Rusland en de idee van de Raad van Europa; drie benaderingen van de relatie tussen Rusland en Europa

Emiel van den Toorn
Persbericht

Rusland en de idee van de Raad van Europa; drie benaderingen van de relatie tussen Rusland en Europa

Rusland en de idee van Europa

Sinds het eind van de Koude Oorlog is de spanning tussen Rusland en Europa nog niet zo hoog opgelopen als nu. De huidige crisis in de relatie tussen Europa en Rusland lijkt niet uitsluitend terug te voeren tot politieke en economische geschillen maar wekt de indruk gevolg te zijn van een conflict over fundamentele waarden. Dit wordt kracht bijgezet doordat er recentelijk een trend waarneembaar lijkt waarin Rusland zichzelf nadrukkelijker presenteert met een ten opzichte van Europa alternatief waardenpatroon. Desalniettemin zijn Europa en Rusland verenigd onder een gemeenschappelijke normatieve noemer binnen de Raad van Europa, de hoeder van de waarden die de idee Europa gestalte geven: democratie, mensenrechten en de rechtsstaat. In de masterproef waarin de relatie tussen de Raad van Europa en Rusland in fundamenteel opzicht is bestudeerd, was de hoofdvraag als volgt geformuleerd: hoe is de opstelling van Rusland ten aanzien van de Raad van Europa te verklaren. In het werkstuk wordt de normatieve discrepantie tussen Rusland en Europa in een theoretisch kader geplaatst waardoor de tegenstellingen die tegenwoordig de perceptie van de relatie tussen Europa en Rusland bepalen, theoretisch onderbouwd worden.

Alvorens antwoord op de hoofdvraag te zoeken was het noodzakelijk het karakter van de organisatie en de kenmerken van Ruslands opstelling duidelijk voor het voetlicht te brengen. Er kwam naar voren dat de Raad van Europa binnen een zeer specifiek historische context tot stand is gekomen en dat de vorming van de organisatie een continu proces was. Het trauma van het fascisme en de bedreiging van het communisme waren centraal voor alle landen bij de oprichting van de RvE. Desondanks kostte het grote moeite voor de lidstaten om de RvE supranationale macht toe te kennen.

Rusland deelde noch in die specifieke context noch in dat langdurige proces. Het trad toe tot een organisatie waarvan de principes waren gebaseerd op een voor Rusland onbekende historische context, en waarvan de instituties gedurende vijftig jaar tot stand waren gekomen. Na meer dan vijftien jaar binnen de Raad van Europa, kan de legitimiteit van het Russisch lidmaatschap nog steeds dubieus genoemd worden. Ondanks het feit dat de RvE in Rusland voor enige bekendheid met de grondprincipes van de organisatie heeft gezorgd en er enkele hervormingen hebben plaatsgevonden, is structurele vooruitgang uitgebleven. In de masterproef is gezocht naar een brede verklaring hiervoor vanuit verschillende academische oogpunten: vanuit de internationale betrekkingen, vanuit een cultureel perspectief en vanuit een juridisch perspectief.

De IB-benadering bracht de tegenstelling tussen constructivisme en realisme aan de oppervlakte. Het feit dat de Russische buitenlandse politiek realistisch is, hoeft geen groot probleem te zijn mits de relatie tot de Raad van Europa in een constructivistisch kader is te plaatsen. Dit bleek echter niet het geval te zijn. Rusland mist de beweeggronden die het belang van een constructivistische benadering bekrachtigen.  

Naast de tegenstelling op IB-niveau bleek er een diepliggende kloof te bestaan op het gebied van identiteit, een belangrijke factor bij een gemeenschappelijke ondersteuning van een constructivistisch project. Europa heeft door de geschiedenis heen een ambivalente rol gespeeld bij de constructie van het Russisch zelfbeeld. Ook na toetreding tot de RvE blijft Europa voor Rusland een naaste, een bron voor ideeën en een vreemde. Deze factoren worden door de twee belangrijkste perspectieven in Rusland verschillend geïnterpreteerd. De liberale stroming, die een minderheid vertegenwoordigt vat de factoren vooral positief op, terwijl de romantisch-nationalistische visie er voornamelijk negatief tegenaan kijkt. Het bleek echter dat de laatste visie in Rusland de overhand heeft.

In het laatste hoofdstuk kwam de juridische benadering ter sprake. Met behulp van het onderscheid tussen negatieve, positieve en groepsrechten werd het verschil in rechtscultuur tussen Europa en Rusland duidelijk. Europa, vertegenwoordigd in het EVRM onderschrijft een uitgesproken negatieve benadering van recht terwijl die in Rusland veel minder belangrijk is ten koste van de positieve en groepsbenadering van het recht.

In zowel de IB, de culturele als de juridische benadering werd de analyse in historisch perspectief geplaatst, en voor elk gezichtspunt bleek de invloed van de geschiedenis op het huidige situatie aanzienlijk te zijn evenals het belang van de staat. Een belangrijke gevolgtrekking van deze masterproef kan dan ook weergegeven worden in het citaat van de denker die zelf onbewust zo’n grote rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Rusland: “Die Menschen machen ihre eigene Geschichte, aber sie machen sie nicht aus freien Stücken, nicht unter selbstgewählten, sondern unter unmittelbar vorgefundenen, gegebenen und überlieferten Umständen.”[1]

 

[1] Karl Marx & Friedrich Engels, ‘Der achtzehnte Brumaire des Louis Bonaparte’, Werke, Band 8, (Berlijn 1978), 115.

 

Bibliografie

Bronnenlijst

 

PRIMAIRE BRONNEN

conventions.coe.int/Treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=035&CM=1&CL=ENG  [geraadpleegd 22-05-2014]

 

 

SECUNDAIRE BRONNEN

  • Adler, Emanuel,‘constructivism and international relations’, in: Wlather Carlsnaes, Thomas Risse and Beth A. Simmons (eds.), Handbook of international relations, (Londen 2008), 95-119.
  • Азар, Илья, ‘Ущемленный русский, Почему Алексей Навальный не хочет кормить Кавказ,  Lenta.ru, (04-11-2011) [online] lenta.ru/articles/2011/11/04/navalny/ [geraadpleegd 22-05-2014].
  • Anderson, Jerome, Igor Rumyantsev & Larisa Sudas, ‘Path dependence in Russian land relations: an analysis of recent legislation through an historical perspective’, Journal of Eurasian law, 2:2 (2009), 1-23.
  • Ashmore, R, K. Deaux & McLaughlin-Volpe, ‘An organizing framework for collective identity: articulation and significance of multidimensionality’, Psychological bulletin, 130:1, 80-114.
  • Bache, Ian, Stephen George, Simon Bulmer, Politics in the European Union, derde editie (Oxford 2011).
  • Bates, Ed,  The evolution of the European Convention on Human Rights, from its inception to the creation of a permanent court of human rights (Oxford 2010).
  • Berkhoff, Karel, ‘”Total annihilation of the Jewish population”: the Holocaust in the Soviet media, 1941-1945,’ Kritika: explorations in Russian and Eurasian history, 10:1 (2009), 61-105.
  • Bennetts, Marc, Who’s ‘godless’ now? Russia says it’s U.S., Putin seizes on issue of traditional values, Washington Times, 28-1-2014 http://p.washingtontimes.com/news/2014/jan/28/whos-godless-now-russia-says-its-us/ [geraadpleegd 22-05-2014].
  • Berlin, Isaiah, Russian thinkers (Londen 1978).
  • Блок, Александр, ‘Скифы’, Избранное (Москва 1969).
  • Bond, Martyn, The Council of Europe, Structure, history and issues in European politics (Milton Park 2012).
  • Bovt, Georgy, ‘Родина или фарс’, Gazeta.ru, (10-2-2014), [online] http://www.gazeta.ru/comments/column/bovt/5898037.shtml
  • Бордачёв, Тимофей & Татьяна Романова, Как сделать Европу надежным тылом, Будущее ЕС и стратегия России, Global Affairs, 16 декабря 2013, http://www.globalaffairs.ru/number/Kak-sdelat-Evropu-nadezhnym-tylom-16255 [geraadpleegd 22-05-2014].
  • Bowring, Bill, ‘Russia and human rights: incompatible opposites?’, Göttingen journal of international law 1:2 (2009), 257-278.
  • Bulgakov, Sergius, The orthodox church (Londen 1935).
  • Burkov, Anton, ‘Russia’ in: Leonard Hammer & Frank Emmert (ed.), The European Convention on Human Rights and fundamental freedoms in Central and Eastern Europe (Den Haag 2012), 425-478.
  • Bushkovitch, Paul, Peter the Great, the struggle for power, 1671-1725 (Cambridge 2001).
  • Cameron, Iain, An introduction to the European Convention of Human Rights, vierde editie (Uppsala 2002).
  • Clinton, David, ‘The relevance of realism in the post-cold war world’ in: David Clinten (ed.), The realist tradition and contemporary international relations (Baton Rouge 2007) 234-256.
  • Gerrits, André, 'Exploring democracy in the Russian Federation: political regime, public opinion and international assistance', Contemporary Politics, 16: 1 (2010), 33 — 48.
  • Donnelly, Jack, Realism and international relations (Cambridge 2000).
  • Donnelly, Jack, ‘Realism’ in: Scott Burchill et al., Theory of international relations, derde druk (Bastingstoke 2005) p. 47.
  • Echo Moskvy, ‘Свобода или порядок - что предпочитают россияне?,’ Культурный шок [radio] (08-02-2014) http://echo.msk.ru/programs/kulshok/1253190-echo/ [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Ерахтин, А. В., Интеллигенция, власть и социальная справедливость в современной России, Интеллигенция и мир, 1 (2013), 28-38.
  • Finn, Peter, ‘New manuals push a Putin’s-eye view in Russian schools,’ Washington Post (20-07-2007), [online] http://www.washingtonpost.com/wp dyn/content/article/2007/07/19/AR2007071902707_3.html [geraadpleegd 22-05-2014].
  • Flint, Colin & Peter Taylor, Political geography, world-economy, nation state and locality (Essex 2007)
  • Fukuyama, Francis, The end of history and the last man (New York 1992).
  • Foucault, Michel, The History of Sexuality, vol. 1, An Introduction (New York 1980).
  • Gel’man, Vladimir, ‘Party politics in Russia: from competition to hierarchy’, Europe-Asia studies, 60:6 (August 2008) 913 – 930.
  • Glasser, Susan, ‘Minister no, Sergei Lavrov and the blunt logic of Russian power’, Foreign Policy, (29-04-2013) [online] http://www.foreignpolicy.com/articles/2013/04/29/minister_no [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Held, David, Models of democracy, tweede editie (Cambridge 1996).
  • Hosking, Geoffrey, Russia: people and empire 1552-1917 (Cambridge, Mass. 1997).
  • Иванов, Максим, Совет федерации готов реформировать Конституционный суд, Kommersant (28-05-2014), [online] http://kommersant.ru/doc/2480879 [geraadpleegd 05-06-2014]
  • Ильин, Иван А., О России, Три речи 1926-1933 (София 1934).
  • Interfax, "Единая Россия" готовит законопроект о запрете реабилитации нацизма (31-1-2014) [online] http://www.interfax.ru/russia/txt/355074 [geraadpleegd 05-06-2014].
  • International Commission of Jurists, The state of the judiciary in Russia (Geneva 2010).
  • Ishay, Micheline R., The history of human rights, from ancient times to the globalization era (Berkeley 2004).
  • Jagers, Nicola, ‘Is er nog plaats voor Rusland in de Raad van Europa?’ Nederlands Comité voor de Mensenrechten bulletin, 32:7 (2007), 1107-1129.
  • Kharkhordin, Oleg, The collectivce and the individual in Russia: a study of practices (Berkeley 1999).
  • Lapitskaya, Julia, ‘ECHR, Russia, and Chechnya: two is not company and three is definitely a crowd’, International law and politics 43 (2011), 479-547.
  • Latynina, Julija, ‘Код доступа’, Echo Moskvy [radio] (28-12-2013) [online] http://www.echo.msk.ru/programs/code/1227016-echo/ [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Lavrov, Sergej, Adress to the Parliamentary Assembly (29-04-2010) [online] http://hub.coe.int/address-by-sergey-lavrov [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Lester, Anthony, The European Court of Human Rights after 50 years (Copenhagen 2009).
  • Lieven, Dominic, Empire, The Russian Empire and its rivals (New Haven & Londen 2000).
  • Левада Центр, Общественное мнение 2013, ежегодник (Москва 2013).
  • Legvold, Robert, ‘Russian Foreign Policy During Periods of Great State Transformation’, in: Robert Legvold (ed.), Russian Foreign Policy in the Twenty-First Century and the Shadow of the Past. (New York 2007) 77-144.
  • Low-Beer, Ann, The Council of Europe and school history (Straatsburg 1997).
  • Malfliet, Katlijn en Stephan Parmentier, ‘Russia’s membership of the Council of Europe: ten years after’ in: Katlijn Malfliet en Stephan Parmentier, Russia and the Council of Europe, 10 years after (Londen 2010), 7-33.
  • Malfliet, Katlijn, Hoever kan Europa oostwaards reiken? De Russische factor (Leuven 2010).
  • Malfliet, Katlijn, De geest van het Russische recht (Leuven 2010).
  • Marx, Karl & Friedrich Engels, ‘Der achtzehnte Brumaire des Louis Bonaparte’, Werke, Band 8, (Berlijn 1978).
  • Medvedev, Dmitrij, Speech at the Meeting with Russian Ambassadors and Permanent Representatives to International Organisations at Russian Foreign Ministry, (Moskou 15-07-2008), [online] http://www.un.int/russia/new/MainRoot/docs/off_news/160708/newen4.htm [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Morozov, Viatcheslav, 'Sovereignty and democracy in contemporary Russia: a modern subject faces the post-modern world', Journal of International Relations and Development, 11 (2008), 152-180.
  • Neumann, Iver B., Russia as Europe’s other, EUI working papers RSC No. 96/34 (San domenico, Italië, 1996).
  • Neumann, Iver B., Russia and the idea of Europe (Londen en New York 1996).
  • Ordzhonikidze, Mariia, ‘Russians’ perceptions of Western values’, Russian social science review, 49:6 (november-december 2008), 4-29.
  • Pijl, Kees van der, Wereldorde en machtspolitiek, visies op de internationale betrekkingen van Dante tot Fukuyama (Amsterdam 1992).
  • Podrabinek, Alexander, ‘Useless parliament’, imrussia.org (20-05-2014), [online] http://imrussia.org/en/politics/747-useless-parliament [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Пушкин, Александр С., Медный всадник, http://www.rvb.ru/pushkin/01text/02poems/01poems/0795.htm
  • Putin, Vladimir, ‘Europe has nothing tot fear from Russia’, Financial times, (21-11-2006).
  • Putin, Vladimir, ‘Россия сосредотачивается — вызовы, на которые мы должны ответить’ Izvestia (16-1-2014), [online] http://izvestia.ru/news/511884 [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Rancour-Laferriere, Daniel, The slave soul of Russia: moral masochism and the cult of suffering (New York en Londen).
  • Rock, Stella, ‘Russian revisionism: Holocaust denials and the new nationalist historiography’, Patterns of prejudice 35:4 (2001), 64-76.
  • Solvang, Ole, ‘Chechnya and the European Court of Human Rights: the merits of strategic litigation’, Security and human rights, 3 (2008), 208-219.
  • Tamm, Ditlev, Roman law and European legal history (Kopenhagen 1997).
  • Thomson, John M., A vision unfulfilled, Russia and the Soviet Union in the twentieth century (Lexington 1996).
  • Vel, Guy, de, ‘Legal cooperation programmes of the Council of Europe with Russia’ in: Katlijn Malfliet, Erik de Maeyer & Vera S. Shishkina (eds.), The legal profession in contemporary Russia: experiences from the East and West (Leuven 1996), 41-48.
  • Verduyckt, Annelies, ‘Hoe kan worden tegemoetgekomen aan de slechte uitvoering van veroordelende arresten van het EHRM op nationaal niveau?’ Jura Falconis, 47:1 (2010-2011), 93-152.
  • Waegemans, Emmanuel, Geschiedenis van de Russische literatuur 1700-2000 (Amsterdam 2003).
  • Waltz, Kenneth, ‘Structural realism after the cold war’ International security 25:1 (Summer 2000) 5-41
  • Weiler, Jonathan, Human rights in Russia (Londen 2004).
  • Whittaker, Cynthia H., ‘The reforming tsar: the redefinition of autocratic duty in eighteenth-century Russia,’ Slavic Review, 51:1 (Spring 1992) 77-98.
  • Zakaria, Fareed, Toekomst van de vrijheid, de paradoxen en schaduwzijden van de democratie (Amsterdam 2003).
  • Зорькин, Валерий, ‘Экономика и право: новый контекст’, Российская газета (22-05-2014) [online] http://www.rg.ru/2014/05/21/zorkin-site.html [geraadpleegd 05-06-2014].
  • Шевцова, Лилия, 'Русская матрица: искусство перевоплощения', Carnegie, [online] http://www.carnegie.ru/publications/?fa=53781 [geraadpleegd 06-06-2014].
  • Шульман, Екатерина, ‘Как правильно читать повестку дня Думы’, Vedomosti.ru (22-01-2014) [online] http://www.vedomosti.ru/opinion/news/21647181/putevoditel-po-zakonodatelyu [geraadpleegd 05-06-2014].
Universiteit of Hogeschool
Slavistiek en Oost-Europakunde
Publicatiejaar
2014
Kernwoorden
Share this on: