HET STIMULEREN VAN EEN GEZONDE LEEFSTIJL MET VOEDSELTAKSEN Een kwalitatief onderzoek naar de houding van maatschappelijke sleutelfiguren en beleidsmakers in België t.o.v. fiscale maatregelen om evenwichtige voeding te stimuleren

Isabelle Moncarey Sofie Van den Abeele
Persbericht

HET STIMULEREN VAN EEN GEZONDE LEEFSTIJL MET VOEDSELTAKSEN Een kwalitatief onderzoek naar de houding van maatschappelijke sleutelfiguren en beleidsmakers in België t.o.v. fiscale maatregelen om evenwichtige voeding te stimuleren

Staan Belgische sleutelfiguren achter de invoering van voedseltaksen? 

Duoscriptie geschreven door Isabelle Moncarey en Sofie Van den Abeele

54 % van de Belgische mannen en 40% van de Belgische vrouwen kampt met overgewicht. Overgewicht is niet alleen een primaire chronische aandoening, ze ligt mede aan de basis van andere ingrijpende chronische aandoeningen. Één van de oorzakelijke leefstijlfactoren van obesitas is een ongezond voedingspatroon. Een mogelijke maatregel om in dat voedingspatroon in te grijpen en zo de volksgezondheid te optimaliseren zijn voedseltaksen. In dit onderzoek wordt bekeken wat Belgische sleutelfiguren denken over deze maatregel.

Voedseltaksen worden gedefinieerd als taksen op bepaalde voedingswaren of voedingscomponenten met als doel de prijs ervan te laten stijgen en zo hun verkoop te minderen. Het uiteindelijke doel is een verbeterde volksgezondheid, al wijzen de respondenten in dit onderzoek er ook op dat een bijkomend doel het genereren van staatsinkomsten is.

Voedseltaksen werden reeds in verschillende Europese landen in overweging genomen, maar zijn ze ook effectief? Uit de literatuur die via simulatiestudies, studies die niet in de reële wereld plaatsvinden, voedseltaksen onderzochten, blijkt dat dergelijke taksen wel degelijk effect op het koopgedrag en het consumptiegedrag hebben. Dit zou gevolgen kunnen hebben voor de volksgezondheid. Echter blijft het tot op vandaag bij veronderstellingen. Voedseltaksen kunnen verschillende vormen aannemen, naargelang de grootte van de taksering bijvoorbeeld en naargelang het product of de component waarop een taks wordt geheven, waarbij de ene vorm duidelijk effectiever blijkt dan de andere. Vermits het grote probleem van chronische aandoeningen en het geringe effect van de tot nu toe meest gebruikte maatregel, informatieverstrekking, zou het een aanbeveling kunnen zijn om voedseltaksen serieus te overwegen. Een respondent uit het beleid: “In het algemeen zou ik daar niet voor zijn, maar in de praktijk weten we dat soms de enige manier is om resultaat te halen dan gaan we dat toch moeten aanvaarden denk ik om sommige zaken te promoten.” Worden voedseltaksen serieus overwogen in België? Momenteel is een invoering ervan nog niet aan de orde, zo blijkt uit dit onderzoek, waarin sleutelfiguren uit drie groepen werden bevraagd, namelijk consumentenorganisaties, producentenorganisaties en het beleid. In totaal werden 25 respondenten geïnterviewd, die 27 organisaties/instanties vertegenwoordigden.

Een beslissing omtrent de implementatie van voedseltaksen in België dient genomen door de Federale overheid, departement gezondheid. Momenteel stellen zij zich noch voor noch tegen de maatregel op, maar willen ze deze zeker verder bekijken. Respondent uit het beleid: “Het is een mogelijkheid maar het is niet dé oplossing”. Vanuit de diverse overheden klinkt een voorkeur voor positieve maatregelen, deze zouden een groter draagvlak vinden. De FOD (Federale overheidsdienst) economie en FOD financiën kunnen aanvullende taken hebben, zoals controle op de vorm van de maatregel en controle op naleving. Zij zijn op dit moment nog erg sceptisch. Deze sceptische houding is het gevolg van de grote onduidelijkheid rond de gevolgen van voedseltaksen. Een respondent uit een producentenorganisatie verwoordt het als volgt: “Eigenlijk spreekt men in de meeste gevallen in mijn ogen ook bijna van fiscale experimenten. Waar men zegt van we weten niet of het werkt, maar stel dat het werkt is het wel leuk meegenomen.” Onder meer respondenten uit producentenorganisaties verwachten negatieve economische gevolgen, zoals banenverlies. Bovendien vrezen ze voor stigmatisatie van bepaalde producten. Daarnaast vinden ze dat zo’n maatregel de vrije markt zou aantasten. Geen van de producentenorganisaties is dan ook te vinden voor voedseltaksen. De vertegenwoordigers van consumenten staan momenteel eveneens sceptisch tegenover voedseltaksen. Zij hebben het meer over de sociale gevolgen ervan, zo zouden armere gezinnen mogelijk zwaarder getroffen worden. Drie respondenten konden zich op moment van het onderzoek achter voedseltaksen scharen, mits voorwaarden. Zo zijn bijkomende sensibiliserende maatregelen  een noodzaak en volgens een andere moet de taks op de producent worden verhaald. Wat in praktijk op hetzelfde neerkomt, want producenten rekenen sowieso door, maar deze respondent wou de producenten mee responsabiliseren. De drie respondenten die een positieve houding tegenover voedseltaksen aannemen doen dit nog om volgende redenen: verschuiving in belastingdruk, ecologische voordelen en gezondheidsvoordelen.

Voedseltaksen zullen in België, aldus de respondenten, niet meteen ingevoerd worden. Er is geen concreet voorstel noch debat. Er zijn volgens de respondenten nog geen concrete plannen voor verder onderzoek rond voedseltaksen, toch achten de participanten dit noodzakelijk. Indien het effect van de maatregel wordt aangetoond, er bijkomende maatregelen ter sensibilisering zijn en het gegeven vanuit de verschillende actoren wordt gedragen, kan verder worden nagedacht om voedseltaksen in België te implementeren.  

Bibliografie

 

Absil G., Vandoorne C. et al. Evaluation du premier Plan National Nutrition Santé belge (CCNVGP 2010/01 du SPF Santé Publique, Sécurité de la chaîne alimentaire et environnement) Université de Liège, Ecole de Santé Publique, Juin 2011

Alemanno, A., & Carreño, I. (2011). Fat taxes in the European Union between fiscal austerity and the fight against obesity [Elektronische versie]. European Journal of Risk Regulation, 2, 571-576.

Algemeen Boerensyndicaat. (n.d.). Wat is het algemeen boerensyndicaat (ABS) vzw? Geraadpleegd op 25 maart, 2013, van http://www.absvzw.be

Alkerwi, A., Sauvageot, N., Nau, A., Lair, M-L., Donneau, A-F., Albert, A., & Guillaume, M. (2012). Population compliance with national dietary recommendations and its determinants: findings from the ORISCAV-LUX study [Elektronische versie]. British Journal of Nutrition, 108, 2083–2092.

Allais, O., Bertail, P., & Nichèle, V. (2009). The effects of a fat tax on French

households purchases: a nutritional approach [Elektronische versie]. American Journal of Agreculture and Economy, 92, 228-245.

Alwan, A. (Eds.). (2011). Global status report on non communicable diseases 2010 [Elektronische versie]. World Health Organization.

Anderson, J., Parker, W., Steyn, N. P., Grimsrud, A., Kolbe-Alexander, T., Lambert, E.

V., … Xuereb, G. (2009). Interventions on diet and physical activity: what works? [Elektronische versie]. World Health Organization: Summary report.

Andreyeva, T.  Long, M.W., & Brownell, K. D. (2010). The Impact of Food Prices on

Consumption: A systematic review of research on the price elasticity of demand for food [Elektronische versie]. American Journal of Public Health, 100, 216-222.

Annemans, L. (2010). Gezondheidseconomie voor niet-economen. Een inleiding tot de begrippen, methoden en valkuilen van de gezondheidseconomische evaluatie. Gent: Academia Press.

Barry, C. L., Niederdeppe, J., & Gollust, S. E. (2013). Taxes on Sugar-Sweetened Beverages Results from a 2011 National Public Opinion Survey [Elektronische versie]. American Journal of Preventive Medicine, 44, 158-163.

Becq, S. (1998). Gedachtewisseling over de Vlaamse Gezondheidsdoelstellingen 1998

2002. Commisie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin. Brussel: Vlaams Parlement. Belgische Senaat. Commissie voor de Sociale Aangelegenheden - Handelingen.

Bellisle, F. (2005). Waarom eet ik wat ik eet? Nutrinews, 2, 3-9.

Berghöfer, A., Pischon, T., Reinhold, T., Apovian, C. M., Sharma, M. A., & Willich, S.

N. (2008). Obesity prevalence from a European perspective: a systematicreview [Elektronische versie]. BMC Public Health, 8(200) , 1-10.

Boerenbond. (n.d.). Belangenverdediging. Geraadpleegd op 25 maart, 2013 vanhttp:// www.boerenbond.be

Boerenbond. (n.d.). Wie zijn we. Geraadpleegd op 25 maart, 2013 van http://www.boerenbond.be

Boizot-Szantai, C., & Etile, F. (2012). Taxer les boissons sucrées pour lutter contre l’obésité? Le point de vue de l’économie [Elektronische versie]. Obésité, 6, 218-225.

Capacci, S., Mazzocchi, M., Shankar, B., Macias, J. B., Verbeke, W., Pérez-Cueto, F. J. A., … Traill, W. B. (2012). Policies to promote healthy eating in Europe: a structured review of policies and their effectiveness [Elektronische versie]. Nutrition reviews, 70, 188-200.

Caraher, M., & Cowburn, G. (2005). Taxing food: implications for public health

nutrition [Elektronische versie]. Public Health Nutrition, 8, 1242-1249.

Cloots, H., De Kind, H., Kongs, A., & Smets, H. (2006). Gezondheidsindicatoren 2004 Vlaams Gewest. Gezondheidsdoelstellingen. Geraadpleegd op 13 mei, 2013, van http://www.zorg-en-gezondheid.be

Chaloupka, F. J. (2011). Public Policy Versus Individual Rights and Responsibility: An

Economist’s Perspective [Elektronische versie]. Preventing Chronic disease, 8(5), 1-4.

Chapman, C. D., Benedict, C., Brooks, S. J., & Shiöth, H. B. (2012). Lifestyle determinants of the drive to eat: a meta-analysis [Elektronische versie]. The American Journal of Clinical Nutrition, 96, 492-497.

Choprabisco. (n.d.). Over Choprabisco. Geraadpleegd op 27 maart, 2013, van www.choprabisco.be

Chouinard, H. H., La France, J. T., Davis, D. E., & Perloff, J. M. (2007). Fat taxes: big money for small change [Elektronische versie]. Forum for Health Economics & Policy, 10 (2), 1-28.

Coene, I. (2007). Tien jaar voedingsaanbevelingen voor België [Elektronische versie]. Nutrinews, 2, 13-19. 

Coene, I. (2012). Vlaanderen investeert in gezond leven [Elektronische versie]. Nutrinews, 1, 8.

Cohen, D. A. (2008). Obesity and the built environment: changes in environmental cues cause energy imbalances [Elektronische versie]. International Journal of Obesity, 32, S137-S142.

Comeos. (2010). Vrijwillige engagementen. Geraadpleegd op 27 maart, 2013, van http://www.fedis.be

Comeos. (2011). Over ons. Geraadpleegd op 27 maart, 2013, van http://www.fedis.be

Dagevos, H., & Munnichs, G. (2007). De obesogene samenleving. Maatschappelijke

perspectieven op overgewicht. Amsterdam: Amsterdam University Press.

De Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers (2010). Voorstel van Resolutie waarbij een doeltreffender Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan 2011-2015 wordt gevraagd. Kamerdocumenten 53K0688001. Geraadpleegd op 29 september, 2012, van http://www.dekamer.be

De Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. (2011). Institutioneel Akoord voor

de zesde staatshervorming. Geraadpleegd op 26 oktober, 2012, van http://www.lachambre.be/

De Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. (2012). Kamerdocumenten

53K0688004. Geraadpleegd op 29 september, 2012, van http://www.dekamer.be

De Clercq, M. (2006). Economie toegelicht. Antwerpen-Apeldoorn: garant.

De Franse Republiek, Het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschap, Vlaams

Agentschap Zorg en Gezondheid & F.O.D. Volksgezondheid. (2006). Gids van de Frans-Belgische grensoverschrijdende gezondheidszorg. Geraadpleegd op 22 september, 2012, van http://www.guidesantefrancobelge.eu/

De Maeseneer, J., Roberts, R., Demarzo, M., Heath, I., Sewankambo, N., Kidd, M., … Willems, S. (2012). Tackling NCDs: a different approach is needed [Elektronische versie]. The Lancet, 379(9892), 1860-1861.

Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens. (2012). Gesundheid. Geraadpleegd op 26

oktober, 2012, van http://www.dglive.be/

Devisch, I., & Dierckx, K. (2010). Gezondheidszorg, verantwoordelijkheid en leefstijl.

Waarheen met de individuele autonomie? [Elektronische versie]. Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek, 20, 84-89.

De Vriese, S., De Backer, G., De Henauw, S., Huybrechts, I., Kornitzer, K., Leveque,

A., … Van Oyen, H. (2005). The Belgian food consumption survey: aims, design and methods [Elektronische versie]. Arch Public Health, 63(1), 1-16.

De Vriese, S., Huybrechts, I., Moreau, M., & Van Oyen, H. (2006). De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1-2004. Brussel: Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid WIV/EPI Reports N 2006-017, Epidemiologie.

Dharmasena, S., & Capps, O. (2011). Intended and unintended consequences of a

proposed national tax on sugar-sweetened beverages to combat the U.S. obesity problem [Elektronische versie]. Health Economics, 21, 669-694.

Duvaleix-tréguer, S., Hammoudi, A., Rouached, L., & Soler, L. G. (2012). Firms’ responses to nutritional policies [Elektronische versie]. European Review of Agricultural Economics, 39, 843-877.

Epstein, L. H., Dearing, K. K., Roba, L. G., & Finkelstein, E. (2010). The influence of

taxes and subsidies on energy purchases in an experimental purchasing study [Elektronische versie]. Psychological Science, 21, 406-414.

Epstein, L. H., Jankowiak, N., Nederkoorn, C., Raynor, H. A., French, S. A., &

Finkelstein, E. (2012). Experimental research on the relation between food price changes and food-purchasing patterns: a targeted review [Elektronische versie]. The American Journal of Clinical Nutrition, 95, 789-809.

Ethisch Vegetarisch Alternatief. (2011). Geschiedenis EVA. Geraadpleegd op 23, maart, 2013, van http://www.evavzw.be

Eyles, H., Ni Mhurchu, C., Nghiem, N., Blakely, T. (2012). Food pricing strategies, population diets, and non-communicable disease: a systematic review of simulation studies [Elektronische versie]. PLOS Medicine, 9(12), 1-22.

EuroActiv. (2010). Taxa fast-food va fi perceputa din martie 2010. Geraadpleegd op

12 februari, 2013, van EurActiv: http://www.euroactiv.ro/

Faulkner, G. E. J., Grootendorst, P., Van Hai N., Andreyeva, T., Arbour-Nicitopoulos,

K., Auld, M. C., … Windmeijer, F. (2011). Economic instruments for obesity prevention: results of a scoping review and modified delphi survey [Elektronische versie]. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8, 1-14.

Fédération Wallonie-Bruxelles. (2012). Politique de Promotion de la Santé en

Communaté Française. Geraadpleegd op 26 oktober, 2012, van

http://www.sante.cfwb.be/

Fevia. (2011). Over Fevia. Naar een duurzaam voedselsysteem. Geraadpleegd op 25 maart, 2013, van http://www.fevia.be

FOD Economie. (2010). Gemiddelde inkomsten per huishouden 1999-2010. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://statbel.fgov.be

FOD Economie. (2010). Gemiddelde uitgaven per huishouden 1999-2010. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://statbel.fgov.be

FOD Economie. (2013). Spreiding van de gezinsuitgaven (1778/1779-2010). Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://statbel.fgov.be

FOD Financiën. (2009). 22 DECEMBER 2009. –Wet betreffende de algemene regeling inzake accijnzen. Geraadpleegd op 24 oktober, 2012, van http://www.ejustice.just.fgov.be/

FOD Financiën. (2012). Het fiscaal memento 2012.

Geraadpleegd op 09 september, 2012, van http://www.belgium.be/

FOD Financiën. (2012). Wetboek van de b.t.w (B.S. 30.03.2012).

Geraadpleegd op 09 september, 2012, van http://ccff02.minfin.fgov.be/

FOD Financiën. (2013). Statistieken met betrekking tot de Belgische federaal geïnde fiscale ontvangsten. Geraadpleegd op 28 februari, 2013, van http://docufin.fgov.be

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en

Leefmilieu. (2005). Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan voor België 2005-2010. Brussel: Operationeel Plan.

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. (2011).

Antwoord op parlementaire vraag nr. 3381 van 17/10/2011 gesteld door Bert Anciaux, Brussel. Geraadpleegd op 29 september, 2012, van www.senat.be

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. (2011).

Evaluatie van nutritioneel beleid in Europese Unie. Geraadpleegd op 29 september, 2012, van http://www.health.fgov.be/

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. (2012).

Voorstelling van de Hoge Gezondheidsraad. Geraadpleegd op 26 oktober, 2012, van http://www.health.belgium.be/

Food Ethics Council. (2012). Fat taxes: can taxing unhealthy food and drink improve health? Report of the Business Forum meeting. Geraadpleegd op 21 februari, 2012, van http://www.foodethicscouncil.org/

Gearhardt, A. N., Grilo, C. M., Dileone, R. J., Brownell, K. D., & Potenza, M. N.

(2011). Can food be addictive? Public health and policy implications [Elektronische versie]. Addiction, 106, 1208-1212.

Gerkens, S., Farfan, M. I., Desomer, A., Stordeur, S., De Waroux, M., Van de Voorde,

C., Van de Sande, S., & Leonard, C. (2010). Het Belgische gezondheidssysteem in 2010 [Elektronische versie]. Brussel: KCE reports 138A.

Gezinsbond. (n.d.). Even voorstellen. Geraadpleegd op 23 maart, 2013, van Gezinsbond: http://www.gezinsbond.be

Gezinsbond. (2009). Gezinsbond lanceert 'kindnorm’. Geraadpleegd op 01 mei, 2013,

van http://www.gezinsbond.be

Giesen, J., Havermans, R. C., Nederkroon, C., Jansen, A. (2012). Impulsivity in the

supermarket. Responses to calorie taxes and subsidies in healthy weight under graduates [Elektronische versie]. Appetite, 58, 6-10.

Giesen, J., Payne, C. R., Havermans, R. C., & Jansen, A. (2011). Exploring how calorie

information and taxes on high-calorie foods influence lunch decisions [Elektronische versie]. American Journal of Clinical Nutrition, 93, 689-694.

Gisle L, Hesse E, Drieskens S, Demarest S, Van der Heyden J, & Tafforeau J. (2010). Gezondheidsenquête België, 2008. Rapport II – Leefstijl en Preventie [Elektronische versie]. Brussel: Afdeling epidemiologie.

Gostin, L. O. (2007). Law as a tool to facilitate healthier lifestyles and prevent obesity [Elektronische versie]. Journal of the American Medical Association, 297, 87-90.

Griffith, R., & O’Connell, M. (2010). Public policy towards food consumption [Elektronische versie]. Fiscal Studies, 31, 481-507.

Grunert, K. G., Wills J., Celemín L. F., Lähteenmäki L., Scholderer J., & Storcksdieck genannt Bonsmann S. (2012). Socio-demographic and attitudinal determinants of nutrition knowledge of food shoppers in six European countries [Elektronische versie]. Food quality and Preference, 26, 166-177.

Gwozdz, W. (2011). Showcase: On the Way to a Fat Tax in Denmark. Geraadpleegd op 24, maart, 2013 van http://www.scp-knowledge.eu

Haelterman, A., Maes, L., & Van Orshoven, P. (2004). Codex fiscaal recht. Brussel: BIBF.

Han, S., Gupta, S., Lehmann, D. R. (2001). Consumer prices sensitivity and price

Thresholds [Elektronische versie]. Journal Of Retailing, 77, 435-456.

Havermans, R., Nederkoorn, C., Giesen, J., & Jansen, A. (2011). Vettaks tegen vetzucht. Werkt het? [Elektronische versie]. Nederlands Tijdschrift voor Voeding & Diëtetiek, 66, 12-15.

Hawkes, C., Friel, S., Lobstein, T., & Lang, T. (2012). Linking agricultural policies with obesity and non-communicable diseases: A new perspective for a globalizing world [Elektronische versie]. Food Policy, 37, 343-353.

Hawkes, C., (2012). Food policies for healthy populations and healthy economies [Elektronische versie]. British Medical Journal, 344, 27-29.

HEPA-groep. (2001). Statements en aanbevelingen omtrent de gezondheidsbevorderende fysieke activiteit voor de Belgische bevolking [Elektronische versie]. Vlaams Tijdschrift voor Sportgeneeskunde en Wetenschappen, 103-112.

Het Federaal Planbureau. (2011). Obesitas bij volwassenen. Geraadpleegd op 14

februari, 2013, van http://www.indicators.be/

Heymann, E. P., & Goldsmith, D. (2012). Best approaches in the battle against Globesity? Learning lessons from our experience tackling HIV-AIDS and tobacco smoking [Elektronische versie]. Journal of the Royal Society of Medicine, 3(7), 1-9.

Hirschey, M. (2009). Fundamentals of managerial economics (9th ed.). Mason: South-Western Cengage Learning.

Hoge Gezondheidsraad. (2009). Voedingsaanbevelingen voor België 2009. Geraadpleegd op 21 september, 2012, van http://www.health.belgium.be/

Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare (3th ed.). Chichester: Wiley-Blackwell.

Holt, E. (2010). Romania mulls over fast food taks [Elektronische versie]. The Lancet, 375, 2.

Holt, E. (2011). Hungary to introduce broad range of fat taxes [Elektronische versie]. The Lancet, 378, 741.

Horeca Vlaanderen. (n.d.). Wat is Horeca Vlaanderen? geraadpleegd op 25 maart, 2013, van www.fedhorecavlaanderen.be

Huber, M., Knottnerus, J. A., Green, L., van der Horst, H., Jadad, A. R., Kromhout, D.,

… Smid, H. (2011). How should we define health? [Elektronische versie]. British Medical Journal, 343(d4163), 1-3.

Hupe, P. (2007). Overheidsbeleid als politiek: over de grondslagen van beleid. Assen: Van Gorcum.

Intermap Research Group. (2012). Food and nutrient intakes and their associations with

lower BMI in middle-aged US adults: the International Study of Macro

/Micronutrients and Blood Pressure (INTERMAP) [Elektronische versie]. The American Journal of Clinical Nutrition, 96, 483-491.

Irbab-kbivb. (2012). Nationale contacten. Sector. Subel. Geraadpleegd op 25, maart, 2013, van http://www.irbab-kbivb.be/

Jensen, J. D., & Smed, S. (2007). Cost-effective design of economic instruments in nutrition policy [Elektronische versie]. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 4(10), 1-12.

Jensen J. D., Smed S. (n.d.). The Danish fat tax on saturated fat—effect on the consumption and consumer prices of fat. FOI Working Paper (forthcoming).

Juridische dienst van de Kanselarij. (2003, 11 21). Decreet betreffende het preventieve

gezondheidsbeleid. Geraadpleegd op 21 september, 2012, van http://www.codex.vlaanderen.be/

Kim, D., & Kawachi, I. (2006). Food taxation and pricing strategies to “Thin Out” the obesity epidemic [Elektronische versie]. American Journal of Prevntive Medicine, 30, 430-437.

Kind en Gezin. (n.d.). Over Kind en Gezin. Geraadpleegd op 23 maart, 2013, van Kind en Gezin: http://www.kindengezin.be

Kooiker, S. (2011). Gezondheidsbevordering als splijtzwam? [Elektronische versie].  Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 89, 132-134.

Kluge, E. W. (2007). Comparing Healthcare Systems: Outcomes, Ethical Principles,

and Social Values [Elektronische versie].  Medscape General Medicine , 4(9), 29.

Lacanilao, R. D., Cash, S. B., & Adamowicz, W. L. (2011). Heterogeneous consumer responses to snack food taxes and warning labels [Elektronische versie]. The Journal of Consumer Affairs, 45, 108-122.

Landon, J., & Graff, H. (2012). What is the role of health-related food duties? [Elektronische versie]. National Heart Forum. London: National Heart Forum.

Laquiere, I., & Doughan, L. (2010). Evaluation nutrition policies. Geraadpleegd op 29 september, 2012, van http://health.belgium.be/

Lechner, L., Kremers, S., Meertens, R., & de Vries , H. (2007). Determinanten van

gedrag. In Brug, J., van Assema, P. & Lechner, L. Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: een planmatige aanpak, 5-106. Assen: Van Gorcum.

Leicester, A., & Windmeijer, F. (2004). The 'fat tax': economic incentives to reduce obesity. (IFS Briefing Notes BN49 ) [Elektronische versie]. London: Institute for Fiscal Studies.

Levy, D. T., & Friend, k. B., (2012). Simulation modeling of policies directed at youth sugar-sweetened beverage consumption [Elektronische versie]. American Journal of Community Psychology, 50.

Lin, B-H., Smith, T. A., Lee, J-Y., & Hall, K. D. (2011). Measuring weight outcomes for obesity intervention strategies: The case of a sugar-sweetened beverage taks [Elektronische versie]. Economics and Human Biology, 9, 329-341.

Ludwig, D. S., & Nestle, M. (2008). Can the food industry play a constructive role in the obesity epidemic? [Elektronische versie]. The Journal of The American Medical Association, 300, 1808-1811.

Lusk, J.L., & Schroeter, C. (2011). When do fat taxes increase consumer welfare? [Elektronische versie]. Health Economics, 21, 1364-1374

Maes, L., & Vereecken, C. (2010). Jongeren en gezondheid 2010: voeding. Gent: vakgroep maatschappelijke gezondheidskunde.

Matthijs, H., Naert F., & Vuchelen, J. (2007) Handboek openbare financiën. Antwerpen – Oxford: Intersentia.

McColl, K. (2009). “Fat taxes” and the financial crisis [Elektronische versie]. The Lancet, 373, 797-798.

Mercer, A. (2010). Obesity, battle of the bulge-policy behind change: Whose responsibility is it and who pays? [Elektronische versie].  Health Education Journal, 69, 401-408.

Meusel, D., Höger, C., Pérez-Rodrigo, C., Aranceta, J., Cavill, N., Armstrong, T., … Tukuitonga, C. (2008). WHO global strategy on diet, physical activity and health: a framework to monitor and evaluate implementation [Elektronische versie]. Geneva: WHO.

Ministry of Finance. (2012). Interim report of the Sugar Tax Working Group completed. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://www.vm.fi

Ministry of Finance. (2013). Final report of the sugar tax working group. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://www.vm.fi

Ministry of Finance. (2013). Sugar Tax Working Group emphasises influencing children’s and young people’s consumption. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van http://www.vm.fi

Moens, M. (2012). VBS jaarverslag 2011:EU: to live and let die. Brussel: Verbond der Belgische beroepsverenigingen van Geneesheren - Specialisten.

Mytton, O. T., Clarke, D., Rayner, M. (2012). Taxing unhealthy food and drinks to improve health [Elektronische versie]. British Medical Journal, 344, 30-33.

Mytton, O., Gray, A., Rayner, M., & Rutter, H. (2007). Could targeted food taxes improve health? [Elektronische versie].  Journal of Epidemiology and Community Health, 61, 689-694.

Navefri-Unafri. (2012). Wat doet Navefri? geraadpleegd op 03 25, 2013, van www.navefri-unafri.be

Nuffield Council on Bioethics. (2011). UN Briefing: Governments have an ethical responsibility to address non-communicable diseases. Geraadpleegd op 21 februari, 2013, van http://www.nuffieldbioethics.org/

Nugent, R., & Knaul, F. (2006). Fiscal policies for health promotion and diseaese

prevention. Diseaese Control Priorities in Developing Countries, 2, 211-224. New York: Oxford University Press.

Onderzoeks- en informatiecentrum van de verbruikersorganisaties. (n.d.). Wie zijn wij? Geraadpleegd op 23 maart, 2013, van http://www.oivo.be

Onkelinx, L. (2011). Nationaal Kankerplan: stand van zaken 2011. Geraadpleegd op 29

september, 2012, van http://www.laurette-onkelinx.be/

Pacolet, J., & Strengs, T. (2011). De kost van fiscale en parafiscale uitgaven en ontwijking in België [Elektronische versie]. Leuven: K.U. Leuven, rapport HIVA.

Parlament der Deutschsprachigen Gemeinschaft. (2012). Commissie IV voor

Gezondheid en Sociale Zaken. Geraadpleegd op 26 oktober, 2012, van http://www.dgparlament.be/

Powell, L. M., Chriqui, J. F., Khan, T., Wada, R., & Chaloupka, F. J. (2013).  Assessing the potential effectiveness of food and beverage taxes and subsidies for improving public health: a systematic review of prices, demand and body weight outcomes [Elektronische versie]. Obesity Reviews, 14, 110-128.

Rayner, G., Gracia, M., Young, E., Mauleon, J. R., Luque, E., & Rivera-Ferre, M.

(2010). Why are we fat? Discussions on the socio-economic dimensions and responses to obesity [Elektronische versie]. Globalization and Health, 6(7), 1-5.

Reiser, P. (2012) Taxation des boissons sucrées : le point de vue du secteur sucrier [Elektronische versie]. Obésité, 7, 42-45.

Rijksdienst voor Volksgezondheid en Milieu. (2004). Ons eten gemeten. Gezonde voeding en veilig voedsel in Nederland. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

RIZIV. (2010). Inlichtingen over de ziekenfondsen. geraadpleegd op 25 maart, 2013, van www.riziv.be

Robertson, A., Lobstein, T., & Knai, C. (2007). Obesity and socio-economic groups in

Europe: Evidence review and implications for action. European Commission.

Geraadpleegd op 25 maart, 2013, van http://ec.europa.eu/

Rogers, L. (2011). Is a tax on junk food moving a step closer? [Elektronische versie]. European Heart Journal, 32, 1823-1824

Sassie, F., & Devaux, M. (2012). Obesity update 2012. Organisation for economic co

operation and development. OECD.

SKAT. (2011). Lov om afgift af mættet fedt i visse fødevarer (fedtafgiftsloven).

Geraadpleegd op 25 oktober, 2012, van https://www.retsinformation.dk/

SKAT. (2011). Nyhedsbreve. Geraadpleegd op 08 september, 2012, van

https://www.skat.dk/

Skatteministriet. (2011). Høringsskema – bekendtgørelse om fedtafgift. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van www.skm.dk

Skatteministriet. (2011). L 111 - Forslag til lov om afgift af mættet fedt i visse fødevarer - resumé. Geraadpleegd op 24 maart, 2013, van www.skm.dk

Skatteminsteriet. (2012, 11 10). Presse. Geraadpleegd op 02 11, 2013, van

http://www.skm.dk/

Smed, S., Jensen, J. D., & Denver, S. (2007). Socio-economic characteristics and the effect of taxation as a health policy instrument [Elektronische versie]. Food Policy, 32, 624-639.

Smed, S., & Robertson, A. (2012). Are taxes on fatty foods having their desired effects

on health? [Elektronische versie]. British Medical Journal, 345, e6885.

Smed, S. (2012), Financial penalties on foods: the fat tax in Denmark [Elektronische versie]. Nutrition Bulletin, 37, 142–147.

Strnad, J. (2005). Conceptualizing the “fat tax”: The role of food taxes in developed economies. Stanford: Stanford Law School, Law and Economics, working paper.

Stuckler, D., & Nestle, M. (2012). Big Food, Food Systems, and Global Health [Elektronische versie]. Plos Medicine, 9(6), 1-4.

TAX.DK. (2012). Juridische begeleiding 2.012-2 Accijnzen vet, ijs en chocolade.

Geraadpleegd op 08 september, 2012, van http://www.tax.dk/

Ten have, M., De Beaufort, I. D., Teixeira, P. J., Mackenbach, J. P., & Van Der Heide, A. (2011). Ethics and prevention of overweight and obesity: an inventory [Elektronische versie]. Obesity Reviews, 12, 669-679.

Test Aankoop. (2013). Onze Missie. Geraadpleegd op 23 maart, 2013, van http://www.test.aankoop.be

The European Public Health Alliance. (2012). Food taxation in Europe: Evolution of

the legislation. Geraadpleegd op 26 oktober, 2012, van http://www.epha.org/

Thompson, C., Cummins, S.,  Brown, T., & Kyle, R. (2013). Understanding interactions with the food environment: An exploration of supermarket food shopping routines in deprived neighbourhoods [Elektronische versie]. Health & Place, 19, 116-123.

Thow, A. M., Jan, S., Leeder, S., & Swinburn, B. (2010). The effect of fiscal policy on diet, obesity and chronic disease: a systematic review [Elektronische versie]. Bull World Health Organ , 8 (88), 609-614.

Thow, A. M., Snowdon, W., Schultz, J. T., Leeder, S., Vivili, P., & Swinburn, B. A. (2011). The role of policy in improving diets: experiences from the Pacific Obesity Prevention in Communities food policy project [Elektronische versie]. Obesity Reviews, 12, 68-74.

Tiffin, R., & Arnoult, M. (2011). The public health impacts of a fat taks [Elektronische versie]. European Journal of Clinical Nutrition, 65, 427-433.

Tiffin, R., & Salois, M. (2012). Inequalities in diet and nutrition [Elektronische versie]. Proceeds of the Nutrition Society, 71, 105-111.

Traill, W. B. (2012). Economic perspectives on nutrition policy evaluation [Elektronische versie]. Journal of Agricultural Economics, 63, 505-527.

Traill, W. B., Shankar, B., Verbeke, W., Hoefkens, C., Mazzochhi, M., Capacci, S., … Sadler, C.  (2012). Effectiveness of policy interventions to promote healthy eating and recommendations for future action: evidence from the eatwell project. Geraadpleegd op 25, maart, 2013 van http://www.eatwellproject.eu

UNIZO. (2013). Wat is UNIZO? geraadpleegd op 27 maart, 2013, van www.unizo.be

Vandevijvere, S., De Vriese, S., Huybrechts, I., Moreau, M., Temme, E., De Henauw, S., … Van Oyen, H. (2009). The gap between food-based dietary guidelines and usual food consumption in Belgium, 2004 [Elektronische versie]. Public Health Nutrition, 12, 423-431.

Vandeurzen, J. (2009). Gezondheidsdoelstelling 'Voeding en Beweging' en Vlaams

actieplan 2009-2015. Geraadpleegd op 21 september, 2012, van http://docs.vlaamsparlement.be/

Vandeurzen, J. (2012). Mededeling aan de Vlaamse regering betreft uitvoering Vlaamse

gezondheidsdoelstellingen. Geraadpleegd op 11 oktober, 2012, van

http://www.zorg-en-gezondheid.be

Vanhauwaert, E. (2012). De actieve voedingsdriehoek. Leuven: Acco.

Vansant, G., Hulens, M., van der Borght, W., Demyttenaere, K., Lysens, R., & Muls, E.

(1999). A multidisciplinary approach to the treatment of obesity [Elektronische versie]. International Journal of Obesity, 23, 65-68.

Verbeke, W., Mazzocchi, M., & Traill, W. B. (2012). Beleidsinterventies gezonde eetgewoonten. Het EATWELL-project onderzocht hun effectiviteit [Elektronische versie]. Nutrinews, 2, 3-7.

Vie publique. (2012). Loi du 28 décembre 2011 de finances pour 2012. Geraadpleegd op 24, maart, 2013 van http://www.vie-publique.fr

Villanueva, T. (2011). European nations launch tax attack on unhealthy foods [Elektronische versie]. Canadian Medical Association Journal, 183, e1229-e1230.

VILT. (2008). Over VILT. geraadpleegd op 27 maart, 2013, van www.vilt.be

VIWF. (2009). Wat en wie is VIWF? geraadpleegd op 25 maart, 2013, van http://www.fiebviwf.be

Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. (2010). Regelgeving preventieve gezondheidszorg. Geraadpleegd op 13 mei, 2013, van http://www.zorg-en-gezondheid.be

Vlaamse Overheid. (2012). Structuur: Soorten verzelfstandigde agentschappen.

Geraadpleegd op 28 oktober, 2012, van http://www2.vlaanderen.be/

VLAM. (n.d.). Wie is VLAM? geraadpleegd op 25 maart, 2013, van www.vlam.be

Visser, W. M. G. (2008). Fiscale monografieën, Accijnzen. Deventer: Kluwer.

VIWF. (2009). Frisdranken ... voor elk wat wils. Geraadpleegd op 24 oktober, 2012,

van http://www.fieb-viwf.be/

Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. (2008). Gezondheidsconferentie voeding en

beweging. Geraadpleegd op 11 oktober, 2012, van http://www.zorg-en-gezondheid.be/

Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. (2010). Intentieverklaring. Geraadpleegd op

11 oktober, 2012, van http://www.zorg-en-gezondheid.be/

Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. (2012). Vlaams actieplan voeding en beweging 2009-2015. Geraadpleegd op 15 september, 2012, van http://www.zorg-en-gezondheid.be/

Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (2011). Actieve

voedingsdriehoek bestaat 15 jaar en krijgt make-over. Geraadpleegd op 11

oktober, 2012, van http://www.vigez.be/

Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie. (2011). Is vers

fruitsap gezond? Geraadpleegd op 25 oktober, 2012, van http://www.vigez.be/

Vlaamse Overheid. (2010). Collectieve gezondheidsovereenkomst tussen de Vlaamse

Overheid en Fevia Vlaanderen. Geraadpleegd op 11 oktober, 2012, van

http://www.gezondheidsconferentie-suicidepreventie.be

Vlaamse Overheid. (2012). De regionale overheden: gemeenschappen en gewesten.

Geraadpleegd op 11 oktober, 2012, van http://www.vlaanderen.be/

Vlaamse regering. (2004). De Vlaamse Regering 2004-2009.Geraadpleegd op 15

september, 2012, van http://www.docs.vlaanderen.be/

Yanamadala, S., Bragg, M. A., Roberto, C. A., & Brownell, K. D. (2012). Food industry

front groups and conflicts of interest: the case of Americans against food taxes [Elektronische versie]. Public Health Nutrition, 15, 1331-1332.

Waterlander, W. E., de Boer, M. R., Schuit, A. J., Seidell, J. C.,  & Steenhuis, I. HM. (2013). Price discounts significantly enhance fruit and vegetable purchases when combined with nutrition education: a randomized controlled supermarket trial [Elektronische versie]. American Journal of Clinical Nutrition, 97, 886-895.

Waterlander, W.E., Scarpa, M., Lentz, D., & Steenhuis, I. H. M. (2011). The virtual supermarket: An innovative research tool to study consumer food purchasing  behaviour [Elektronische versie]. BMC Public Health, 11(589), 1-10.

Waterlander, W. E., Steenhuis, I. H., de Boer, M. R., Schuit, A. J., & Seidell, J. C.

(2012). Introducing taxes, subsidies or both: the effects of various food pricing

strategies in a web-based supermarket randomized trial [Elektronische versie]. Preventive Medicine , 54, 323-330.

World Health Organization. (n. d.). A healthy lifestyle. Geraadpleegd op 23 februari, 2013, van http://www.euro.who.int

World Health Organization (2002). Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Report of the joint WHO/FAO expert consultation. Geraadpleegd op 03 Mei, 2013, van http://www.who.int

World Health Organization. (2006). Constitution of the World Health Organization. Geraadpleegd op 02 augustus, 2012, van http://www.who.int

World Health Organization. (2011). Action Plan for Implementation of the European

Strategy for Prevention and Control of Noncommunicable Diseases 2012-2016. Geraadpleegd op 23 februari, 2013, van http://www.euro.who.int

 

World Health Organization. (2011). Noncommunicable diseases country profiles 2011.

Geraadpleegd op 25 oktober, 2012, van http://www.who.int/

World Health Organization. (2012). Hungary taxes unhealthy foods. Geraadpleegd op

25 oktober, 2012, van http://www.euro.who.int/

Universiteit of Hogeschool
Gezondheidsvoorlichting en -bevordering
Publicatiejaar
2013
Kernwoorden
Share this on: