Notice and Takedown: onderzoek naar de baanbrekende rol van Child Focus in de online bestrijding tegen Child Sexual Abuse Material in een nog klassiek strafrechtelijk denkkader.

Camille De Brabant-Bibi
Persbericht

Wordt kinderpornografie in België eindelijk serieus genomen?

Wordt kinderpornografie in België eindelijk serieus genomen?

 

Inleiding.

Heet van de pers. Minister van Justitie Koen Geens, ondertekent op 6 juli 2017 samen met Child Focus, het gerecht en de politie een samenwerkingsprotocol. Child Focus krijgt vanaf nu de mogelijkheid om zich actief in te zetten in de strijd tegen online beelden van seksueel misbruik van kinderen. We kennen allemaal wel Child Focus van de opsporingsberichten. Jaar en dag staan de medewerkers van deze non-profit organisatie klaar om op te komen voor zij die vaak over het hoofd gezien worden (letterlijk en figuurlijk): onze kinderen. Daarom dat Child Focus het niet langer kon negeren. Elk jaar ontvangt Child Focus een groot aantal rapporteringen van kinderpornografie op het internet. In 2015 alleen ontving Child Focus reeds 1135 meldingen, waarvan 246 van kinderpornografische aard. Het gaat hem hier dus om een gekend probleem. De wetenschappelijke term voor deze misdaad spreekt van “Child Sexual Abuse Material”, aangezien het aangewezen is om elke link met de legale vorm van seksueel beeldmateriaal, of pornografie, te vermijden.

 

Child Sexual Abuse Material oftewel CSAM.

De onlinewereld heeft op een zeer korte tijd ingrijpende veranderingen in onze maatschappij teweeggebracht. Cybercriminaliteit is onvermijdelijk een bijproduct gebleken van deze technologische evolutie. Waar beleidsmakers echter noodgedwongen altijd achterop hinken op moderne fenomenen, spant de Belgische overheid inzake cybercriminaliteit en meer specifiek de actieve verwijdering van online Child Sexual Abuse Material (CSAM) de kroon. Het probleem wordt nochtans door de Belgische Senaat erkend: “Beelden van seksueel misbruik zijn vaak te lang op het web beschikbaar. Seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen zijn bijzonder ernstige misdrijven, aangezien ze gericht zijn tegen kinderen, die recht hebben op extra bescherming en zorg.”. Dat is toch mooi gezegd denkt u? Wel, in België behoort dit fenomeen tot de uitsluitende bevoegdheid van de federale politie. Concreet betekent dit dat Child Focus niets mocht doen met de meldingen die ze binnenkreeg via haar burgerlijk meldpunt: www.stopchildporno.be. Alleen hopen dat de politie er iets mee doet. Maar hoop alleen doet toch niet leven zo blijkt.

 

Beloftes in de vergeetput.

Een nadeel van het geïntegreerd politiemodel in België uit zich in deze materie: in de praktijk gebeurt er na deze stap niet veel meer, of toch zeker niet voldoende. De federale politie heeft namelijk nog een aantal bevoegdheden die “populairder” zijn: terrorisme en rondtrekkende daderbendes. Daarvan maken bepaalde politici handig gebruik om middelen en aandacht te redigeren. Internationaalrechtelijk en Europeesrechtelijk had België zich nochtans verbonden aan een internationale tendens om kindermisbruik effectiever aan te pakken, rekening houdende met de technologische evoluties. Ook op nationaal vlak had de België zwart op wit verbintenissen gemaakt. “De strijd tegen kinderpornografie is een van onze absolute prioriteiten !”, aldus Eerste Minister Charles Michel in oktober 2014. Het regeerakkoord van 2014 besteedt ook bijzondere aandacht aan de noodzaak om de strijd tegen dit criminele fenomeen op te voeren. Ondanks al deze beloftes bestaat er een opmerkelijke achterstand bij de Federale Politie rond de behandeling van CSAM. De (digitale) realiteit kwam hard aan en Child Focus was slecht een doorgeefluik. Child Focus trok dus aan de alambel. Vooreerst kon Child Focus geen eerste beoordeling doen, wat resulteerde in veel dubbele meldingen. Tenslotte werd er geen werk gemaakt van de actieve verwijdering van deze beelden (Notice-and-Takedown). De internetindustrie wou meewerken, maar kon dit in principe alleen maar doen op basis van een bevelschrift.

 

Genoeg is genoeg.

Child Focus besloot niet bij de pakken neer te zitten en zelf aan beleidsbeïnvloeding te doen: lobbyen lobbyen lobbyen. De NGO had een wetswijziging nodig voor ze actief mee kon stappen in het verhaal van verwijdering van CSAM. Deze kwam pas in mei 2016, na lange onderhandelingen met de beleidsmakers van het college van Procureurs-Generaal, die niet van mening waren een NGO een traditionele politietaak toe te bedelen. Nochtans behoorde België hier tot een van de laatste van de klas. In West-Europa is het ondertussen gebruikelijk dat een gespecialiseerde NGO die zich inzet voor kinderrechten niet alleen meldingen doorgeeft aan de autoriteiten, maar ook evalueert en effectief van het net haalt. Uit een rechtstaat volgt dat de uitvoerende macht niet bij de burger kan liggen. Anderzijds heeft de overheid ook een plicht om de burger effectief te beschermen. Wanneer die overheid faalt, moet ze dat ook durven toegeven.

 

De verspreiding van materiaal van kindermisbruik treft nochtans een zeer kwetsbare bevolkingsgroep. Het is verwonderlijk te noemen dat het strafrechtelijk kader rond CSAM in België in dergelijke mate tekortschoot. Hoe pakken andere landen dit complex maatschappelijk probleem dan aan? Aan de hand van externe rechtsvergelijking is het geen slecht idee om eens te kijken naar een innovatief land, zoals Noorwegen, en naar een buurland, zoals Frankrijk. Uit beide landen komen zeer afwijkende en verrassende werkwijzen naar boven, die stof geven tot inspiratie. Ook op internationaal vlak staan de ontwikkelingen niet stil.  De onafhankelijke stichting ‘INHOPE’ biedt een platform om informatie uit te wisselen en onderzoeken over te dragen aan de bevoegde nationale overheden.

 

En nu?

Dankzij de inspanningen van alle betrokken actoren, heeft de Belgische rechtsorde sinds 2013 een betekenisvolle evolutie ondergaan. Als sluitstuk van de beleidsbeïnvloeding erkennen de gerechtelijke en politieke actoren formeel met het laatste samenwerkingsakkoord dat Child focus door haar uitgebreide expertise en onafhankelijkheid een doeltreffende partner is in de bestrijding van online CSAM. Maar daarmee is de cirkel niet rond. Het is pas sinds juli 2017 dat er omtrent deze materie een wisselwerking bestaat tussen politie-gerecht-NGO. De samenwerking op zich zal reeds een test zijn voor alle betrokkenen en pas nu kan Child Focus evalueren wat er effectief met meldingen gebeurt. Daarom een oproep aan de maatschappij: laat ons in de gaten houden of deze samenwerking zijn vruchten afwerpt en de wetgever hierdoor gestimuleerd wordt om een meer proactieve houding aan te nemen ten aanzien van kindermisbruik en internetcriminaliteit.

 

Want zeg nu zelf, onze kinderen… Zijn ze het niet waard?

Bibliografie

Bibliografie

Wetgeving

Internationaal

-          Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind van 20 november 1989, BS 17 januari 1992.

-          Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke rechten van 19 december 1966, BS 6 juli 1983.

-          Het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden van 4 november 1950, BS 19 augustus 1955, err. BS 29 juni 1961.

-          Verdrag van 25 oktober 2007 van de Raad van Europa inzake de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik (Verdrag van Lanzarote).


-          Richtlijn 2011/92/EU van het Europees Parlement en de Raad, 13 december 2011 ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie, en ter vervanging van Kaderbesluit 2004/68/JBZ van de Raad, Pb. L. 17 december 2011, afl. 335, 1.


-          Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, ondertekend op 4 November 1950, te Rome.,


-          Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt ("Richtlijn inzake elektronische handel").

 

Nationaal

-       Wet van 9 februari 2006 houdende instemming met het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie, B.S. 27 maart 2006.

-       Wet betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003, (Wet elektronische handel).

-       Wet van 25 december 2016 houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van Strafvordering en het Strafwetboek, met het oog op de verbetering van de bijzondere opsporingsmethoden en bepaalde onderzoeksmethoden met betrekking tot internet en elektronische en telecommunicatie en tot oprichting van een gegevensbank stemafdrukken, BS 17 januari 2017.

-       Wet tot van 31 mei 2016 tot verdere uitvoering van de Europese verplichtingen op het vlak van seksuele uitbuiting van kinderen, kinderpornografie, mensenhandel en hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf, BS 08 juni 2016.


-       De wet van 30 november 2011 tot wijziging van de wetgeving wat de verbetering van de aanpak van seksueel misbruik en feiten van pedofilie binnen een gezagsrelatie betreft, BS 20 januari 2012.

-       Wet 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de ver- werking van persoonsgegevens, BS 18 maart 1993, (Privacywet).

-       K.B. nr. 78, 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen, B.S. 14 november 1967, err. B.S. 12 juni 1968, gew. Wet 20 december 1974, B.S. 29 april 1975, titel gewijzigd door art. 27 Wet 10 augustus 2001, B.S. 1 september 2001, 2e uitg.


-       Koninklijk Besluit van 18 september 2016 tot bepaling van de voorwaarden tot erkenning als organisatie bedoeld in artikel 383bis/1 van het Strafwetboek, BS 30 september 2016.


-       Koninklijk besluit van 15 november 2016 houdende de erkenning van Child Focus als organisatie bedoeld in artikel 383bis/1 van het Strafwetboek, BS 18 november 2016.

-       Loi n° 2004-575 du 21 juin 2004 pour la confiance dans l'économie numérique, https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do;jsessionid=9AA55E1C23A40C… 2?cidTexte=JORFTEXT000000801164&dateTexte=20170812.


-       Frans Strafwetboek.


-       Decreet 7 mei 2004 betreffende de integrale jeugdhulp, BS 10 oktober 2004.

-       Decreet 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp, BS 4 oktober 2004.

-       Wetgevingsstuk, Parl. St., Belgische Senaat zitting 2012-2013 , 25 OKTOBER, nr. 5-1823/1.

-       Ministeriële richtlijn houdende opsporings- en vervolgingsbeleid betreffende de mensenhandel en kinderpornografie van 31 mei 1999 (COL nr. 12/99), die vervangen werd door Omzendbrief nr. COL 10/2004 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep van 30 april 2004, in werking sinds 1 mei 2004.


-       Wetsvoorstel van 25 oktober 2012 tot wijziging van het Strafwetboek met het oog op de strafrechtelijke bescherming van kinderen tegen grooming, Parl. St. Senaat 2012-13, nr. 5-1823, 1


-       Ontwerp van decreet van 2 oktober 2009 houdende instemming met het Verdrag van Lanzarote, nr. 135/001, http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2009-2010/g135-1.pdf, 4.


-       Wetgevingsstuk, Parl. St., Belgische Senaat zitting 2012-2013 , 25 OKTOBER, nr. 5-1823/1, 2012,https://www.senate.be/www/?MIval=/publications/viewPub.html&COLL=S&LEG=… 1&LANG=nl.



-       Parlementaire voorbereidingen, 53K1639001, verslag van de commissie, zittingsperiode 2010-11.

 

Rechtspraak

-       Gaskin, EHRM 7 juli 1989, Series A nr. 160, NJ 1991, 659 met annotatie van E.J Dommering.

-       Copland t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 3 april 2007, nr. 62617/00, zie ook: NJ 2007, 617 met annotatie van E.J. Dommering.

-       S. en Marper t. Verenigd Koninkrijk, EHRM 4 december 2008, nrs. 30562/04 en 30566/04.


-       Weber en Saravis, EHRM 29 juni 2006, appl. 54934/00.

-       HvJ 24 november 2011, C-70/10, Scarlet Extended/Sabam  

-       HvJ 16 februari 2012, C-360/10, Sabam/Netlog,

-       Conseil Constituelle, décision n° 2004-496 DC du 10 juin 2004.

-       Cour d’appel de Paris (13ième chambre, section A) 2 avril 2002, nr. 01/03637.



-       Cass. 26 maart 2003, Pas. 2003, 656, J.T. 2003, 482.


-       Corr. Dinant, 7 mei 1960, J.T., 1968, 440.


-       Cass. 21 januari 2003, en Cass. 2003, 178; Pas. 2003, 151; Vigiles (N) 2003, 112, noot VAN CAUWENBERGHE, K., (de anonieme getuige en de huiszoeking met toestemming).


-       Cass.., 28 oktober 1987, 255; Bull., 1988, 237; Pas. 1988, I, 237, Rev.dr.pén., 1988., noot R.W.


-       Mil. Ger. 28 juli 1958, J.T. 1959, 548

-       Cass. 4 januari 1994, http://www.HvC.be; A.J.T., 1994-95, 115 - 118, noot P. TRAEST, ‘Wanneer is het door een derde verkregen bewijs ontoelaatbaar?’; Cass., 1994, 1, concl. DU JARDIN, J., Bull., 1994, 1; Pas., 1994, I, 1; R. Cass., 1994, 75, noot TRAEST, P., ‘Wanneer is het door een derde verkregen bewijs ontoelaatbaar?’; R.W., 1994---95, 185, noot D’HONT, F., ‘Gebruik van onrechtmatig verkregen bewijs in het strafproces’: is het tij reeds gekeerd? , Rev.dr.pén., 1994, 801; TRD&I, 1994, 265; cf. ook de rechtspraak en rechtsleer in de concl. DU JARDIN, J. bij Cass. 13 mei 1986, Cass. 1985-86, 1320.


-       Antwerpen 29 juni 2004, RW. 2006-07, 1007 en http://www.rwe.be noot VANNESTE, F., ‘Informantenwerking en start van het strafonderzoek’

-       Cass. 14 oktober 2003, P.03.0762.N, concl. DE SWAEF, M., http://www.cass.be, NjW 2003, 1367, noot;
R.W. 2003-04, 814, concl. DE SWAEF, M.; T. Strafr. 2004, 133, TRAEST, Ph., “Onrechtmatig verkregen doch bruikbaar bewijs; het Hof van Cassatie zet de bakens uit”.


-       Cass. 23 maart 2004, R.A.B.G. 2004, 1061, noot F. SCHUERMANS, “Cassatie verfijnt en relativeert verder de uitsluitingsregels in strafzaken”, Vigiles 2004, 171, noot F SCHUERMANS, “De bewijsuitsluitingsregels in strafzaken en de nieuwe cassatierechtspraak”, Rev.dr.pén. 2005, 661.


-       Cass. 23 maart 2004, P.04.0012.N, http://www.cass.be; SCHUERMANS, F., ‘Cassatie wil af van ‘terreur van procedure’’, Juristenkrant, 2004, nr. 89, 1.

-       Cass. 20 april 2011, A.R.: P.10.2006.F.


-       Cass. 16 oktober 1973, Pas. 1974, I, 177.


-       Cass. 17 mei 1978, R.W. 1978-79, 1964, noot J. DE ZEGHER, art. 383 Sw., erotische film - onoverwinnelijke dwaling; Cass. 15 juni 1982, R.W. 1982-83, 1985, noot J. DE ZEGHER, art. 385 Sw., naaktdemonstratie - beperking van het recht op vrij meningsuiting. Zie ook Gent 2 mei 1988, T.G.R. 1988, 119, noot D. VOORHOOF, art. 383 Sw. – tentoonstelling van perverse schilderijen – kunstexceptie.


-       Antwerpen 26 september 2011, 2010/AR/2541, RABG 2011, afl.18, 1269-1278.


-       Antwerpen, 26 september 2011, RABG 2011/18, 1269


-       Kh. Antwerpen 8 juli 2010, A.R. A/10/05374. Zie ook P. VAN EECKE en A. FIERENS, “Pirate Bay: schip voor anker in de Antwerpse haven”, RABG 2011, afl. 18, 1280; M. WUBBEN, “Handhaving auteursrecht op internet: geen blokkade voor website ‘The Pirate Bay’”, Computer. 2011, afl. 1, 39.


 

Rechtsleer

Niet Nederlandstalig

 

-       Global Alliance Against Child Sexual Abuse Online – 2014 Reporting Form, 9.

-       OST, S., Child pornography and sexual grooming. Legal and Societal Responses, New York, Cambridge University Press, 2009, 35.


-       MCALINDEN, A., “Setting ‘em up’: Personal, familial and institutional grooming in sexual abuse of children”, Social & Legal Studies 2006, vol. 15, 347.

-       DAVIDSON J. en GOTTSCHALK, P., Internet child abuse: current research and policy, New York,
Routledge, 2011, 216 p.


-       VERMEULEN, G. en DE PAUW, H., Missing and sexually exploited children in the EU: epidemological data, Antwerpen, Maklu, 2004, 473.


-       STAKSRUD, E., “Online grooming legislation: Knee-jerk regulation?”, European Journal of Communication 2013, 153.

-       VAN BOVEN, T., “Children’s rights are human rights” in J.M.C. WILLEMS (ed.), Developmental and autonomy rights of children: empowering children, caregivers and communities, Antwerpen, Intersentia, 2002, 2-4.

-       Niet gepubliceerde bron, Rapport Time Lex, “Studie Child Focus Notice and Takedown”. 41 p.

-       MASSON, J.P., “Le secret de l’instruction”, Rev.dr.pén. 1981, 393-399 ; VERSTRAETEN, R., o.c., 343-345.


-       Novelles, Procédure pénale, I, La police judiciaire, nr. 290.


-       Pand. Fr., Instruction criminelle, nr. 633.

-       SPENCER, J., “Evidence” in DELMAS-MARTY,M en SPECER, J (eds), European Criminal Procedures, Cambridge University Press, 2002, 609-610.


-       TROUSSE, P.E., Les Novelles. Droit pénal, Brussel, 1956, I, nr. 516 ; C.J. VANHOUDT, en W. CALEWAERT, , Belgisch Strafrecht, Gent, Story-Scientia, 1976, 2e druk, dl.2, nr. 516. Zie ook L. DUPONT, en R. VERSTRAETEN, Handboek Belgisch Strafrecht, Leuven, Acco, 1989-90, nr. 249.

-       VERHAGEN, J., “L’ordre illégal et son exécutant devant les jurisdictions pénales”, J.T. 1986, 449-454.


-       Subcommitte V on legal and institutional questions, How EU acts become EEA acts and the need for adaptations , http://www.efta.int/media/documents/eea/1113623-How-EU-acts-become-EEA-…., 4 p.

-       DEIBERT, R., “Access controlled: the shaping of power, rights, and rule in cyberspace”, MIT Press, 2010, p. 330.


-       HANNEMYR, G., “Cyber-censorship in Norway”, https://hannemyr.com/node/85#ftnref4.

-       Stol, W.Ph., H.W.K. Kaspersen, J. Kerstens, E.R. Leukfeldt en A.R. Lodder (2009) ‘Governmental filtering of websites: the Dutch case’. Computer Law & Security Review 25 (3):p. 251 – 262.

-       WIKILEAKS, “Norwegian secret internet censorship blacklist”, Released March 18, 2009, https://www.hannemyr.com/cache/wikileaks_no_bl.html.

-       Institute for Information Law (IViR), “Study of fundamental rights limitations for online enforcement through self-regulation”, Faculty of Law University of Amsterdam, 2015, p.11.



-       INHOPE, Rules and Regulations, adopted by members at Riga 25th April 2013, 8 p.


-       INHOPE – Association of Internet Hotline Providers, Code of Practice version 4.0, 2016, Amsterdam, 19 p.

-       Confidentieel document, The Operational Procedures Manual of the hotline AFA Point de Contact, endorsed by French LEA and The French Office against Cybercrime (OCLCTIC), 22 mei 2015, 14p.

-       Charte des prestataires de services d'hébergement en ligne et d'accès à Internet en matière de lutte contre certains contenus spécifiques, 14 juni 2004, 6 p.

-       Safer internet 2009-2013 Programme – Integrated Network, SIC FR II, deliverable D6.2, Operational procedures manual endorsed by LEA.


 

Nederlandstalig

 

-       Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, Rome, 4 november 1950 (verder: “E.V.R.M.”); Antwerpen 26 september 2011, 2010/AR/2541, RABG 2011, afl.18, 1269- 1278, noot P. VAN EECKE en A. FIERENS

-       Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad waarin de tenuitvoerlegging wordt beoordeeld van de maatregelen bedoeld in artikel 25 van Richtlijn 2011/93/EU van 13 december 2011 ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie.

-       VERMEULEN, G. en DHONT, F. , “Bescherming van minderjarigen via het strafrecht. Verdiensten en beperkingen van de Wet van 28 november 2000 betreffende de strafrechtelijke bescherming van minderjarigen.”, T.Strafr. 2002, afl. 3, 125; Wetontwerp betreffende de strafrechtelijke bescherming van minderjarigen, Memorie van toelichting, Parl.Doc. Kamer, 1998-99, nr. 1907/1, 6.

-       DE CLERCK A. en DE WACHTER, G., “Exploitatie van prostitutie van minderjarigen” in G. VERMEULEN (ed.), Betaalseksrecht: naar regulering of legalisering van niet-problematische prostitutie?, Antwerpen, Maklu, 2007, 210-211.


-       VAN DEN WYNGAERT, C., Strafrecht en strafprocesrecht in hoofdlijnen, II, Antwerpen, Maklu, 2009, 716.


-       ADRIAENSSENS, K., “De Rechten van het Kind”, RW 1991-92, 1108.


-       UYTTERSPROT, F., Opsporing van grooming: welke balans tussen bescherming van het kind en privacy van de verdachte?, Masterproef Rechten UGent, 2013-2014, p. 34.

-       DRESER, L., “Het Facultatief Protocol bij het IVRK inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie”, TJK 2007, 80.

-       VANDE LANOTTE, J. en HAECK, Y., “Artikel 1: Verplichting tot verzekeren verdragsrechten”, in J. VANDE LANOTTE en Y. HAECK, Handboek E.V.R.M.: Deel 2: Artikelsgewijze Commentaar, Antwerpen-Oxford, Intersentia, 2004, I, 17.


-       VANDE LANOTTE, J. en HAECK, Y., Handboek E.V.R.M.: Deel 1: Algemene Beginselen, Antwerpen-Oxford, Intersentia, 2004, 87-91.


-       HAECK, A., Kinderrechten inzake seksualiteit, masterproef Rechtsgeleerdheid UGent, 2008-09, 127 p.

-       Niet gepubliceerde bron, Rapport Time Lex, “Studie Child Focus Notice and Takedown”, p. 3.

-       Debot, D., Verwerking van persoonsgegevens, Antwerpen, Kluwer, 2001, p. 85.



-       Niet publiek document, Protocol tot regeling van de samenwerking tussen Child Focus en de Gerechtelijke en Politiële instanties inzake vermiste kinderen, de bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie op het internet., p. 30.

-       https://www.justitiehuizen.be/strafonderzoek-en-strafproces.

-       VAN DEN WYNGAERT, C., Strafrecht en strafprocesrecht in hoofdlijnen, deel 2 strafprocesrecht, Antwerpen- Apeldoorn, Maklu, 2011.

-       HUYBRECHTS, L., Aangifte van misdrijven in Comm. Straf., Mechelen, Kluwer, losbl.

-       ENSCHEDÉ, CH.J. en HEIJDER, A., Beginselen van het strafrecht, Deventer, Kluwer, 1974, 132-133.


-       VANHOUDT, C.J. EN CALLEWAERT, W., o.c., nr. 850---853.

-       BERNEMAN, S., Kinderpornografische beelden: kijken is bezitten, RABG 2011/14, 961; KETELS, B., Tentoonstellen kinderporno ook zonder bewijs van raadpleging of download strafbaar, Juristenkrant 2007, afl. 159, p. 6-7.


-       A. DE NAUW, “opzettelijk doden, niet doodslag genoemd, en opzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel”, Postal Memorialis. Lexicon Strafrecht, Strafvordering en bijzondere wetten, Kluwer, 1997, O160/105-O160/234, 146-147.


-       X., “Gerecht blundert bij blokkering The Pirate Bay”, 5 oktober 2011, www.hln.be/hln/nl/4125/Internet/article/detail/1329177/2011/10/05/Gerec…- Pirate-Bay.dhtml.


-       VAN EECKE, P., en FIERENS, A., “Pirate Bay: schip voor anker in de Antwerpse haven”, RABG 2011, afl. 18, 1278 en 1286-1287. Zie ook HvJ 24 november 2011, C-70/10.

-       DE SCHRIJVER, L., Juridische aansprakelijkheid voor file sharing-netwerken, masterproef Rechten UGent, 2011-12, 185 p.

-       Annotatie van E.J. Dommering bij de zaak Vereniging Ekin t. France, no. 39288/98, EHRM, 17 juli 2001, in: NJ 2002, 444.


-       Persbericht “Uitbreiding internationale rol Child Focus in de strijd tegen beelden van seksueel kindermisbruik” 6 juli 2017.

-       Jaarverslag van Child Focus 2014, 40p.

 

Andere bronnen.

Elektronische bronnen.

-       http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/kinderporno/grooming-kinderlokk… .


-       http://eur-lex.europa.eu/legal content/NL/TXT/?uri=CELEX%3A32000L0031.


-       http://www.efta.int/eea/eea-agreement.


-       https://hannemyr.com/node/85#ftn1.

-       https://www.regjeringen.no/no/dokumenter/otprp-nr-22-2008-2009-/id54021….


-       http://www.coe.int/en/web/portal/norway

-       http://www.uib.no/en/persons/Karl.Harald.S%C3%B8vig.


-       https://www.reddbarna.no/om-oss/english. 


-       http://www.webopedia.com/TERM/M/mirror_site.html

-       https://torrentfreak.com/swedish-police-raid-the-pirate-bay-site-offlin…,

-       https://www.torproject.org/about/overview.html.en.


-       https://developer.chrome.com/extensions/overview.


-       https://chrome.google.com/webstore/detail/unlimited-free-vpn- hola/gkojfkhlekighikafcpjkiklfbnlmeio?hl=nl.


-       http://www.inhope.org/gns/who-we-are/at-a-glance.aspx.


-       http://www.coe.int/t/informationsociety/documents/Guidelines_cooplaw_IS….


-       http://www.childfocus.be/nl/over-ons.

-       http://www.politie.be/fed/nl/over-ons/centrale-directies/federal-comput….

-       www.stopchildporno.be.

-       http://www.childfocus.be/nl/seksuele-uitbuiting/kinderpornografie.

-       https://helpdesk.mijndomein.nl/hc/nl/articles/200440121-FTP-beheer-uitl….

-       http://www.jobpol.be/tinymce_latest/jscripts/tiny_mce/plugins/advlink/u… 15%20-%20NL.pdf. 


-       www.anti-piracy.be.


-       http://www.webhostingadvies.nl/hosting/wat- is-een-server/.


-       http://www.gva.be/cnt/dmf20141210_01422268/pirate-bay-offline-na-raid-o….

-       https://www.nemokennislink.nl/publicaties/op-reis-door-het-dark-net.


-       http://www.techniek-breed.nl/relais.html.

-       https://www.vpngids.nl/informatie/hoe-werkt-een-vpn-verbinding/.


 

Interviews.

-       Interviews Yasmin Van Damme op 20/02/2017 en op 28 juni 2017. Yasmin Van Damme is beleidsmedewerker seksuele uitbuiting bij Child Focus (persoonlijk gesprek).

-       Interview prof. Karl Søvig, professor mensenrechten en constitutioneel recht, Universiteit Bergen, Noorwegen, 3 juni 2016 (persoonlijk gesprek).

-       Niels Demeyer, IT-ontwikkelaar bij Hudson, 10 augustus (digitale communicatie).

 

Universiteit of Hogeschool
master rechtsgeleerdheid
Publicatiejaar
2017
Promotor(en)
Wendy De Bondt
Kernwoorden
Share this on: