivaganesan A, Asher AL, et al (2015) Prediction model for outcome after low-back surgery: individualized likelihood of complication, hospital readmission, return to work, and 12-month improvement in functional disability. Neurosurg Focus 39(6):E13

  2. Walker BF (2000) The prevalence of low back pain: A systematic review of the literature from 1966 to 1998. J Spinal Disord 13:205-17.

  3. Mannion AF, Brox JI, Fairbank JC, et al (2013) Comparison of spinal fusion and nonoperative treatment in patients with chronic low back pain: long-term follow up of three randomized controlled trials. Spine J 13:1438-48.

  4. MJ Best, LT Buller, FJ Eismont et al (2015) National Trends in Ambulatory Surgery for Intervertebral Disc Disorders and Spinal Stenosis: A 12-Year Analyses of the National Surveys of Ambulatory Surgery. Spine 40(21):1703-11.

  5. Khan NR, Clark AJ, Lee SL, et al (2015) Surgical Outcomes for Minimally Invasive vs Open Transforaminal Lumbar Interbody Fusion: An Updated Systematic Review and Meta-analysis. Neurosurgery 77(6):847-74.

  6. Tarnanen S, Neva MH, Kautiainen H, et al (2013) The early changes in trunk muscle strength and disability following lumbar spine fusion. Disabil Rehabil 35(2):134-9.

  7. Fritzell P, Hagg O, Wessberg P, et al (2001) Volvo Award winner in clinical studies: Lumbar fusion versus nonsurgical treatment for chronic low back pain - A multicenter randomized controlled trial from the Swedish Lumbar Spine Study Group. Spine 26(23):2521-32.

  8. Gum JL, Glassman SD, Carreon LY. (2013) Clinically important deterioration in patients undergoing lumbar spine surgery: a choice of evaluation methods using the Oswestry Disability Index, 36-Item Short Form Health Survey, and pain scales. J Neurosurg Spine 19(5):564-8.

  9. Trief PM, Ploutz-Snyder R, Fredrickson BE (2006) Emotional health predicts pain and function after fusion: A prospective multicenter study. Spine 31(7):823-30.

  10. Archer KR, Devin CJ, Vanston SW, et al (2016) Cognitive-behavioral based physical therapy for patients with chronic pain undergoing lumbar spine surgery: a randomized controlled trial. J Pain 17(1):76-89.

  11. Foster NE, Anema JR, Cherkin D, et al (2018) Prevention and treatment of low back pain: evidence, challenges, and promising directions. Lancet https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)30489-6

  12. Chou R, Baisden J, Carragee EJ et al (2009) Surgery for low back pain: a review of the evidence for an American Pain Society clinical practice guideline. Spine 34(10):1094-109.

  13. Eck JC, Sharan A, Ghogawala Z, et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 7: Lumbar fusion for intractable low-back pain without stenosis or spondylolisthesis. J Neurosurg Spine 21:42-7.

14.Wang JC, Dailey AT, Mummaneni PV, et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 8: Lumbar fusion for disc herniation and radiculopathy. J Neurosurg Spine 21:48-53.

15.Resnick DK, Watters WC 3rd, Sharan A et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 9: Lumbar fusion for stenosis with spondylolisthesis. J Neurosurg Spine 21:54-61.

  1. Kovacs FM, Urrútia G, Alarcón JD (2011) Surgery versus Conservative Treatment for Symptomatic Lumbar Spinal Stenosis – A Systematic Review of Randomized Controlled Trials Spine. Spine 36(20):E1335-51.

  2. Abbott AD, Tyni-Lenne R, Hedlund R (2010) The influence of psychological factors on pre-operative levels of pain intensity, disability and health-related quality of life in lumbar spinal fusion surgery patients. Physiotherapy 96(3):213-21.

18.Archer KR, Seebach CL, Mathis SL, et al (2014) Early postoperative fear of movement predicts pain, disability, and physical health six months after spinal surgery for degenerative conditions. Spine J 14(5):759-67.

19.Mannion AF, Elfering A, Staerkle R, et al (2007) Predictors of multidimensional outcome after spinal surgery. Eur Spine J 16:777–86.

20.Vialle E, de Oliveira Pinto BM, Vialle LR, Gomez JD (2015) Evaluation of psychosomatic distress and its influence in the outcomes of lumbar fusion procedures for degenerative disorders of the spine. Eur J Orthop Surg Traumatol 25 Suppl 1:S25- 8.

21.Carvalho FA, Maher CG, Franco MR, et al (2017) Fear of Movement Is Not Associated With Objective and Subjective Physical Activity Levels in Chronic Nonspecific Low Back Pain. Arch Phys Med Rehabil 98(1):96-104.

22. Zale EL, Lange KL, Fields SA, Ditre JW (2013) The Relation Between Pain-Related Fear and Disability: A Meta-Analysis. J Pain 14(10):1019-30.

23.Hart RA, Marshall LM, Hiratzka SL, et al (2014) Functional Limitations Due to Stiffness as a Collateral Impact of Instrumented Arthrodesis of the Lumbar Spine. Spine 39(24):E1468-74.

24.Skolasky RL, Wegener ST, Maggard AM, Riley LH 3rd (2014) The Impact of Reduction of Pain After Lumbar Spine Surgery. Spine 39(17):1426-32.

25.Skolasky RL, Riley LH 3rd, Maggard AM, Wegener ST (2012) The relationship between pain and depressive symptoms after lumbar spine surgery. Pain 153(10):2092-6.

  1. Strube P, Putzier M, Streitparth F, et al (2016) Postoperative posterior lumbar muscle changes and their relationship to segmental motion preservation or restriction: a randomized prospective study. J Neurosurg Spine 24(1):25-31.

  2. Motosuneya T, Asazuma T, Tsuji T, et al (2006) Postoperative change of the cross- sectional area of back musculature after 5 surgical procedures as assessed by magnetic resonance imaging. J Spinal Disord Tech 19(5):318-22.

28.Waschke A, Hartmann C, Walter J, et al (2014) Denervation and atrophy of paraspinal muscles after open lumbar interbody fusion is associated with clinical outcome-electromyographic and CT-volumetric investigation of 30 patients. Acta Neurochir 156(2):235-44.

  1. Hildebrandt M, Fankhauser G, Meichtry A, Luomajoki H. (2017) Correlation between lumbar dysfunction and fat infiltration in lumbar multifidus muscles in patients with low back pain. BMC Musculoskelet Disord 18(1):12.

  2. Kjaer P, Bendix T, Sorensen JS, et al (2007) Are MRI-defined fat infiltrations in the multifidus muscles associated with low back pain? BMC Med. 5:2.

  3. Lee JC, Kim Y, Soh JW, Shin BJ (2014) Risk Factors of Adjacent Segment Disease Requiring Surgery After Lumbar Spinal Fusion: comparison of posterior lumbar interbody fusion and posterolateral fusion. Spine 39(5):E339-E45.

  4. Owens RK 2nd, Djurasovic M, Onyekwelu I, et al (2016) Outcomes and revision rates in normal, overweight, and obese patients 5 years after lumbar fusion. Spine J 16(10):1178-83.

33.Andersen T, Christensen FB, Bünger C (2006) Evaluation of a Dallas Pain Questionnaire classification in relation to outcome in lumbar spinal fusion. Eur Spine J 15(11):1671-85.

  1. Wang X, Borgman B, Vertuani S, Nilsson J (2017) A systematic literature review of time to return to work and narcotic use after lumbar spinal fusion using minimal invasive and open surgery techniques. BMC Health Serv Res 17:446.

  2. Talo SA, Rytökoski UM (2016) BPS-ICF model, a tool to measure biopsychosocial functioning and disability within ICF concept: theory and practice updated. Int J Rehabil Res 39(1):1-10.

36.Madera M, Brady J, Deily S, et al (2017) The role of physical therapy and rehabilitation after lumbar fusion surgery for degenerative disease: a systematic review. J Neurosurg Spine 26:694-704.

  1. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, et al (2009) Preferred Reporting Items for systematic Reviews and Meta-Analysis: The PRISMA statement. J Clin Epidemiol 62(10):1006- 12.

  2. Furlan AD, Malmivaara A, Chou R, et al (2015) 2015 Updated method guideline for systematic reviews in the Cochrane back and neck group. Spine 40(21):1660-73.

  3. Hartvigsen J, Hancock MJ, Kongsted A et al (2018) What low back pain is and why we need to pay attention. Lancet https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)30480-X

40.Moher D, Hopewell S, Schulz KF, et al (2010) CONSORT 2010 explanation and elaboration: updated guidelines for reporting parallel group randomized trials. BMJ http://doi.org/10.1136/bmj.c869

41. Vandenbroucke JP, von Elm E, Altman DG, et al (2014) Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology (STROBE): explanation and elaboration. Int J Surg 12(12): 1500-24.

42.Higgins JPT, Green S (2011) Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions Version 5.1.0 [Updated March 2011] The Cochrane Collaboration

43.Strøm J, Bjerrum MB, Nielsen CV, et al (2018) Anxiety and depression in spine surgery – a Systematic Review. Spine J http://doi.org/10.1016/j.spinee.2018.03.017

  1. Janssens L, Brumagne S, Claeys K, et al (2016) Proprioceptive use and sit-to-stand- to-sit after lumbar microdiscectomy: The effect of surgical approach and early physiotherapy. Clin Biomech 32:40-8.

  2. Wilhelm M, Reiman M, Goode A, et al (2017) Psychological Predictors of Outcomes with Lumbar Spinal Fusion: A Systematic Literature Review. Physiother Res Int 22(2) http://doi.org/10.1002/pri.1648

  3. Ghogawala Z, Resnick DK, Watters WC 3rd, et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 2: Assessment of functional outcome following lumbar fusion. J Neurosurg Spine 21(1):7-13.

47.Rushton A, Eveleigh G, Petherick EJ, et al (2012) Physiotherapy rehabilitation following lumbar spinal fusion: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trails. BMJ Open 24:2(4) http://doi.org/10.1136/bmjopen-2012-000829

48.Greenwood J, McGregor A, Jones F, et al (2016) Rehabilitation following lumbar fusion surgery: a systematic review and meta-analysis. Spine 41(1):E28-36.

  1. Ghogawala Z, Whitmore RG, Watters WC 3rd, et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 3: Assessment of economic outcome. J Neurosurg Spine 21(1):14-22.

  2. Resnick DK, Watters WC 3rd, Mummaneni, et al (2014) Guideline update for the performance of fusion procedures for degenerative disease of the lumbar spine. Part 10:lumbarfusionfor stenosis without spondylolisthesis. J Neurosurg Spine 21(1):62-6.

51.Weinstein JN, Tosteson TD, Lurie JD, et al (2010) Surgical versus nonoperative treatment for lumbar spinal stenosis four-year results of the Spine Patient Outcomes Research Trial. Spine 35(14):1329-38.

  1. Deyo RA, Mirza SK (2016) Clinical practice. Herniated lumbar intervertebral disk. N Engl J Med 374(18):1763-72.

  2. Nielsen PR, Andreasen J, Asmussen M et al (2008) Costs and quality of life for prehabilitation and early rehabilitation after surgery of the lumbar spine. BMC Health Serv Res. 9;8:209

  3. Søgaard R, Bünger CE, Laurberg I, et al (2008) Cost-effectiveness evaluation of an RCT in rehabilitation after lumbar spinal fusion: a low-cost behavioural approach is cost-effective over individual exercise therapy. Eur Spine J 17(2):262-71

55. Slipman CW, Shin CH, Patel RK, et al (2002) Etiologies of failed back surgery syndrome. Pain Med 3(3):200-17.

  1. Martin BI, Mirza SK, Comstock BA, et al (2007) Reoperation rates following lumbar spine surgery and the influence of spinal fusion procedures. Spine 32(3):382- 7.

  2. Arts MP, Kols NI, Onderwater SM, Peul WC (2012) Clinical outcome of instrumented fusion for the treatment of failed back surgery syndrome: a case series of 100 patients. Acta Neurochir 154(7):1213-7.

Universiteit of Hogeschool
Master of science in rehabilitation sciences and physiotherapy
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Wim Dankaerts, Lotte Janssens, Thijs Swinnen
Kernwoorden
Share this on: