Sanctioneren van radicalisme: jongeren versus beleidsmakers

Michiel Praet
Persbericht

Sanctioneren van radicalisme: jongeren versus beleidsmakers

Sanctioneren van radicalisme: jongeren versus beleidsmakers

Er kan bijna geen dag naar het nieuws worden gekeken of er verschijnt een bericht dat te maken heeft met radicalisme. Vooral sinds de aanslagen in Parijs begin dit jaar, steeg de berichtgeving rond dit thema enorm. Daarbij werd er vooral veel aandacht gegeven aan de terroristische groepering "Islamitische staat". Wanneer je daarbij de reacties op het internet las kreeg je de indruk dat velen pleiten voor een zeer repressieve aanpak. Is dit werkelijk zo of moet dit genuanceerd worden? Dat werd in deze thesis nagegaan.

Om dit na te gaan werd er gebruik gemaakt van fictieve scenario's die te maken hadden met uiteenlopende vormen van radicalisme (dus zowel radicaallinks, radicaalrechts als religieus-geïnspireerd radicalisme). Concrete voorbeelden hiervan zijn een radicaallinkse bomaanslag op een bank, een teruggekeerde Syriëganger en een racistische aanval. In totaal betrof dit 6 scenario's, waarbij er per soort radicalisme werd gevarieerd in een geval zonder fysieke slachtoffers en één met fysieke slachtoffers. Daarbij werden deze situaties aan jongeren en lokale politici voorgelegd. Jongeren werden gekozen aangezien ze een kwetsbare groep vormen om in de radicaliseringskolk te vallen en ze ook vinden dat er nauwelijks naar hen geluisterd wordt in de politieke wereld. Beleidsmakers werden in het onderzoek opgenomen omdat ze een belangrijke rol spelen bij het uittekenen van toekomstig beleid en een invloed hebben op de denkwijze van mensen. De samenleving wordt door hun beleid bepaald. Er werd daarbij gekozen voor beleidsmakers uit zeer uiteenlopende gemeenten (van kleine tot zeer grote).

Om te meten welke groep het meest punitief is werd er indicatief nagegaan, door middel van kwantitatief onderzoek, aan welke sancties ze hun voorkeur gaven. Eenmaal ze deze hadden gekozen mocht men kiezen hoe zwaar de gekozen straf mocht zijn. Men had daarbij de keuze tussen volgende sancties: gevangenisstraf, werkstraf, geldboete, psychologische begeleiding, opvolging door politie en geen sanctie. De zwaarte van de straf kon men vrij invullen. Na dit te kiezen werd informatie over het strafwetboek gegeven, waarna men opnieuw de sanctie en zwaarte daarvan mocht kiezen. In totaal namen 217 personen deel, waarvan 160 studenten.

Er werd daarbij tot de vaststelling gekomen dat jongeren punitiever ingesteld waren dan lokale politici. Dit bleek uit het feit dat ze veel meer de voorkeur gaven aan de gevangenisstraf. Zo kozen jongeren in 9 van de 12 scenario's vaker voor deze sanctie. Daarnaast viel het ook op dat de sanctiezwaarte bij de adolescenten meestal hoger ligt wanneer men dezelfde sanctie verkiest. De informatie uit het strafwetboek bleek een wisselende rol te hebben. Het viel daarbij op dat in geen enkel geval deze info een afremmend effect had op de sanctiezwaarte. Op het vlak van achtergrondkenmerken kan er indicatief geconcludeerd worden dat vrouwen en politiek rechtsgezinden punitiever ingesteld waren. Maar over de rol van de kenmerken die meespelen in de beslissingen die de deelnemers namen zou er verder onderzoek moeten worden gedaan.

Wat kan het beleid leren uit deze thesis? Men zou de bevolking meer moeten informeren over welke sancties werken en daar een draagvlak voor creëren. Ook zou er  getracht moeten worden om de kloof tussen jongeren (ook minderjarigen) en de politieke wereld te verkleinen. Dit kan men doen door hen actief te betrekken bij politiek, effectief naar hun stem te luisteren en er rekening mee te houden bij toekomstig beleid. Dit zou voor een deel ook de voedingsbodem van radicalisme kunnen bestrijden.

Bibliografie

Al-Lami, M. (2008). Studies of Radicalisation: State of the Field Report. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.unicri.it/services/library_documentation/publications/icvs/data/

Bales, W. D., & Piquero, A. R. (2012). Assessing the impact of imprisonment on recidivism. Journal of Experimental Criminology, 8(1), 71-101.
Beyens, K. & Tournel, H. (2010). Mijnwerkers of ontdekkingsreizigers? Het kwalitatieve interview. in Decorte, T. en Zaitch, D. (eds.). Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (p. 200-232). Leuven: Acco.
Billiet, J., & Waege, H. (2011). Een samenleving onderzocht: Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Berchem: De Boeck.
Bjørgo, T. (2002). Exit Neo-Nazism. Reducing recruitment and promoting disengagement

from racist groups. Oslo: Norwegian Institute of International Affairs.

Bol, M.W., & Overwater, J. (1996). Recidive. ’s Gravenhage: Staatsuitgeverij.
Bouhana, N., & Wikström, P.H. (2008). Theorizing Terrorism: Terrorism as moral action. Retrieved 9/12/2014, from: https://www.ucl.ac.uk/scs/downloads/research-reports/bouhana-2008
Brandon, J. (2015). Belgium: trial uncovers europe’s forgotten jihasdists. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.jamestown.org/uploads/media/TerrorismMonitorVol13Issue4.pdf

Brusselnieuws (2015). Aanslagen wakkeren xenofobie aan. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.brusselnieuws.be/nl/nieuws/aanslagen-wakkeren-islamofobie-aan

Buijs, F. J., Demant, F., & Hamdy, A. (2006). Strijders van eigen bodem. Radicale en

democratische Moslims in Nederland. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Corens, S. (2008). Op zoek naar een betere wereld. Islamitisch gefundeerde radicalisering binnen een Europese context: een psychosociale analyse. Gent: Middle East and North Africa Research Group.

Decorte, T. (2012). Methoden van onderzoek: ontwerp en dataverzameling. Gent: Academia Press.
Demeulemeester, S. (2015). Wie is Pegida Vlaanderen? 'Als we slaag krijgen, gaan we andere wang niet aanbieden'. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.knack.be/nieuws/belgie/wie-is-pegida-vlaanderen-als-we-slaag-krijgen-gaan-we-andere-wang-niet-aanbieden/article-normal-538197.html

Deredactie.be (2015). Twaalf doden bij aanslag tegen Charlie Hebdo in Parijs. Retrieved 17/04/2015, from: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2201599

Deredactie.be (2015a). Aanslag Joods Museum. Retrieved 13/03/2015, from: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/regio/brussel/2.33642

Deredactie.be (2015b). Inzet militairen voorlopig beperkt tot Antwerpen en Brussel. Retrieved 13/03/2015, from: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2210840

De Keijser, J.W., Van Koppen, P.J. & Elffers, H. (2006). Op de stoel van de rechter. Oordeelt het publiek net zo als de strafrechter?. Retrieved 14/04/2015, from: https://www.politieacademie.nl/kennisenonderzoek/kennis/mediatheek/PDF/42458.pdf

De Keijser, J.W. & Elffers, H. (2009). Cross jurisdictional differences in punitive public attitudes. European Journal on criminal policy and research, 6, 47-62.

De Leeuw, E., Hox, J., Dillman, D. (2008). International Handbook of Survey Methodology. New York: Psychology Press.

De Smet, B. (2010). Jeugdbeschermingsrecht in hoofdlijnen. Antwerpen: Intersentia.
Dhondt, J. (2007). De burgemeester als regisseur van het lokale veiligheidsbeleid. Cahier Integrale veiligheid, 1, 133-151.
Dölling, D., Entorf, H., Hermann, D., & Rupp, T. (2009). Is deterrence effective? Results of a meta-analysis of punishment. European Journal on Criminal Policy and Research, 15(1-2), 201-224.
Doosje, B., Loseman, A. and van den Bos, K. (2013), Determinants of Radicalization

of Islamic Youth in the Netherlands: Personal Uncertainty, Perceived Injustice, and Perceived Group Threat. Journal of Social Issues, 69(3), 586–604.
Enquetesmaken.be (2015a). Aanpakken van extreme idealen. Retrieved 20/03/2015, from: https://www.enquetesmaken.be/
Enquetesmaken.be (2015b). Aanpakken van radicalisering. Retrieved 20/03/2015, from: https://www.enquetesmaken.be/

Feve, S. (2014). Practitioner exchange: de-radicalisation in prison. Retrieved 21/04/2015, from: http://www.strategicdialogue.org/new/Pracitioner_Exchange_Report_v2.pdf

Fiers, S., & Reynaert, H. (2011). Wie zetelt? De gekozen politieke elite in Vlaanderen doorgelicht. Leuven: LannooCampus.

Geens, K. (2015). Actieplan aanpak radicalisering in gevangenissen. Retrieved, 23/04/2015, from: http://www.koengeens.be/news/2015/03/14/actieplan-aanpak-radicalisering-in-gevangenissen

Geudens, H. (1999). Gemeenschapsdienst en recidive. Een vergelijking met de traditionele jeugdbeschermingsmaatregelen. Tijdschrift voor Criminologie, 1, 57-72.
Gielen, A. (2008). Radicalisering en identiteit: Radicale rechtse en moslimjongeren vergeleken. Amsterdam: Aksant.

Goethals, J. (2005). Dutroux en de doodstraf. Over punitiviteit in Vlaanderen. In J. Goethals, F. Hutsebaut en G. Vervaeke (Eds.). Gerechtelijke geestelijke gezondheidszorg : wetenschap, beleid en praktijk Leuven (Vol. 32, p. 95-106). Leuven: Universitaire pers Leuven.
Gottfredson, S. D., & Taylor, R. B. (1984). Public Policy and Prison Populations: Measure Opinions about Reform. Judicature, 68, 190.

GVA (2015). Hevig debat over terreurmaatregelen in extreem beveiligde gemeenteraad. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.gva.be/cnt/dmf20150126_01494552/volg-de-gemeenteraad-over-de-terreurmaatregelen-en-het-bosuilstadion

Green, D. P., & Winik, D. (2010). Using random judge assignment to estimate the effects of incarceration and probation on recidivism among drug offenders. Criminology, 48(2), 357-387.
Haas, N.E. , de Keijser, J.W., & Bruinsma, G.J.N. (2012). Public support for vigilantism: an experimental study. Journal of experimental Criminology, 8(4), 387-413.
Hafer, C. L., & Bègue, L. (2005). Experimental research on just-world theory: problems, developments and future challenges. Psychological Bulletin, 131(1), 128–167.
Heerwegh, D. (2001). Survey-onderzoek middels het internet: een exploratie van het terrein. Leuven: KU Leuven.
Hewson, C., Yule, P., Laurent, D., & Vogel, C. (2003).  Internet research methods: a practical guide for the social and behavioural sciences. London: Sage.

Hln.be (2015). Wat wil Pegida juist?. Retrieved 27/04/2015, from: http://www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/2189931/2015/01/21/Wat-wil-Pegida-juist.dhtml

Hoge Raad voor de Justitie (2010). Justitiebarometer 2010. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.hrj.be/nl/content/justitiebarometer-2010

Horgan, J. (2005). The psychology of terrorism. New York: Routledge.

Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley: University of California Press.

Ibz (2015). Evaluatie van de dreiging. Retrieved 13/03/2015, from: http://crisiscentrum.be/nl/inhoud/evaluatie-van-de-dreiging

Knack.be (2015a). Herlees: Grootschalige antiterreuroperatie in België: ‘Gedode jihadisten planden aanslagen in België’. Retrieved 17/04/2015, from: http://www.knack.be/nieuws/belgie/herlees-grootschalige-antiterreuroperatie-in-belgie-gedode-jihadisten-planden-aanslagen-in-belgie/live-normal-525793.html
Knack.be (2015b). Pegida-betoging op 13 april in Gent gaat door. Retrieved 17/04/2015, from: http://www.knack.be/nieuws/belgie/pegida-betoging-op-13-april-in-gent-gaat-door/article-normal-560619.html
Koomen, W., & Van der Pligt, J. (2009). Achtergronden en determinanten van

radicalisering en terrorisme. Tijdschrift voor Criminologie, 51(4), 345–359.
Lerner, M. J. (1980). The belief in a just world: A fundamental delusion. New York: Plenum Press.
Lipsey, M. W., & Cullen, F. T. (2007). The effectiveness of correctional rehabilitation: A review of systematic reviews. Annual Review Law Social Science, 3, 297-320.

Nagin, D.S, Cullen, F. T., & Jonson, C. L., (2011). Prisons Do Not Reduce Recidivism The High Cost of Ignoring Science. The Prison Journal, 91(3), 48-65.

Nederlands Jeugdinstituut (2011). Ontstaan van radicalisering. Retrieved 17/12/2014, from: http://www.nji.nl/nl/Pol_Rad_Ontstaan_radicalisering.pdf

Neumann, P.R., & Rogers, B. (2007). Recruitment and Mobilisation for the Islamist Militant Movement in Europe. London: The International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence.

Nieuwsblad.be (2015). Vier gijzelaars gedood en vijf zwaargewonden in Joodse supermarkt. Retrieved 17/04/2015, from: http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150108_01462948

Noppe, J., Ponsaers, P., Verhage, A., De Ruyver, B., & Easton, M. (2011). Preventie van radicalisering in België. Antwerpen: Maklu.

Nos.nl (2015). Reconstructie van de aanslagen in Denenmarken. Retrieved 17/04/2015, from: http://nos.nl/artikel/2019399-reconstructie-van-de-aanslagen-in-denemarken.html

Olesen, T. (2009). Social movement theory and radical Islamic activism. Aarhus: Centre for Studies in Islamism and radicalisation, Aarhus University.

Opp, K.-D. (2009). Theories of political protest and social movements: A multidisciplinary

introduction, critique, and synthesis. New York: Routledge.

O'Toole, T., Marsh, D., & Jones, S. (2003). Political literacy cuts both ways: the politics of non-participation among young people. Political Quarterly, 74(3), 349-360.

Petersilia, J. (1990). When probation becomes more dreaded than prison. Fed. Probation, 54, 23.

Pauwels, L., Brion, F., Schils, N., Laffineur, J., Verhage, A., De Ruyver, B., & Easton, M. (2014). Explaining and understanding the role of exposure to new social media in violent extremism: an integrative quantitative and qualitative approach. Gent: Academia Press.
Pauwels, L., & Pleysier, S. (2009). Criminaliteit en onveiligheid meten: de gestandaardiseerde vragenlijst. Leuven: Acco.

Pauwels, L. (2012). Toegepaste statistiek met SPSS voor criminologen. Antwerpen-Apeldoorn: Maklu.
Parmentier, S., Vervaeke, G., Goethals, J., Doutrelepont, R., Kellens, G., Lemaitre

A., Cloet, B., Schoffelen, J., Vanderhallen, M., Biren, P., Sintobin, M., Van Win, T. , &

Vandekeere, M. (2004). Justitie doorgelicht. De resultaten van de eerste Belgische Justitiebarometer. Gent: Academia Press.
Peeters, K. (2014). Programma’s 14. Retrieved 09/05/2015, from: http://www.programmas14.be/

Piaget, J. (1932). The moral judgement of the child. London: Routledge & Kegan Paul.
Pleysier,S., Vervaeke G., & Goethals, J. (2010). Criminaliteit en onveiligheid bevraagd. Evoluties, methodologische knelpunten en uitdagingen bij de victim survey. In: L. Pauwels, S. De Keulenaer, S. Deltenre, L. Deschamps, H. Elffers, J. Forceville, J. Goethals, R. Kerkab, E. Maes, S. Pleysier, P. Ponsaers & E. Van Dael (Eds.), Criminografische ontwikkelingen: van (victim)-survey tot penitentiaire statistiek (p. 9-26). Antwerpen-Apeldoorn: Maklu

Ponsaers, P. (2010). De politieke economie van de punitiviteit. In K. Beyens, I. Aertsen, T. Daems, & E. Maes (Eds.), Hoe punitief is België (Vol. 2, p. 27–42). Antwerpen-Apeldoorn: Maklu.

Praet, M. (2014). Internet en gewelddadige radicalisering: het duwtje in de rug? Gent: Bachelorproef UGent.
RAN Collection (2014). Prevention Radicalisation to Terrorism and Violent Extremism: Stenghtening EU’s Response. Retrieved 10/05/2015, from: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-we-do/networks/radicalisation_awareness_network/ran-best-practices/docs/collection_of_approaches_lessons_learned_and_practices_en.pdf

Roberts, J.V., & Hough, M. (2002). Changing attitudes to punishment: Public opinion, crime and justice. Cullompton: Willan Publishing.
Ruiter, S. & Tolsma, J. (2010). Taakstraffen langs de lat: strafopvattingen van Nederlanders. Rechtstreeks, 4(3), 7-34.
Ruiter, S., Elffers, H., Tolsma, J., de Hoon, M., & van der Laan, P. (2011). De burger als rechter: een onderzoek naar geprefereerde sancties voor misdrijven in Nederland. Den Haag: Boom Lemma uitgevers.
Sageman, M. (2004). Understanding terror networks. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Schonlau, M., Fricker, R.D., & Elliott, M.N. (2002). Conducting Research Surveys via E-mail and the Web. Retrieved 11/12/2014, from: http://www.rand.org/pubs/monograph_reports/MR1480.html

Silke, A. (2008). Holy wars: Exploring the psychological processes of Jihadi radicalisation. European Journal of Criminology, 5(1), 99–123.
Slootman, M., & Tillie, J. (2006). Processen van radicalisering. Waarom sommige

Amsterdamse moslims radicaal worden (Rapport). Amsterdam: Instituut voor

Migratie- en Etnische Studies.
Slot, W., & van Aken, M. (red.) (2014). Psychologie van de adolescentie: basisboek. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

Spaans, E. (1994). Appels en Peren. Een onderzoek naar de recidive van dienstverleners en kortgestraften. Arnhem: Gouda Quint.

Tammes, P. & Dekker, P. (2007). Het opinieklimaat. In: R. Bijl, J. Boelhouwer & E. Pommer (Eds.), De sociale staat van Nederland 2007 (p. 57-84). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Taylor, B. J. (2006). Factorial surveys: using vignettes to study professional judgement. British Journal of Social Work, 36, 1187-1207.
Temmerman, J. (2014). Wanneer wordt in België actie gevoerd?. Retrieved 09/05/2015, from: http://www.standaard.be/cnt/dmf20141030_01350871
Tonry, M. (2004).  Punishment Politics: Evidence and emulation in the making of English crime control policy. Portland: Willan Publishing.

Unicri (2015). ICVS. Retrieved 13/03/2015, from: http://www.unicri.it/services/library_documentation/publications/icvs/data/

Vanderhaeghen, S. (2012). De burger als rechter: een empirisch onderzoek. Gent: Universiteit Gent.

Van Der Laan, P. (1991). Experimenteren met alternatieve sancties voor minderjarigen. Arnhem: Gouda Quint.

Van den Bos, K., Loseman, A., & Doosje, B. (2009). Waarom jongeren radicaliseren en sympathie krijgen voor terrorisme: Onrechtvaardigheid, onzekerheid en bedreigde groepen. Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum.
Van Blokland, B. (2015). Wat vinden we eigenlijk na de aanslagen op Charlie Hebdo?. Retrieved 11/05/2015, from: http://politiek.thepostonline.nl/2015/01/11/mening-na-de-aanslagen-op-charlie-hebdo/

Van Loon, M. (2015a). IS legt nu ook z’n klauwen op Libische olievelden.  Retrieved 27/04/2015, from: http://newsmonkey.be/article/34420

Van Loon, M. (2015b). Islamofobie en aanvallen tegen moslims fors toegenomen na Charlie Hebdo. Retrieved 27/04/2015, from: http://newsmonkey.be/article/29899

Van Noije, L. & Wittebrood, K. (2008). Sociale veiligheid ontsleuteld. Veronderstelde en werkelijke effecten van veiligheidsbeleid. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Van San, M., Sieckelinck, S & De Winter, M. (2010). Idealen op drift. Een pedagogische kijk op radicaliserende jongeren. Den Haag: Boom/Lemma.

Van Thillo, J. (2015). Fouad Belkacem veroordeeld tot twaalf jaar cel, Jejoen 40 maanden. Retrieved 17/04/2015, from: http://www.standaard.be/cnt/dmf20150211_01523191

Van Yperen, T.A. (2009). Betere ketens. In: Graas e.a. (red.). De Wet Jeugdzorg in de dagelijkse praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Vermeulen, G. (2013). Strafrecht: Strafwetboek, Wetboek van Strafvordering, Bijzondere wetten. Antwerpen-Apeldoorn: Maklu.

Wagenaar, W. A. (2008). Strafrechtelijke oordelen van rechter en leken. Bewijsbeslissingen, straffen en hun argumentatie. Research Memoranda, 4(2), 1-86.
Walker, N., & Hough, M. (1988). Public attitudes to sentencing : surveys from five countries. Aldershot: Gower.
Wartna, B., Alberda, D., &, Verweij, S. (2013). Een meta-analyse van Nederlands recidiveonderzoek naar de effecten van strafrechtelijke interventies. Tijdschrift voor criminologie, 55(1), 3-23.

Winsor, B. (2014). Why So Many Jihadists Come From Belgium. Retrieved 09/05/2015, from: http://www.businessinsider.com/belgian-fighters-in-iraqsyria--isis-2014-9?IR=T

 

Universiteit of Hogeschool
Criminologie
Publicatiejaar
2015
Promotor(en)
Prof. Dr. Pauwels Lieven
Kernwoorden
Share this on: