E-Health in België: Een toegevoegde waarde?
E-Health in België: Een toegevoegde waarde?
E-Health in België: Een toegevoegde waarde?En ze leefden nog lang en gelukkig …
Iedereen kent sprookjes die zo eindigen en sinds eeuwen dromen mensen van een lang en gelukkig leven en daar lijken we in te slagen. In anderhalve eeuw tijd is de gemiddelde levensverwachting in België gestegen van 40 naar 80 jaar. Dit heeft ook een keerzijde: door de vergrijzing van de bevolking, die vooral in de laatste levensjaren veel beroep doet op onze gezondheidszorg en 24/7 zorg verwacht, komen de gezondheidszorg en de sociale zekerheid onder druk te staan en dringt een oplossing zich op. Aangezien technologie en informatica in vele sectoren gezorgd heeft voor een veranderingsproces zou e-health een mogelijke hefboomfunctie kunnen spelen. In deze masterproef wordt onderzocht of e‑health in België een toegevoegde waarde kan zijn voor zowel de overheid en de verzekeringsinstellingen, het geneeskundig en verzorgend personeel, als voor de patiënt, die een steeds belangrijkere rol speelt in zijn genezingsproces.
In de literatuurstudie wordt e-health gedefinieerd en komen verschillende types van e-health aan bod. Bovendien blijkt dat e-health zich binnen Europa in verschillende snelheden ontwikkelde en dat door de Europese Commissie initiatieven en actieplannen worden ondernomen om van e-health een topprioriteit te maken zodat we allen kunnen genieten van “active and healthy aging”. Daarnaast komt ook de belangrijke rol van de Belgische overheid in de gezondheidszorg naar voor, bijvoorbeeld om de diverse actoren samen te brengen, een wettelijk kader te scheppen en diverse obstakels te overwinnen door opleiding en informatieverspreiding. Een aantal recente initiatieven zijn opgenomen.
De toegevoegde waarden van e-health in België, zoals administratieve vereenvoudiging, kostenbesparing, betere informatie en dienstverlening worden verder onderzocht in het empirisch onderzoek waarbij 10 experten uit het domein worden geïnterviewd om de realiteit op het terrein na te gaan. Hierbij wordt gepeild naar hun gebruik van e-health, de prioriteiten van e-health en de toegevoegde waarden voor de verschillende actoren in de gezondheidszorg. Hieruit blijkt dat de meeste experten veelvuldig gebruik maken van e-health en ze wijzen op het belang van nuttige ICT-gerelateerde functionele en technische normen die leiden tot efficiëntie, kwaliteit en veilige gezondheidszorg in een duurzame en vereenvoudigde omgeving, zoals in “smart cities”. Wanneer alle actoren betrokken worden en de informatie gedeeld wordt, dan kan dit volgens hen leiden tot het vermijden van overbodige of dubbele onderzoeken, tijdswinst, kostenbesparing en fraudebestrijding.
Binnen de beperkingen van het onderzoek worden een aantal suggesties geformuleerd voor verder onderzoek, initiatieven en een mogelijk beleid zodat we allemaal nog lang en gelukkig van “active healthy life years” kunnen genieten en dit mede dankzij e-health.
Bibliografie masterproef “E-Health in België: Een toegevoegde waarde?”BELGISCH STAATSBLAD (1999). K.B. houdende bepaling van de algemeneminimumvoorwaarden waarvan het medisch dossier, bedoeld in artikel 15 van de wet op deziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987 moet voldoen. (voorgesteld op 3 mei 1999,gepubliceerd op 30 juli 1999).BELGISCH STAATSBLAD (2008). Wet houdende oprichting en organisatie van heteHealth-platform (voorgesteld op 21 augustus 2008, gepubliceerd op 13 oktober 2008).BILLIET, J. & WAEGE, H. (2011). Een samenleving onderzocht. Methoden van sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Berchem: De Boeck.BJÖRNBERG, A (2012). Euro Health Consumer Index 2012 Report. Zweden, Danderyd:Health Consumer Powerhouse (Rapport in opdracht van de Europese Commissie).Gedownload via http://www.healthpowerhouse.com/files/Report-EHCI-2012.pdfBJÖRNBERG, A., CEBOLLA, B. & LINDBLAD, S. (2009). Euro Health Consumer Index2009 Report. Zweden, Danderyd: Health Consumer Powerhouse (Rapport in opdracht van deEuropese Commissie). Gedownload via http://www.healthpowerhouse.com/files/Report-EHCI-2009-090925-final-wit…, D. (2012). Actieplan e-Gezondheid 2013-2018Brussel: RTReH.be (Rapport vande Ronde Tafel eHealth 22 oktober 2012). Gedownload via http://members.media-effect.be/EHEALTH/_images/20121220actieplan_nl.pdf…, S. (1995). Goed geregeld? Het gebruik van medische gegevens voor onderzoek.Antwerpen: MAKLU Uitgevers.CALLENS, S. & CIERKENS, K. (2010) Gezondheidszorg in een notendop. Brugge: DieKeure.CALLENS, S., VOLBRAGT, I. & NYS, H. (2006) Kostenbesparende richtlijnen,kwaliteitsvolle zorg en medische aansprakelijkheid. Antwerpen – Oxford: Intersentia.CZEKIERDA, L., DANDA, J., LOZIAK, K., SIKORA, M., ZIEKLINSKI, K. & ZIELINSKI,S. (2006). Wireless Systems in e-Health. In ZIELINKSI, K., DUPLAGA, M., INGRAM, D.(Eds.), Information technology solutions for healthcare (85-109) USA: Springer. doi:10.1007/1-84628-141-5DE BRUIJN, J. H., VAN BEEK, C. C. & WEGGEMAN, M. C. D. P., (2000). BasicsManagement voor Medici. In VAN BEEK, C. C. (Eds.), Medicus en Management 1.Nederland, Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Gedownload viahttp://books.google.com/booksDECLERCQ, A., GOSSET, C., PAEPEN, B., MELLO, J., VANNESTE, D., … VANAUDENHOVE, C. (2008). Actieproject BelAI II: Haalbaarheid van de RAI-methode inBelgië. (Belrai Eindrapport). Antwerpen & Leuven, Gedownload viahttp://www.kuleuven.be/lucas/pub/publi_upload/2008_7_AD_CG_JM_DV_ED_CVA… CONDORCET, M. J. A. N. de Caritat, [markies] (1798). Dixième époque, des progrèsfuturs de l’esprit humain. In DE CONDORCET, (4), 1798, Esquisse d’un tableau historiquedes progrès de l’esprit /humain. Paris : Agasse (385-387) gedownload viahttp://books.google.com/books (origineel werk geschreven in 1793)DECLERCQ, A., GOSSET, C., PAEPEN, B., MELLO, J., VANNESTE, D., … VANAUDENHOVE, C. (2008). Actieproject BelAI II: Haalbaarheid van de RAI-methode inBelgië. (Belrai Eindrapport). Antwerpen & Leuven, Gedownload viahttp://www.kuleuven.be/lucas/pub/publi_upload/2008_7_AD_CG_JM_DV_ED_CVA… GEEST, I., GLORIEUX, M. & PAQUAY, L. (2011). Elektronisch verpleegkundigdossier voor ambulante zorgverstrekking. (rapport 19071616_nl voor Fédération des maisonsmédicales et des collectifs de santé francophones asbl in samenwerking met NVKVV vzw).Gedownload via http://www.health.belgium.beDIMITROVA, R. (2013). Growth in the intersection of eHealth and active and healthyageing. Technol Health care. doi: 10.3233/THC-130727ESMAEILZADEH, P., SAMBASIVAN, M. & KUMAR, N. (2010). The challenges andissues regarding E-Health and health information technology trends in the healthcare sector.M. Zaman et al. (Eds.), E-business technology and strategy (pp 23-37). doi:10.1007/978-3-642-16397-5-2FLYVBJERG, B. (2006). Five misunderstandings about case-study research. QualitativeInquiry, 12 (2), 219-222. doi 10.1177/1077800405284363.FRANCE, F. R. (2010). Ehealth in Belgium, a new ‘secure’ federal network: Role of patients,health professions and social security services. International Journal of Medical Information,80(2), e12-e16. Doi: 10.1016/j.ijmedin f.2010.10GARETH, J. (2010). Organization theory, design and change. New Jersey: Pearsoneducation.GEPHART, R., P., Jr. (2004). Qualtitative Research and the Academy of ManagementJournal. Academy of Management Journal, 47 (4deed.), 454-462.GIBBERT, M., RUIGROK, W. & WICKI, B. (2008). Research notes and commentaries;What passes as a rigorous case study? Strategic Management Journal. 29, 1465-1474. doi:10.1002/smj.722HANDLER, T. (2012). Hype cycle for Telemedicine, (Onderzoeksrapport G00233474). USA,Stamford: Gartner Gedownload via www.gartner.comHAAS, S., WOHLGEMUTH, S., ECHIZEN, N., SONEHARA, S. & MULLER, G. (2011).Aspects of privacy for electronic health records. International Journal of Medical Informatics,80(2), e26-e31. doi: 10.1016/j.ijmedinf.2010.10.001HEALTHCARE INFORMATION AND MANAGEMENT SYSTEMS SOCIETY (2013).24thAnnual HIMMS Leadership survey, sponsored by Infor, Senior IT Executive Results.Gedownload via http://himss.files.cms-plus.com/HIMSSorg/Content/files/leadership_FINAL… INFORMATION AND MANAGEMENT SYSTEMS SOCIETYANALYTICS EUROPE (2010). EMR Adoption Model for Europe. Brussel: Gartner analyticsEurope. Gedownload via http://www.himms.eu/analyticsHERVEG, J. (2009). La protection des données du patient dans l’hôpital. Waterloo: WoltersKluwer Belgium.HAAS, S., WOHLGEMUTH, S., ECHIZEN, I., SONEHARA, N. & MULLER, G. (2010).Aspects of privacy for electronic health records. International Journal of MedicalInformations, 80(2011), e26-e31.doi: 10.1016/j.ijmedinf.2010.10.001HEPP, B. (2013). Infobox Riziv: Wegwijzer voor de geneesheer-specialist, januari 2013.[informatiebrochure over professionele regelgeving]. Gedownload via de website van hetRiziv: https://www.riziv.fgov.be/care/nl/infos/infobox/specialist/pdf/infobox_…, I., WILSON, P. & HEALY, J. P. (2004). E-Health. Current Situation andExamples of Implemented and Beneficial E-Health Application. Amsterdam: IOS Press.Gedownload via http://books.google.com/booksKIMPE, K. (2013, januari). Flanders’ Care, Innovation and Entrepreneurship in Care.Gepresenteerd op Flanders In Action Pact 2020. Symposium georganiseerd door hetMinisterie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van de Vlaamse Overheid, Québec.Gedownload viahttp://www.jovandeurzen.be/sites/jvandeurzen/files/PresentationQuebec%2…, I. & WHITEHOUSE, D. (2011). Assessing the progress of the eHealthAction Plan for the period 204-2010. Brussel: European Commission, Unit H1:ICT forHealth. gedownload viahttp://ec.europa.eu/information_society/activities/health/docs/policy/e…, H. & FENN, J. (2012). Hype Cycle for Emerging Technologies, 2012. USA,(Onderzoeksrapport G00233931). USA, Stamford: Gartner. Gedownload viahttp://my.gartner.comLIEBER, H. S. (2013). Bringing it all together. Modern healthcare, 43( 9), 24-24.LOBACH, D. F. & HAMMOND, E. (1997). Computerized Decision Support Based on aClinical Practice Guideline Improves Compliance with Care Standards. The American Journalof Medicine, 102, 89 – 98. Gedownload viahttp://www.ualberta.ca/~dcl3/ABCDreview/papers/1997_Lobach_12625.pdfMOE…, L. (2003).Modernisering van het invaliditeitsdossier – Creatie van een elektronischinvaliditeitsdossier. (Studie in opdracht van Riziv). Gedownload viahttp://www.riziv.be/information/nl/studies/index.htmMOENS, L. (2010). Naar een modernisering en informatisering van de administratieveprocessen in de gezondheidszorg. (Studie in opdracht van Riziv). Gedownload viahttp://www.riziv.be/information/nl/studies/index.htmNOTENBOOM, A., BLANKERS, I., GOUDRIAAN, R. & GROOT, W. (2012). E-Health enzelfmanagement: een panacee voor arbeidstekorten en kostenoverschrijdingen in de zorg?(Eindrapport). Den Haag: Aarts De Jong Wilms Goudriaan Public Economics bv.Gedownload via http://www.amchampc.org/cms/wp-content/uploads/2012/02/def-906-Eindrapp…, H. (2005). Geneeskunde, recht en medisch handelen. Algemene praktischerechtsverzameling. Mechelen: Wolters Kluwer België. Gedownload viahttp://books.google.be/booksNUYSSEN, M., BUYL, R., QUESTIER, F., VERBEKE, F. & THOMEER, K. (2011).Notable e-health developments. In IFMBE Proceedings; JOBBÂGY, A. (Eds.), 5thEuropeanConference of the International Federation for Medical and Biological Engineering: Vol. 35,(pp. 35-38). doi 10.1007/978-3-642-2358-5 11NUYSSEN, M., PUTSEYS, T., BAERT, L., JONGEN, P., BROECKX, D.,HUYSENTRUYT, I. & VANDE KEERE, V. (2009). Introducing electronic prescriptions inBelgium. In Dössel Schlegel (Eds.), World Congress on Medical Physics and BiomedicalEngineering: Vol. 25/5. IFMBE Proceedings (p 44-47). doi: IO.1007/978-3-642-03904O’BRIEN, J. & MARAKAS, G. (2011). Leerboek ICT-Toepassingen (p. 73). Nederland, DenHaag: Academic Services Sdfu Uitgevers.OH, H., RIZO, C., ENKIN, M., & JADAD, A. (2005). What is eHealth: A systematic reviewof published definitions. Journal of Medical Internet Research. doi: 10.2196/jmir.7.1.e1OERLEMANS, S., VAN CRANENEBURGH, O., HERREMANS, P.-J.,SPREEUWENBERG, P. & VAN DULMEN, S. (2012). Prikkelbaredarmsyndroom:zelfmanagement met een pocketcomputer. Huisarts en Wetenschap, 55(3), 126-130.DOI:10.1007/s12445-012-0057-zPAYNE, S.L. (1951). The art of asking questions. U.S.A, Princeton: Princeton universityPress.POWELL V. J. H., DIN, F. M., DIEHL, M., BERTAUD-GOUNOT, V., KLEIN, W. T., …ALLEN, M. (2012). HIT considerations: Informatics and technology needs andconsiderations, the Role of standards in records integration. In POWELL, V., DIN, F. M. &AMIT, A. (Eds.), Integration of medical and dental care and patient data. Health Informatics(pp. 25-137). Doi: 10.1007/978-1-4471-2185-5_2PRONOVOST, A. & PENG, P. (2009). Telemedicine in the management of chronic pain: acost analysis study. Canadian Anesthesiologists’ Society, 56, 590-596. doi: 10.1007/s12630-009-9123-9SHAFFER, F. (2012). Gartner’s Hype Cycle for healthcare Provider Applications andSystems, 2012, (Onderzoeksrapport G00234307). USA, Stamford: Gartner. Gedownload viahttp://gartner.comSOETE, P. (2010). Telegeneeskunde: gezondheidszorg van hoge kwaliteit overal.(positionpaper). Agoria, Brussel. Gedownload viahttp://www.agoria.be/upload/agoriav2/A06329_BrochEhealth-NL.pdfUNITED NATIONS (2012). Population Division: Population, Aging and Development 2012.Rapport van UN Department of Economic and Social Affairs. Gedownload ophttp://www.un.org/esa/population/publications/2012PopAgeingDev_Chart/20…, H. E. E., VAN CASTEREN, V., JONCKHEER, P., BASTIAENS, H.,VAN DER EHYDEN, … DE CLERCQ, E. (2005). Collecting information on the quality ofprescribing in primary care using semi-automatic data extraction form GPs’ electronicmedical records. International journal of Medical Informatics. 74, 367-376. doi:10.1016/j.ijmedinf.2005.02.004VANDENBOS, G. R. (2007). APA dictionary of psychology. U.S.A., Washington, DC:American Psychological Association.VAN HOOTEGEM, G. (2013). Zoekconferentie Slimmer Zorgen voor Morgen: Op zoek naarZorg & Welzijn Ecosysteem 2020 op basis van de wet van de stimulerende voorsprong.(rapport voor Flanders’ Care). Vlaamse Regering, Brussel. Gedownload viahttp://www.flanderscare.be/sites/default/files/Uploads/rapport_flanders…, P., STROBBE, J., STEENACKERS, J., VAN ROYEN, P., DE NAEYER, P.,GOVAERTS, F. & SMEETS, F. (2004). Het Elektronisch Medisch Dossier. Aanbevelingvoor goede medische praktijkvoering. Huisarts Nu, 33 (2).WICKRAMASINGHE, N., BALI, R. K., SUOMI, R. & KIRN, S. (2012). Critical issues forthe development of sustainable E-health solutions. U.S.A., New York: Springer. doi10.1007/978-1-4614-1536-7WORLD HEALTH ORGANIZATION (2010) Global Observatory for eHealth series, 1. InWHO Library Cataloguing-in-Publication Data. Atlas E-Health country profiles: Based onthe findings of the second global survey on E-Health. Zwitserland, Geneve: WHO Press.Gedownload via http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241564168_eng.pdfWORLD HEALTH ORGANIZATION (2012). Global health indications. In WHO LibraryCataloguing-in-Publication Data. World health statistics 2012. Zwitserland, Geneve: WHOPress. Gedownload viahttp://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/EN_WHS2012_… HEALTH ORGANIZATION (2012) Global Observatory for eHealth Series, V6. InWHO Library Cataloguing-in-Publication Data. Management of patient information: trendsand challenges in Member States: based on the findings of the second global survey oneHealth. Zwitserland, Geneve: WHO Press. Gedownload viahttp://apps.who.int/iris/bitstream/10665/76794/1/9789241504645_eng.pdfW…, P., LEITNER, C. & MOUSSALLI, A. (2004). Mapping the potential of eHealth:Empowering the citizen through eHealth tools and services. Rapport van European Institute ofPublic Administration gepresenteerd op de eHealth Conference, Engeland,York. Gedownloadvia http://www.epractice.eu/files/download/awards/D12_Award3_ResearchReport…, P. E., RECTOR, A. L., CEUSTERS, W., DE VRIES & ROBBE, P. F. (1998).Coding systems and classifications in healthcare: the link to the record. Journal of MedicalInformatics, 48(1-3), 103-109. Doi: 10.1016/S1386-5056(97)00115-9