Analyse van de groeibarrières bij KMO's

Benjamin De Geest
Persbericht

Analyse van de groeibarrières bij KMO's

Wat zijn de groeibarrières bij de Belgische KMO’s? 

Alvorens de Belgische autoriteiten de geschikte maatregelen kunnen invoeren om de kleine zelfstandige te steunen, moet men eerst correct op de hoogte zijn van de groeiproblemen van zijn onderneming. Om deze reden werd er bestudeerd wat de huidige aanwezige groeibarrières zijn bij de Belgische KMO’s. Naast een onderzoek naar de groeibarrières voor België als een geheel, werd er ook onderzocht of er significante verschillen te bemerken vallen tussen de drie Belgische Gewesten. Deze resultaten kunnen handig zijn voor de gewestelijke overheden om hun KMO-beleid na te zien. Ten slotte werd er ook nagegaan of er een onderscheid is in de groeibarrières tussen micro-, kleine en middelgrote ondernemingen en of het dus noodzakelijk is om een apart beleid toe te passen voor elke soort KMO. 

Het belang van KMO’s voor een bloeiende welvaart en economie mag niet onderschat worden. Hun groei leidt tot extra werkgelegenheid, economische groei, innovatie en gezonde concurrentie met grote ondernemingen. Dit geldt zeker voor een KMO-land als België waar 99% van de ondernemingen als een KMO kan worden beschouwd. Hun groei wordt helaas belemmerd door de aanwezigheid van verschillende hindernissen. Aan de hand van een steekproef van 292 KMO’s werd er gepeild welke groeibarrières er het meest voorkomen. 

Image removed.

Uit de resultaten blijkt dat de groei van Belgische KMO’s het meest gehinderd wordt door de hoge loonkosten die werkgevers moeten betalen. Deze werkgeverslasten leiden ertoe dat ondernemingen twijfelen om nieuw personeel aan te werven en dat hun groei stagneert. Indien men dan toch bereid is om extra personeel aan te werven, ondervinden de Belgische KMO’s moeite om kwaliteitsvolle kandidaten te vinden en om hen aan te werven. Het is moeilijk om als kleine zelfstandige op te boksen tegen de aantrekkelijke status van multinationals. De complexe wetgeving en zijn bijkomende administratieve lasten sluiten de top 3 af van de meest aanwezige groeibarrières. Deze zijn te tijdsintensief waardoor bedrijfsleiders zich minder op de kernactiviteiten van hun onderneming kunnen concentreren of extern advies moeten raadplegen wat extra kosten met zich meebrengt. Om de jobcreatie en competitiviteit van onze Belgische bedrijven aan te wakkeren is het dringend tijd dat de overheid structurele maatregelen voorziet om bovenstaande handicaps weg te werken. 

Voor 7 van de 16 onderzochte groeibarrières worden er significante verschillen opgemerkt tussen de verschillende gewesten onderling. Zo is bijvoorbeeld toegang tot financiering een grotere groeibarrière voor Waalse KMO’s dan voor de andere twee gewesten. Waalse ondernemers lijken ook meer last te ondervinden van de complexe wetgeving en administratieve lasten. We merken op dat Vlaamse KMO’s dan weer meer schrik hebben om de controle te verliezen bij groei en met meer opvolgingsproblemen te kampen hebben. Op basis van deze resultaten kunnen de regionale overheden onderzoeken waarom deze verschillen het geval zijn. Zo zou het bijvoorbeeld kunnen zijn dat meer Waalse en Brusselse ondernemingen over een raad van advies beschikken waardoor er meer controle over het bedrijf aanwezig is. Een mogelijke oorzaak van de moeilijke toegang tot financiering voor Waalse KMO’s zou kunnen zijn dat het Vlaams en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meer subsidies of overheidswaarborgen toekennen aan hun KMO’s. Dit zijn voorbeelden van hypotheses die in de toekomst verder onderzocht moeten worden. 

Er blijken zo goed als geen verschillen te zijn in de aanwezige groeibarrières tussen micro-, kleine en middelgrote ondernemingen. Dit is enkel het geval voor een tekort aan managementkwaliteiten en privéredenen. Het is begrijpelijk dat de moeilijkheid van managen positief gecorreleerd is met de grootte van het bedrijf. En hoe kleiner het bedrijf, hoe meer de ondernemer belang hecht aan een goede privé-werkbalans. Maar voor de overige 14 van de 16 groeibarrières valt dus geen onderscheid te maken tussen Belgische micro-, kleine en middelgrote ondernemingen. Al deze barrières hebben voor elke soort onderneming een gelijkaardige negatieve invloed op hun groei. Voor zowel micro-, kleine en middelgrote ondernemingen worden de loonkosten, het vinden van geschikt personeel en de administratieve lasten als grootste groeibarrières beschouwd. Dit betekent dat de overheid een algemeen beleid kan ontwikkelen, in plaats van een specifiek beleid voor elke soort onderneming, wat zowel voor haar als voor de KMO’s efficiënter en overzichtelijker is. 

Ten slotte werd ook nog aan de ondernemers gevraagd om een score toe te kennen aan het KMO-beleid van hun regionale overheid. Met een algemene score van 4 op 10 zijn de regionale overheden gebuisd voor hun KMO-beleid. Deze score kan allesbehalve optimistisch genoemd worden. Bovendien blijken Brusselse bedrijfsleiders het meest ontevreden te zijn van het aangeboden beleid. Het is aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om verder te onderzoeken waarom dit het geval is. 

Met behulp van de opgestelde rangschikking van groeibarrières zou het nu aan de Belgische Overheid moeten zijn om verder structurele maatregelen te ondernemen om de groei van Belgische KMO’s zoveel mogelijk te steunen. Het verder reduceren van loonkosten, vennootschapsbelastingen en administratieve lasten en het stimuleren van het KMO-imago bij werknemers heeft hier prioriteit. Deze rangschikking geldt grotendeels voor alle KMO’s, dus het is niet noodzakelijk om een apart beleid te voeren voor de verschillende soorten KMO’s qua grootte. Daarnaast is het aan de gewestelijke overheden om na te gaan waarom hun KMO’s meer hinder ondervinden van bepaalde groeibarrières dan hun collega’s van de andere gewesten. 

Bibliografie

Literatuurlijst 

ACS, Z. (2006). How is entrepreneurship good for economic growth? Innovations, Technology, Governance, Globalization. 1(1), 97-107 

AGENTSCHAP ONDERNEMEN (2014). Groener ondernemen. Instrumenten en steunmaatregelen voor energiebesparing in uw bedrijf! 

AGENTSCHAP ONDERNEMEN. (2015). Subsidiedatabank URL: <http://www.agentschapondernemen.be/subsidiedatabank&gt

AGENTSCHAP ONDERNEMEN. URL: < http://www.agentschapondernemen.be&gt

AGHION, P. & GRIFFITH, R. (2008). Competition and growth: reconciling theory and evidence. Zeuthen Lectures. MIT Press: Cambridge, US. 

AL-HYARI, K. (2013). Identification of Barrier Factors and Potential Solutions to SMEs Development among Jordanian Manufacturing Sector. International Journal of Business & Management. Vol. 8 Issue 24. 

ANDERSON, J. E. & VAN WINCOOP, E. (2004). Trade Cost. Journal of Economic Literature, Vol. 42, No. 3. pp. 691-751. 

BARTLETT, W. J., & BUKVIC, V. (2001). Barriers to SME growth in Slovenia. MOCT-MOST: Economic Policy in Transitional Economies, 11, 177 - 195. 

BECHERER, R.C., HALSTEAD, D. & HAYNES, P. (2003). Marketing orientation in SMEs: effects of the internal environment. New England Journal of Management, Vol. 3, No. 1, pp. 1-17. 

BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS (13 november 2013). Algemene beleidsnota: administratieve vereenvoudiging. URL: <http://www.lachambre.be/FLWB/PDF/53/3096/53K3096027.pdf&gt

BERGER, A.N. & UDELL, G. F. (1998). The economics of small business finance: The roles of private equity and debt markets in the financial growth cycle. Journal of Banking and Finance. 22(6-8), 613-673. II 

 

BERTHON, P., EWING, M.T. & NAPOLI, J. (2008). Brand Management in Small to Medium Size Enterprises. Journal of Small Business Management, Vol. 46 No. 1, pp. 27-45. 

BEULS, J. (2012). Ondernemerschap: een nooit eindigende succes-story? (Masterproef, Universiteit Hasselt, Hasselt, België.) 

BRUSSELS WAARBORGFONDS (2015). URL: <http://www.fondsbruxelloisdegarantie.be/nl/&gt

BURLINGHAM, B. (2005). Companies That Choose to Be Great Instead of Big Small Giants. Portfolio. Penguin Group. 

BUSCHA F. & URWIN P. (2012). The role of small businesses in employment and enterprise. Federation of Small Business. 

CABUS P & VANHAVERBEKE W. (2004). Ruimte en economie in Vlaanderen. SPRE. URL: <http://www.agentschapondernemen.be/sites/default/files/documenten/eindr…

CARSON D., GILMORE A. & GRANT K. (2001). SME marketing in practice. Marketing Intelligence & Planning. Vol. 19, Iss 1, pp. 6-11. 

CHURCHILL, N.C. & LEWIS, V.L. (1983). The five stages of small business growth. Harvard Business Review. 

CLAESSENS D. (1982). Bedrijfsbeheer in KMO en management in grote ondernemingen. Een vergelijkend theoretisch onderzoek. Centrum voor Economische Studies- K.U. Leuven, Leuven. 

COAD A. & HÖLZL W. (2010). Firm growth: empirical analysis. WIFO Working Papers 361, WIFO. 

CRESSY, R. (2006). Why do most Firms Die Young? Small Business Economics. Volume 26(2): pp 103-116. 

CUYT, B. (2012). 10 voorstellen voor een performantere arbeidsmarkt. UNIZO-Studiedienst. URL:<http://www.unizo.be/personeelszaken/publicatie/gezocht_m_v_met_talent_v…

DANIS, A. & DE CLERCQ, E. (2012). De keuze tussen bank, venture capital en business angel financiering: inzichten op basis van Amerikaans bedrijven. Universiteit Gent. III 

 

DAVIDSSON, P.(1989) Entrepreneurship and after? A study of growth willingness in small firms. Journal of Business Venturing. 4, 211-226. 

DE PELSMACKER, P. & VAN KENHOVE, P. (2010). Marktonderzoek: methoden en toepassingen. (Pearson Benelux, Amsterdam). 

DE TIJD. (11 juni 2008). Talent aantrekken en behouden in een KMO. 

DE TIJD. (21 maart 2012). Professioneel bestuur voor duurzame groei. Inzicht 18. 

DE WILDE, D. (8 december 2011). Durfkapitaal krijgt Europees paspoort. De Tijd. 

DEBRULLE J., DE RUYTTER S. & KONINGS J. (2012). De determinanten van firma groei in Vlaanderen. Beleidsrapport STORE-B-12-008. 

DEGADT, J, DONCKELS, R. (1985). SMEs and Public Authorities: On the Information and Communication Gap. International Small Business Journal. 

DEJONCKHEERE J, RAMIOUL M. & VAN HOOTEGEM G. (2003). Is small finally becoming beautiful? Small and medium-sized enterprises in the new economy. IES Report 391. 

DELMAR, F.,DAVIDSSON P. & GARTNER W. (2003). Arriving at the high-growth firm. Journal of Business Venturing. 18, 189–216. 

DELMOTTE J., LAMBERTS M., SELS L. & VAN HOOTEGEM G. (2001). Wat weten we over KMO’s en over personeelsbeleid in KMO’s? HIVA – KULeuven. 

DELMOTTE J., LAMBERTS M., SELS L. & VAN HOOTEGEM G. (2002). Cahier 9: Alles op een rij. HIVA – KULeuven. 

DELOITTE FIDUCIAIRE (2013). Financieel en fiscaal dashboard van de Belgische KMO. KMO Kompas 2013. 

DIENST ADMINISTRATIEVE VEREENVOUDIGING (2015). URL: <http://www.vereenvoudiging.be&gt

DONCKELS, R. (1989). Te koop: familiale ondernemingen, opvolgingsproblematiek in bedrijven. Roularta Books, Brussel. 

DOWN, S. (1999). Owner-manager learning in small firms. Journal of Small Business and Enterprise Development. 6(3), 267-280. IV 

 

DUARTE, N. (2004). The Role of SMEs for Development: a Literature Review: regions and fiscal federalism. Instituto Politécnico do Porto. 

ERNST & YOUNG (2013). Barometer van de Belgische Attractiviteit 2013: Structurele hervormingen zijn hoogdringend. 

EUROPESE COMMISSIE (2003). European Competitiveness Report 2003. Working document of the services of the European Commission, Brussels. 

EUROPESE COMMISSIE (2008). Think Small First. A “Small Business Act” for Europe. Brussel. 

EUROPESE COMMISSIE (2006). De nieuwe definitie van KMO’s: Informatiebrochure en modelverklaring. 

EUROPESE COMMISSIE (2013), A recovery on the horizon? Annual Report on European SMEs 2012/2013. 

EUROPESE COMMISSIE (2014). SBA-Factsheet 2014 –België. 

EUROSTAT (2010). Employment activities statistics - NACE Rev. 2. 

FÄLTHOLM, Y., SANDA, A. & SACKEY, J. (March 2011). Managerial Competence and Non-Performance of Small Firms in a Developing Economy. International Journal of Contemporary Business Studies. Vol: 2, No: 3 . 

Flanders Investment & Trade (2015). URL: <http://www.flandersinvestmentandtrade.com/export/?Open&gt

FURMAN, J., PORTER, M. AND STERN, S. (2000). Understanding the drivers of national innovative Capacity. 

GARWE, D. & OLAWALE, F. (2010). Obstacles to the growth of new SMEs in South Africa: A principal component analysis approach. African Journal of Business Management. Vol. 4(5), pp. 729-738. 

GEURTS, K. (2010). Jobcreate en –destructie tijdens de crisis. Kerosine. K.U. Leuven. 

GILL, A., BIGER, N., MATHUR, N. (2010). The Relationship Between Working Capital Management And Profitability: Evidence From The United States. Business and Economics Journal. Volume 2010. V 

 

GODFREY, N. (2008). Why is Competition Important for Growth and Poverty Reduction? OECD Global Forum on International Investment. 

GOESAERT, T. & REYNAERTS J. (2012). De concurrentiepositie van de Vlaamse industrie. Een nationaal en internationaal perspectief. Steunpunt Ondernemen & Regionale Economie. Pag. 1-39. 

GOOS, M. & KONINGS, J. (1999). Firm Growth in Belgium. Tijdschrift voor Economie en Management. 44(4), pp. 449-465. 

GREINER, L. E. (1972). Evolution and Revolution as Organisations Grow. Harvard Business Review, vol.50, n°4, p.37-46. 

GREINER, L. E. (1998). Evolution and Revolution as Organizations Grow. Harvard Business Review. 

GUBERNA (2013) Groeien? Uw Raad weet raad! Zet koers richting groei. 

HAMPTON, P. (2004). Reducing administrative burdens: effective inspection and enforcement. HM Treasury. 

HASANBEIGI, A., MENKE, C. & PONT, P. (2010). Barriers to energy efficiency improvement and decision-making behavior in Thai industry. Energy Efficiency. 3:33-52. 

HENRICKS, M. (1997). Stage Right. Entrepreneur. URL : <http://www.entrepreneur.com/article/14090&gt

HET HOF VAN JUSTITIE. (1991). Arrest van het hof (zesde kamer) van 23 april 1991. – Klaus Höfner en Fritz Elser tegen Macrotron GMBH. – Verzoek om een prejudiciële beslissing: Oberlandesgericht München – Duitsland. – Vrij verrichten van diensten – Uitoefening van openbaar gezag – Mededinging – Advisering bij aanwerving van hoger en leidinggevend personeel. – ZAAK C-41/90. 

HOGE RAAD VOOR DE WERKGELEGENHEID (2014). Verslag 2014. Brussel. 

HUIZINGH, E. (2004). Inleiding SPSS 12 voor Windows. (Academic Service, Den Haag). 

IMPULSE.BRUSSELS. (2015). URL: <http://www.ecosubsibru.be/index.cfm?fuseaction=aides.aides_all&language…

IMPULSE.BRUSSELS. URL: < http://www.ecosubsibru.be&gt; VI 

 

IN ‘T VELD, C. (2013). De levenscyclus van een onderneming. Focus op verbeteren. 

IP B. & JACOBS G.(2006). Business succession planning: a review of the evidence. Journal of Small Business and Enterprise Development. Vol. 13 Iss: 3, pp.326 – 350. 

JOVANOVIC B. (1982). Selection and the Evolution of Industry. Econometrica. Vol. 50, No. 3, pp. 649-670. 

KATSOULACOS Y., MAKRI G. & BAGERI V. (2011). Regulatory Burden, Competition and Growth. Bank of Greece. 

KeFIK (2011). KMO-Financiering. KeFIK-Rapport. 

KIERZENKOWSKI, R. & J. KASTANEER (2014). Boosting the Development of Efficient SMEs in the Netherlands, OECD. Economics Department Working Papers, No. 1157, OECD 

KIRCHOFF, B. A. (1994). Entrepreneurship and Dynamic Capitalism: The Economics of Business Firm Formation and Growth. Westport, CT: Praeger. 

KONINGS, J. & ROODHOOFT, F. (1996). Wat is het effect van een verlaging van de loonkost op de vraag naar arbeid in België. Tijdschrift voor Economie en Management. vol:41, issue:4 pag. 561-575. 

KPMG & DAV (2015). Elektronische facturatie: Berekening besparing aan administratieve lasten door het gebruik van elektronische facturatie in 2014. 

KURATKO, D.F., HORNSBY J.S., BISHOP, J.W. (2005). Managers' corporate entrepreneurial actions and job satisfaction. International Entrepreneurship and Management Journal, 1: 275-291. 

LAMBRECHT, J. & MOLLY, V. (2011). Het economisch belang van familiebedrijven in België. FBNet Belgium. 

LOUIS, D. & MACAMO, P. (2011). Barriers to Business Growth: A study on Small Enterprises in Maputo. Umeå School of Business. 

MAESEN, L. (2009). Financiering van jonge bedrijven: bankfinanciering versus venture capital. Universiteit Hasselt. VII 

 

MAJLUF N.S. & MYERS S.C. (1984). Corporate Financing and investment decisions when firms have information that investors do not have. Journal of Financial Economics, vol. 13, pp 187-221. 

MCINTYRE, R. (2001). The Role of Small and Medium Enterprises in Transition: Growth and Entrepreneurship. WIDER. The United Nations University 

MERZ, G.R., WEBER, P.B. & LAETZ, V.B. (1994). Linking small business management with entrepreneurial growth. Journal of Small Business Management, vol. 32, no. 4, pp. 48-60. 

MILLER M. & MODIGLIANI F. (1958), The cost of capital: Corporate finance and the theory of investment, American Economic Review, 48, pp. 261-297. 

MITUSCH K. & SCHIMKE A. (2011). Gazelles –High-Growth Companies: Final Report. Europese Commissie. Horizontal Report 5. 

MOENS, B. (16 januari 2014). Procedures voor innovatiesteun te complex. De Tijd. 

MOUTON, A. (14 april 2015). Loonwig in België loopt op tot 60 procent. Trends. URL: <http://trends.knack.be/economie/finance/loonwig-in-belgie-loopt-op-tot-…

MOUTON, A. (9 april 2014). KMO’s willen vennootschapsbelasting van 20 procent. Trends. URL: <http://trends.knack.be/economie/ondernemen/kmo-s-willen-vennootschapsbe…

NSZ (13 juni 2012). Lastenverlaging voor bedrijven mag geen gepruts in de marge zijn. URL: <http://www.nsz.be/nl/pers/algemeen/lastenverlaging-voor-bedrijven-mag-g…

NSZ (2012). 4 op de 10 kmo’s investeren komende jaren in duurzame energie. URL: <http://www.nsz.be/nl/nieuws/fiscaal/4-op-de-10-kmos-investeren-komende-…

OESO (2003). From Red Tape to Smart Tape: Administrative Simplification in OECD Countries. 

OESO (2004). Promoting entrepreneurship and innovative SMEs in a global economy. VIII 

 

OESO (1997). Small Businesses, Job Creation and Growth: Facts, Obstacles and Best Practices. 

OESO. (1997). Small Business, Job Creation and Growth: Facts, Obstacles and Best Practices. 

OESO. (2004). Promoting entrepreneurship and innovative SMEs in a global economy: Towards a more responsible and inclusive globalisation. 

ONKELINX J. & SLEUWAEGEN L. (2008). Internationalization of SMEs. Flanders DC & Vlerick Leuven Gent Management School. 

ÖNÜT, S. & SONER S. (2007). Analysis of energy use and efficiency in Turkish manufacturing sector SMEs. Energy Conversion and Management. Volume 48, Issue 2, pag. 384-384. 

PAPULOVÁ, Z. & MOKROŠ, M. (2007). Importance of managerial skills and knowledge in management for small entrepreneurs. Prague, Czech Republic, 11–13 June 2007, pp. 1–8. 

PEEL, M. & N. WILSON (1996). Working Capital and Financial Management Practices in the Small Firm Sector. International Small Business Journal. 14 (2), pp. 52- 68. 

PENROSE, E. (1980) Theory of the Growth of Firm. Oxford: Basil Blackwell, 3de editie. 

PORTER, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. Harvard Business Review 68, no. 2: 73–93. 

PORTER, M.E. (2008). The Five Competitive Forces That Shape Strategy. Harvard business Review, January 2008. 

RACQUET, E. (5 november 2011). Vlaamse KMO’s pessimistischer over werk. De Tijd. 

REID, R., MORROW T., KELLY, B. & MCCARTAN, P. (2002). People management in SMEs: an analysis of human resource strategies in family and non‐family businesses. Journal of Small Business and Enterprise Development. Vol. 9 Iss: 3, pp.245 – 259. 

ROBU, N. R., & SAVLOVSCHI, L. I. (2011). The Role of SMEs in Modern Economy. Economia. Seria Management, 14, 277-281. 

SCASE R. (1997). The role of Small Businesses in the Economic Transformation of Eastern Europe: Real But Relatively Unimportant? International Small Business Journal. Vol. 16, No.1, 13-21. IX 

 

SCASE, R. (1997), The Role of Small Businesses in the Economic Transformation of Eastern Europe: Real But Relatively Unimportant? International Small Business Journal. 

SCHOP, G. J. (2014). Model Greiner. Management Modellensite. URL: <http://www.gertjanschop.com/modellen/greiner.html&gt

SCHUMPETER, JOSEPH A. (1934). The Theory of Economic Development. Harvard Economic Studies. 255 pages. 

SCOTT, M. & BRUCE, R. (1987). Five stages of growth in small business, Long Range Planning, vol. 20, no. 3, pp. 45-52. 

SD WORX (2011). Belgische kmo’s vragen Di Rupo vereenvoudiging van administratie en sociale wetgeving. URL: <http://www.sdworxblog.be/regelgeving/belgische-kmo%E2%80%99s-vragen-nie…

SERV (2009). Impact van de financiële en economische crisis op Vlaanderen en België. 

SERVICE PUBLIC DE WALLONIE (2011). Mise en oeuvre du “Small Business Act” en Wallonie: états des lieux et perspectives. 

SHRAPNEL, R. (2013). Future Proofing the Capital Value of Your Business: Lessons and Experiences from the Journey of Succession Interim Findings of Global Survey. Baker Tilly International. 

SIMPSON, M. & TAYLOR, N. (2002). The role and Relevance of Marketing in SMEs: towards a New Model. Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 9 No. 4, pp. 370-82. 

SOININEN J. & PUUMALAINEN K. (2012). The impact of global economic crisis on SMEs. Management Research Review. Vol. 35 Iss 10 pp. 927 – 944. 

SOWALFIN. (2015). URL: <http://www.sowalfin.be/sowalfin/sowalfin_fr/notre-mission/nos-filiales/…

STOREY D., J. (1998). Six Steps to Heaven: Evaluating the Impact of Public Policies to Support Small Businesses in Developed Economies. Working Paper No. 59. 

STOREY, D., KEASEY, K., WATSON, R. & WYNARCZYK, P. (1987). The Performance of Small Firms: Profits, Jobs, and Failures. Londen: Croom Helm. X 

 

SZAFRAN, D. (2005). Hoe financier ik de groei van mijn KMO? Instituut der Bedrijfsrevisoren. Brussel 

TESSELAAR, L. (2010). De beheersing van een organisatie per fase van ontwikkeling (Scriptie, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland). 

UNIZO – UCM - GRAYDON BELGIUM (2014). Het KMO-rapport 2013: de financieel-economische gezondheid van de Vlaamse, Brusselse en Waalse KMO in beeld. 

UNIZO (2007). Volgende regering moet versnelling hoger schakelen om meer ouderen aan de slag te krijgen. URL:<http://www.unizo.be/pers/unizo_volgende_regering_moet_versnelling_hoger…

UNIZO (2008). 7 op 10 KMO's kan gestegen energie- en loonkosten niet doorrekenen. URL:<http://www.unizo.be/pers/7_op_10_kmo_s_kan_gestegen_energie_en_loonkost…

UNIZO (2013). Ondernemers 15,7 uren per week bezig met administratie. URL:<http://www.unizo.be/uwzaakleiden/pers/unizo_ondernemers_15_7_uren_per_w…

UNIZO (2013). UNIZO-onderzoek bij exporterende KMO’s. URL:<http://www.unizo.be/internationaal/pers/unizo_onderzoek_bij_exporterend…

VAN BIESBROECK, P. (2014). Waarom internationaal ondernemen een must is voor KMO’s. VOKA. 

VAN DE VIJVER, M. (2005). Corporate Governance bij KMO’s: Raad van advies of Raad van bestuur. (Scriptie, Universiteit Gent, Gent, België). 

VAN DER WEERDT N., VERWAAL E. & VOLBERDA H. (2006). Firm size, organizational flexibility and performance: Do small firms have a competitive advantage over larger firms? Frontiers of Entrepreneurship Research. Vol.26, Iss.15, Article 7. 

VAN KIRK, E. & NOONAN, K. (1982). Key factors in strategic planning. Journal of Small Business Management. Vol 20, No. 3 

VAN NISPEN J. (2010). Groeiondernemingen in Vlaanderen. EWI. XI 

 

VAN SCHOORS S. & BIEVEZ P. (2015). Een KMO-plan om het leven van de ondernemingen te vereenvoudigen. Presscenter (27 februari). URL: <http://www.presscenter.org/nl/pressrelease/20150227/een-kmo-plan-om-het…

VAN WATERSCHOOT, W. & VAN DEN BULTE, C. (1992). The 4P classification of the marketing mix revisited. Journal of Marketing, Vol 56(4), 83-93. 

VANGELDER J. (19 juni 2014). Lessen in loslaten. Trends. Pag. 54-58. 

VANROOSE A. (2011). HRM in de West-Vlaamse KMO: een stand van zaken. 

VBO (2012). Administratieve vereenvoudiging: Minder lasten, meer ondernemen. 

VEREENOOGHE, C. & WAUTERS, M. (2012). Business Angel en Venture Capital financiering in de financiële groeicyclus van Belgische ondernemingen. Universiteit Gent. 

VIJFVINKEL, R. (2011). Kapitaalstructuur in de vpb. Tilburg University. 

VOKA (10 april 2014). Belgische arbeidskosten stegen met 13,1% in vier jaar tijd. URL: <http://www.voka.be/west-vlaanderen/nieuws/2013/4/belgische-arbeidskoste…

WAGENVOORT, R. (2009). SME finance in Europe: introduction and overview. EIB Papers. No 6. 

WALTERUS B., VANDENDRIESSCHE F. (2013). Crowdfunding in Vlaanderen. Agentschap Ondernemen & KPMG. URL:<http://www.agentschapondernemen.be/sites/default/files/rapport_crowdfun…

WHITE D. & WHITE POLLY (9 maart 2012). Why Some Entrepreneurs Choose Not to Grow Their Businesses. Business Review USA 

Universiteit of Hogeschool
Handelsingenieur
Publicatiejaar
2015
Kernwoorden
Share this on: