BEDSIDE SHIFT REPORT: DE IMPACT OP KLINISCHE UITKOMSTVARIABELEN.

Lara van Opdorp
Persbericht

Overdracht aan bed: veiliger voor de patiënt?

“Marie stierf aan een overdosis medicatie, Peter zijn linker- in plaats van zijn rechterbeen werd geamputeerd en Suzanne is voor de rest van haar leven verlamd na een medische fout tijdens de operatie.”

In België sterven ongeveer 1500 à 2000 patiënten per jaar ten gevolge van adverse events (Marquet et al., 2011). Een adverse event is een letsel als gevolg van een medische ingreep, of m.a.w, een letsel dat niet het gevolg is van de onderliggende toestand van de patiënt (Donaldson et al., 2000). Meer dan de helft van deze adverse events wordt veroorzaakt door medische fouten die voorkomen hadden kunnen worden. Er wordt geschat dat 80% van de adverse events die in een ziekenhuis voorkomen, veroorzaakt wordt door miscommunicatie tussen zorgverleners (Mardis, et al., 2016). Een efficiënte samenwerking tussen gezondheidsmedewerkers is de essentiële voorwaarde om de continuïteit van de zorg en patiëntveiligheid te garanderen (Flemming, Paul, & Hubner, 2014). Een van de belangrijke verbeterpunten hierbij is de patiëntenoverdracht tussen verpleegkundigen, waarbij kennis over de patiënt overgedragen wordt tijdens een shiftwissel. Overdrachten waarbij informatie over de patiënt onvolledig of onnauwkeurig wordt weergegeven, of waarbij deze verkeerd wordt geïnterpreteerd, kunnen ertoe leiden dat ernstige schade niet op tijd herkend of voorkomen wordt.

Op zoek naar meer patiëntparticipatie

De overdracht tijdens een dienstwissel bij verpleegkundigen gebeurde traditioneel altijd achter gesloten deuren. Door evolutie binnen de gezondheidszorg wordt er steeds vaker gehamerd op de autonomie van de patiënt en wordt er gezocht naar zorgmethoden waarbij de patiënt centraal gesteld wordt. Een nieuwe methode waar de laatste jaren nogal wat onderzoek naar verricht wordt, is Bedside Shift Report (BSR) of overdracht aan bed. “De overdracht aan bed is het overdragen van informatie tussen verpleegkundigen in het bijzijn van de patiënt” (Malfait et al., 2016).

Onderzoek naar de impact op kwaliteit van zorg

In de literatuur zijn er reeds enkele onderzoeken terug te vinden die aantonen dat de implementatie van overdracht aan bed zorg voor een daling in medicatiefouten en valincidenten en een daling in het ontstaan van decubituswonden. Echter zijn dit vaak kleinschalige onderzoeken waarvan de betrouwbaarheid in vraag wordt gesteld. Hieruit kon de nood voor een grootschalig onderzoek naar de impact van overdracht aan bed op de kwaliteit van zorg worden afgeleid.

In deze studie werd daarom onderzoek gedaan naar de effecten van overdracht aan bed op volgende klinische indicatoren: opnameduur, ongeplande heropname, ziekenhuis-verworven decubitus, valincidenten, ongepland herprikken van intraveneuze infusen en pijn. In totaal deden 535 patiënten mee aan het onderzoek. De helft van deze patiënten bevond zich op een interventie afdeling, de andere helft bevond zich op een controle afdeling. De controle-afdelingen hanteerden de klassieke overdracht, maar op de interventiediensten werd tussen de pre- en postmeting van het onderzoek overdracht aan bed geïmplementeerd. De verpleegkundige patiëntendossiers en elektronische meldsystemen voor incidenten werden geraadpleegd om informatie over de zes klinische indicatoren te registreren. Vervolgens werd deze data statistisch geanalyseerd om te onderzoeken of er zich verschillende evoluties voordeden tussen interventie- en controlegroep op vlak van de zes indicatoren.

Wat zeggen de resultaten?

Op vlak van opnameduur, ongeplande heropnames, ziekenhuis-verworven decubitus en ongepland herprikken van intraveneuze infusen werden geen significante verschillen waargenomen.

Op vlak van percentage pijnvrije dagen was er een significant verschil: een stijging van het aantal pijnvrije dagen in de interventiegroep, tegenover een daling in de controlegroep. Verschillende factoren van de overdracht aan bed kunnen een oorzaak zijn voor deze stijging in pijnvrije dagen. Door het uitvoeren van de overdracht aan bed, krijgen de patiënten een betere relatie met de verpleegkundige en krijgen ze ook vaker de kans om vragen te stellen of opmerkingen te geven. Door een betere vertrouwensband zal de patiënt al sneller iets durven vertellen, zoals het hebben van pijn (Gregory et al., 2014). Daarnaast voelen de verpleegkundigen zich ook beter geïnformeerd over de patiënt en kunnen ze beter prioriteiten stellen i.v.m. welke zorgtaken zij moeten uitvoeren (J. Anderson et al., 2015). Zo zal een verpleegkundige ook beter op de hoogte zijn van welke patiënten eventuele pijnmedicatie nodig hebben. Tijdens de overdracht aan bed kan informatie, waaronder ook (pijn)medicatie, zowel door verpleegkundige als patiënt nagekeken worden. Tot slot kan er tijdens de overdracht aan bed sneller ingegrepen worden wanneer de patiënt tekenen van pijn vertoont, tegenover de klassieke overdracht waarbij de patiënten soms pas 30 à 45 minuten na de overdracht gezien worden (Jeffs et al., 2013).

Ook op vlak van valincidenten werd een significant verschil over de tijd tussen beide groepen vastgesteld. In de interventiegroep steeg het aantal valincidenten, tegenover een daling in de controlegroep. Dit resultaat is tegenstrijdig met de literatuur. Verschillende onderzoeken tonen namelijk een daling in het aantal valincidenten aan na de implementatie van overdracht aan bed (Sand-Jecklin & Sherman, 2014). Deze daling wordt verklaard doordat overdracht aan bed een betere communicatie en hechtere vertrouwensband tussen patiënt en verpleegkundige mogelijk maakt. Door goede communicatie is de verpleegkundige beter op de hoogte van het valrisico van de patiënt waardoor zij hier beter op kan inspelen. Daarnaast heeft het ook een positief effect op het ziekte-inzicht van de patiënt. De patiënt is beter betrokken bij zijn zorgproces, begrijpt beter wat er van hem verwacht wordt en zal bijgevolg mogelijks ook minder risico’s nemen. (Sand-Jecklin & Sherman, 2014).

Conclusie

In dit onderzoek werden geen effecten gevonden op vlak van opnameduur, ongeplande heropnames, ziekenhuis-verworven decubitus en ongepland herprikken van intraveneuze infusen. Op vlak van percentage pijnvrije dagen werd een positief effect gevonden; op vlak van valincidenten werd een negatief effect gevonden. Omdat de effecten van de implementatie van een interventie mogelijks pas op langere termijn zichtbaar worden, is het belangrijk longitudinaal op te volgen. Deze studie is een goede eerste aanzet en het gegeven dat er positieve resultaten werden gevonden op vlak van pijnvrije dagen, maakt het interessant om deze methode verder te onderzoeken. Aangezien overdracht aan bed tevens een positieve impact heeft op de patiëntparticipatie en op het subjectief gevoel van veiligheid is dit reeds een goede eerste indicatie om deze methode in te voeren in de praktijk. 

Bibliografie
  1.         

Anderson, C. D., & Mangino, R. R. (2006). Nurse shift report: who says you can't talk in front of the patient? Nurs Adm Q, 30(2), 112-122.

Anderson, J., Malone, L., Shanahan, K., & Manning, J. (2015). Nursing bedside clinical handover - an integrated review of issues and tools. J Clin Nurs, 24(5-6), 662-671. doi:10.1111/jocn.12706

Athwal, P., Fields, W., & Wagnell, E. (2009). Standardization of change-of-shift report. J Nurs Care Qual, 24(2), 143-147. doi:10.1097/01.ncq.0000347451.28794.38

Birkhäuer, J., Gaab, J., Kossowsky, J., Hasler, S., Krummenacher, P., Werner, C., & Gerger, H. (2017). Trust in the health care professional and health outcome: A meta-analysis. PloS one, 12(2), e0170988.

Bomba, D. T., & Prakash, R. (2005). A description of handover processes in an Australian public hospital. Australian Health Review, 29(1), 68-79.

Bradley, S., & Mott, S. (2014). Adopting a patient-centred approach: an investigation into the introduction of bedside handover to three rural hospitals. J Clin Nurs, 23(13-14), 1927-1936. doi:10.1111/jocn.12403

Cairns, L. L., Dudjak, L. A., Hoffmann, R. L., & Lorenz, H. L. (2013). Utilizing bedside shift report to improve the effectiveness of shift handoff. Journal of Nursing Administration, 43(3), 160-165. doi:10.1097/NNA.0b013e318283dc02

Catalano, K. A. (2002). JCAHO's national patient safety goals. SSM, 8(5), 53.

Chaboyer, W., McMurray, A., & Wallis, M. (2010). Bedside nursing handover: a case study. International journal of nursing practice, 16(1), 27-34. doi:10.1111/j.1440-172X.2009.01809.x

Cliff, B. (2012). The evolution of patient-centered care. J Healthc Manag, 57(2), 86-88.

de Bont, A., Jerak, S., Zuiderent-Jerak, T., Meurs, P., & Bal, R. (2009). Veiligheid in de zorg.

Donaldson, M. S., Corrigan, J. M., & Kohn, L. T. (2000). To err is human: building a safer health system (Vol. 6): National Academies Press.

Drach-Zahavy, A., & Hadid, N. (2015). Nursing handovers as resilient points of care: linking handover strategies to treatment errors in the patient care in the following shift. J Adv Nurs, 71(5), 1135-1145. doi:10.1111/jan.12615

Flemming, D., Paul, M., & Hubner, U. (2014). Building a common ground on the clinical case: design, implementation and evaluation of an information model for a Handover EHR. Stud Health Technol Inform, 201, 167-174.

Freitag, M., & Carroll, V. S. (2011). Handoff communication: using failure modes and effects analysis to improve the transition in care process. Qual Manag Health Care, 20(2), 103-109. doi:10.1097/QMH.0b013e3182136f58

Graban, M. (2016). Lean hospitals: improving quality, patient safety, and employee engagement: CRC press.

Gregory, S., Tan, D., Tilrico, M., Edwardson, N., & Gamm, L. (2014). Bedside shift reports: what does the evidence say? J Nurs Adm, 44(10), 541-545. doi:10.1097/nna.0000000000000115

Groves, P. S., Manges, K. A., & Scott-Cawiezell, J. (2016). Handing Off Safety at the Bedside. Clin Nurs Res, 25(5), 473-493. doi:10.1177/1054773816630535

Hechenbleikner, E. M., Makary, M. A., Samarov, D. V., Bennett, J. L., Gearhart, S. L., Efron, J. E., & Wick, E. C. (2013). Hospital Readmission by Method of Data Collection. Journal of the American College of Surgeons, 216(6), 1150-1158. doi:https://doi.org/10.1016/j.jamcollsurg.2013.01.057

Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretation with SPSS: CRC Press.

Holly, C., & Poletick, E. B. (2014). A systematic review on the transfer of information during nurse transitions in care. J Clin Nurs, 23(17-18), 2387-2395. doi:10.1111/jocn.12365

Jackson, S. S. (2011). Incidence of hospital-acquired pressure ulcers in acute care using two different risk assessment scales: results of a retrospective study. Ostomy Wound Manage, 57(5), 20-27.

James, J. T. (2013). A new, evidence-based estimate of patient harms associated with hospital care. J Patient Saf, 9(3), 122-128. doi:10.1097/PTS.0b013e3182948a69

Jeffs, L., Acott, A., Simpson, E., Campbell, H., Irwin, T., Lo, J., . . . Cardoso, R. (2013). The value of bedside shift reporting enhancing nurse surveillance, accountability, and patient safety. J Nurs Care Qual, 28(3), 226-232. doi:10.1097/NCQ.0b013e3182852f46

 

Jeffs, L., Beswick, S., Acott, A., Simpson, E., Cardoso, R., Campbell, H., & Irwin, T. (2014). Patients' Views on Bedside Nursing Handover Creating a Space to Connect. Journal of Nursing Care Quality, 29(2), 149-154. doi:10.1097/ncq.0000000000000035

Kerr, D., Lu, S., & McKinlay, L. (2013). Bedside handover enhances completion of nursing care and documentation. J Nurs Care Qual, 28(3), 217-225. doi:10.1097/NCQ.0b013e31828aa6e0

Kerr, D., Lu, S., & McKinlay, L. (2014). Towards patient-centred care: perspectives of nurses and midwives regarding shift-to-shift bedside handover. Int J Nurs Pract, 20(3), 250-257. doi:10.1111/ijn.12138

Laws, D., & Amato, S. (2010). Incorporating bedside reporting into change-of-shift report. Rehabilitation Nursing, 35(2), 70-74.

Legemaate, J., Christiaans-Dingelhoff, I., Doppegieter, R., & de Roode, R. (2006). Veilig incident melden-Context en randvoorwaarden.

Lu, S., Kerr, D., & McKinlay, L. (2014). Bedside nursing handover: patients' opinions. Int J Nurs Pract, 20(5), 451-459. doi:10.1111/ijn.12158

Lupieri, G., Creatti, C., & Palese, A. (2016). Cardio-thoracic surgical patients' experience on bedside nursing handovers: Findings from a qualitative study. Intensive Crit Care Nurs, 35, 28-37. doi:10.1016/j.iccn.2015.12.001

Malfait, S., Eeckloo, K., Lust, E., & Van Hecke, A. (2016). Overdracht aan bed: opzet van een gecontroleerde studie naar haalbaarheid, betekenis en effectiviteit. VERPLEEGKUNDE, 31(1), 4-6.

Malfait, S., Eeckloo, K., Van Biesen, W., Deryckere, M., Lust, E., & Van Hecke, A. (2018). Compliance with a structured bedside handover protocol: an observational, multicentred study. International journal of nursing studies.

Mardis, T., Mardis, M., Davis, J., Justice, E. M., Holdinsky, S. R., Donnelly, J., . . . Riesenberg, L. A. (2016). Bedside Shift-to-Shift Handoffs A Systematic Review of the Literature. Journal of Nursing Care Quality, 31(1), 54-60. doi:10.1097/ncq.0000000000000142

Mardis, T., Mardis, M., Davis, J., Justice, E. M., Riley Holdinsky, S., Donnelly, J., . . . Riesenberg, L. A. (2016). Bedside Shift-to-Shift Handoffs: A Systematic Review of the Literature. J Nurs Care Qual, 31(1), 54-60. doi:10.1097/ncq.0000000000000142

 

Marquet, K., Claes, N., De Troy, E., Kox, G., Weekers, F., Vlayen, A., & Vleugels, A. (2011). Multidisciplinaire dossierstudie naar de incidentie en vermijdbaarheid van adverse events die leiden tot een ongeplande transfer naar een hoger niveau van zorg: een pilootstudie.

McCarney, R., Warner, J., Iliffe, S., Van Haselen, R., Griffin, M., & Fisher, P. (2007). The Hawthorne Effect: a randomised, controlled trial. BMC medical research methodology, 7(1), 30.

McCulloch, C. E., & Neuhaus, J. M. (2001). Generalized linear mixed models: Wiley Online Library.

McMurray, A., Chaboyer, W., Wallis, M., Johnson, J., & Gehrke, T. (2011). Patients' perspectives of bedside nursing handover. Collegian, 18(1), 19-26.

Mies, R. (2010). Invoeren van een elektronisch patiëntendossier: Struikelblokken en aandachtspunten bij het invoeren van een EPD. Open Universiteit Nederland,

Miller Jr, R. G. (1997). Beyond ANOVA: basics of applied statistics: CRC press.

Novak, K., & Fairchild, R. (2012). Bedside Reporting and SBAR: Improving Patient Communication and Satisfaction. Journal of Pediatric Nursing-Nursing Care of Children & Families, 27(6), 760-762. doi:10.1016/j.pedn.2012.09.001

Pypen, M. (2010). Het economisch belang van patiëntveiligheid vanuit het standpunt van de patiënt als consument. UHasselt Diepenbeek,

Robinson, J. H., Callister, L. C., Berry, J. A., & Dearing, K. A. (2008). Patient‐centered care and adherence: Definitions and applications to improve outcomes. Journal of the American Association of Nurse Practitioners, 20(12), 600-607.

Rogers, J., Li, R., Clements, R., Casperson, S., & Sifri, C. (2017). Can We Talk? The Bedside Report Project. Crit Care Nurse, 37(2), 104-107. doi:10.4037/ccn2017369

Sand-Jecklin, K., & Sherman, J. (2014). A quantitative assessment of patient and nurse outcomes of bedside nursing report implementation. J Clin Nurs, 23(19-20), 2854-2863. doi:10.1111/jocn.12575

Sherman, J., Sand-Jecklin, K., & Johnson, J. (2013). Investigating bedside nursing report: a synthesis of the literature. Medsurg Nurs, 22(5), 308-312, 318.

Smeulers, M., Van Tellingen, I. C., Lucas, C., & Vermeulen, H. (2012). Effectiveness of different nursing handover styles for ensuring continuity of information in hospitalised patients. Cochrane Database of Systematic Reviews, 7.

Solomon, M., Wagner, S. L., & Goes, J. (2012). Effects of a Web-based intervention for adults with chronic conditions on patient activation: online randomized controlled trial. Journal of medical Internet research, 14(1).

Spanke, M. T., & Thomas, T. (2010). Nursing assistant walking report at change of shift. J Nurs Care Qual, 25(3), 261-265. doi:10.1097/NCQ.0b013e3181c97ffb

Stefanovic, S., Wallwiener, M., Karic, U., Domschke, C., Katic, L., Taran, F.-A., . . . Teufel, M. (2017). Patient-reported outcomes (PRO) focused on adverse events (PRO-AEs) in adjuvant and metastatic breast cancer: clinical and translational implications. Supportive Care in Cancer, 25(2), 549-558.

Tchouaket, E., Dubois, C. A., & D'Amour, D. (2017). The economic burden of nurse-sensitive adverse events in 22 medical-surgical units: retrospective and matching analysis. J Adv Nurs, 73(7), 1696-1711. doi:10.1111/jan.13260

Tip, M. (2012). Perifeer infuus. Praktische vaardigheden, 69-74.

Trotti, A., Colevas, A. D., Setser, A., & Basch, E. (2007). Patient-reported outcomes and the evolution of adverse event reporting in oncology. Journal of Clinical Oncology, 25(32), 5121-5127.

Van der Wal, G. (2008). Veilig melden in de gezondheidszorg. Tijdschrift voor Gezondheidsrecht, 32(5), 337-342.

Verhelst, D. S., & De Moor, G. (2005). Onderzoek naar de gebruiksvriendelijkheid van het elektronisch dossierbeheer van de sociale dienst patiënten van het UZ.

Vines, M. M., Dupler, A. E., Van Son, C. R., & Guido, G. W. (2014). Improving client and nurse satisfaction through the utilization of bedside report. J Nurses Prof Dev, 30(4), 166-173; quiz E161-162. doi:10.1097/nnd.0000000000000057

Wanrooij, B. (2010). Palliatieve zorg in de dagelijkse praktijk: Bohn Stafleu van Loghum.

Universiteit of Hogeschool
Master management en beleid in de gezondheidszorg
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Prof. Dr. Kristof Eeckloo, Prof. Dr. Ann Van Hecke, Dr. Simon Malfait
Kernwoorden
Share this on: